خواص دارویی و گیاهی
%PDF-1.5
%
1 0 obj
>>>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/Pattern>/XObject>/Font>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 0 0 720 540] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S/StructParents 0>>
endobj
4 0 obj
>
stream
xˎ,9;z
اهمیت محاسبه دارویی
يكي از مراقبتهايي كه پرستاران براي بيماران خود انجام مي دهند، مراقبت دارويي مي باشد. بمنظور پيشگيري از عوارض دارويي، پرستاران ضمن دادن دارو از راههاي مجاز، مقدار داروي دستور داده شده را مي بايست محاسبه كرده و به بيمار خود بدهند.
اهمیت محاسبه صحیح دارویی
محاسبه دوز داروی tng
تجویز داروهای وریدی یکی از اصلی ترین وظایف پرستاران مخصوصا پرستاران بخش های ویژه می باشد.
در ضمن یکی از نقاط پر اشتباه پرستاری بالینی می باشد.
بدلایل زير محاسبات كلينيكي داروها از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد.
1- اجازه تجويز و استفاده داروها توسط پرستار در موقعيت هاي بحراني 2- تنوع نوع روش استفاده از داروها (بولوس، انفوزيون)3- اثر گذاري بعضي از داروها با دوزهاي خيلي كم (دوپامين)4- اختلاف زياد بين دوز درماني در بين داروها (آتروپين، بريتليوم)5- اختلاف كم بين حداقل و حداكثر دوزهای درماني داروها (نيپرايد، ليدو كائين)6- تغيير در مكانيسم تاثير داروها با كمترين تغيير در دوز دارو (دوپامين)7- اختلاف زياد مابين دوز دارو و مقدار دارو در آمپول ها و ويالهاي موجود (TNG، نيپرايد)
در ابتدا باید قواعد اصلی را یاد بگیرید
قاعده اول: توجه بهorderپزشک و واحد داروی تجویز شده
در این مرحله، پزشک معمولا به یکی از اشکال زیر دارو تجویز می کند:
mg/min- micro/min- mg/kg/min- micro/kg/min – meq/kg- meq/min
• قاعده دوم:دستورهای قابل اجرا برای پرستار
با نگاه به اوردر های پزشکی متوجه می شویم در عمل این واحد های قابل تجویز نیستند و باید تبدیل واحد صورت بگیرد. در زیر واحد های قابل تزریق آورده شده است:
Ml/hr or Cc/hr – drop/min or gtt /min
قبل از محاسبه دوز دارو ها باید موارد زیر را بدانید :
1gr=1000 mg
1mg= 1000 microgram
1cc micro set= 60 gtt
۱cc macro set= 15-20 gtt
۱cc blood set= 10 gtt
قاعده سوم: میزان استاندارد محلول برای رقیق کردن دارو متفاوت بوده و در بیشتر موارد از 100 سی سی سرم نرمال سالین و یا سرم قندی استفاده می شود. البته باید به کاتالوگ دارو مراجعه شود.
قاعده چهارم: محاسبه را تا جایی ادامه می دهیم تا به یکی از واحد های قابل تجویز توسط پرستار برسیم (منظور قاعده دوم می باشد).
Ml/hr or Cc/hr – drop/min or gtt /min
توجه: در بعضی موارد باید دوز داروی تجویز شده را در وزن بیمار ضرب کنیم تا اصلی بدست آید.
مراحل تجویز دارو
1. داروی موجود در بخش را برمی داریم و در 100 سی سی سرم حل می کنیم.
2. در صورت لازم یکسان سازی واحد ها می کنیم. یعنی واحد اوردر پزشک را با واحد دارو یکسان می کنیم.
مثلا اگر اوردر پزشک تجویز 10micro/min آمپول TNG بود و آمپول موجود در بخش۵mg بود باید بگوییم 5000microgram
3. محاسبه می کنیم که اوردر پزشک در چند سی سی از محلولی که در مرحله یک درست کردیم، می باشد.
مثلا: 5000 میکرو در 100 سی سی، حالا 10 میکرو در چند سی سی؟ محاسبه دوز داروی tng
4. عدد بدست آمده را در عدد ثابت 60 ضرب می کنیم.
5. جواب بدست آمده را می توان هم به صورت قطره در دقیقه و هم به صورت سی سی در ساعت (توسط پمپ) داد.
مثال: پزشکی دستور تجویز 5micro/min داروی نیتروگلیسرین داده است. داروی موجود در بخش 10 میلی گرمی است. محاسبه کنید چند قطره در دقیقه باید تجویز شود؟
10mg * 1000= 10000 micro
10000micro 100 cc
10micro x= 10 * 100/10000= 0/1 cc
0/1 * 60= ۶gtt/min or 6 cc/hr
مثال دوم:
بیماری دستور تجویز u/hr 800هپارین دارد. داروی موجود در بخش 10000 واحدی می باشد.
10000u 100 cc
800 x=800*100/10000=8cc
در این مرحله با جایگزینی 8 سی سی با 800 واحد اوردر پزشک به صورت اوردر پرستاری در می آید.(در نظر گرفتن قاعده چهارم)
یعنی 800 واحد داروی تجویز شده در 8 سی سی از محلول ما وجود دارد بنابراین می گوییم:
8cc/hr or 8gtt/min
محاسبات رايج داروها در بخشهاي ويژه
۱- محاسبه و تنظیم تعداد قطرات میکروست حاوی دارو
60 × مقدار داروي دستور داده شده × مقدار حجم سرم(ml) ———————————————————————= تعدادقطرات در دقیقه مقدار كل داروي موجود
2-در صورتی که داروی تجویزی بر اساس وزن باشد
60 × مقدار داروي دستور داده شده ×وزن بیمار بر حسبkg × مقدار حجم سرم(ml) ———————————————————————————————————–= تعدادقطرات مقدار كل داروي موجود
فرمول های آسان
هرگاه هر دارويي با هر ميزاني در 100 سي سي ميكروست ريخته شود 6 قطره آن حاوي همان مقدار داروست كه ريخته شده با يك واحد كوچكتر
يعني اگر شما:
TNG 5mg در 100سي سي ميكروست حل كرديد، 6 قطره آن TNG 5μ دارد.
200mg دوپامين در 100سي سي ميكروست حل كرديد، 6 قطره آن μ200 ميكروگرم دوپامين دارد.
50mgنيپرايد در 100سي سي ميكروست حل كرديد، 6 قطره آن μ 50ميكروگرم نيپرايد دارد.
محاسبه و تبديل درصدهاي دارويي به گرم
با توجه به اينكه تعداد زيادي از داروها و سرم ها (مقدار داروي موجود در ظروف آنها به صورت درصد (%) نوشته شده است (كلسيم، ليدوكائين، گلوكز هيپرتونيك) پرستار براي رساندن مقدار داروي دستور داده شده بايد بتواند آن مقدار را محاسبه و از ظرف فوق برداشت كند.
درصد % = گرم در سي سي
مثال: محلول ليدو كائين 1 %
سي سي 1000mg =100
X (مجهول) یک سی سی
۱۰۰۰× 1
۱۰mg= —————–
۱۰۰
هر گاه خواستيد مقدار دارويي كه بر حسب درصد نوشته شده است را محاسبه كنيد، نياز به تناسب رياضي نباشد:
هر گاه غلظت دارويي با درصد مشخص شده باشد، فقط با حذف علامت درصد ( % ) و گذاشتن رقم صفر جلوي عدد آن دارو، يك سي سي آن دارو حاوي اين عدد بدست آمده به واحد ميلي گرم مي باشد، مثال:
۱% يعني: يك سي سي آن 10 ميلي گرم دارو دارد.
۲% يعني: يك سي سي آن 20 ميلي گرم دارو دارد.
۲۰ % يعني: يك سي سي آن 200 ميلي گرم دارو دارد.
۵۰ % يعني: يك سي سي آن 500 ميلي گرم دارو دارد.
پمپ انفوزيون سرنگ
با توجه به شيوع استفاده از اين دستگاه توجه شما را به رابطه زير جلب مي كنيم:
اگر بر اساس آنچه در روش ميكروست دارو حل كنيد، همان مقدار دارو را در سرنگ 100 سي سي حل كنيد تعداد قطره در دقيقه بر حسب دستور داده شده پزشك، همان مقدار سي سي در ساعت خواهد بود ، مثال :
اگر بيماري دستور 10μ g /min سرم TNG دارد اگر همانند روش ميكروستي شما 5 ميلي گرم TNG در 100 سي سي سرنگ بريزيد چون در روش ميكروستي 12 قطره در دقيقه مي شود پس همان 12 سي سي در ساعت در روش سرنگي خواهد بود فقط اگر سرنگ 50 سي سي استفاده كرديد و همان مقدار دارو را در آن حل كرديد اين مقدار بايد نصف گردد.
انفوزیون هپارین
هر گاه براي انفوزين هپارين فقط 10000 واحد هپارين در 100 سي سي ميكروست حل كرديد تعداد قطرات تنظيمي همان مقدار دستور داده شده پزشك در ساعت است فقط با حذف دو رقم سمت راست آن.
مثال :
اگر دستور 500 واحد در ساعت است 5 قطره در دقيقه
اگر دستور 1000 واحد در ساعت است 10 قطره در دقيقه
اگر دستور 1500 واحد در ساعت است 15 قطره در دقيقه
دوپامين
دوپامین با سه دوز مختلف کاربردهای متفاوتی دارد:
1- دوز پایین : low Dose 0/5 -2 mcg/kg/min
ü با تحریک گیرنده های دوپامینرژیک باعث وازودیلاتاسیون عروق (شریانهای) مزانتریک و کلیوی شده و دیورز ایجاد می کند. (جریان خون کلیه، برون ده ادراری، دفع سدیم را افزایش می دهد)
2- دوز متوسط: medium Dose- ۵-۱۰mcg/kg/min
ü با تحریک گیرنده های 1β و اثر اینوتروپیک مثبت (بوسیله تأثیر مستقیم و آزادسازی نوراپی نفرین) باعث افزایش قدرت انقباضی میوکارد، حجم ضربه ای، برون ده قلبی و ضربان قلب می گردد. (اینوتروپیک مثبت – کرونوتروپیک مثبت )
3- دوز بالا: High Dose 10-20 mcg/kg/min
ü با تحریک گیرنده های آلفا ، باعث افزایش فشار خون فرد می گردد.
ü مکانیسم : افزایش مقاومت محیطی، انقباض عروق ، تنگ کردن شریانها و افزایش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک
(kg) وزن × 60 (قطره )× مقدار حجم سرم (cc) × مقدار داروی دستور داده شده
——————————————————————————————–= تعدادقطرات مقدار کل داروی موجود (بر حسب µg )
روش سوم محاسبه دوپامین (روش ذهنی):
هرگاه هر دارویی با هر میزانی در 100 سی سی میکروست ریخته شود، 6 قطره آن حاوی همان مقدار داروست که ریخته شده است، اما با یک واحد کوچکتر.
چنانچه mg200 دوپامین در cc100 میکروست افزوده گردد 6 قطره در دقیقه معادل 200 میکرو گرم دوپامین می شود. حال مقدار دوپامین که بیمار kg60 باید دریافت نماید عبارتست از:
دوپامین دستور داده شده وزن بیمار
میزان دوپامین 300mcg = 5 mcg × 60 kg
قطره 9 = قطره 6 × 1.5 1.5 = 200 ÷ 300
هر گاه 200 میلی گرم دوپامین را در 100 سی سی میکروست بریزیم با فرمول ساده زیر تعداد قطرات حساب می شود .
دستور پزشک × وزن بیمار بر حسب kg × 0.03=تعداد قطرات دوپامین
دوبوتامین DOBUTREX
دوبوتامین یک داروی سمپاتومیمتیک بوده و با اثرات اینوتروپیک مثبت خود موجب تحریک گیرنده های 1β می گردد. این دارو با اثر اینوتروپیک مثبت خود باعث ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای خون اکسیژنی میوکارد و جریان خون کرونری می گردد.
(kg) وزن × 60 (قطره )× مقدار حجم سرم (cc) × مقدار داروی دستور داده شده
———————————————————————————————————–=تعدادقطرات مقدار کل داروی موجود (بر حسب µg )
Kg 75 × 60 × ميكروست cc 100× 5
قطره 9 =———————————————————————–= تعدادقطرات mic 1000 × mg 250
روش سوم محاسبه دوباتركس (روش ذهني) :
چنانچه mg 250 دوباتركس در 100سی سی ميكروست افزوده گردد، 6 قطره در دقيقه معادل 250 ميكروگرم دوباتركس مي شود.
دوبوترياكس دستور داده شده × وزن بيمار
ميكروگرم دوباتركس 375 = 5µg × 75
قطره 6 ميكروگرم دوباتركس 250
قطره 9 = X ميكروگرم دوباتركس 375
نيتروگليسرين
نیاز به اکسیژن عضله میوکارد، پیش بار و پس بار قلب را کاهش می دهد
این اعمال را با اتساع شریانهای کرونری و اتساع عروق محیطی انجام می دهد
دوزاژ ومراقبت ها
جهت انفوزیون دارو ابتدا آن را در 100 میلی لیتر از محلول دکستروز 5%درصد یا کلرید سدیم 0.9% رقیق نمایید و داروی دیگری را به آن اضا فه نکنید
دوز اولیه ۵-۱۰ میکروگرم در دقیقه انفوزیون وریدی و سپس تحت کنترل فشارخون هر 5-3 دقیقه 5mcg/minاضافه می شود تا حداکثر 200mcg/min
روش محاسبه و فرمول تنظیم قطرات:
5mg از دارو در 100 سی سی سرم میکروست رقیق نموده و با فرمول زیر قطره در دقیقه بدست می آید:
دستور پزشک × 1.2 = تعداد قطرات میکروست در دقیقه
عوارض
سر درد، تاری دید،ضعف و سرگیجه، هیپوتانسیون وضعیتی-تاکی کاردی تهوع و استفراغ، درد شکم، خشکی دهان ، تعریق ؛ تپش قلب و گر گرفتگی
شا یعترین : سردرد ، سر گیجه
مهم ترین : آریتمی
موارد منع مصرف:
در افزایش فشار داخل جمجمه ، فشار سیستولیک کمتر از 90 و در مصرف ویاگرا در 24 ساعت گذشته نباید استفاده شود
%PDF-1.32 0 obj
[/ICCBased 3 0 R]
endobj
3 0 obj
>
stream
xwTSϽ7PkhRH
H.*1 J
[/ICCBased 3 0 R]
endobj
3 0 obj
>
stream
xwTSϽ7PkhRH
H.*1 J
%PDF-1.5
%
1 0 obj
>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/XObject>/ExtGState>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 0 0 612 792] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S>>
endobj
4 0 obj
>
stream
x}UɎ0?8=D!%QKɠz6`@Pt؎= l9D>2yw58`xi
ࡱ
%PDF-1.5
%
1 0 obj
>>>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/ExtGState>/XObject>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 0 0 595.32 841.92] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S/StructParents 0>>
endobj
4 0 obj
>
stream
xXKo7`-4E $SG=wYUX;
Z]=l?j~s}XǯW~ۭmLJe
[n.F_>XےvX
