درباره اهمیت بررسی سلامت تیروئید قبل از باردار شدن، تقریبا خانم هایی که میخواهند باردار شوند میدانند لازم است برای آسودگی خیال و سپری کردن بارداری سالم تیروئید خود را با آزمایش خون ساده بررسی کنند اما کارشناسان می گویند احتمال دارد هر خانم بارداری در ۳ ماه اول بارداری به درجات مختلف دچار پرکاری تیروئید شود که البته این مورد نیاز به درمان هم ندارد، ولی اگر تفسیر آزمایش تیروئید در بارداری اشتباه تفسیر شوند و درمان غیرضروری برای فرد انجام گیرد، ممکن است داروی اشتباه غیر لازم برای مادر تجویز شود و بارداری را دچار خطر کند.
در بارداری ممکن است خانم ها دچار پرکاری تیروئید شوند. این پرکاری تیروئید دو دلیل می تواند داشته باشد؛ یا ناشی از اضافه کاری و ترشح زیاد هورمون تیروئید در بدن است یا صرفاً هورمون بارداری که از جفت ترشح می شود، علائمی شبیه پرکاری تیروئید در بدن ایجاد می کند و خانم بدون اینکه واقعا دچار پرکاری تیروئید شده باشد، صرفاً دچار گرگرفتگی و افزایش دمای بدن و تپش قلب یا دیگر علامت ها می شود.
عوارض پرکاری تیروئید مادر بر جنین
وقتی علائم پرکاری ظاهر شد، لازم است آزمایشی انجام شود تا عملکرد تیروئید مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که علائم ناشی از فعالیت هورمون های جفت باشد، عملکرد تیروئید در آزمایش طبیعی است و متوجه میشویم تیروئید کارش را به درستی انجام میدهد و پرکار نیست.
بعضی ها به پرکاری تیروئید مبتلا هستند اما بدون علامت اند ولی افراد علائمی از قبیل اضطراب، تحریک پذیری، لرزش دست ها، اختلال خواب، ضعف عضلانی در بازوها و ران، عدم تحمل به گرما، تعریق، افزایش ضربان قلب، احساس خستگی، کم شدن وزن باوجود داشتن اشتهای خوب و دفع مزاج مکرر و دارند.
پرکاری تیروئید باعث افزایش ضربان قلب می شود و روی عملکرد قلب تاثیر منفی می گذارد و روند بارداری طبیعی را مختل می کند؛ یعنی می تواند زمینه ساز مسمومیت بارداری یا باعث زایمان زودرس و حتی سقط جنین شود.
در موارد خفیف نیازی به درمان نیست اما در مورد شدید و بیماری گریوز باید بیماری را درمان کرد.
اگر خانمی قبل از بارداری دچار پرکاری باشد باید با دارو تحت درمان قرار گیرد و تا زمانی که تیروئید به حالت طبیعی برنگشته، بهتر است باردار نشود. اگر خانمی پرکاری تیروئید داشته اما بعد از بارداری متوجه علائم ان شده باید آزمایش بدهد و عملکرد تیروئید مورد بررسی قرار گیرد. اگر تیروئید واقعا پرکار باشد در دوران بارداری ۳ روش درمانی برایش وجود دارد؛ دارو درمانی، استفاده از ید رادیواکتیو و جراحی، معمولاً دارو درمانی توصیه میشود و ۲ روش دیگر به خانم های غیر باردار توصیه میشود.
نه، ۶ ماه بعد از اینکه درمان ها توصیه و انجام شد، از خانم میخواهند مراقب باشد باردار نشود تا تیروئید مورد بررسی قرار گیرد و طبیعی بودن آن تایید شود، اما اگر خانمی با پرکاری باردار شود، معمولا متخصص زنان در دوران بارداری در صورتی که به تشخیص پرکاری تیروئید برسد و با آزمایش و بررسی متوجه آن شود، خانم باردار را به متخصص غدد ارجاع میدهد تا در مورد روش درمان ایشان تصمیم بگیرد.
این احتمال وجود دارد که پرکاری تیروئید باعث پرکاری تیروئید در جنین هم شود که در این شرایط باید جنین را هم درمان کرد. بعد از زایمان نیز باید مادر و نوزاد هر دو از نظر عملکرد تیروئید بررسی شوند زیرا داروهایی که به مادر داده می شود از جفت میگذرد و گاهی میتواند باعث بروز کم کاری در جنین و نوزاد شود.
نه، میتواند زایمان طبیعی هم داشته باشد و در مورد شیردهی هم هیچ ممنوعیتی وجود ندارد.
بسیار جالب است که بدانید در مکانیسم بیماری گریوز به طور معمول سیر بیماری تیروئید طی بارداری بهبود و علائم آن کاهش مییابد. برای مثال اگر خانمی قبل از بارداری دارو را با دوز ۳ عدد قرص در روز استفاده کند، ممکن است طی بارداری به یک عدد یا نصف قرص کاهش یابد. البته بعد از زایمان ممکن است بیماری عود کند. شایعترین علت پرکاری تیروئید در دوران بارداری در مورد یک نوع بیماری خودایمنی به بیماری گریوز است.
در دوران بارداری تشخیص این عارضه دشوار است چراکه برخی اقدامات مانند آزمون تشخیص تیروئید باید رادیواکتیو را در دوران بارداری نمیتوان انجام داد. ید رادیواکتیو برای جنین بسیار مضر است و حتی مقادیر کم آن هم می تواند وارد تیروئید جنین شود و آسیب رسان باشد بنابراین تشخیص این عارضه در دوران بارداری فقط با معاینه دقیق و آزمایش خون معمولی تیروئید و تفسیر درست آزمایش تیروئید برای مادری که پرکاری تیروئید دارد، ممکن است. در صورت تشخیص پرکاری تیروئید در مادر درمان باید بلافاصله آغاز شود چراکه اگر پرکاری تیروئید به موقع درمان نشود، سبب زایمان زودرس و مسمومیت بارداری خواهد شد. یا اگر فرد به مدت طولانی درگیر این بیماری باشد، ممکن است به عارضه هایی بسیار خطرناک دچار شود. بنابراین لازم است به محض تشخیص بیماری گریوز درمان انجام گیرد تا مشکلی برای مادر پیش نیاید.
وقتی به بیماری خاصی مبتلا باشیم برای باردارشدن نگران خواهیم بود، مبادا بیماری به فرزندم منتقل شود یا داروها و عوارض ناشی از آنها روی رشد جنین اثر منفی بگذارد. یکی از این بیماری‌ها، اختلالات غده تیروئید است. پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید در بارداری هر دو میتواند سلامت جنین را تهدید کند و صدمات غیر قابل جبرانی به جای بگذارد. اگر به این بیماری مبتلا هستید و قصد بارداری دارید یا ناخواسته باردار شده‌اید یا تیروئید شما در طول بارداری تشخیص داده شده است را بخوانید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید:
تیروئید غده ﭘﺮواﻧﻪای ﺷﮑﻞ کوچکی به وزن حدودی 2 گرم است که در ناحیه “قاعده گردن” (در ﺟﻠﻮي ﮔﺮدن) قرار گرفته است.می‌توان گفت که تیروئید تقریباً رهبر اکستر بدن است. و مانند هر غده دیگری، تیروئید هم هورمون‌هایی ترشح میکند که به T4 و T3 معروفند. این هورمون‌ها بر متابولیسم، دمای بدن، ضربان قلب، هضم غذا و حتی اعصاب، کیفیت پوست و مو، خلقیات، میل جنسی و نظم قاعدگی تاثیر می‌گذارند. هورمون‌های غده تیروئید به واسطه یُدی که در مواد غذایی مصرفی ما وجود دارد، تولید میشود. میزان هورمونی که در تیروئید ساخته میشود به نیاز بدن بستگی دارد و دستور ساخت آن را غده هیپوفیز با آزاد کردن TSH صادر میشود.
در دوران بارداری کارکرد غده تیروئید دچار تغییراتی میشود. جنین برای رشد، خصوصاً رشد اسکلتی و مغزی به میزان بیشتری از هورمون غده تیروئید نیاز دارد. برای تولید هورمون‌های تیروئیدی بدن به ید بیشتری نیاز دارد. البته در این دوران کمبود ید طبیعی است چون مقداری از ید دریافتی از طریق جفت به جنین می‌رسد و بخش دیگری توسط کلیه‌ها دفع میشود. در برخی از بانوان، کمبود ید باعث افزایش غیرطبیعی هورمون‌های تیروئیدی و بیماری گواتر میشود. هورمون‌های تیروئیدی نقش مهمی در رشد جنین بازی می‌کنند. این هورمون‌ها به‌خصوص بر مغز استخوان، سیستم عصبی مرکزی، قلب، اسکلت و قد و وزن آتی کودک تاثیر می‌گذارند.
عوارض پرکاری تیروئید مادر بر جنین
بله، جنین در هفته 12-1 بارداری غده تیروئید دارد. البته در سه ماهه اول بارداری غده تیروئید جنین قادر به تولید هورمون نیست و جنین از هورمون‌های مادر استفاده میکند. اما از ماه چهارم به بعد تولید هورمون‌های غده تیروئید جنین آغاز میشود.
2 درصد بانوان در دورن بارداری دچار پرکاری تیروئید می‌شوند و در موارد این مشکل بین ماه سوم تا پنجم بارداری برطرف میشود. تهوع شدید، کاهش وزن قابل توجه، خستگی زیاد و ضربان قلب غیرمعمول و شدید از جمله علائم پرکاری تیروئید در بارداری است. در صورتی که پرکاری تیروئید برطرف نشود میتواند باعث کاهش رشد جنین یا زایمان زودرس یا مسمومیت مادر شود.
احتمال اینکه خانمی در دوران باردرای دچار کم کاری تیروئید شود حدود 2 درصد است. از جمله علائم کم کاری تیروئید در بارداری خشکی پوست، افزایش وزن شدید و کاهش ضربان قلب است. کم کاری تیروئید برای مادر باردار و جنین خطرناک است و میتواند باعث نقص‌های جسمی و به خصوص عقب ماندگی‌های ذهنی شود.
پیشگیری از بروز اختلالات غده تیروئید امکان پذیر است. مادر باید مواد غذایی حاوی ید را به اندازه دریافت کند و از مصرف مواد غذایی دافع ید از جمله کلم، ترب و خردل خودداری کند. ترک سیگار نیز واجب است، زیرا سیگار خود افزایش‌دهنده هورمون‌های تیروئیدی است. در صورتی که متوجه علائم اختلالات غده تیروئید شدید لازم است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید و پس از تشخیص پزشک، درمان‌ها فوراً آغاز شوند.
وقتی خانمی به بیماری تیروئید مبتلاست و می‌خواهد باردار شود باید درباره آثار و عوارض بیماری و درمان‌های احتمالی که باید روی جنین صورت پذیرد اطلاعات کسب کند.
بانوانی که تحت IVF هستند، اگر دچار اختلالات غده تیروئید هستند به‌خصوص اگر مبتلا به پرکاری تیروئید باشند، باید اقدام خود را متوقف کنند. زیرا بارداری زمانی امکان‌پذیر است که میزان هورمون‌های غده تیروئید ثابت باشد. در صورت پرکار بودن غده تیروئید به طور کل باردار شدن ممنوع است. زیرا درمان آن شامل متوقف کردن تولید هورمون‌های غده تیروئید است و نبود این هورمون‌ها روی جنین اثر منفی می‌گذارد و میتواند باعث بروز نقص‌های جدی در آن شود. حتی گاهی ممکن است غده تیروئید جنین وارد فاز استراحت شود و در نتیجه کودک به کم کاری مادرزادی تیروئید مبتلا میشود.
در پرکاری خفیف تیروئید از آنجا که درمان‌ها طولانی مدت نیست، اجازه بارداری داده میشود. از آنجاییکه در دوران بارداری بدن مادر به میزان بالاتری از هورمون‌های نیاز دارد، بنابراین پُر کاری خفیف تیروئید مسئله چندان مهمی نیست و نیاز به درمان ندارد. وقتی جنین از این هورمون استفاده کند، میزان هورمون‌ها به حد طبیعی می‌رسد و می‌توان درمان‌ها را متوقف کرد اما توصیه کلی بر این است که با وجود این بیماری و در طول درمان و حتی به محض پایان درمان در شرایطی که احتمال عود بیماری وجود دارد، از بارداری پرهیز شود. بهتر است بین اتمام درمان و باردار شدن حداقل 8 تا 1 ماه فاصله باشد تا از بهبود اطمینان حاصل شود. اما اگر در شرایطی خانمی ناخواسته باردار شد، باید شکل درمان‌ها عوض شود و نوعی دیگری از درمان مثلاً (PTU) انتخاب شود که به جنین آسیب کمتری برساند.
خانمی که کم کاری تیروئید دارد میتواند باردار شود، اما باید تحت نظر پزشک باشد تا دوز هورمون‌های تیروئیدی، TSH، T3 و T4 در حد متعادل نگه داشته شوند. حتی بهتر است میزان هورمون‌های تیروئیدی از زمانی که خانم اقدام به بارداری را آغاز میکند کمی بالاتر از حد نرمال باشد تا شانس باردار شدن افزایش یابد. در صورتی که خانمی دچار کم کاری تیروئید باشد و بدون درمان اقدام به بارداری کند، شانس باردار شدنش بسیار پایین است و حتی اگر باردار شود احتمال سقط جنین بسیار بالاست.
لازم است از ماه اول بارداری خانم مبتلا به کم کاری تیروئید ماهانه آزمایش TSH، T3 و T4 انجام دهد، زیرا بدن در دوران بارداری (هم برای مادر هم جنین) به میزان بیشتری از هورمون‌های تیرویدی نیاز دارد و کاهش و فقدان این هورمون‌ها نه تنها سبب خستگی شدید مادر میشود، بلکه بر رشد جنین هم اثر منفی خواهد گذاشت. درمان‌های مربوط به کم کاری تیروئید اثر منفی بر جنین نمی‌گذارد و لازم است در تمام طول بارداری ادامه یابد و مرتباً آزمایش خون انجام شود.
بعد از زایمان میزان هورمون‌های تیروئیدی به حد طبیعی خود باز می‌گردند. از این پس می‌توان میزان مصرف لووتیروکسین را کاهش داد و دوز دارویی قبل از بارداری را مصرف کرد. اما اگر خانمی شیر میدهد میزان هورمونی که مصرف میشود به اندازه دوران بارداری است و باید به مصرف لووتیروکسین ادامه داد.
نویسنده :
تیم تالیف و ترجمه نی نی پلاس
منبع: نی نی پلاس
سبک زندگی بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
مشکلات سلامتی در بارداری
این بخش در حال طراحی می باشد
1