تشخیص طبع بدن از روی زبان



چکیده:

استفاده از زبان در تشخیص بیماری ها از دیر باز درمیان حکمای طب سنتی ایران مرسوم بوده است.

حکمای طب سنتی ایران با دیدن زبان نه تنها بر بیماری زبان آگاه می شدند بلکه به جهت افتراق امراض اعضاء دیگر از آن کمک می گرفته اند.تشخیص طبع بدن از روی زبان

متاسفانه علیرغم استفاده قابل توجه از خصوصیات زبان به عنوان شاخص های تشخیصی در طب سنتی ایران این رویکرد به صورت مستقل در منابع مکتوب ارایه نشده و عمده مطالب مربوط به استفاده از این شاخص ها، به طور پراکنده در مباحث مرتبط با بیماری های مختلف ذکر گردیده است

در مکتب طب سنتی ایران، علاوه بر کاربردهای معمول زبان جایگاه ویژه ای برای این عضو در امر تشخیص حالات بدن و بیماری ها مد نظر می باشد. از این منظر سطح زبان از کیفیات بدن زود متاثر گشته و منعکس کننده حالات درونی بدن می باشد تا حدی که برخی منابع طب سنتی ایران زبان را به عنوان کشف کننده راز انسان در حوزه های سلامت و بیماری می دانند.

در این نوشتار سعی شده به اختصار در اینخصوص مطالبی مطرح شود و خوانندگان عزیز را با جایگاه زبان در مکتب طب سنتی ایران آشنا گرداند. لازم به ذکر است از سایر مقاله های نوشته شده در این زمینه نیز کمک گرفته شده است. که اسناد هر کدام با حفظ منبع در آخر نوشتار ذکر گردیده.

کلید واژه ها:

طب سنتی، ایران، زبان، تشخیص، بیماری ها.

حکمای طب سنتی ایران از همان ابتدا علاوه بر ذکر عملکردهای مختلف زبان، توجه ویژه ای به زبان در معاینات کلی خود داشته و از خصوصیات متنوع آن جهت تشخیص بیماری های کلی بدن و نیز سایر اعضاء استفاده فراوان می نمودند لذا بسیاری از شکایات مربوط به زبان یا علائم آن به بیماری ها یا علل خارج از این عضو نسبت داده میشود. توجه به این نشانه ها در بررسی حالات مختلف بدن به حدی بوده است که در کتب طب سنتی ایران از جمله: القانون فی الطب، خلاصه الحکمه، اکسیر اعظم، کامل الصناعه الطیبه، طب اکبری، ذخیره خوارزمشاهی و هدایه المتعلمین و منصوری فی الطب، جملاتی مبنی بر اینکه زبان آشکار کننده راز انسان است، آمده است. حکمای طب سنتی ایران با دیدن زبان نه تنها بر بیماری زبان آگاه می شدند بلکه به جهت افتراق امراض اعضاء دیگر از آن کمک می گرفته اند.

شیخ الرئیس، حکمای ما قبل و بعد از ایشان با ذکر علائم مختلف بیماری های زبان علایم مذکور را بیشتر به بیماری اعضاء دیگر یا بیماری های عام بدن مانند انواع سوء مزاج ها مربوط دانسته اند. در این رویکرد شاخص هایی مانند رنگ، اندازه خشکی و تری زبان، ثقل و ورم، نوع حس چشایی، سوزش، خارش و شقاق زبان به عنوان علائم و نشانه های تشخیصی زبان مد نظر می باشد. در مجموع بر اساس نتایج این مطالعه در طب سنتی ایران این عضو شریف بدلیل لطافت خود علاوه بر بیماری های احتمالی خود، بیشتر از اعضاء دیگر متاثر می گردد و به تبع امراض آنها، نشانه های مختلفی را بروز می دهد. در این مکتب طبیب جهت هر گونه تشخیص حالات مختلف سلامت و بیماری بدن و حتی سایر اعضا خصوصا مغز و دستگاه گوارش باید توجه ویژه ای به خصوصیات زبان داشته باشد.(ابن سینا، ۱۳۸۶)

متاسفانه علیرغم استفاده قابل توجه از خصوصیات زبان به عنوان شاخص های تشخیصی در طب سنتی ایران این رویکرد به صورت مستقل در منابع مکتوب ارایه نشده و عمده مطالب مربوط به استفاده از این شاخص ها، به طور پراکنده در مباحث مرتبط با بیماری های مختلف ذکر گردیده است. با توجه به عدم جمع بندی این شاخص ها در منابع طب سنتی ایران به عنوان یک مبحث جداگانه و استفاده غیر مدون پزشکان فعال در حوزه طب سنتی ایران از این  شاخص ها، روند منسجم و مدونی در امر تشخیص بواسطه خصوصیات زبان در بین درمانگران و مراکز آموزشی و پژوهشی طب سنتی ایران وجود ندارد . تعیین پروتکل های تشخیصی زبان و استاندارد سازی آنها به شیوه های علمی روز از ملزومات پژوهش در حوزه تشخیص های پزشکی ایرانی می باشد.

علاوه بر مکتب طب ایرانی در مکاتب طبی تمدن های گذشته نیز استفاده از علائم بالینی و شکایات بیماران مهمترین شیوه های تشخیص بوده است. در طب سنتی چین خصوصیات زبان و نبض به عنوان پایه های مهم تشخیصی، در تشخیص و افتراق بیماریها کاربرد اساسی داشته است. پزشکان چینی هزاران سال قبل، وضعیت اعضای داخلی بدن بیماران را توسط معاینه زبان، به خصوص الگوهایی که بر روی سطح زبان وجود داشته است تشخیص می دادند.

ساختار زبان در مکتب طب سنتی

زبان عضوی ماهیچه ای است که با یک ساختار فوق العاده متحرک در کف دهان قرار دارد. این عضو شامل دسته ای از ماهیچه های مخطط درهم پیچیده می باشد که برای حرکات آن لازم و ضروری است و توسط بافت چربی از هم جدا می شوند. یک غشاء مخاطی زبان را پوشانده است و در قسمتهای مختلف دارای سلولهای خاص مخاطی است که اندام های چشایی خوانده می شوند. این اندامها مزه دهان را دریافت کرده و به سیستم اعصاب مرکزی منتقل می کنند. به همین دلیل زبان بواسطه وجود این سلول ها و پرزهایی که بر روی خود دارند تنها عضو چشایی بدن می باشد. علاوه بر این، شبکه عصبی و عروق و عضلات زبان به گونه ای طراحی شده تا بتواند حرکت های مختلف را انجام دهد و بعنوان عضوی از سیستم گویایی در فرایند صحبت کردن نیز نقش ایفا نماید. زبان در جریان جویدن غذا به کمک عضلات گونه ها در فضای دهان ما بین دندان های درحال حرکت چرخش نموده و بدون اینکه خودش جویده شود غذا را بین دندانهای بالا و پائین حفظ و جابجا می کند. دو گروه ماهیچه واقع در زبان شامل ماهیچه های درونی و بیرونی برای هماهنگی و انجام حرکات زبان مورد استفاده قرار می گیرند.

زبان متشکل از بافت عضلانی شرائین، وریدها و اعصاب می باشد در انتهای زبان غددی است که بزاق ترشح نموده و با مرطوب نمودن محیط دهان به جویدن غذا کمک می نماید در زیر زبان دو رگ بزرگ به نام صردین وجود دارد که از آن ها شعبه های زیادی جدا شده و در سطح زبان منتشر گشته اند. همچنین عصب ها و عضله های مخصوص که در زبان واقع است، در امر حرکت زبان به کار می رود در مجموع از منظر طب سنتی ایران کاربردهای زبان شامل گردانیدن غذا در هنگام جویدن کمک به فرو بردن غذا عضو مهم جهت تکلم و همچنین به عنوان عضو اصلی چشایی است. در این مکتب علاوه بر کاربردهای معمول زبان جایگاه ویژه ای برای این عضو در عضو در امر تشخیص حالات بدن و بیماری ها مد نظر می باشد. از این منظر سطح زبان از کیفیات بدن زود متاثر گشته و منعکس کننده حالات درونی بدن می باشد تا حدی که برخی منابع طب سنتی ایران زبان را به عنوان کشف کننده راز انسان در حوزه های سلامت و بیماری می دانند. حکمای طب سنتی ایران بر این موضوع تاکید داشته اند که از خصوصیات زبان می توان به مزاج برخی اعضاء از جمله شریان و ورید های بدن و دستگاه گوارش پی برد و به کرات در شرح علایم مزاج ها و سوء مزاج های مختلف بدن بر دقت در تغییرات خصوصیات زبان تاکید نموده اند.

در برخی از منابع طب سنتی ایران مانند کتاب اکسیر اعظم ذکر شده که گوشت زبان نرم و سفید است و قرمزی که در معاینه مشاهده می شود به خاطر خون فراوان جاری در عروق آن می باشد. عصب زبان شاخه ای از اعصاب مغزی می باشد. در انتهای تحتانی زبان غده لحمی وجود دارد که آن را مولد بزاق و سوراخ هایی که بزاق از آن ترشح می شود را ساکبی اللعاب(ریزندگان لعاب) می گویند.

بوعلی در تشریح زبان این عضو را متشکل از ماهیچه های حرکتی می داند که شامل موارد زیر می باشند: دو ماهیچه باریک به نام ماهیچه پهن کننده زبان که باعث حرکت عرضی زبان می شوند و هر گاه یکی از این ماهیچه ها منقبض گردد، زبان به همان جانب حرکت می نماید. دو ماهیچه دراز کننده زبان که از بخش فوقانی استخوان لامی رویش داشته و به وسط زبان پیوند می خورند و به بیرون آمدن زبان از دهان کمک می کنند، دو ماهیچه دیگر که زبان را به شکل مایل حرکت می دهند و باعث حرکت دورانی زبان در دهان می گردند و از قسمت پایینی اضلاع استخوان لامی شروع شده و بین دو ماهیچه دراز کننده و پهن کننده نفوذ می نمایند. دو ماهیچه دیگر ماهیچه برگراننده زبان هستند که پشت رو کننده زبان محسوب می شوند و یک ماهیچه منفرد که بین زبان و استخوان لامی قرار دارد و باعث کشیده شدن آن دو به سوی یکدیگر می گردد. در کتاب طب اکبری اثر حکیمShaheArzani عنوان شده که فایده زبان گردانیدن غذا است تا کاملا مخلوط شود و کمک به فرو بردن و همچنین کمک کننده برای تکلم و نفث(بیرون انداختن آب دهان) و آلت حس ذوق است و از آن جهت که سطح زبان نازک است از کیفیات بدن زودتر متاثر می گردد.سایر منابع مورد مطالعه نیز علاوه بر عملکرد های معمول زبان مانند حس چشایی و کمک به جویدن، بلع و تکلم، بر حساسیت و تاثیرپذیری آن از حالات بدن و کیفیت های مختلف تاکید نموده اند.

از منظر طب سنتی چین نیز نوک زبان نشان دهنده تغییرات پاتولوژیک در قلب و ریه ها و طرفین زبان منعکس کننده تغییرات کبد و کیسه صفرا می باشد. همچنین وضعیت مرکز زبان به تغییرات پاتولوژیک طحال و معده و ویژگی های ریشه زبان به تغییرات کلیه ها، روده و مثانه مربوط می شود. در این مورد ویژگی هایی شامل: رنگ، رطوبت، اندازه، شکل، و پوشش زبان مورد بررسی قرار می گیرد که دو ویژگی مهم تر آن در امر تشخیص، رنگ و پوشش زبان است. از این منظر زبان در رنگهای رنگ پریده، رنگ روشن، قرمز روشن، قرمز سیر، تیره رنگ با نقطه های کبود شقاق زبان با نقطه های قرمز رنگ قابل مشاهده است. رنگ طبیعی زبان قرمز روشن است. زبان رنگ پریده نشان دهنده کمبود خون و چی…. است پوشش سطح زبان به صورت سفید، زرد، سیاه به صورت لزج ضخیم نازک لایه لایه دیده می شود.

پوشش طبیعی زبان پوشش کم رنگ است و سایر پوشش ها نشانه بیماری است. در این مکتب زبان منعکس کننده حالات ارگانهای داخلی بدن، جریان خون و انرژی فرد شناخته می شود. از دیدگاه منابع مکتوب طب سنتی چین زبان به عنوان آینه ای است که درون بدن را می توان با آن مشاهده .

تشخیص بیماری از طریق زبان

در منابع طب سنتی ایران محور اصلی تشخیص سلامت و بیماری افراد بر اساس یک سری از نشانه های بالینی می باشد که بر اساس نحوه گزارش آنها علائم و دلائل نام گرفته اند و استفاده از آنها به شناخت مزاج های صحی(سالم) افراد و همچنین شناخت بیماری ها کمک می کند. در این رویکرد طبیب با بررسی دلائل و علائم به تشخیص سلامتی و بیماری بدن پرداخته و در مواردی می تواند بروز یک بیماری را پیش بینی نماید. این نشانه ها شامل علائم ذهنی و علائم عینی می باشند. از منظر طب سنتی جهت اطلاع از شرایط قبلی و فعلی بیمار، علت بیماری و پیش آگهی آن باید مزاج جبلی(مادرزادی) و همچنین مزاج فعلی افراد از طریق بررسی وضعیت جسمی و روحی فرد در گذشته و حال، رنگ بدن، خصوصیات زبان، نبض، ادرار، مدفوع و … تشخیص داده شود.

حکمای برجسته طب سنتی اعتقاد داشته اند که از رنگ زبان می توان به مزاج شریان و وریدها در بدن به طور قوی پی برد و نیز از مزاج دستگاه گوارش آگاه شد. همچنین جهت تشخیص سوء مزاج این اعضاء، تغییرات رنگ زبان به تناسب مد نظر قرار می گیرد. تغییرات ابعاد زبان، وضعیت ظاهری و میزان رطوبت آن به عنوان علایم بیماری های مغزی نیز محسوب می گردد. به عنوان مثال بیماری های مغز و معده از جمله علل اصلی ایجاد شقاق زبان بوده و این یافته نشانه ای از بیماری های اعضاء مذکور می باشد.

از منظر متون طب سنتی، در بیماری های خود زبان نیز بر اساس علایم تشخیصی زبان پی به علل مختلف بیماری برده می شود که خود راهنمای طبیب به تشخیص علت اصلی بیماری در بدن می باشد به عنوان مثال ورم زبان بسته به عامل و نوع ماده ایجاد کننده آن به انواع دموی، صفراوی، بلغمی و سوداوی تقسیم می گردند که هر کدام نشانه های اختصاصی خود را دارند. علایم ورم دموی شامل: قرمزی، احساس درد در زبان و اندک اندک آمدن بزاق دهان می باشد. در ورم صفراوی، زردی، درد و سوزش شدید زبان وجود دارد و اگر ورم بلغمی باشد علامت آن سفیدی زبان و جاری بودن آب دهان است، علایم ورم سوداوی شامل سیاهی زبان و خشکی مخاط آن و کم بودن شدید آب دهان است. این نشانه ها به همراه سایر نشانه های مرتبط نشان از غلبه خلط خاص در بدن بوده که طبیب باید نسبت به درمان آن اقدام نماید. در مورد استدلال وضعیت حس چشایی در منابع مورد مطالعه دو واژه(بطلان ذوق) و (فساد ذوق) به کار برده شده است. در باطل شدن ذائقه هیچ مزه ای احساس نمی شود تا حدی که فرد نمی تواند تفاوت بین سرما و گرما را تشخیص دهد. علت این بیماری تجمع رطوبت اضافی در عصب حساس پوشاننده سطح زبان می باشد. فساد ذوق که نوعی تغییر ذائقه است به دو حالت تقسیم شده: در حالت اول فرد بدون آنکه چیزی بچشد طعم غذای خاصی را احساس می کند و در حالت دوم، هنگام چشیدن غذاها، طعمی برخلاف طعم آن چیز که می چشد را احساس می کند. بدین ترتیب علت بیماری در نوع اول قویتر از نوع دوم می باشد. در غلبه شدید صفرا دهان همیشه تلخ است و اگر غلبه ضعیف باشد تلخی احساس نمی شود مگر در زمان چشیدن و خوردن غذاها هر چند آن غذا شیرین باشد. در کلیه حالات مذکور اصل تشخیص در مورد استدلال مزه دهان بر نوع بیماری، منوط به مزه غالب دهان می باشد بدین ترتیب، تلخی دلیل غلبه صفرا، شیرینی نشانه غلبه خون یا بلغم حلو، ترشی دال بر بلغم حامض(ترش) یا سودا می باشدو شوری بر بلغم شور دلالت دارد. تاکید بر استدلال مزه دهان به بیماری های مختلف مختص عضو خاصی نمی باشد و عموما در اکثر بیماری های اعضاء مهم بدن این شاخص به عنوان نشانه تشخیص بیماری های اعضاء مذکور و حتی بیماری های عام بدن مانند سوء مزاج های عام قید شده است. از دیگر شاخص های مد نظر حکمای طب سنتی ایران در تشخیص بیماری های بدن وضعیت ثقل زبان می باشد که در صحبت کردن تغییر به وجود می آید و ادای حروف به گونه ای که باید صورت گیرد امکان پذیر نیست. منابع مورد مطالعه در مباحث مختلف بیماری ها، ثقل زبان را یکی از نشانه های غلبه رطوبت در بدن و اعضاء ، خصوصا دماغ دانسته اند. به عنوان مثال استرخاء(سستی) زبان می تواند در بیماری های سوء مزاج تر مغز، التهاب و ورم ها و ضربه های مغزی به عنوان نشانه تشخیص مطرح گردد. همچنین ثقل زبان یکی از نشانه های بارز غلبه رطوبت در کل بدن در سوء مزاج های تر بدن می باشد.

دیگر شاخص کاربردی زبان اندازه آن است. از منظر منابع طب سنتی ایران بزرگی زبان عمدتا نشان غلبه رطوبت در بدن یا اعضا خصوصا دماغ می باشد. هر گاه بزرگی زبان به اندازه ای برسد که در دهان نگنجد و به اصلاح مستدلع شود یعنی از دهان بیرون بیاید حالت بیمار گونه ای برای زبان مطرح می گردد که بدان (ادلاع اللسان) گویند. علت این بیماری رطوبت های اضافی است که از سر به سوی زبان حرکت می کند. و اجزای زبان را مرطوب می کند این حالت از نشانه های غلبه رطوبت در دماغ می باشد.

شقاق زبان نیز از شاخص هایی است که می توان در شناخت بیماری های سایر اعضاء به آن استدلال نمود. منابع طب سنتی ایران به دو علت عمده که سبب ایجاد شقاق زبان می گردند اشاره نموده اند علت اول خشکی مفرط در مغز می باشد تا حدی که مزاج خشک مغز از  طریق اعصاب بر روی زبان تاثیر می گذارد و به سبب جمع شدن اجزاء آن، شکافته شدن زبان پدید می آید و از آنجا که زبان عضوی است نرم و اسفنجی شکافته شدن به صورت عمیق اتفاق می افتد به حدی که فرد از غذا خوردن باز می ماند و با خوردن چیزهای ترش و شور، درد و ناراحتی فراوانی ایجاد می گردد. جهت تشخیص قطعی خشکی دماغ سایر نشانه ها مانند بی خوابی و دیگر آثار خشکی مغز نیز بررسی می گردد. علت دوم تجمع اخلاط سوخته در معده و تصاعد بخاراتی است که از آن مرتفع می شوند. بخارات متصاعد شده باعث شکافته شدن زبان می شوند و علامت همراه آن آروغ دودناک(آروغ همراه با احساس وجود گاز یا دود گرم در گلو) می باشد. با توجه به اینکه منشاء این بخارات وجود اخلاط مختلف در معده می باشد باید جهت تشخیص هر کدام از اخلاط مورد نظر به مزه دهان و سایر علایم وجود خلط در معده توجه نمود. در این منظر شقاق زبان به عنوان یکی از نشان های تشخیص غلبه اخلاط بیماری زا در معده نیز مطرح می گردد.

جفاف یا خشکی زبان علامت دیگری است که به عنوان نشانه ای دال بر غلبه گرمی و خشکی یا وجود اخلاط غلیظ و چسبنده در بدن خصوصا در معده مطرح گردیده است. البته جهت هر کدام از این بیماری ها نشانه های دیگری هم ذکر گردیده که پزشک با جمع بندی آن ها به تشخیص نهایی دست خواهد یافت. به عنوان مثال سایر علایم غلبه گرمی و خشکی زردی و زبری زبان و بقیه علامت های غلبه صفرا در بدن یا اعضاء مورد نظر می باشد. حرقت یا سوزش زبان نیز علامتی است که به عنوان نشانه های تشخیص زبان مطرح گردیده است. عواملی که باعث بروز این نشانه می باشند شامل حرارت دهانه معده، حرارت مغز و نفوذ و ریزش خلط گرم از سایر اعضا می باشند. نشانه تشخیصی دیگر خارش زبان است. این علامت نشانه ای از حضور اخلاط تند و خورنده در زبان می باشد. منشاء اخلاط مذکور متفاوت می باشند. در برخی موارد خلط از سر فرو می ریزد و گاهی منشاء آن می تواند معده یا کل بدن باشد که البته مانند سایر بیماری ها، شناخت دقیق منشاء خلط بیماری زا منوط به شناخت سایر نشانه های غلبه خلط در اعضاء مذکور می باشد.

در سوء مزاج سرد کبد که یکی از مهمترین بیماری های کبد از منظر طب سنتی است سفیدی رنگ زبان به عنوان یکی از شاخص های تشخیص مطرح شده است. همچنین در بسیاری از بیماری های معده مانند سوء مزاج سرد معده و سایر موارد غلبه اخلاط بیماری زا، به خشکی یا رطوبت زبان انواع پوشش زبان و وضعیت لعاب دهان به عنوان شاخص های تشخیصی اشاره شده است. بیشتر اوقات رنگ زبان بر وجود بیماری هایی در سایر اندامها دلالت می کند به عنوان مثال در تب های شدید رنگ زبان سیاه و درشت می شود. در بیماری یرقان در برخی شرایط زنگ زبان سفید و رنگ پوست و دیگر اعضاء بدن متمایل به زردی است که به دلیل عدم ریختن صفراء به معده باعث سردی و تولید بلغم می شود و اثر آن بر زبان ظاهر می گردد. حالت زبان و رنگ آن در بیشتر اوقات بر وضعیت سر نیز دلالت میکند. در بیماری صرع رنگ زبان زرد و رگهای زیر زبان سبز می شود در بیماری فراموشی رنگ زبان سفید گشته و در برخی انواع ورم غشاء مغز زبان در ابتدا زرد رنگ و به مرور زمان رو به سیاهی می رود.

تحلیل مواد بزاقی پوشاننده سطح زبان

غلظت زیاد مواد بزاقی و رنگی شدن آنها و حتی نبود ماده بزاقی روی سطح زبان، نشان دهنده برخی مشکلات است. وقتی که مواد بزاقی زبان غلیظ تر ‌می‌شود، علامتی است از عدم تعادل در سیستم گوارش بدن و وقتی این مواد غلیظ دلمه ای ‌می‌شوند، نشان می دهند که سیستم دفاعی بدن بسیار ضعیف شده است.
اگر این مواد به رنگ زرد باشند، احتمال عفونت یا التهاب در قسمتی از بدن وجود دارد. کاهش بیش از حد این ماده بزاقی، معمولا حاکی از ضعیف شدن یکی از ارگان های اصلی بدن می باشد.

۱ . نوک زبان: نوک زبان محدوده عنصر آتش است و با عملکرد قلب مطابقت دارد. این بخش از زبان سلامت فیزیکی و روحی قلب را نمایش می دهد. در پزشکی چینی گفته ‌می‌شود که روح در قلب مسکن دارد. استرس و نگرانی موجب به وجود آمدن نقطه های قرمز رنگ روی نوک زبان ‌می‌شود. افزایش دمای بدن، نشان دهنده سرعت زیاد عملکرد قلب است که منجر به استرس و هیجان زیاد می گردد.

۲ . کناره های زبان: کناره های زبان محدوده عنصر چوب هستند. اگر در اثر تماس دندانها با کناره های زبان فرم دندان ها روی این قسمت ها ایجاد شود، به این معناست که کبد خوب کار نمی کند. در اینگونه مواقع ممکن است در کناره های زبان نقاط سبز – آبی یا بنفش کوچکی مشاهده بشود که این نقاط ریز رنگی نشان دهنده وجود یک بیماری جدی هستند. نقاط بنفش در ناحیه عنصر چوب اغلب نشان می دهند که فرد از انرژی بسیار پایین، ناراحتی و درد، باد کردگی پایین دنده ها و نفخ شکم رنج می برد. این افراد حتما باید به متخصص کبد مراجعه کنند؛ زیرا در بسیاری مواقع این علائم نشان دهنده سرطان کبد و یا از کار افتادگی ۷۰ درصد کبد می باشند

۳ . ناحیه بعد از نوک زبان: این ناحیه مربوط به عنصر فلز است و عملکرد دستگاه تنفسی و سیستم ایمنی بدن را نشان می دهد. وقتی که رنگ این قسمت مایل به قرمز ‌می‌شود و یا نقاط قرمز ریز روی این قسمت به وجود می آید، به این معنی است که عفونت دستگاه تنفسی در راه است و قسمتی از بدن حتما عفونت دارد. زردی و رنگ پریدگی این بخش از زبان نشان دهنده ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می باشد. در عفونت های قارچی ریه ها، ممکن است ماده بزاقی قهوهای مایل به سیاه سطح این قسمت را بپوشاند. این علامت در بیشتر افرادی که مبتلا به زخم ریه هستند، مشاهده ‌می‌شود.

۴ . بخش مرکزی زبان: این بخش از زبان مربوط به عنصر خاک است و عملکرد شکم، طحال و پانکراس را نشان می دهد. مشکلات مربوط به سیستم گوارشی بیشتر در این قسمت از زبان دیده ‌می‌شود. برگشت اسید معده و مری که موجب ناراحتی فرد و بیداری در طول شب ‌می‌شود، ممکن است با قرمز شدن این ناحیه و زرد شدن ماده بزاقی مرکز زبان همراه باشد. تغییرات بسیار کوچک در این ناحیه، نشان دهنده مشکلات گوارشی است. این بخش از زبان خود را در آیینه به دقت نگاه کرده و در صورت مشاهده این علائم حتما به متخصص مربوطه مراجعه کنید.

۵ . انتهای زبان: ناحیه انتهایی زبان مربوط به عنصر آب بوده و عملکرد بسیاری از ارگان های بدن را نشان می دهد که مهمترین آنها کلیه ها و مثانه است و شامل سیستم هورمونی و غدد جنسی نیز ‌می‌شود. دو برآمدگی کوچک در انتهای زبان برای تشخیص طعم غذاهاست. غلظت و زردی مایع بزاقی این قسمت از زبان در زنان، نشان دهنده عفونت مثانه است.

منابع:

ابن سینا، حسین بن عبد الله، کلیات قانون ابن سینا، تهران، دانشگاه علوم پزشکى ایران، ۱۳۸۶، ص ۳۶۳٫‏

جرجانى، اسماعیل بن حسن‏، ذخیره خوارزمشاهى، قم، ‏ مؤسسه احیاء طب طبیعى‏، ۱۳۹۱، ج ۶، ص ۳۴۸٫

امیدرضا فراهی، علی مظفرپور، روشنک ثاقبی، مرتضی مجاهدی، اهمیت زبان در طب سنتی ایران، مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، دوره هجدهم، شماره۸، مرداد ۱۳۹۵٫تشخیص طبع بدن از روی زبان

۱ .D’Cruz AK TA, Arya S, Desai C, Chaturvedi P, Sebastian P, Verghese BT, et al.Indian council of medical research

consensus document for the management of tongue cancer. indian J Med Paediatr Oncol. 2015;36(3):140-5.

۲٫Hussain R1, Jamshed A2, Iqbal H1, Usman S2, Irfan M2, Hafeez Bhatti AB. Long term survival and impact of

various prognostic factors in T1, T2 oral tongue cancer in Pakistan. Pak Med Assoc. 2016;36(2):187-93.

۳٫Lin Z GX, Zhang L, Kang B, Shi J, Wu Z, Gui X, et al. Evaluation of the bitterness of traditional chinese medicines

using an E-Tongue coupled with a robust partial least squares regression method. Sensors. 2016;16(2):151 -7.

۴٫Shakeel ZA. Squamous cell carcinoma of oral tongue in young patients – A 10 years tertiary care experience. J Pak

Med Assoc. 2016;66(2):155-8.

۵٫Kobayashi SH, Nakagawa H, Teh BG. Can Superselective Intra-Arterial chemoradiotherapy replace surgery followed

by radiation for advanced cancer of the tongue and floor of the mouth?. J Oral Maxillofac Surg. 2016;7(1):145-9.

۶٫Maton A H, LaHart D. Human biology and health.1 st,New Jersey: Prentice Hall. 1993.p.346.

۷٫Avijgan M, Adibi P. Characteristics of the tongue in gastroesophageal reflux disease from the perspective of

traditional chinese medicine: A case-control study. J Isfahan Med School. 2013;30(217):2189-96.[In Persian].

۸٫Lo LC1, Chen CY, Chiang JY, Cheng TL, Lin HJ, Chang HH. Tongue diagnosis of traditional chinese medicine for

rheumatoid arthritis. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2013;10(5):360-9.

۹٫Kanawong R1, Obafemi-Ajayi T, Ma T, Xu D, Li S, Duan Y. Automated tongue feature extraction for ZHENG

classification in traditional chinese medicine. Evid Based Complement Alternat Med. 2012;10(1155/2012/912852).

۱۰٫Lo L C, Lin H J ,Chang H H. Tongue diagnosis of traditional chinese medicine for rheumatoid arthritis. Afr J Tradit

Complement Altern Med. 2013;10(5):360-9.

۱۱٫Liao PY , Hsu PC , Chen JM , Chiang JY , Lo LC. Diabetes with pyogenic liver abscess a perspective on tongue

assessment in traditional chinese medicine. Comp Therap Med. 2013;12:1 -18.

۱۲٫Lo LC1, Cheng TL, Chiang JY, Damdinsuren N. Breast cancer index: a perspective on tongue diagnosis in

traditional chinese medicine.J Tradit Complement Med. 2013;3(3):194-203.

۱۳٫Bo Pang DZ, Zhang D Wang K. Tongue image analysis for appendicitis diagnosis.J Info Sci. 2005;175(3):160-76.

۱۴٫Shahe Arzani,Mir Mohamad Akhbar Ibn Mohamad .Tebe Akhbari. Jalaleddin. Qom. 2008.[In Persian].

۱۵٫Mojahedi M, Ebadiani M, Nazem E, Khodadoost M, Mozaffarpur SA. A review on identification mizaj

(Temperament) indices in Iranian traditional medicine (ITM). J Med History. 2012;4(12):37-76. [In Persian]

۱۶٫Ibn Sina, H(Avicenna), Al-Qanun fi’l-tibb, Beirut: Dar-ol-Behar; 2009. [In Arabic]

۱۷٫Jurjani, SI. zakhireh kharazmshahi. Moharrari M, Tehran: The academi of Medical Science Islamic Republic of

Iran; 2002. [In Persian]

۱۸٫Aghili Alavi Shirazi,SM Ibn Hadi H. kholasat ol hakmah, Qom. Ismailiyan. 2006. [In Persian]

۱۹٫Nazem Jahan MAK, Exir Azam. Tehran. Institute of Medical History Islamic and Complementary Medicine Iran

University of Medical Sciences. 2008. [In Persian]

۲۰٫Shahe Arzani, MMA, Mofarah ol Golub(Sharhe Qanunche), Tehran: Almaei; 2005. [In Persian]

۲۱٫Razi AMIZ(Razes). Al mansuri fil teb,Tehran: University of Tehran. 2008. [In Persian]

۲۲٫Akhavini RIA, Hedayat ol Motealmin Fil Teb, Tehran: Health Tehran University of Medical Sciences. 2007. [In

Persian]

۲۳٫Ahvazi AIA, Kame lo ssanaato tebbiyah,Qom: Jallaleddin. 2008. [In Arabic]

استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است .

© تمامی حقوق این وبسایت برای گروه آسا محفوظ است

[ استعلام آسا ] | صفحه نخست | مدیر سایت | ثبت فیش | ثبت سفارش | ارتباط با ما

%PDF-1.5
%
1 0 obj
>>>
endobj
2 0 obj
>
endobj
3 0 obj
>/ExtGState>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/Annots[ 21 0 R 28 0 R 29 0 R 30 0 R 31 0 R 32 0 R 33 0 R 34 0 R] /MediaBox[ 0 0 595.32 842.04] /Contents 4 0 R/Group>/Tabs/S/StructParents 0>>
endobj
4 0 obj
>
stream
x}َɑ{X%LoEY
1!yhE(
ׯGD