خواص دارویی و گیاهی

داروشناسی: بررسی متقابل مواد شیمیایی را با سیستم های حیاتی، داروشناسی گویند

داروها: موادی هستند که در سطح شیمیایی(مولکولی) بر سیستم های حیاتی اثر می کنند.

در حرفه پزشکی و پرستاری، دارو به موادی گفته میشود که بیماری را متوقف یا معالجه کند، التیام بخش علایم بیماری باشد و درد را تسکین دهد و فواید دیگر در برداشته باشد. به این تعریف می توان مواد معدنی و  ویتامین های ضروری دیگری را که بیماریها را درمان میکنند افزود.

مقدمات داروشناسی عمومی

منشأ داروها: در سالهای گذشته فقط از گیاهان و در برخی موارد از حیوانات، دارو تهیه می شده است اما امروزه اکثر داروها را از طریق فرایندهای شیمیایی می سازند. اما بسیاری از داروها اشکال مصنوعی موادی هستند که در طبیعت وجود دارند. با پیشرفت علم از طریق مهندسی ژنتیک در شرایط آزمایشگاهی توانسته اند با تغییراتی که در ژنهای موجودات ذره بینی(باکتریها) ایجاد کرده اند محصولات دلخواه را از جلمه هورمون انسولین تهیه نمایند که این عمل از اثر سوء هورمون انسولینی که از لوزالمعده خوک و دام ها گرفته می شود، کاسته است. مرفین از جمله داروهایی است است که منشأ گیاهی داشته و از گیاه خشخاش بدست می آید.

آزمایش و تایید داروهای جدید:

این عمل از سوی کمیته امنیت دارویی(CSM) صورت می گیرد؛ قبل از آنکه دارویی به بازاز عرضه شود باید طی آزمایشات احتیاط آمیز و مرحله به مرحله که گاهی بر روی حیوانات و گاهی بر روی انسانهای داوطلب انجام می شود مورد تایید قرار میگیرد و کارآرایی دارو با آزمایشات پیچیده برروی گروههای بیمار و سالم اثبات میگردد. در این زمان به عوارض جانبی دارو و فواید آنها و نسبت این دو نیز توجه کافی به عمل می آید.

گذاری داروها:

تمام داروهای مورد مصرف عمومی دارای سه هستند:

1. ژنریک: اسامی گذاری برای داروهای ژنریک، رسمی پزشکی با توجه به ماده فعال موثر آن دارو می باشد.

2. تجارتی: تجارتی یک دارو از سوی سازنده دارو معین می گردد و امکان اینکه یک دارو دارای چندین تجارتی باشد نیز وجود دارد.

3. شیمیایی: از جنبه فنی دارو شیمیایی نیز به خود اختصاص می دهد.

برای مثال در خصوص داروی ایدز:

ژنریک: زیدو ویدین(با حروف بزرگ نمی نویسند)

تجارتی: رترو وید(اولین حرف اسم تجارتی دارو با حرف بزرگ است)

شیمیایی:-deoxy thymidin3-azido-3

داروها  چگونه عمل می کنند؟

اگر چه عمل بعضی از داروها بطور کامل شناخته نشده است اما دانش پزشکی بسیاری از وظایف دارو را به هنگام ورود به بدن شناسایی نموده است، دارو گاهی علاج بیماری و گاهی فقط التیام بخش نشانه بیماری میباشد و اثر آنها را در   بخش های مختلف نمایان می کند.

بطور کلی عمل داروها به سه دسته تقسیم میشود:

الف: جایگزین کردن مواد شیمیایی از دست رفته: بیماریهایی وجود دارند که در اثر کمبود مواد شیمیایی در بدن بوجود می آیند از جمله بیماری اسکوروی که در نتیجه کمبود ویتامین c، بیماری دیابت در اثر کمبود هورمون انسولین مترشحه  از کبد انسان و بیماری کم خونی در اثر اختلال آهن حادث میگردد و با دارو می توان کمبود مواد شیمیایی را جبران و بیماری را درمان نمود.

ب: مداخله در کار سلول: برخی از داروها با مداخله در عمل سلول می توانند بیماری را درمان کنند، مثلاً التهاب به علت عمل برخی از هورمونهای طبیعی یا مواد شیمیایی بر روی عروق خونی و سلولهای خونی بوجود می آید. داروهای ضد التهاب جلوی عمل این هورمون را بر سلولهای گیرنده می گیرد و یا عمل آنها را کند میکند. داروهایی نیز وجود دارند که بر فعالیتهای سلولها اثر دارند. گاهی بعضی داروها اگونیست یا سازگار هستند و فعالیت سلولی را تشدید می کنند و برخی دیگر آنتاگونیست یا ناسازگار هستند و باعث کاهش فعالیت سلولها میشوند.

ج:فعالیت علیه ارگانیسم های مهاجم یا سلولهای غیرطبیعی عالم بیماریهای عفونی: که عبارتنداز ویروسها، باکتریها، پروتوزوها و قارچهای مهاجم بر بدن نیز یک مورد دیگر از عمل داروها میباشد. داروهایی هم وجود دارد که با کشتن سلولهای غیرطبیعی در معالجه بیماری دخالت دارند مانند داروهای ضد سرطانی.

اثرات داروها:

یک پزشک معالج با توجه به مضرات و فواید یک دارو برای بیمار دارو تجویز می کند. زمان واکنش بعضی از داروها خیلی زود نشانه های بیماری را برطرف می کنند مانند گلیسیریل تری نیترات که درد آنژین را سریعاً التیام می بخشد و یا داروهایی که حملات آسم را سریعا    ً دفع می کنند، اما داروهایی هم مثل داروهای ضد افسردگی وجود دارند که اثر آنها ممکن است چند هفته به طول انجامد.

عوارض جانبی:

عوارض جانبی شامل واکنش هایی هستند که بیمار در ارتباط با مصرف دارو از خود نشان می دهد. اگر یک دارو چه از راه دهان و یا استنشاق و حتی تزریق مصرف گردد در سرتاسر بدن توزیع میگردد در نتیجه اثر آن محدود به یک بافت و یا اندام خاص درگیر بیماری نمی شود. مثلاٌ داروهای آنتی کولنیرژیک که کاهنده انتقال پیام عصبی به دیواره روده هستند و در نتیجه از اسپاسم جلوگیری می کنند که می توانند با اثر بروی چشم باعث تاری دید و یا با اثر بر دهان سبب خشکی دهان گردند، هیمن طور می توانند با اثر بر روی مثانه سبب احتباس(حبس شدن) ادرار گردند .

عوارض جانبی ممکن است در اثر تداوم مصرف، کاهش ویا بتدریج ناپدید گردد اما گر عوارض جانبی باقی بماند باید مقدار مصرف دارو را کاهش داد و یا فاصله زمانی مصرف آن را طولانی نمود. این نکته حائز اهمیت است که همه داروها  حتی ملایم ترین آنها را باید مواد  شیمیایی دانست که واکنش های جدی و سمی تولید می کنند خصوصاً اگر نادرست مصرف شوند.

واکنش های طلوب:

 این واکنش ها واکنش هایی هستند پیش بینی نشده  که به اثرات معمولی یک داروی عادی ارتباطی ندارند، مثل حالات آلرژی که عبارتند از جوش، ورم صورت و یرقان که ممکن است بر اثر تداخل دارویی رخ دهد. در صورت بروز اینگونه عوارض باید از مصرف دارو تحت نظر پزشک خودداری کرد.

اثرات مطلوب و طلوب:

مقدمات داروشناسی عمومی

یک پزشک با توجه به نسبت منفعت یک دارو به ضرر آن  یک دارو را برای بیمار خود تجویز می کند. وقتی مصرف   آنتی بیوتیک موجب سردرد و یا اسهال شود در مقابل رفع عفونت قال تجویز می شود اما گاهی واکنش طلوب برای مصرف قرصهایی است که باید بطور مداوم برای یک فرد تجویز شود مثل قرص ضدبارداری  که در این صورت پزشک در تجویز آن تامل بیشتری می کند.

تداخل داروها:

اگر دو دارو را با هم مصرف کنیم یا دارو را  همراه با غذا میل کنیم ممکن است اثرات متفاوتی را در مقایسه با هنگامی که یک دارو را به تنهایی مصرف می کنید در شما بوجود آورد اما بعضی مواقع خوردن همزمان و یا صرف غذا با دارو می تواند درتاثیر بخشی آن بهبودی حاصل نماید برای مثال بیماران سرطانی از بیش از یک دارو استفاده می کنند تا هریک با اثر بخشی خاص خود درمان را تسهیل نمایند.

انواع تداخل:

تغییر جذب: دارویی مثل متوکلوپرامید می تواند سرعت تخلیه معده را افزایش و در عین حال جذب اثر داروی دیگر را سرعت بخشد اما مصرف الکل و بعضی از داروها بویژه مخدرها میتواند با مداخله در فرآیند هضم در روده مرحله ورود غذا از معده به روده را کند سازد در نتیجه اثر جذب دارو را کاهش دهد.

خوردن شیر نیز بدلیل وجود پروتئین در شیر می تواند باعث کاهش جذب بعضی از داروها شود  و یا مصرف آنتی اکسیدها و قرص های آهن و با تتراسایکلین می تواند جذب این آنتی بیوتیک را سخت کند و در اصل به خاطر این است که مصرف این مواد به همراه این دارو ترکیبی را در معده میسازد که به راحتی قابل جذب نمی باشد و باعث کاهش اثر دارو میشود.

اثرات آنزیم: درکبد آنزیم هایی وجود دارد که عمل شکست و تجزیه دارو و بدنبال آن فعال کردن عمل دارو را انجام میدهند بعضی از داروها تولید این آنزیم ها را دچار مشکل می سازند.

دفع کلیوی: بعضی از داروها  میتوانند توانایی کلیه را در دفع داروی دیگر کاهش دهند در نتیجه مقدار دارو در خون بالا می رود و اثر آن در بدن افزایش می یابد دوز مصرفی هر دارو با توجه به مدت زمان اثر دارو ودفع اضافی آن از خون توسط کلیه ها تعیین می گردد در نتیجه ماندگاری دارو در خون بیش از زمان پیش بینی شده دفع آن می تواند مضر باشد.

روشهای استعمال  و مصرف دارو:

اکثر داروها برای آنکه به محل تاثیرگذاری برسند باید وارد جریان خون شوند. روش مصرف یک دارو مسیری را که باید طی کند تا به خون وارد شود ونیز سرعت جذب آن را هم تعیین می کند. معمولاً سه راه برای رسیدن دارو به خون وجود دارد:1.راه دهان یا مقعد  2. تزریق  3.استنشاق

داروهایی که در پوست کاشته می شوند و یا در برچسب های پوستی قرار میگیرند نیز وارد جریان خون می شوند که در بحث مربوط به فرآورده های آهسته رهش قرار می گیرند.

اگر ورود مقدار زیاد دارو به جریان خون لازم و مطلوب نباشد می توان آن را به صورت موضعی بکار برد بطوریکه اثر آن اصولاً به محل اختلال مثل سطح پوست یا غشاهای مخاطی(غشاء بینی چشم، بینی، واژن و رکتوم(مقعد) محدود میشود و همین طور داروهای استنشاقی نیز اثر موضعی بر مجرای تنفسی دارند. یک داروی خاص به اشکال مختلف می تواند وجود دشاته باشد بسیاری از داروها به صورت قرص و مایعات قابل تزریق در دسترس هستند که انتخاب هرکدام از آنها به عواملی چند از جمله شدت بیماری، فوریت و نوع نیاز به دارو، اورگان  هدف و میزات سلامت فرد بیمار به خصوص به توانایی بلع او بستگی دارد.

%PDF-1.5
%
257 obj
&gt
endobj

2528 obj
&gt/Filter/FlateDecode/ID[]/Index[257 41]/Info 256 R/Length 99/Prev 638222/Root 258 R/Size 2548/Type/XRef/W[1 2 1]&gt&gtstream
hbbd“b`I+@$
$6XA3s `e8@3

با سلام خدمت شما

اگر علاقه مند به آموزش نسخه پيچي در داروخانه به عبارتي نسخه خواني در داروخانه هستيد حتما مطلب زير رو دنبال كنيد . و تمام جزييات اون رو مطالعه بفرمائيد .

2- خواندن نمونه نسخه هاي آموزشي ، معمولا پس از كار كردن هرچند
كوتاه در يك داروخانه خيلي سريع با دست خط پزشك هاي محدوده آشنا خواهيد
شد . اما براي شروع كار و دسترسي نداشتن به داروخانه جهت كار و يا
كارورزي ، داشتن تعداد زيادي نسخه جهت تسلط ضروريست . پس حتما بايد
تعدادي نسخه آموزشي در اختيار داشته باشيد تا با تمرين و تكرار گروه
هاي دارويي در ذهن شما تثبيت بشه . 3- كار در داروخانه كه
ميتواند بصورت كارآموز نيز باشد . تا با ساير داروها ، نحوه قيمت زني
داروها ، قوانين بيمه ها و بصورت عملي و از نزديك آشنا شويد . يك الي
2 ماه كاراموزي بسته به استعداد و اطلاعات شما مي تواند كافي باشد . پس همونطور كه ميبينيد حتما نياز نيست كه شما در كلاسهاي نسخه خواني
شركت كنيد . البته هر چند اين كار مي تواند اطلاعات ديگري نيز در
اختيار شما قرار دهد اما عملا شما با مطالعه مبحث داروشناسي و كارآموزي
در يك داروخانه ميتوانيد تسلط كافي رو در نسخه خواني بدست بياريد اما
اگر تمايل به دريافت مدرك تكنسين داروخانه داريد و ميخواهيد تا علمي تر
قدم در اين شغل بگذاريد شركت در كلاسها براي شما حتما مفيد خواهد بود.
امروزه در بسياري از داروخانه ها، تكنسين هايي هستند كه بصورت تجربي و
حتي با مدارك زير ديپلم فعاليت مي كنند. نكته مهم اينكه حتي با وجود
شركت در دوره هاي تكنسين دارو كه در بيشتر شهر هاي كشور برگزار مي شود ،
براي تسلط به موضوع بايد به تمرين و تكرار بپردازيد و حتما از نسخه
هاي آموزشي نيز بهره ببريد . براي دريافت نسخه هاي آموزشي و جزوه هاي آموزشي نسخه خواني و همچنين دريافت بيش از 3 نمونه نسخه و تصوير دارو بر روي تصوير زير و يا اينجا كليك كنيد .

مقدمات داروشناسی عمومی

فعالیت در هر مجموعه ای مستلزم شناخت و
رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن می باشد . دارو خانه به عنوان یک پایگاه
درمانی که مستقیما با سلامت جامعه مرتبط می باشد دارای مقرراتی است که
رعایت آنها ارتقای کیفیت خدمت رسانی و تضمین سلامت جامعه را در بر خواهد
داشت . قانون مربوط به پزشکی و دارویی ،مواد خوردنی و آشامیدنی و اصلاحیه
های بعدی آن ، تعاریفی را از داروخانه ، مسئول فنی و موسس ارائه کرده است
که در زیر به طور مختصر به آنها اشاره می کنیم .

داروخانه :

داروخانه موسسه ای پزشکی است که با اخذ
پروانه مخصوص از وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی تاسیس شده و با داشتن
مسئول فنی واجد شرایط به ارائه خدمات دارویی و عرضه دارو، شیر خشک و مکمل
های غذایی رژیمی ،غذاهای کمکی شیرخواران و لوازم مصرفی پزشکی و فرآورده های
آرایشی و بهداشتی مجاز مبادرت می نماید .

مسئول فنی:

داروسازی است که باداشتن برگ تشخیص صلاحیت
مسئول فنی صادره از سوی اداره کل نظارت بر امور دارو و مواد مخدر و پروانه
مسئولیت فنی از سوی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه ، به
وظایف قانونی خود در داروخانه عمل می نماید و مسئولیت فنی آن را بر عهده
می گیرد .

موسس :

عبارتست از شخصیتی که صلاحیت آن جهت تاسیس
داروخانه مطابق ضوابط و مقررات به تایید کمیسیون امور داروخانه ها مصرح در
ماده ۲۰ قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی ،مواد خوردنی و
آشامیدنی رسیده است و پروانه تاسیس داروخانه از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات
بهداشتی درمانی مربوطه ، دریافت نموده است .

نسخه پیچ ،دارو یار ، دستیار داروساز ، تکنسین دارویی ، پراتیک یا کارمند داروخانه
، شخصی است که اقدام به نسخه پیچی در داروخانه می کند . برخی از آنها به
صورت تجربی و برخی با گذراندن دوره های آموزشی وارد این شغل می شوند .

ما در مورد مسئول فنی و موسس به ارائه وظایف نپرداختیم اما چون بحث اصلی ما نسخه پیچ هست ، به وظایف آن اشاره می کنیم :

۱- خواندن نسخه و جمع آوری اقلام دارویی تجویز شده

۲- برقرای ارتباط محترمانه و موثر با بیمار و مراجعین

۳- قیمت زنی دستی یا ثبت الکترونیکی دارو

۴- حفظ نظم چیدمان اصولی و علمی داروها

۵- انبارداری و ثبت موجودی و کمبود داروها

۶- استفاده از روپورش با نصب پلاک مشخصات

تعریف دارو

دارو ماده ایست که برای پیشگیری،تشخیص و یا درمان یک بیماری مصرف می شود

ها مختلف یک دارو

هر دارو ۴ نوع دارد که هر کدام از آنها مفهوم خاصی دارند .

شیمیایی : نشان دهنده ساختار مولکول دارو است . مثلا شیمیایی
سالبوتامول : آلفا۱-۱ و ۱دی متیل اتیل آمینو متیل-۴- هیدروکسی-۱و۳ بنزن دی
متانول می باشد .

رمز : وقتی دارویی کشف می شود تا زمانی که مراحل آزمایشگاهی و
قانونی آن طی شده و اثر بخشی دارو کاملا اثبات شود با اسم رمز معرفی می
گردد ،مثل SGH68.

عمومی ژنریک : اسم بین المللی یک دارو است که در تمام دنیا ، دارو
به آن شناخته می شود ، مثل سالبوتامول . تقریبا همه داروها فقط یک
ژنریک دارند.

تجاری Trade Brand : اسمی است که هر کارخانه به طور مختص برای
محصول خود انتخال و آنرا با نماد ® مشخص می نماید . البته کارخانه موظف است
ژنریک را حتما روی بسته بندی دارو ذکر کند . برای مثال برخی های
تجاری سالبوتامول عبارتند از : Ventolin ، Ventalex ، Asthalin .

برای دریافت فیلم و جزوات اموزش نسخه خوانی کلیک کنید.

نشان‌گذاری

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
[[رده:نمادهای
نوشتار]]
9