به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، تالار فردوسی پژوهشگاه نیرو روزهای 14 و 15 بهمن ماه جاری میزبان برگزاری ششمین سمینار دوسالانه قلب و فناوری های نوین بود، همایشی که به همت انجمن آترواسکلروز ایران و مرکز تحقیقات اندوواسکولار با حمایت وزارت بهداشت در راستای طرح مدون بازآموزی دانشگاه های کشور برگزار شد.از آنجا که برخی اختلالات از جمله دیابت، فشارخون، چربی خون و غدد نقش مستقیم و موثری در ابتلای فرد به بیماری گرفتگی عروق قلب دارند، لذا در این همایش جمعی از متخصصان در رشته های داخلی شامل متخصان قلب و عروق، فوق تخصص قلب، فلوشیپ اینترونشنال، بیهوشی قلب، جراحان قلب، فوق تخصص اکوکاردیوگرافی و متخصصان الکتروفیزیولوژی، رزیدنت ها و فلوشیپ های قلب و عروق و پرستاران ویژه قلب حضور یافته و آخرین تجربیات مفید خود را به اشتراک گذاشتند.**گرفتگی عروق قلب چیست؟دکتر بابک حیدری اقدم متخصص قلب و عروق فلوشیپ فوق تخصصی انژیوگرافی و انژیو پلاستی در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، در تعریف بیماری گرفتگی عروق قلب یا آترواسکلروزیس Atherosclerosi اظهارکرد: در این بیماری جریان خون رسانی به قلب و مغز فرد در اثر برخی رسوبات ایجاد شده در رگ ها که بیشتر چربی هستند، اختلال ایجاد می شود. وی با اشاره به این که برخی از دلائل بروز بیماری گرفتگی عروق ژنتیکی است، افزود: البته بسیاری از عوامل بروز این بیماری غیرژنتیک است و یکسری فاکتورهای خطرساز در واقع فرد را مستعد گرفتگی تنگی عروق می کند.این فوق تخصصی انژیوگرافی و انژیوپلاستی در ادامه با بیان این که، گرفتگی رگ در موارد غیرژنتیک در یک فرایند طولانی مدت چندین ساله و به دلیل عوامل متعددی ایجاد می شوند، افزود:چربی خون بالا، دیابت، فشارخون، مصرف سیگار، استرس، اضافه وزن و چاقی از جمله عواملی است که فرد را دچار این بیماری می کند.وی در عین حال با بیان این که آقایان در سن پایین تر و خانم ها در سنین بالاتر و بعد از دوران یائسگی به بیماری گرفتگی عروق مبتلا می شوند، افزود: افرادی که ژن ابتلا به بیماری گرفتگی عروق را دارند اگر همراه با این فاکتورهای خطرناک باشد سریعتر از سایر افراد به این بیماری دچار خواهند شد.**علائم گرفتگی عروق قلباین متخصص متخصص قلب و عروق در خصوص علائم گرفتگی عروق قلبی نیز اظهارکرد: عمده علائم این بیماری به هنگام راه رفتن با درد سینه و پشت جناغ همراه است و احساس نفس تنگی یا خستگی زودرس در سربالایی ها و بعضا تپش قلب در فعالیت های روزانه از دیگر مهمترین علائم آن است.حیدری اقدم با بیان این که به هنگام ابتلای فرد به درد و سوزش در پشت جناغ سینه، این درد ممکن است در هر دو بازو و فک انتشار پیدا کند که با استراحت بهتر می شود، در عین حال افزود: البته برخی بیماران هنگام استراحت نیز دچار احساس درد و خفگی، تپش قلبی ناگهانی و اضطراب می شوند که همراه با تعریق است.وی همچنین اظهار کرد: البته گفته می شود 25 تا 30 درصد افرادی که پس از بیماری حمله قلبی به بیمارستان مراجعه کرده اند، هیچگاه پیش از آن علامت خاصی را حس نکرده اند و نخستین نشانه بیماری شان به همان حمله قلبی خلاصه شده است.**فرصتی مناسب برای شناسایی عوامل تاثیرگذار در بیماری گرفتگی عروق یک متخصص قلب وعروق نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا، با یادآوری آن که بیماری قلب و عروق در حال حاضر به عنوان شایع ترین علت مرگ و میر در جوامع مختلف شناخته می شود، گفت: در راس این بیماری گرفتگی عروق کرونر که سکته قلبی و مغزی را شامل می شود قرار دارد.دکتر هاشم سزاوار با اشاره به این که، در این همایش آخرین یافته ها از سوی متخصصان مختلف از جمله قلب، مغز و اعصاب و غدد دور یکدیگر جمع شده و در خصوص دلائل و اشکال مختلف این بیماری بحث و تبادل نظر کردند، افزود: این باعث می شود تبادل اطلاعات اتفاق بیافتد و مهارت های عملی پزشکان و متخصصان برای درمان بیماران ارتقاءیابد.وی با تاکید براین که جامعه پزشکی کشور به طور حتم با برگزاری این گونه همایش ها به دنبال تضمین سلامتی مردم با بهترین ابزار و امکانات موجود و کاهش بار این بیماری است گفت: این همایش ها به طور حتم به متخصصین و متولیان امور بهداشت و درمان کمک خواهد کرد که عوامل تاثیرگذار بر این بیماری و درمان آن را شناسایی کند.دکتر سزاوار ادامه داد: به عنوان مثال امروز نیز با دوستان متخصص غدد در خصوص رابطه بیماری قلبی و عروقی با دیابت بحث هایی صورت گرفت و آخرین یافته ها در این خصوص، داروها و همچنین مباحث پیشگیری و درمان مورد تبادل نظر قرار گرفت.وی ادامه داد: امروز بحث های بسیار خوبی در خصوص درمان بیماران قلبی که به دیابت دچار می باشند، یا برعکس بیماران دیابتی که مشکل قلبی دارند شکل گرفت، چراکه یک متخصص غدد بهتر می تواند تشخیص دهد که یک بیمار قلبی که از دیابت رنج می برد بهتر است درمان دارویی شود یا عمل جراحی و آنژوپلاستی، که البته روش های مناسب به بحث گذاشته شد.**مشکلات قلبی- عروقی شایع ترین علت مرگ بیماران دیابتی استدبیر کمسیون انجمن های علمی گروه پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم با بیان این که بیماران دیابتی دو تا چهار برابر بیشتر از سایر افراد به بیماری قلبی و عروقی مبتلا می شوند، گفت: مشکلات قلبی – عروقی یکی از شایع ترین علل فوت بیماران دیابتی است.دکتر علیرضا استقامتی درگفت وگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا با اشاره به این که ارتباط مشکلات قلبی و عروقی با بیماری دیابت از جمله برنامه های همایش امسال بود، افزود: بیماری دیابت یکی از شایع ترین مشکلات غددی است که در آن درگیری های قلبی بیشتر دیده می شود.وی با تاکید بر این که امروزه با توجه به پیشرفت های علمی و تکنولوژی هیچ منعی برای درمان های جراحی بیماران دیابتی وجود ندارد و درمان برای آنها مانند سایر بیماران انجام می شود، درعین حال گفت: متاسفانه عوارض و عفونت های بیشتری متوجه بیماران دیابتی است و زمان بهبود طولانی تری نیز مورد نیاز است.مسئول بخش غدد و متابولیسم ششمین همایش قلب و فناوری های نوین ادامه داد: به طور کلی تمام اعمال جراحی اعم از درمان های طبی و اقدامات آنژیوپلاستی برای بیماران دیابتی انجام می شود.وی همچنین با بیان این که کنترل قند خون، چربی خون و فشار خون از اولویت های اصلی درمان بیماران دیابتی است ادامه داد: همواره بر کنترل این فاکتورها تاکید می شود چراکه با کنترل آنها می توان از بروز عوارض بسیاری از جمله بروز بیماری های قلبی جلوگیری کرد.دکتر استقامتی اظهار کرد: بیماران دیابتی به دلیل مشکلات ناشی از قند، فشار و چربی خون بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های عروق کوچک شامل مشکلات نفروپاتی، نوروپاتی، رتینوپاتی و عروق بزرگ از جمله درگیر شدن عروق قلب و اندام ها هستند.دبیر کمسیون انجمن های علمی گروه پزشکی وزارت بهداشت، گفت: با توجه به این که دیابت رگ ها را درگیر می کند، همه بیماران بایستی به کنترل قندخون خود توجه ویژه داشته باشند چراکه پیشگیری همواره بر درمان مقدم است.وی همچنین با اشاره به این که خوشبختانه برای هر سه فاکتور قندخون، فشار خون و چربی خون درمان های و داروهای موثر و متعددی وجود دارد، درعین حال گفت: اما درمان به تنهایی کافی نیست و درکنار آن رعایت تغذیه اصولی، کاهش استرس، قطع سیگار و انجام مرتب ورزش از ضروریات تاثیرگذار در روند درمان و بهبودی است.مسئول بخش غدد و متابولیسم ششمین همایش قلب و فناوری های نوین در ادامه یادآورشد: هم اکنون تمام درمان های دارویی و اصلی بیماران دیابتی در کشورمان وجود دارد و تنها بخشی از آنها تحت پوشش بیمه نیست.**ریزفاکتورهای بیماری قلبی نیازمند توجه بیماران اما دکتر ایرج ناظری متخصص بیماری قلب وعروق با تاکید بر این که، این همایش بسیار مفید بود و بحث های بسیار جالب توجهی در آن شکل گرفت، اظهار کرد: یکی از نتایج بسیار خوب این همایش تاکید بر شناسایی برخی ریزفاکتورهای بیماری قلبی مانند چربی خون، دیابت، فشار خون و ناراحتی های غدد بود.وی ادامه داد: به طور حتم فردی که دچار بیماری قلبی است بایستی دیابت، چربی خون و فشار خون خود را کنترل نماید که دچار وضعیت حاد نشود.دکتر ناظری گفت: درمان مناسب ناراحتی های قلبی با انجام یک آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی یا هر عمل قلب دیگری رفع نخواهد شد بلکه این نیازمند آن است که بیمار از نظر بیماری غدد، دیابت و به خصوص ریزفاکتورهایی همچون فشار خون و چربی خون کنترل شود.**معرفی جدیدترین یافته دارویی در این همایش برای درمان چربی خون حاداین متخصص قلب و عروق در ادامه با اشاره به این که چربی خون بالا به طور حتم یکی از عوامل موثر ابتلا به بیماری گرفتگی عروق قلب است، اظهار کرد: البته در مواردی استفاده از برخی داروهای معمولی برای بیماران دچار چربی خون موثر واقع نمی شود که در این همایش جدیدترین یافته دارویی دنیا معرفی شد.دکتر ناظری نام این دارو را مهار کننده های PCSK9 و از داروهای کاهنده لیپید ذکر کرد و گفت: این دارو به صورت تزریق زیر جلدی به صورت ماهانه یا دو ماه یکبار به بیمار تزریق می شود.وی با بیان این که این دارو خوشبختانه در دنیا تولید شده، اما قیمت آن گران است ادامه داد: در سال 2015 دو دارو از این دسته تحت عنوان Alirocumab با نام تجاری Praluent و Evolocumab با نام تجاری Repatha از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا FDA تایید شد.این متخصص قلب و عروق ادامه داد: البته اقداماتی در جهت واردات داروی PCSK9 به کشور در جریان است که برای درمان بیماران قلبی که ریزفاکتور اصلی آن چربی خون بسیار بالا و مقاوم است مورد استفاده قرار گیرد چرا که بسیار خوب جواب داده است.دکتر ناظری همچنین گفت: مصرف PCSK9 در آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی شروع شده که البته به دلیل گرانی هنوز مصرف آن شایع نشده است.وی در ادامه با اشاره به این که قلب وظیفه مهم تنظیم جریان و گردش خون را در بدن را عهده دار و از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، در توصیه ای پزشکی از مردم خواست در مصرف غذاهای چرب، پرنمک و قندی رعایت احتیاط را داشته تا دچار نارسایی قلبی و سکته مغزی نشوند.علمی ** 1836 **گزارش: یوسف درویشی
علمی آموزشی
بیماری های قلبی و عروقی
ریزفاکتورها
دیابت
عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir
تماس بی واسطه با مسئولین
بالای صفحه
خبر گزاری جمهوری اسلامی پست الکترونیک : irna@irna.ir
© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.
URL: https://ioh.iums.ac.ir/article-1-276-fa.html
هدف : بیماریهای قلبی عروقی (CVD) امروزه به عنوان یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامتی انسانها شناخته شدهاند و در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ما، مهمترین عامل مرگ و میر مردم جامعه هستند بگونهای که بیش از 4/19 جامعه ایران مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی هستند. افزایش شیوع این بیماریها به دنبال افزایش شیوع عوامل خطرزای آنها رخ داده و طی مطالعات بعملآمده افزایش شیوع عوامل خطرزا ریشه در شیوۀ زندگی مردم دارد. مطالعۀ حاضر به منظور تعیین شیوع عوامل خطرزای قلبی عروقی در کارکنان شرکت توزیع و تولید برق شهرستان اصفهان انجام شد تا در نهایت یک پروتکل مداخلاتی برای پیشگیری و کنترل CVD در آینده در سطح این شرکت به عنوان یک الگو برای سایر محیطهای کارگری فراهم گردد.
روش بررسی : این مطالعۀ مقطعی در سال 1387 بر روی همۀ 585 پرسنل شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان انجام شد. اساس اجرای این مطالعه پرسشنامهای شامل مشخصات فردی، سابقۀ پزشکی و معاینات فیزیکی بود. سن، جنس، سطح تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل، نوع و توالی مصرف مواد دخانی، و نوع و میزان فعالیت فیزیکی در قسمت مشخصات فردی، سابقۀ عوامل خطر ساز CVD ، ابتلا به این بیماریها و سایر بیماریهای غیرواگیر در بخش سوابق پزشکی و قد، وزن، محیط کمر، محیط لگن و فشار خون هر فرد در بخش سوم پرسشنامه ذکر شد. قند خون ناشتا، توتال کلسترول، تری گلیسرید، LDL کلسترول و HDL کلسترول اندازهگیری شد در پایان دادهها با نرم افزار SPSS15 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
یافتهها : از 585 کارکنان ادارۀ برق، 4.2% قند خون بالا، 33.3% LDL-C بالا، 48.2% توتال کلسترول بالا، 26.4% HDL-C پایین و 51% تری گلیسیرید بالا داشتند. چاقی در 13.6% ، اضافه وزن در 46.7%، چاقی شکمی در 42.8% و فعالیت فیزیکی غیر قابل قبول در 75% کارکنان مشاهده شد. 4/16% کارکنان اداره برق در زمان انجام مطالعه سیگاری بودهاند و 8/5% سابقه ترک سیگار را داشتهاند . همچنین مبتلایان فشار خون 16% و مبتلایان دیابت 7.2% بودند.
نتیجهگیری : عوامل خطرزای قلبی عروقی در کارکنان ادارۀ برق شیوع نسبتاً بالایی دارد لذا شناخت عوامل خطرزای قلبی عروقی در این گروه، یک راهکار مداخلاتی آموزشی و محیطی برای پیشگری بیماریهای قلبی عروقی در سطح این شرکت فراهم خواهدکرد و شاید بتواند یک الگو برای سایر محیط های کاری فراهم کند .
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله سلامت کار ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2019 All Rights Reserved | Iran Occupational Health
URL: https://jhr.ssu.ac.ir/article-1-381-fa.html
نشریه, مجله علم و پژوهشی, مجله تحقیقات سلامت, بهداشت, سلامت, آموزش بهداشت, اپیدمیولوژی, بهداشت محیط, بهداشت حرفه ای, سلامت در بلایا , بهداشت جامعه, آموزش بهداشت, مدیریت خدمات بهداشتی
عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله تحقیقات سلامت می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2019 All Rights Reserved | Journal of Community Health Research
دیابت به عنوان یک بیماری مزمن به طور برجستهای در گسترش آسیبهای جسمانی، مرگ و میر و هزینههای سلامت سهیم است، تاثیر بزرگی بر سلامتی فرد دارد و به خصوص به عنوان یک عامل خطرساز بیماریهای قلبیعروقی، نقش برجسته ای در مرگ و میر دارد (1). افراد مبتلا به دیابت در معرض عوارض شدید و مهلکی هستند (2). بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی، آسیب شبکیه[1] و نابینایی، نوروپاتی محیطی[2]، بیماری مرحلهی پایانی کلیوی[3] و قطع عضو اعضای انتهایی از جدیترین عوارض دیابت هستند (5-3). هزینه و بار بیماری دیابت برای یک کشور بسیار گران تمام میشود. به طوری که افراد دیابتی به خصوص بیماران دارای عوارض قلبیعروقی ناشی از دیابت، سطح سلامت پایینتری را گزارش میکنند، از سطح پایینتری از کیفیت زندگی برخوردارند، به میزان بالاتری از افسردگی و ناتوانی مبتلا هستند و نیز دارای اختلال بارز در حوزههای اجتماعی و شغلی هستند (6،7). در واقع، دیابت همراه با مسایل برجستهی رفتاری است و عوامل روانشناختی و اجتماعی نقش حیاتی در مدیریت و سیر آن دارند (8).
شناسایی عوامل خطر و مداخله در آنها اقدامی اساسی در مدیریت دیابت و عوارض آن است. مهمترین مسئلهای که بر اهمیت شناسایی و مداخله در عوامل خطر این بیماری می افزاید، پیدایش عوارض مزمن است (9). مهمترین این عوارض شامل عوارض میکروواسکولار (نفروپاتی، رتینوپاتی، نوروپاتی) و عوارض ماکروواسکولار یا عوارض قلبیعروقی (فشارخون، بیماری عروق کرونر)، بیماری عروق محیطی و بیماری عروقی مغز است (10،11). در واقع، علت عمدهی مرگ و میر مربوط به دیابت، بیماری قلبیعروقی است که در افراد دیابتی2 تا 5 برابر نسبت به افراد عادی شایعتر است. به علاوه، خطر بروز سکتهی مغزی در این افراد بالا است (12). طبق پژوهشها، عوامل خطر عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی نوع 2 پیچیده و چند عاملی هستند. چاقی، سن بالا، سابقهی خانوادگی دیابت، شدت بالای دیابت، عدم خودمدیریتی و عدم کنترل قندخون، سبک زندگی ناسالم و کیفیت زندگی پایین، مهمترین عوامل خطر دیابت و عوارض آن هستند (13،14).
بر اساس نمایهی تودهی بدنی[4] (BMI)، اضافهوزن (BMI برابر با 25 تا 9/29) و چاقی (BMI بالاتر از30) که به چربی یا حجم زیاد از حد بدن نسبت به قد توصیف شده است از عوامل مهم دیابت و عوارض آن است (15). چاقی در ناحیهی شکم به میزان زیادی با افزایش خطرات سلامتی همراه است (15). اضافهوزن و چاقی از عوامل پرخطر بیماری قلبیعروقی در دیابت نوع 2[5] (T2DM) هستند. در واقع، ارتباطی قوی و مثبت بین خطر بروز دیابت نوع 2 و گسترش عوارض آن و افزایش نمایهی تودهی بدنی وجود دارد (16). افزایش وزن میتواند دیابت نوع 2 را آشکار و تشدید نماید و این بیماری و پیامدهای منفی آن ممکن است مهمترین عارضهی ناشی از چاقی باشد (17).
اندازهگیری هموگلوبین گلوکوزیله[6] (HbA1c)، سطوح متوسط گلوکز خون را طی شش هفتهی گذشته تا سه ماه قبل نشان میدهد و بهترین و پراستفادهترین مقیاس کنترل طولانی مدت قند خون تلقی شده است (12،18). افراد بدون دیابت، دارای مقادیر هموگلوبین گلوکوزیله بین 4 تا 6 درصد هستند و بیماران دیابتی تحت کنترل عالی و دارای شدت خفیف، هموگلوبین گلوکوزیله بین 6 تا 7 درصد دارند (19). اندازههای هموگلوبین گلوکوزیله بین 7 تا 9 درصد، متوسط و شدید هستند و اندازههای هموگلوبین گلوکوزیلهی بالاتر از 9 درصد بسیار شدید و خطرناک طبقهبندی میشوند. هدف درمان دیابت نوع 2، کاهش سطوح قند خون یا دامنهی هموگلوبین گلوکوزیله نزدیک به دامنهی طبیعی (6 تا 7 درصد) است. سطوح هموگلوبین گلوکوزیله باید به کمتر از 7 درصد کاهش یابد. افزایش مزمن قند خون، مسئول عمدهی عوارض حاد، کوتاهمدت و طولانیمدت بیماری دیابت است که میتواند تمام دستگاهها و اعضای بدن را تحت تاثیر قرار دهد (19،20). کیفیت زندگی مرتبط با دیابت برحسب بار بیماری دیابت و عوارض آن میتواند پیدایش عوارض بعدی بیماری را تشدید و تسریع نماید (21،22). ارتباطی متقابل و دوسویه بین کیفیت زندگی و عوارض دیابت وجود دارد (23) و این روابط توسط همبستههای روانشناختی-اجتماعی و خصوصیات بیماری تعدیل میشود (24). کیفیت زندگی پایین مرتبط با دیابت که متاثر از عوامل روانی اجتماعی نامطلوب و خصوصیات شدید بیماری است در واقع از پیشبینیکنندههای مهم عوارض بعدی دیابت به خصوص عوارض قلبیعروقی است (25،26).
شواهد تجربی نشان میدهند که عدم برخورداری از تابآوری روانشناختی، پایین بودن وضعیت سالم رفتاری همراه با عدم کنترل دقیق و مداوم متابولیک از طریق انجام رفتارهای خودمراقبتی توسط بیماران مبتلا به دیابت میتواند به طور معنیداری خطر بروز عوارض مهلک دیابت را افزایش دهد (27،28). نیاز مداوم برای مقابله با علایم و انجام فعالیتهای خودمدیریتی دیابت[7] در این بیماری مزمن و باثبات در طولانیمدت به خستگی، فرسودگی و ناکامی منجر میشود و عدم برخورداری از تابآوری یک عامل خطر پیدایش عوارض دیابت خواهد بود (29). تابآوری و هیجانات مثبت بیمار باعث تقویت راهبردهای مقابلهی موثر با بیماری میگردد و عوارض بیماری را کاهش میدهد (30).عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
خودمدیریتی دیابت و نگهداری مناسب قند خون به عنوان سنگ بنا و اساس کنترل دیابت و پیشگیری از عوارض آن تلقی شده است و برای پیشگیری از بروز عوارض کوتاهمدت و عوارض طولانیمدت ضروری است (31،32). خودمدیریتی قند خون[8] (SMBG) بروز عوارض قلبیعروقی را به تعویق میاندازد (19)، زیرا عامل عمدهی عوارض دیابت، افزایش قند خون است (31، 33). خودمدیریتی دیابت، فرآیندی فعال و خودجوش نظیر کنترل مصرف غذاها، انجام ورزش یا معاینهی منظم قلبی برای کنترل عوارض قلبیعروقی دیابت و مدیریت آن توسط بیمار است (34). پژوهشها نشان دادهاند که بهبود خودمدیریتی دیابت میتواند پیامدهای سلامتی بیماران دیابتی را بهبود بخشد و عوارض دیابت را کاهش دهد و با کاهش بستری شدن بیماران به خاطر عوارض مرتبط با دیابت همراه گردد (35). رفتارهای خودمدیریتی دیابت، پیشبینیکنندهی بهبود کنترل قندخون است و مداخلاتی که خودمدیریتی را بهبود میبخشند در واقع کیفیت زندگی را در میان بیماران دیابتی ارتقا میدهند (36).
با علم به این که مدیریت دیابت و عوارض آن پیچیده بوده و عواملی متعدد میتوانند اثر منفی بر کنترل گلیسمیک داشته باشند، بدیهی است تعیین عوامل روانشناختی، اجتماعی و وابسته به بیماری که در مدیریت دیابت و عوارض آن موثرند، نقش مهمی در درمان روانشناختی و طبی بیماران، افزایش مراقبت از خود، پیشگیری از عوارض بیماری و ارتقای کیفیت زندگی آیندهی آنها خواهد داشت. از آن جا که متغیرهای به کار رفته در مطالعهی حاضر زیاد بود و امکان اشاره به همهی آنها در عنوان وجود نداشت، لذا طبقهی کلی آنها در عنوان آمده است و بنا بر این، مقیاسهای تابآوری و خود مدیریتی عوامل روانشناختی را میسنجند، مقیاس کیفیت زندگی و متغیرهای جمعیتشناختی عوامل اجتماعی را میسنجند و خصوصیات بیماری توسط هموگلوبین گلوکوزیله، مدت دیابت، نوع درمان و نمایهی تودهی بدنی سنجیده میشود. بنا بر این، شناسایی عوامل روانشناختی، عوامل مرتبط با دیابت و عوامل اجتماعی درگیر در فرآیند مدیریت دیابت، گام اولیه و مهم در کمک به بیماران در زمینهی مدیریت بیماری و پیشگیری از عوارض آن است.به طور خلاصه، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل روانشناختی، اجتماعی و خصوصیات بیماری به عنوان عوامل خطر در پیدایش عوارض قلبیعروقی بیماران دیابتی بر اساس مدل رگرسیون لجستیک است. پژوهشها در کشورهای دیگر به طور موافق و همسو از نقش این دسته از عوامل خطر و محافظ در پیدایش عوارض قلبیعروقی حمایت کردهاند و بر این اساس، این متغیرها وارد پژوهش حاضر گردیدهاند.
روشکار
در این پژوهش، روش توصیفی از نوع همبستگی در بررسی نقش عوامل خطر عوارض قلبیعروقی بیماران دیابت نوع 2 به کار رفت. جامعهی آماری شامل مردان و زنان بزرگسال سنین 28 تا 57 سال مبتلا به دیابت نوع 2 بود که طی زمان اجرای پژوهش (اردیبهشت تا مرداد 1389) به درمانگاههای دیابت بیمارستان شریعتی تهران مراجعه میکردند. طبق گزارش پرستاران بخش ویزیت بیماران، تعداد بیماران دیابتی مراجعه کننده به درمانگاهها طی 4 ماه مرحلهی جمعآوری دادهها تقریبا برابر با 2700 نفر بود. از این میان تعداد 264 نفر (127 مرد و 137 زن) بهعنوان نمونه به شیوهی نمونهگیری در دسترس از بیماران دیابتی سرپایی که به این درمانگاهها مراجعه میکردند، انتخاب شدند. طبق مدلهای رگرسیونی بر اساس یک رویکرد، انتخاب نمونه بر اساس تعداد گویههای مقیاسها و نیز تعداد متغیرهای مستقل در معادله صورت میگیرد که به طور تقریبی این مطالعه نیازمند 250 نفر شرکتکننده بود، لذا به منظور صحت انتخاب حجم نمونه و جلوگیری از افت مشارکت کنندگان، 270 نفر انتخاب گردید که 6 نفر به دلیل عدم تکمیل دقیق ابزارها از نمونه خارج شدند. معیارهای ورود به پژوهش حاضر عبارت بودند از: 1- تشخیص دیابت نوع 2 در دامنهی سنی بین 28 تا 57 سال 2- تشخیص دیابت نوع 2 حداقل یک سال قبل از پژوهش به منظور اطمینان از آگاهی و توانمندی بیماران در انجام خودمدیریتی دیابت 3- توانمندی در فهم زبان فارسی 4- تمایل و رضایت آگاهانه برای مشارکت در پژوهش و تکمیل فرم ضوابط اخلاقی پژوهش و 5- مراجعه به یکی از پزشکان درمانگاههای بیمارستان شریعتی و داشتن پروندهی پزشکی نزد پزشک معالج.
معیارهای خروج از پژوهش حاضر عبارتند از: 1- ابتلا به دیابت نوع یک 2- تجربهی کنونی عوارض حاد مرتبط با دیابت 3- عدم بستری بیمار طی زمان پژوهش 4- ابتلا به سایر بیماریهای مزمن به جز بیماریهای مربوط به عوارض دیابت 5- تشخیص اختلالات روانشناختی نظیر اختلالات شدید خلقی و اضطرابی قبل از تشخیص بیماری دیابت و یا مبتلا شدن به یک بیماری روان شناختی شدید بعد از تشخیص دیابت. تشخیص اختلالات روانشناختی به عنوان معیار خروج، از طریق وجود اختلال توسط اظهارات بیمار، بررسی نتایج مصاحبه و شرح حال روانشناختی، تشخیص روانپزشک و وجود پروندهی روانپزشکی، قطعی و مسجل میگردید. ابزار گردآوری داده ها: در این پژوهش دادهها با استفاده از پرسشنامهی اطلاعات جمعیتشناختی و خصوصیات بیماری، مقیاس کیفیت زندگی، مقیاس تابآوری و مقیاس خودمدیریتی دیابت جمعآوری شد.
پرسشنامهی اطلاعات جمعیتشناختی و خصوصیات بیماری: این پرسشنامه، ابزاری محقق ساخته است که اطلاعات جمعیتشناختی از جمله سن و جنسیت بیمار و خصوصیات بیماری از جمله مدت ابتلا به دیابت، شدت بیماری، عوارض بیماری، نوع دیابت و نوع درمان (درمان انسولینی و غیرانسولینی) را جمعآوری میکند. سابقهی ابتلا به دیابت با مراجعه به پروندهی پزشکی بیمار، نظرات کادر پرستاری و پرسش از بیماران در مورد مدت بیماری و نوع درمان (درمان انسولینی در مقابل درمان بدون انسولین) سنجیده شد. همچنین، مدت بیماری با پرسش از بیمار در مورد تعداد سالهای ابتلا به دیابت و نوع درمان نیز با درخواست از بیمار در مورد این که برای کنترل دیابت انسولین دریافت مینماید یا با عاملهای دارویی هیپوگلیسمی درمان میشود، سنجیده شد. شدت بیماری به کمک اندازهگیری هموگلوبین گلوکوزیله و با مراجعه به پروندهی طبی بیمار و در دو مقوله 9%>HbA1c (خفیف و متوسط) و 9%BMI (وزن طبیعی) و 25<BMI (دارای اضافهوزن و چاقی) ثبت گردید. عوارض قلبیعروقی با تجربهی دو سال گذشتهی بیماری ایسکمی قلبی، انفارکتوس میوکارد، آنژین صدری پایدار و ناپایدار، عارضهی مغزیعروقی، سابقهی بستری در سیسییو و بیماری عروق محیطی با تشخیص پزشک و مراجعه به پروندهی پزشکی بیمار سنجیده شد.
مقیاس تابآوری کونور و دیویدسون[9] (CD-RISC): برای سنجش تابآوری، از این مقیاس استفاده شد. کونور و دیویدسون این پرسشنامه را با بازبینی منابع پژوهشی در زمینه ی تابآوری تهیه نمودند (37). بررسی ویژگیهای روانسنجی این مقیاس در شش گروه جمعیت عمومی، مراجعهکنندگان به بخش مراقبتهای اولیه، بیماران سرپایی روانپزشکی، بیماران با مشکل اختلال اضطراب فراگیر و دو گروه از بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، انجام شده است. سازندگان این مقیاس بر این باورند که این پرسشنامه بهخوبی میتواند افراد تابآور را از غیر تابآور در گروههای بالینی و غیر بالینی جدا کند و میتواند در موقعیتهای پژوهشی و بالینی بهکار برده شود (38). پرسشنامهی تابآوری کونور و دیویدسون 25 گویه دارد که در یک مقیاس لیکرتی بین صفر (کاملا نادرست) تا پنج (همیشه درست) نمرهگذاری میشود. این مقیاس در ایران توسط محمدی هنجاریابی شده است (38). برای تعیین روایی این مقیاس نخست همبستگی هرگویه با نمرهی کل مقوله محاسبه و سپس از روش تحلیل عامل بهره گرفته شد. محاسبهی همبستگی هر نمره با نمرهی کل بهجز گویهی 3، ضریبهای بین 41/0 تا 64/0 را نشان داد. سپس گویههای مقیاس به روش مولفههای اصلی مورد تحلیل عاملی قرار گرفتند. پیش از استخراج عوامل بر پایهی ماتریس همبستگی گویهها، دو شاخص KMO و آزمون کرویت بارتلت محاسبه شدند. مقدار KMO برابر 87/0 و مقدار مجذور خی در آزمون بارتلت برابر 28/5556 بود که هر دو شاخص، کفایت شواهد برای انجام تحلیل عامل را نشان دادند. برای تعیین پایایی مقیاس خودتابآوری کونور و دیویدسون از روش آلفای کرونباخ بهره گرفته شد و ضریب پایایی 89/0 بهدست آمد (38).
مقیاس خودمدیریتی دیابت[10] (DSMS):مقیاس خودمدیریتی دیابت مورد استفاده در این پژوهش بر اساس گویههای مقیاس فعالیتهای خودمراقبتی دیابت[11] (SDSCA) (39) و نیز شش گویهی مقیاس خودمدیریتی دیابت چین (32) توسط رحیمیان بوگر (40) تهیه شد. این ابزار شامل 14 گویه (9 گویهی اعمال خودمدیریتی هفتگی، 2 گویهی اعمال خودمدیریتی ماهیانه و 3 گویهی اعمال خودمدیریتی سالیانه) است. درمان پزشکی و دارو (گویهی 1 و 2)، رژیم غذایی کلی (گویههای3 و4)، ورزش(گویههای 5 و 6)، خودپایشی قند (گویهی 7)، و مراقبت از پاها (گویههای 8 و 9) گویههای اعمال خودمدیریتی هفتگی را تشکیل میدهند. در مقیاس رفتارهای خودمدیریتی هفتگی از بیماران خواسته میشود که بیان کنند چند روز در طی یک هفتهی گذشته، فعالیتهای خودمراقبتی را انجام داده اند. مجموع تعداد روزها محاسبه میشود و نمرات بالاتر، نشاندهندهی سطح بالاتر عملکرد خودمراقبتی است. از بین دو گویهی خودمدیریتی ماهیانه، گویهی اول (گویهی 10) مختص کنترل افت قندخون و گویهی دوم (گویهی 11) مختص کنترل افزایش قندخون است. در مقیاس خودمدیریتی ماهیانه از بیماران خواسته میشود مشخص کنند چند درصد اعمال مربوطه را طی شش ماه گذشته انجام دادهاند و درصد بالاتر، مبین خودمدیریتی بهتر است. از میان اعمال خودمدیریتی سالیانه، گویهی اول (گویهی 12) مربوط به کنترل عوارض چشمی، گویهی دوم (گویهی 13) مربوط به کنترل عوارض کلیوی و گویهی سوم (گویهی 14) مربوط به کنترل عوارض قلبی است. در مقیاس خودمدیریتی سالیانه از بیماران خواسته میشود با پاسخ بلی یا خیر، انجام یا عدم انجام رفتارهای مربوطه را طی یک سال گذشته مشخص کنند و پاسخ بلی مبین خودمدیریتی در آن زمینه است. بررسی روایی با محاسبهی همبستگی هر نمره با نمرهی کل برای زیرمقیاسهای خودمدیریتی هفتگی، ماهیانه و سالیانه به ترتیب ضرایب بین 67/0 تا 89/0، 63/0 تا 80/0 و 59/0 تا 78/0 را نشان داد (40). همسانی درونی به شیوهی آلفای کرونباخ در مطالعهی رحیمیان بوگر برای زیرمقیاسهای خودمدیریتی هفتگی، ماهیانه و سالیانه به ترتیب برابر با 95/0، 86/0 و 67/0 و برای کل مقیاس 95/0 به دست آمد که حاکی از همسانی درونی بالا برای کل مقیاس و زیرمقیاس اعمال ماهیانه و نیز همسانی درونی قابل قبول برای زیرمقیاس اعمال سالیانه است. پایایی بازآزمایی چهار هفتهای روی 34 بیمار مبتلا به دیابت برای زیرمقیاس اعمال خودمدیریتی هفتگی، ماهیانه و سالیانه به ترتیب برابر با 92/0، 90/0 و 97/0 به دست آمد که نشاندهندهی ثبات عالی مقیاس
طی زمان بود(40).
مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی[12] (WHOQOL-BREF):ابزار سنجش کیفیت زندگی در این پژوهش مقیاس WHOQOL-BREF بود. این مقیاس حاوی 26 سئوال است که در یک طیف لیکرتی 1 تا 5 کیفیت زندگی بیمار را از جنبههای مختلف بررسی میکند که یک سئوال آن در خصوص احساس کلی فرد از کیفیت زندگی خود و بقیهی سئوالات احساس و رفتار فرد را در دو هفتهی اخیر در زمینهی 1- بهداشت و سلامت جسمی (فعالیتهای فیزیکی، وابستگی به مواد و داروهای کمکی، تحرک، درد و احساس ناراحتی، خواب و استراحت و توانایی انجام کارها)، 2- روانشناختی (احساس نسبت به وضع ظاهری بدن، احساسات مثبت و منفی، یادگیری، تفکر، حافظه و تمرکز، اعتماد به نفس و روحیه و رفتارهای شخصیتی) 3- روابط اجتماعی (روابط شخصی، حمایت اجتماعی و فعالیتهای جنسی)، 4- محیط اجتماعی (منابع مالی، آزادی و امنیت فیزیکی، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی و اجتماعی، محیط خانه، فرصتهای اجتماعی، محیط فیزیکی مانند آلودگی، سر و صدا و ترافیک و حمل و نقل و …) میسنجد.
در اکثر مطالعات انجام شده، تست از آلفای کرونباخ و ضریب روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی قابل قبولی برخوردار بوده است (41،42).
نجات و همکاران در پژوهش خود که بر روی 1167 نفر از مردم تهران انجام دادند پایایی آزمون را به روش باز آزمایی در حیطهی سلامت فیزیکی 77/0، در حیطهی سلامت روانی 77/0، در حیطهی روابط اجتماعی 75/0 و در نهایت در حیطهی سلامت محیط برابر با 84/0 گزارش کردهاند (43). بررسی روایی در مطالعهی حاضر با محاسبهی همبستگی هر نمره با نمرهی کل، ضریبهای بین 59/0 تا 83/0 را نشان داد. همچنین ضریب همسانی درونی به شیوهی آلفای کرونباخ در مطالعهی حاضر برای کل آزمون 88/0 بود. دادههای حاصل به کمک آمارههای توصیفی (فروانی و درصد)، مجذور خی و رگرسیون لجستیک تحلیل شدند.
به اعتقاد پنگ، لی و اینگرسول[13] رگرسیون لجستیک روش چندمتغیرهی مناسبی برای توصیف و آزمون روابط بین یک متغیر پیامد (وابسته) دومقولهای و تعدادی از متغیرهای مستقل مقولهای یا پیوسته است (44). این شرایط در پژوهش حاضر کاملا برقرار بود.
نتایج
آزمودنیهای پژوهش متشکل از 127 (1/48%) مرد و 137 (9/51%) زن بودند. دامنهی سنی آزمودنیها بین 28 سال تا 57 سال با میانگین سنی 41/45 سال متفاوت بود که طی 4 الی 17 سال با میانگین زمانی 35/8 سال به دیابت نوع دو مبتلا بودند. تعداد 59 نفر (3/22%) از بیماران دیابتی دارای عوارض قلبی عروقی و تعداد 205 نفر (7/77%) از این بیماران فاقد عوارض قلبیعروقی بودند. مشخصات آزمودنیها از لحاظ عوامل جمعیتشناختی و خصوصیات مرتبط با دیابت و نیز معنیداری تفاوت آنها با شاخص مجذور خی ارایه شده است (جدول 1).
در ابتدا به منظور بررسی روابط بین عوامل پیشبین و تجربهی عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی، مفروضههای آماری تحلیل مدل رگرسیون لجستیک بررسی شد. بر اساس بررسی مفروضههای مدل و مطابق با نظر کوهن[14] (45) هیچ همبستگی قوی (بالاتر از 9/0) یا همخطی چندگانه[15] بین متغیرهای پیش بین به کار رفته در مدل وجود نداشت و برآوردهای واریانس نیز برافراشته نبودند. به علاوه، با توجه به اهمیت بررسی دادههای پرت[16] در مدلهای رگرسیونی، برونداد فهرست کیسویش[17] که حاکی از وجود موارد پرت در نمونه ی پژوهشی و به تبع آن عدم برازش مطلوب مدل است، بررسی شد. طبق این بررسی، هیچ مورد دارای مقادیر باقیمانده ی Z بالاتر از 2 مشاهده نشد. همچنین، جهت بررسی دادههای پرت مشهود، به بررسی موارد دارای مقادیر 5/2 یا کمتر از 5/2- پرداخته شد و دادهی پرتی مشاهده نگردید و همهی موارد دارای مقادیری بین 5/2- تا 5/2+ بودند. آماره های توصیفی متغیرهای پیشبین (مستقل) پیوسته بین دو گروه بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و فاقد عوارض قلبیعروقی نیز ارایه شدهاند (جدول 2). در این پژوهش، روش تحلیل رگرسیون لجستیک با ورود همگام[18] به کار گرفته شد که در تحقیقات پزشکی و علوم رفتاری به طور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد (46). تحلیل رگرسیون لجستیک دو مقولهای به آزمون این فرض پرداخت که آیا بین دو گروه بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و بیماران دیابتی فاقد این عوارض بر اساس متغیرهای پیشبین مورد بررسی تفاوت وجود دارد.
مدل شامل نه متغیر مستقل (جنسیت، سن، نوع درمان، نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، مدت دیابت، کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی دیابت) بود.
طبق یافتههای جدول 3، متغیرهای نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی دیابت، تفاوتهای معنیداری بین دو گروه داشتند (001/0P<) و این متغیرها در کنار هم از لحاظ آماری سهم معنیداری در طبقهبندی بیماران به طور صحیح در دو
گروه داشتند (001/0P<).
نتایج مدل رگرسیون لجستیک دو مقولهای رابطهی معنیدار بین پنج متغیر پیشبین و متغیر پیامد دووجهی در مدل مذکور را در این مطالعه نشان داد.
بنابراین، گام بعدی، بررسی صحت و درستی مدل رگرسیون لجستیک در پیشبینی تجربهی عوارض قلبیعروقی بیماران دیابتی بر اساس این متغیرهای پیشبین بود. بررسی ضرایب متغیرهای پیشبین در معادلهی رگرسیون لجستیک در پیشبینی احتمال تجربهی عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی نوع 2، اطلاعات مهمی در مورد سهم یا اهمیت هر کدام از متغیرهای پیشبین فراهم می کند (جدول3)
جدول1- فراوانی، درصد و مجذور خی متغیرهای مستقل مقولهای در دو گروه بیماران دیابتی دارا و فاقد عوارض قلبیعروقی
متغیرها
بیماران دیابتی دارای عوارض CVD
بیماران دیابتی بدون عوارض CVD
فراوانی
درصد
مجذور خی
ارزش P
فراوانی
درصد
مجذور خی
ارزش P
عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
جنسیت
مرد
35
3/59
051/2
152/0
92
9/44
151/2
142/0
زن
24
7/40
113
1/55
کل
59
100
205
100
نوع درمان
درمان دارویی
13
22
458/18
* 001/0
112
6/54
761/1
185/0
درمان با انسولین
46
78
93
4/45
کل
59
100
205
100
مدت دیابت
10 سال>
19
2/32
475/7
* 006/0
149
7/72
190/42
* 001/0
10 سال<
40
8/67
56
3/27
کل
59
100
205
100
سن شروع دیابت
45 سال>
26
1/44
831/0
362/0
84
41
678/6
** 010/0
45 سال <
33
9/55
121
59
کل
59
100
205
100
نمایهی تودهی بدنی (کیلوگرم بر متر مربع)
25>
11
6/18
203/23
* 001/0
163
5/79
420/71
* 001/0
25<
48
4/81
42
5/20
کل
59
100
205
100
هموگلوبین گلوکوزیله (درصد)
9%>
21
6/35
898/4
027/0
171
4/83
556/91
* 001/0
9%<
38
4/64
34
6/16
کل
59
100
205
100
*مقادیر P از نظر آماری معنیدار است (05/0>P و درجهی آزادی 1)
جدول 2- آمار توصیفی متغیرهای مستقل پیوسته در دو گروه بیماران دیابتی دارا و فاقد عوارض قلبیعروقی
متغیرها
بیماران دیابتی دارای عوارض CVD
بیماران دیابتی بدون عوارض CVD
حداقل
حداکثر
میانگین
انحراف استاندارد
حداقل
حداکثر
میانگین
انحراف استاندارد
سن
29
57
72/44
71/5
28
54
60/45
33/6
کیفیت زندگی
26
97
08/54
90/17
28
167
69/85
62/25
تابآوری
26
90
54/53
17/17
27
117
66/73
10/17
خودمدیریتی دیابت
5
47
84/24
67/11
10
69
83/44
67/13
جدول 3- ضرایب متغیرهای پیشبین در معادلهی رگرسیون لجستیک در پیشبینی احتمال تجربهی عوارض قلبیعروقی
در بیماران دیابتی نوع 2*
متغیر
بتا (B)
S.E.
Wald
df
P
نسبت شانس (OR)
95 CL %دامنه اطمینان
حد پایین
حد بالا
جنسیت
517/1-
234/1
511/1
1
219/0
219/0
026/0
462/2
سن
315/0-
113/1
080/0
1
777/0
730/0
082/0
460/6
نوع درمان
222/0-
284/1
030/0
1
863/0
801/0
065/0
916/9
نمایهی توده بدنی
206/9-
721/2
442/11
1
001/0
535/1
041/0
887/1
هموگلوبین گلوکوزیله
626/5-
786/1
924/9
1
002/0
984/0
037/0
309/1
مدت دیابت
870/1-
289/1
103/2
1
147/0
154/0
012/0
929/1
کیفیت زندگی
184/0
054/0
345/11
1
001/0
201/1
080/1
337/1
تاب آوری
146/0
044/0
864/10
1
001/0
157/1
061/1
262/1
خودمدیریتی دیابت
166/0
051/0
596/10
1
001/0
181/1
068/1
305/1
عدد ثابت
139/16-
252/4
405/14
1
001/0
001/0
Odds Ratio OR: CL: Confidence Interval
*متغیرهای وارد شده در معادله: جنسیت، سن، نوع درمان، نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، مدت دیابت، کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی دیابت.
*متغیرهایی که از مدل رگرسیون خارج شدهاند عبارتند از: جنسیت، سن، نوع درمان و مدت دیابت
بررسی ضرایب متغیرهای پیشبین نشان میدهد که آزمون والد[19] برای پنج متغیر نمایهی تودهی بدنی (001/0=P)، هموگلوبین گلوکوزیله (002/0=P)، کیفیت زندگی (001/0=P)، تابآوری (001/0=P) و خودمدیریتی دیابت (001/0=P) از لحاظ آماری معنیدار (دارای مقادیر کمتر از 05/0) است و این متغیرها به طور معنیداری در توانایی پیشبینی مدل سهم دارند. بنا بر این در این مطالعه، عوامل مهم اثرگذار بر تجربهی عوارض قلبیعروقی در بیماران مبتلا به دیابت، عبارت بودند از: نمایهی تودهی بدنی بالاتر از 25، هموگلوبین گلوکوزیله بالاتر از 9 درصد، کیفیت زندگی پایین، تابآوری پایین و در نهایت خودمدیریتی نامناسب و بیکفایت دیابت. عوامل جنسیت، سن بیمار در زمان تشخیص دیابت، نوع درمان و مدت دیابت، سهم معنیداری در پیشبینی مدل نداشتند.
مقادیر B در معادلهی مذکور احتمال تخصیص یک مورد به یکی از مقولههای خاص (دارای عوارض قلبیعروقی یا بدون عوارض قلبیعروقی) را نشان میدهد. منفی یا مثبت بودن علامت B نشان میدهد کدام عوامل احتمال پیدایش بیماران دارای عوارض قلبیعروقی را افزایش و کدام عوامل این احتمال را کاهش میدهد. در این مدل، متغیرهای مقولهای پیشبین نمایهی تودهی بدنی و هموگلوبین گلوکوزیله دارای علایم منفی هستند (به ترتیب 206/9- و 626/5-) که نشان میدهد یک واحد افزایش در نمایهی تودهی بدنی و هموگلوبین گلوکوزیله موجب افزایش لجستیک عوارض قلبیعروقی به ترتیب به میزان 206/9 و 626/5 میگردد، یعنی هر چه بیماران بیشتر دارای اضافه وزن و چاقی باشند یا هموگلوبین گلوکوزیله بالاتر از 9 درصد داشته باشند با احتمال بیشتری نیز دارای عوارض قلبیعروقی میباشند. همچنین، کاهش کیفیت زندگی، تابآوری و دیابت، میزان شانس رخداد عوارض قلبیعروقی را به ترتیب به اندازهی 184/0، 146/0 و 166/0 افزایش میدهند. بررسی ستون نسبت شانس (OR)[20] برای هرکدام از متغیرهای مستقل حاوی اطلاعات سودمندی است. در این مدل، نسبت شانس که یک بیمار دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی دارای نمایهی تودهی بدنی بالاتر از 25 (اضافه وزن یا چاقی) باشد، یک و نیم برابر بیشتر از افراد دیابتی است که دارای نمایهی تودهی بدنی زیر 25 (طبیعی) هستند. همچنین، نسبت شانس برای اندازهی هموگلوبین گلوکوزیله، 98/0 و مقدار آن کمتر از 1 است و حاکی از آن است که هرچه میزان هموگلوبین گلوکوزیله بالاتر از 9 درصد باشد، احتمال رخداد عوارض قلبیعروقی در بیمار دیابتی حدود یک برابر افزایش مییابد. همچنین، یک واحد افزایش یا کاهش در کیفیت زندگی به ترتیب موجب احتمال کاهش یا افزایش 20/1 برابری رخداد عوارض قلبیعروقی در این بیماران میگردد. یک واحد افزایش یا کاهش در تابآوری بیمار به ترتیب موجب احتمال کاهش یا افزایش 15/1 برابری تجربهی عوارض قلبیعروقی میگردد. همچنین، در این مدل، نسبت شانس که یک واحد افزایش یا کاهش خودمدیریتی دیابت به ترتیب موجب احتمال کاهش یا افزایش بروز عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی نوع 2 گردد، برابر با 18/1 است. در این مدل، بقیهی عوامل تقریبا مساوی هستند.
همچنین، برای نسبت شانس متغیرهای مستقل معنیدار در معادلهی رگرسیون، فاصلهی اطمینان 95 درصد ( CL95%) احتمال ارزش واقعی نسبت شانس برای آن متغیر را در دو اندازهی حداقل و حداکثر نشان میدهد. برای مثال، در این مدل، فاصلهی اطمینان برای متغیر خودمدیریتی دیابت (181/1=OR) بین 06/1 تا 30/1 است. بنا بر این با فاصلهی اطمینان 95 درصد، مقدار واقعی OR در این جامعهی پژوهشی برای خودمدیریتی دیابت بین 06/1 تا 30/1 قرار میگیرد. این فاصلهی اطمینان در این مورد شامل ارزش یک نیست، بنا بر این، این نتیجه از لحاظ آماری در سطح 05/0P< معنیدار است.
همان گونه که در جدول 3 مشهود است تنها پنج متغیر مستقل نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی دیابت از لحاظ آماری سهم معنی داری مجزایی در مدل داشتند. قویترین پیشبینیکنندهی تجربهی عوارض قلبیعروقی، نمایهی تودهی بدنی با نسبت شانس 53/1 بود. این نشان میدهد که با کنترل سایر عوامل در مدل، بیماران دیابتی دارای اضافه وزن و چاقی با احتمال یک و نیم بار بیشتر از بیماران دیابتی دارای وزن طبیعی (نمایهی توده ی بدنی زیر 25)، عوارض قلبیعروقی را تجربه خواهند نمود. نسبت شانس برای تمامی متغیرهای معنیدار به تنهایی بالاتر از یک یا نزدیک به آن است که نشان میدهد در رابطه با هر متغیر با کنترل سایر عوامل در مدل، با برخورداری از حالت منفی یا شدید در هر کدام از این متغیرها، بیش از یک برابر احتمال یا عدم احتمال تجربهی عوارض قلبیعروقی افزایش مییابد. بعد از نمایهی تودهی بدنی، کیفیت زندگی، خودمدیریتی دیابت، تابآوری و هموگلوبین گلوکوزیله به ترتیب قویترین پیشبینیکنندهها بودند.
مدل کامل شامل تمامی پیشبینیکنندههای معنیدار برابر 635/248 (264=N، 9=X2 ، 001/0P<) بود که نشان میدهد مدل قادر است بین بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و بدون عوارض قلبیعروقی تفکیک قایل شود.
بعد از بررسی ضرایب متغیرهای پیشبین، شاخصهای برازندگی[21] مدل بررسی شدند. نتایج به دست آمده از آزمون نیکویی برازش هوسمر-لمشو[22] نیز که پایاترین آزمون برازش مدل رگرسیون لجستیک است نیز از ارزشمندی مدل مذکور حمایت میکند. در این مطالعه، ارزش مجذور خی برای آزمون هوسمر-لمشو 015/2 با سطح معنیداری 989/0 به دست آمد که این مقدار بالاتر از 05/0 (نقطهی برش برازندگی مدل) است و بنابراین بالا بودن ارزش P نشاندهندهی تطابق خوب مدل است. همچنین، آزمونهای امنیباس[23] در مورد ضرایب مدل و خلاصهی آمارههای مدل که دیگر شاخصهای برازندگی آزمون مدل هستند مورد بررسی قرار گرفتند و دارای ارزش معنیدار بالایی بودند (ارزش معنیداری کمتر از 05/0 بود). در جدول 4 نتایج این آزمونها ارایه شدهاند. در این مدل رگرسیون، مقدار مجذور خی برای آزمونهای امنیباس برابر با 914/256 با درجهی آزادی 9 است که معنیدار میباشد (001/0P<).
بنا بر این مدل مذکور (با مجموعه متغیرهایی که به عنوان پیشبین به کار رفتهاند) بهتر از مدل فرضیهی اولیه رگرسیون لجستیک است. در خلاصه مدل، مقادیر مجذور کاکس و اسنل[24] و مجذور ناگلکرک[25] نشان دهندهی مقدار تغییرپذیری متغیر وابسته (وجود یا عدم وجود عوارض قلبیعروقی) هستند که توسط مدل تبیین می شود (حداقل مقادیر آن دو، صفر و حداکثر مقادیر آن دو، تقریبا 1 است).
در این مطالعه، این دو ارزش به ترتیب 610/0 و 932/0 هستند.
جدول 4- آزمونهای امنیباس در مورد ضرایب و آمارههای مدل تحلیل رگرسیون
آزمونهای امنیباس
آمارههای مدل
مجذور خی
df
Sig.
*درستنمایی (-2 LL) با عدد ثابت
*درستنمایی (-2 LL) با تمام متغیرهای پیشبین
R2 کاکس و اسنل
R2 ناگلکرک
مدل
635/248
9
001/0
a 518/280
b 883/31
610/0
932/0
-2 Log likelihood *
a: روند تکرار با تغییر مجذور خی (-2LL) به زیر 001/0 درصد در گام چهارم اتمام یافت.
b: روند تکرار با تغییر مجذور خی (-2LL) به زیر 001/0 درصد در گام یازدهم اتمام یافت.
و نشان میدهند که بین 61 درصد (مجذور کاکس و اسنل) و 93 درصد (مجذور ناگلکرک) تغییرپذیری متغیر وابسته یا تجربهی عوارض قلبیعروقی توسط این مجموعه متغیرهای مستقل تبیین میشود و مدل به طور دقیق و صحیح قادر است 2/93 موارد را طبقهبندی کند (جدول 4). در تحلیل رگرسیون لجستیک، ماتریس طبقهبندی نیز به ما نشان میدهد که مدل ارایه شده در این پژوهش به خوبی قادر است مقولهی صحیح (بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و بیماران دیابتی بدون عوارض قلبی عروقی) را در هر مورد پیشبینی کند (جدول 5). طبق یافتهها این مدل به طور صحیح 97 درصد کل موارد را طبقهبندی میکند و نشان میدهد که در واقع از شاخص صحت درصد طبقهبندی[26] (PAC) بالایی برخوردار است و نسبت به مدل فرضی اولیهی تحلیل رگرسیون بهبود یافته است (میزان 7/77%).
جدول 5- ماتریس طبقه بندی(a,b) متغیرهای پیشبین
مشاهده شده
پیشبینی شده
گام 1
بیماران دیابتی دارای عوارض CVD
بیماران دیابتی بدون عوارض CVD
درصد صحیح
بیماران دیابتی دارای عوارض CVD
54
5
5/91
بیماران دیابتی بدون عوارض CVD
3
202
5/98
درصدکل
0/97
a: با ورود عدد ثابت به معادله b: با مقدار برش 500/0
همچنین، نتایج جدول طبقهبندی را نیز میتوان برای محاسبهی آمارههای دیگری که غالبا در پیشینهی مطالعات پزشکی گزارش میشوند، به کار برد.
حساسیت مدل[27] یعنی درصد بیمارانی که عوارض قلبیعروقی دارند به طور دقیق با مثبت های حقیقی[28] در مدل شناسایی شد و مدل قادر است به طور صحیح 5/91 درصد بیماران دارای عوارض قلبیعروقی را درست طبقهبندی کند. ویژگی مدل[29] یعنی درصد بیماران دیابتی فاقد عوارض قلبیعروقی نیز به طور دقیق از طریق منفیهای حقیقی[30] در مدل شناخته شد و این مدل قادر بود به طور دقیق پیشبینی نماید که 5/98 درصد بیماران دیابتی بدون عوارض قلبیعروقی هستند.
بحث و نتیجهگیری
نتیجهی کلی پژوهش این بود که نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی دیابت در کنار هم پنج متغیر کلیدی هستند که به طور معنیداری در دو گروه بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و بیماران فاقد این عوارض، متفاوت هستند. بنا بر این، بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی طبق نمایهی تودهی بدنی دارای اضافه وزن و چاقی، دارای هموگلوبین گلوکوزیله بالاتر از 9 درصد، کیفیت زندگی پایین، تابآوری اندک و خودمدیریتی ضعیف دیابت هستند. پژوهشهای قبلی (11،17،47،48) و انجمن دیابت آمریکا (5) نیز به چنین یافته هایی اشاره کردهاند. پینتو[31] و همکاران در پژوهش خود نشان دادند که سطح بالای هموگلوبین گلوکوزیله و چاقی دو عامل خطر عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی است (49). بوگدانو و استرود[32] این یافتهها را با توجه به شاخصهای خطر بیولوژیکی تکرار کردند (50).
استرجا، کرسی و رابکین[33] در پژوهش خود نشان دادند که عوامل متابولیک، چاقی و شدت دیابت در کنار دیگر عوامل خطر در پیشبینی عوارض قلبی عروقی مهم است (51). در تبیینی منطقی پیرو مطالعات قبلی و نتایج این مطالعه، استدلال میشود که چاقی و سطح بالای هموگلوبین گلوکوزیله از طریق عوامل سوخت و سازی، زیستی و فیزیولوژیکی نظیر افزایش سندرم متابولیک، خطر بروز عوارض قلبیعروقی را در بیماران دیابتی افزایش میدهند. گروبه[34] (52) و پاپلبام[35] و همکاران (53) نیز نتیجه گرفتند که کیفیت زندگی مرتبط با دیابت از پیشبینی کنندههای مهم عوارض قلبیعروقی است، اگر چه چنین عوارضی نیز قادرند کیفیت زندگی بیماران دیابتی را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. با توجه به کاهش میانگین کیفیت زندگی در مطالعهی حاضر میتوان استدلال کرد که کیفیت زندگی از طریق ساز و کارهای رفتاری و اجتماعی نظیر کاهش حمایت اجتماعی، خطر رخداد عوارض قلبیعروقی را افزایش داده است. استون، رامان و فلمینگ[36] اهمیت عوامل خطر رفتاری و روانشناختی در پیدایش عوارض متعدد دیابت را نشان دادند (54). برادشاو[37] و همکاران در پژوهش بر روی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، فقدان تابآوری روانشناختی را یک عامل خطر کلیدی در پیدایش عوارض قلبیعروقی یافتند. در پژوهش آنان تابآوری، عامل محافظ در برابر پیدایش عوارض قلبی بود (55). در این پژوهش نیز همسو با اغلب پژوهشها، تابآوری مخاطرات و عوارض سلامتی بعدی را کاهش میدهد (56). میتوان استدلال نمود که در مطالعهی حاضر نیز کاهش تابآوری از طریق ساز و کارهای روان فیزیولوژیکی نظیر افزایش تنش روانی که به افزایش قند خون و نیز بالا رفتن سطوح کورتیزول و دیگر هورمونها میانجامد به تدریج احتمال رخداد عوارض قلبیعروقی را افزایش داده است. همچنین نتایج این پژوهش در راستای پژوهشهای قبلی بود که نشان میدهند خودمدیریتی ضعیف دیابت عامل خطر کلیدی در بروز عوارض کوتاهمدت و طولانیمدت دیابت است و بر عکس خودمدیریتی مطلوب دیابت، نقش برجستهای در کاهش عوارض دیابت دارد (40،59-57). در تبیین این یافته میتوان گفت خودمدیریتی ضعیف از طریق ساز و کارهای رفتاری نظیر کاهش دفعات کنترل قندخون، کاهش مراجعه به پزشک برای سنجش عوارض احتمالی، عدم رعایت دقیق برنامههای غذایی و نیز کاهش فعالیتهای بدنی احتمال بروز عوارض قلبیعروقی را افزایش داده است.
طبق روابط ساختاری در مدل رگرسیون لجستیک پژوهش حاضر، این متغیرها تا اندازهی معینی بر پیدایش عوارض قلبی عروقی در بیماران دیابتی اثر میگذارند. با این وجود، از آن جا که این پژوهش از نوع آزمایشی یا طولی نبوده است، همان گونه که تائو، مککنزی و چالسون[38] معتقدند، نمیتوان روابط علی را بین این حالات برقرار نمود. بنا بر این، رابطهی علی مرتبط با سهم این عوامل در تعیین عضویت بیماران دیابتی در دو گروه دارای عوارض قلبیعروقی و بدون عوارض قلبی عروقی وجود ندارد و این رابطه از نوع ساختاری است (60). به عبارتی، این احتمال وجود دارد که متغیرهای زمینهای دیگر نظیر وضعیت اجتماعی- اقتصادی یا فشارخون که در این پژوهش مورد بررسی قرار نگرفتهاند، در پیدایش عوارض قلبیعروقی بیماران دیابتی موثر باشند.
همچنین در مطالعهی حاضر، تحلیل حداکثر احتمال[39] تفاوت های بین این متغیرهای پیشبین در دو گروه بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی و فاقد عوارض قلبی عروقی نشان داد که روابطی معنیدار بین این متغیرها و متغیر ملاک وجود دارد. پیشنهاد میشود متخصصان بالینی پیرو نتایج تحلیل آماری رگرسیون لجستیک در این مطالعه، گروههای هدف را برای ارتقای کیفیت زندگی، بهبود تاب آوری و خودمدیریتی دیابت و کاهش دادن میزان نمایهی تودهی بدنی و هموگلوبین گلوکوزیله تعیین نمایند. بنا بر این، پیشنهاد می شود به طور عملیاتی برنامهای برای بهبود کیفیت زندگی، تابآوری و خودمدیریتی همراه با نمایهی تودهی بدنی و هموگلوبین گلوکوزیله برای همهی بیماران دیابتی با توجه به گروه هدف مورد خطر در کنار برنامهی درمانی آنان تدارک شود. نتایج مدلیابی رگرسیون لجستیک در مورد نقش این متغیرهای پیشبین در تعیین عوارض قلبیعروقی دیابت نشان داد که این متغیرها در رابطه با هم نقش موثری در بروز و یا پیشگیری از پیامدهای منفی دیابت دارند و میتوان بر حسب این متغیرها، بیماران دارای عوارض قلبیعروقی را از بیماران دیابتی فاقد این عوارض به طور شفافی متمایز ساخت.
پژوهش حاضر نشان داد که عوامل جنسیت، سن بیمار در زمان تشخیص دیابت، نوع درمان و مدت دیابت سهم معنی داری در پیشبینی عوارض قلبیعروقی ندارند و بر اساس آنها دو گروه بیماران دیابتی دارای عوارض قلبی عروقی و بیماران بدون این عوارض قابل تفکیک نیستند. در رابطه با این یافته، شواهد مخالفی در دست است و در برخی از پژوهشهای دیگر این متغیرهای غیر معنیدار در پژوهش حاضر، به طور جداگانه نقش معنیداری در تفکیک بیماران دیابتی دارای عوارض قلبیعروقی از بیماران فاقد عوارض داشتند (61). تائو و همکاران نشان دادند که سن بیمار و مدت ابتلا به دیابت پیشبینیکنندهی عوارض قلبیعروقی خواهد بود (60). طبق پیشینهی پژوهشی، نوع درمان (دارو یا انسولین) و جنسیت نیز پیشبینیکنندهی عوارض قلبیعروقی در دیابت بوده است (62). همچنین، پژوهشهایی نشان دادهاند که عامل جنسیت بروز عوارض قلبیعروقی را تحت تاثیر قرار میدهد (63). در تبیین این یافتهی ناهمخوان با پژوهشهای قبلی میتوان استدلال نمود که این متغیرها معنیداری خود را در کنار متغیرهای مهم تری نظیر وزن بدن، میزان قند خون، کیفیت زندگی، تاب آوری و رفتار خودمدیریتی از دست میدهند که به معنای آن است در طراحی مداخلات بایستی این متغیرهای معنیدار در اولویت قرار بگیرند. همچنین، در توجیه این یافتههای متضاد طبق یک استدلال نیز میتوان به جامعههای متفاوت پژوهشی، تعاریف عملیاتی متفاوت از سازهها و روشهای متفاوت سنجش اشاره کرد. همان گونه که ماک[40] و همکاران معتقدند، میتوان استدلال نمود که عامل جنسیت به تنهایی تعیین کنندهی عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی نیست بلکه عامل جنسیت زمانی اهمیت پیدا میکند که شاخصهای زیستی مستعدکنندهی عوارض قلبیعروقی در کنار رفتارهای منفی مربوط با سلامت برای مرد یا زن وجود داشته باشد. همچنین، طبق مطالعات قبلی استدلال میشود که سن بیمار به عنوان یک عامل خطر غیر قابل تغییر به تنهایی خطر رخدادهای قلبیعروقی بیماران دیابتی را افزایش نمیدهد و در کنار دیگر عوامل خطر اهمیت کمتری دارد. برعکس، عوامل خطر قابل تغییر مهمتری نظیر خودمراقبتی ضعیف، سندرم متابولیک و عدم کنترل قندخون وجود دارند که به خصوص با بالا رفتن سن پیدایش عوارض قلبیعروقی را در این بیماران تسریع میکنند (63). مطابق با نظر بارر[41] و همکاران، استدلال میشود که مدت زیاد ابتلا به دیابت و نوع و میزان درمان نه به تنهایی بلکه همراه با متغیرهای زیستی، خصوصیات پاتوفیزیولوژیک دیابت و عوامل روانیاجتماعی دیگر شانس رخداد عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی را افزایش میدهند. از آن جا که در این مطالعه میانگین سنی ابتلا به دیابت 35/8 سال بوده است، لذا در این مطالعه در مقایسه با مطالعاتی که میانگین سنی ابتلا بالاتر بوده است، عامل سن، معنی داری خود را از دست داده است. در واقع، مدت بیماری و نوع درمان زمانی اهمیت دارند که بیمار واجد خصوصیات پاتوفیزیولوژیک شدید دیابت بوده، عوامل روانیاجتماعی معیوب نیز وجود داشته باشد و بیمار به مدت طولانی به دیابت مبتلا بوده و نیز تحت آن نوع درمانی باشد که بار بیماری را افزایش میدهد (3). نتایج نهایی پژوهش حاکی از آن بود که در مجموع نمایهی تودهی بدنی، هموگلوبین گلوکوزیله، کیفیت زندگی، تاب آوری و خودمدیریتی دیابت نقش پیشبینیکنندهی معنیداری در پیشبینی تجربهی عوارض قلبیعروقی در بیماران دیابتی دارند. این نتایج برای متخصصان بالینی و درمانگاههای دیابت اهمیت کاربردی و عملی دارد. این پژوهش دارای محدودیتهایی بوده است. محل انجام پژوهش درمانگاههای دیابت بیمارستان شریعتی تهران بوده است و در تعمیم نتایج آن به سایر جامعهها باید جانب احتیاط رعایت شود. بهعلت محدودیت پژوهشهای داخلی در این زمینه، امکان مقایسهی نتایج پژوهش با سایر پژوهش های انجام گرفته به صورت کامل وجود نداشت. جهت کاربست یافتهها پیشنهاد میشود چنین متغیرهایی در طراحی مداخلات و برنامههای پیشگیرانه از عوارض دیابت ادغام گردند و توجه به این متغیرها به منظور ارتقای سلامت بیماران دیابتی در اولویت قرار بگیرند. همچنین پیشنهاد می شود در پژوهشهای آینده تاثیر متغیرهای مهمتری نظیر فشار خون، متغیرهای جمعیت شناختی و تاثیر آن بر متغیرهای دیگر نیز مورد بررسی قرار گیرد. پیشنهاد میشود پژوهش های مشابهی در مورد دیگر بیماریهای مزمن انجام شود. مبتنی بر یافتههای این پژوهش پیشنهاد میشود قبل از طراحی برنامههای پیشگیری، نیازسنجی و تعیین جامعهی هدف صورت گیرد تا مداخلات بر مبنای نیاز جامعههای هدف طراحی شوند و در رفع نیازهای واقعی بیماران اثربخش باشند. همچنین، پژوهشهای آزمایشی میتوانند نقاط ضعف طرحهای پژوهش مقطعی گذشتهنگر را برطرف سازند و لذا امید میرود در بررسیهای آینده مورد توجه پژوهشگران باشند.
[1]Retinopathy
[2]Peripheral Neuropathy
[3]End Stage Renal Disease
[4]Body Mass Index
[5]Type 2 Diabetes Mellitus
[6]Glycosylated Hemoglobin Assay
[7]Diabetes Self-Management
[8]Self-Management of Blood Glucose
[9]Connor-Davidson Resilience Scale
[10]Diabetes Self-Management Scale
[11]Summary of Diabetes Self-Care Activities
[12]WHO Quality of Life-BREF
[13]Peng, Lee and Ingersoll
[14]Cohen
[15]Multicollinearity
[16]Outliers
[17]Casewise List
[18]Enter Logistic Regression Analysis
[19]Wald Test
[20]Odds Ratios (OR)
[21]Goodness of Fit
[22]Hosmer-Lemeshow Goodness of Fit Test
[23]Omnibus Tests
[24]Cox and Snell R Square
[25]Nagelkerke R Square
[26]Percentage Accuracy in Classification
[27]Sensitivity of the Model
[28]True Positives
[29]The Specificity of the Model
[30]True Negatives
[31]Pinto
[32]Bogdanov and Osterud
[33]Streja, Cressey and Rabkin
[34]Grobbee
[35]Papelbaum
[36]Stone, Raman and Fleming
[37]Bradshaw
[38]Tao, MacKenzie and Charlson
[39]Maximum Likelihood Analysis
[40]Mak
[41]Barr
1. Watkins PJ, Amiel SA, Howell SL, Turner E. Diabetes and its management. 6th ed. London: Blackwell; 2003: 11-44.
2. Calder RA, Alexander CM. Cardiovascular disease in people with diabetes mellitus. Pract Diabetol 2000; 19(4): 7-18.
3. Barr EL, Zimmet PZ, Welborn TA, Jolley D, Magliano DJ, Dunstan DW, et al. Risk of cardiovascular and all-cause mortality in individuals with diabetes mellitus, impaired fasting glucose, and impaired glucose tolerance: the Australian diabetes, obesity, and lifestyle study (AusDiab). Circulation 2007; 116: 151-7.
4. Liu J, Grundy SM, Wang W, Smith SC, Vega GL, Wu Z, et al. Ten-year risk of cardiovascular incidence related to diabetes, prediabetes, and the metabolic syndrome. Am Heart J 2007; 153: 552-8.
5. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes. Diabetes Care 2008; 31: 24-8.
6. Bruce D, Davis W, Davis T. Longitudinal predictors of reduced mobility and physical disability in patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 2441-7.
7. Von Korff M, Katon W, Lin E, Simon G, Ciechanowski P, Ludman E, et al. Work disability among individuals with diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 1326-32.
8. Snoek FJ. Management of diabetes: Psychological aspects of diabetes management. Oxford: The Medicine Publishing Company; 2002: 50-83.
9.Ahluwalia IB, Mack KA, Murphy W, Mokdad AH, Bales VS. State specific prevalence of selected chronic disease-related characteristics behavioral risk factor surveillance system. MMWR Surveill Summ 2003; 52: 1-82.
10. Gæde P, Vedel P, Larsen N, Gunnar VHJ, Parving HH, Pedersen O. Multifactorial intervention and cardiovascular disease in patients with type 2 diabetes. N Engl J Med 2003; 348: 383-93.
11. Egede LE, Zheng D. Modifiable cardiovascular risk factors in adults with diabetes: Prevalence and missed opportunities for physician counseling. Arch Intern Med 2002; 162(4): 427-33.
12. Boyer BA, Paharia MI. Comprehensive handbook of clinical health psychology. England: John Wiley and sons; 2008: 123-84.
13. Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJL. Measuring the global burden of disease and risk factors, 1990-2001. In: Lopez AD, Mathers CD, Ezzati M, Jamison DT, Murray CJL. (editors). Global burden of disease and risk factors. Washington. DC: Oxford University; 2006: 16-41.
14. Colette C, Monnier L. Acute glucose fluctuations and chronic sustained hyperglycemia as risk factors for cardiovascular diseases in patients with type 2 diabetes. Horm Metab Res 2007; 39: 683-6.
15. Bray GA, Bouchard C, James WPT. (editors). [Handbook of obesity]. New York: Marcel Dekker; 1998: 18-55.
16. Field AE, Barnoya J, Colditz GA. Epidemiology and health and economic consequences of obesity. In: Wadden TA, Stunkard AJ. (editors). [Handbook of obesity treatment]. New York: Guilford; 2002: 186-226.
17. Dandona P, Aljada A, Chaudhuri A, Mohanty P, Garg R. Metabolic syndrome: A comprehensive perspective based on interactions between obesity, diabetes, and inflammation. Circulation 2005; 111: 1448-54.
18. Diana WG, Richard AG. Management of diabetes mellitus. A guide to the pattern approach. New York: Springer; 2009: 50-167.
19. American Diabetes Association. Standards of medical care in diabetes. Diabetes Care 2006; 29(1): 4-42.
20. Rahimian Boogar I. [Clinical health psychology: Manual of prevention, formulation and treatment for health psychologists, clinical psychologists and physicians]. Tehran: Danjeh; 2009: 405-503. (Persian)
21. Zimmet P. The burden of type 2 diabetes: Are we doing enough? Diabetes Metab 2003; 29: 6S9-18.
22. Bagust A, Wilson E, Perry SA. Utility and quality of life in the CODE-2 study for type 2 diabetes. UK prospective diabetes study group. Diabetes Care 2001; 50: 10-96.
23. UK prospective diabetes study group. Quality of life in type 2 diabetic patients is affected by complications but not by intensive policies to improve blood glucose or blood pressure control (UKPDS 37). Diabetes Care 1999; 22: 1125-36.
24. Aalto A, Uutela A, Aro AR. Health related quality of life among insulin-dependent diabetics: Disease related and psychosocial correlates. Patient Educ Couns 1997; 30: 215-25.
25. Ranjita Misra R, Lager J. Predictors of quality of life among adults with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2008; 22: 217-23.
26. Rubin RR, Peyrot M. Quality of life and diabetes. Diabetes Metab Res Rev 1999; 15(3): 205-18.
27. Bonanno GA. Loss, trauma, and human resilience: Have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events? Am Psychol 2004; 59: 20-8.
28. Stone S, Raman A, Fleming S. Behavioral characteristics among obese/overweight inner-city African American Children: A secondary analysis of participants in a community-based type 2 diabetes risk reduction program. Child Yout Servi Rev 2010; 32: 833-9.
29. Zimmet P, Alberti G, Shaw J. Global and societal implications of the diabetes epidemic. Nature 2001; 414: 782-7.
30. Tugade M, Fredickson B, Barrett L. Psychological resilience and positive emotional granularity: Examining the benefits of positive emotions on coping and health. J Pers 2004; 72: 1161-81.
31. American Diabetes Association (ADA). National standards for diabetes self-management education. Diabetes Care 2005; 28(1): 72-9.
32. Xu Y. Understanding the factors influencing diabetes self-management in Chinese people with type 2 diabetes using structural equation modeling. Ph.D. Dissertation. Division of research and advanced studies of the University of Cincinnati, College of nursing, 2005: 22-83.
33. Kennedy P, Llewelyn S. The essentials of clinical health psychology. England: John Wiley and sons; 2006: 15-86.
34. Schilling LS, Grey M, Knafl KA. The concept of self-management of type 1 diabetes in children and adolescents: An evolutionary concept analysis. J Adv Nurs 2002; 37: 87-99.
35. Norris SL, Lau J, Smith SJ, Schmid CH, Engelgau MM. Self-management education for adults with type 2 diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 1159-71.
36. Williams GC, McGregor HA, Zeldman A, Freedman ZR, Deci EL. Testing a self-determination theory process model for promoting glycemic control through diabetes self-management. Health Psychol 2004; 23(1): 58-66.
37. Connor KM, Davidson JRT. Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depress Anxiety 2003; 18: 76-82.
38. Mohammadi M. [Factors influencing on resiliency in at risk substance abusers]. Ph.D. Dissertation. Tehran: University of Welfare and Rehabilitation, Division of clinical psychology, 2005: 44-84. (Persian)
39. Toobert DJ, Hampson SE, Glasgow RE. The summary of diabetes self-care activities measure. Diabetes Care 2000; 23(7): 943-50.
40. Rahimian Boogar I. [Effects of sociostructural determinants and participative decision making in diabetes self-management: Concideration in moderator role of patient’s beliefs system]. Ph.D. Dissertation. Tehran: Tehran University, College of psychology and education science, Division of clinical psychology, 2009: 18-99. (Persian)
41. Kuykan W, Orely J, Hudelson P, Sertorius N. Quality of life assessment across cultures. Int J Med Health 1994; 23: 5-10.
42. Marcia A, Simonson C. Assessment of quality of life. N Engl J Med 1996; 334: 835-40.
43. Nejat S, Montazeri A, Holakouie Naieni K, Mohammad K, Majdzadeh SR. [The World Health Organization Quality of Life (WHOQOLBREF) questionnaire: Translation and validation study of the Iranian version]. Journal of School of public Health and Institute of Public Health Research 2006; 4: 1-12. (Persian)
44. Peng C, Lee K, and Ingersoll G. An introduction to logistic regression analysis and reporting. J Educ Res 2002; 96(1): 3-13.
45. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences]. 2nd ed. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates; 1988: 14-72.
46. George G, Mallery P. [SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 11.0 update]. Boston MA: Allyn and Bacon; 2003: 124-66.
47. McEwen LN, Kim C, Haan MN, Ghosh D, Lantz PM, Thompson TJ, et al. Are health-related quality-of-life and self-rated health associated with mortality? Insights from translating research into action for diabetes (TRIAD). Prim Care Diabetes 2009; 3: 37-42.
48. Wing RR, Jakicic J, Neiberg R, Lang W, Blair SN, Cooper L, et al., Look AHEAD Research Group. Fitness, fatness and cardiovascular risk factors in type 2 diabetes: Look AHEAD study. Med Sci Sports Exer 2007; 39(12): 2107-16.
49. Pintَo X, Corbella E, Figueras R, Biarnés J, Ricart W, Morales C, et al. [Factors predictive of cardiovascular disease in patients with type-2 diabetes and hypercholesterolemia. ESODIAH study]. Rev Esp Cardiol 2007; 60(3): 251-8. (Spanish)
50. Bogdanov VY, Osterud B. Cardiovascular complications of diabetes mellitus: The tissue factor perspective. Thromb Res 2010; 125: 112-8.
51. Streja D, Cressey P, Rabkin SW. Associations between inflammatory markers, traditional risk factors, and complications in patients with type 2 diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2003; 17: 120-7.
52. Grobbee DE. How to advance prevention of cardiovascular complications in type 2 diabetes. Metabolism 2003; 52(1): 24-8.
53. Papelbaum M, Lemos HM, Duchesne M, Kupfer R, Moreira RO, Coutinho WF. The association between quality of life, depressive symptoms and glycemic control in a group of type 2 diabetes patients. Diabetes Res Clin Pract 2010; 89: 227-30.
54. Stone S, Raman A, Fleming S. Behavioral characteristics among obese/overweight inner-city African American children: A secondary analysis of participants in a community-based type 2 diabetes risk reduction program. Child Yout Serv Rev 2010; 32: 833-9.
55. Bradshaw BG, Richardson GE, Kumpfer K, Carlson J, Stanchfield J, Overall J, et al. Determining the efficacy of a resiliency training approach in adults with type 2 diabetes. Diabetes Educ 2007; 33: 650-9.
56. Johnson J, Gooding PA, Wood AM, Tarrier N. Resilience as positive coping appraisals: Testing the schematic appraisals model of suicide (SAMS). Behav Res Ther 2010; 48: 179-86.
57. Rose V, Harris M, Ho MT, Jayasinghe UW. A better model of diabetes self-management? Interactions between GP communication and patient self-efficacy in self-monitoring of blood glucose. Patient Educ Couns 2009; 77(2): 260-5.
58. Bruce D, Davis W, Davis T. Longitudinal predictors of reduced mobility and physical disability in patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2005; 28: 2441-7.
59. Holman HR, Lorig KR. Patient self-management: A key to effectiveness and efficiency in care of chronic disease. Public Health Rep 2004; 119: 239-43.
60. Tao LS, McKenzie CR, Charlson ME. Predictors of postoperative complications in the patient with diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2008; 22: 24-8.
61. Romon I, Fosse S, Eschwege E, Simon D, Weill A, Varroud-Vial M, et al. Prevalence of macrovascular complications and cardiovascular risk factors in people treated for diabetes and living in France: The ENTRED study 2001. Diabetes Metab 2008; 34: 140-7.
62. The Diabetes Control and Complications Trial Research Group. The effect of intensive treatment of diabetes in the development and progression of long-term complications in insulin-dependent diabetes mellitus. N Engl J Med 1993; 329: 977-86.
63. Mak KH, Ma S, Heng D, Tan CE, Tai ES, Topol EJ, et al. Impact of sex, metabolic syndrome, and diabetes mellitus on cardiovascular events. Am J Cardiol 2007; 100: 227-33.
بيماريهاي قلبي عروقي
بيماريهاي قلبي عروقي است که در این مقاله به آن پرداخته ایم.
در طي ساليان اخير، موفقيتهاي چشمگير در زمينه كـشف و سـاخت انـواع واكـسنهـا و داروها باعث شده است تا از ميزان بيماريهاي واگير و عفوني به عنوان علل اصلي مـرگ و ناتواني به ويژه در كودكان كاسته شود و بـا افـزايش اميـد زنـدگي، جمعيـت سـالمندان افزايش يابد. اين تغييرات در كنار استفاده روزافزون از فناوري و تغييرات سـريع در سـبك زندگي باعث شده است تا نسبت بيماريهاي غيرواگير و مـزمن افـزايش يابـد و در صـدر جدول علل مرگ و ناتواني قرار گيرد.
بيماريهاي قلبي عروقي
در حالي كه در بيماريهاي غيرواگير به جاي يـك علت مشخص، عوامل خطر حـضور دارنـد. عوامـل خطـر شـامل عوامـل شـناخته شـده ۱ علت مشخص، عوامل خطر اجتماعي، محيطي و رفتاري هستند كه خطر يا احتمال ابتلا به يك بيمـاري يـا آسـيب را افزايش ميدهند. اكثر عوامل خطر اصلي در بيماريهاي غيرواگير شناخته شدهاند و حـذف يا كنترل آنها ميتواند مانع از بروز بيش از ۸۰ درصد بيماريهاي قلبـي، سـكته مغـزي و ديابت و نيز ۴۰ درصد سرطانها شود. مهمترين عوامـل خطـر در بيمـاري قلبـي عروقـي عبارتند از: تغذيه نامناسب، چاقي، فعاليت بدني ناكافي، مصرف سـيگار، فـشار خـون بـالا، اختلال در چربيهاي خون، ديابت و سن بالا. در بررسيهايي كه در سـال ۱۳۸۸ در نظـام مراقبت عوامل خطر بيماريهاي غيرواگير انجام گرفت مشخص گرديـد كـه ۶/۲۱ درصـدعوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
يعنـي حـداقل ۳ عامـل خطـر از ۵ عامـل خطـر بیماری قلبـي عروقـي را دارنـد، خوشبختانه بيماريهاي غيرواگير و به ويژه بيماريهـاي قلبـي عروقـي بـه ميـزان قابـل توجهي قابل پيشگيري هستند و با طراحي و اجراي مـداخلات اثـربخش مـيتـوان مـرگ ناشي از اين بيماريها را تا ۸۰ درصد كاهش داد.
بيماريهاي قلبي عروقي
گروهي از عوامل خطر با اصلاح محـيط و تغيير رفتار يا سبك زندگي فرد اصلاح ميشوند (عوامل خطر قابل اصـلاح) و دسـتهاي ۲ ديگر مانند سن، جنس، قوميت يا نژاد، را نميتوان با تغيير رفتـار يـا محـيط اصـلاح كـرد). از بين عوامل قابل اصلاح ميتوان بـه مـصرف دخانيـات، ۳) عوامل خطر غيرقابل اصلاح فعاليت بدني ناكافي و تغذيه نامناسب اشاره كرد كه در بسياري از برنامه هاي پيـشگيري و كنترل بيماريهاي غيرواگير، مورد توجه جدي قرارگرفته اند. در ايران نيز بيماريهاي غيرواگير مزمن و به ويژه بيماريهاي قلبـي عروقـي، بخـش عمدهاي از علل مرگ و ناتواني را به خود اختصاص داده است .
از ايـن درصـد، ۵/۱۹درصد مربوط به سكته قلبي، ۳/۹ درصد ناشي از سكته مغزي، ۱/۳ درصد مربوط بـه فشار خون بالا و مابقي مربوط به ساير بيماريهاي قلبي عروقي است. با توجه به جمعيت قابل توجه كاركنان دولت و خانواده تحت پوشش آنان و تاثيرگذاري آنان برساير گروههاي جامعه، آمـوزش آنـان در دسـتور كـار دولـت قـرار گرفـت . يكـي ازمصوبات شوراي عالي سلامت و امنيت غـذايي كـشور طراحـي و اجـراي برنامـه آمـوزش كارمندان دولت در زمينه پيشگيري و كنترل عوامل خطر بيماريهاي غيرواگيـر بـه ويـژه بيماريهاي قلبي عروقي است و در راستاي اجراي اين مصوبه، مركز مديريت بيماريهاي غيرواگير (به عنوان واحد مسئول درزمينه بيماريهاي قلبي عروقـي در معاونـت بهداشـت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي) اقدام به تدوين اين مجموعـه آموزشـي نمـوده است، اميد است با اجراي درست آن، گامي مؤثر در بازيابي، حفظ و ارتقاي سلامت جامعـه ايراني برداشته شود.
بيماريهاي قلبي عروقي
هر ساله نزديك به ۳۲ ميليون مورد سكته قلبي و مغزي در دنيـا رخ مـيدهـد كـه باعـث مرگ بيش از ۱۷ ميليون نفر ميشود. ۶۰ درصد از موارد مرگ در سال ۲۰۰۰ در جهان بـه علت بيماريهاي غيرواگير رخ داده و برآورد ميشود تا سال ۲۰۲۰ ميلادي بـه ۷۳ درصـد برسد.
سهم بيماريهاي قلبي عروقي از اين ميزان بيش از ۴۸ درصد است. به طـوريكـه بيش از ۲۰ ميليون مورد از ۶۴ ميليون مرگ در سال ۲۰۱۵ مربوط به بيمـاريهـاي قلبـي عروقي خواهد بود و در صورتي كه اقدامات مؤثر انجام نشود، انتظار مـيرود مـوارد مـرگ ناشي از بيماريهاي مزمن از ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ حدود ۱۷ درصد افزايش يابد و از ۳۵ ميليون مرگ به ۴۱ ميليون مرگ برسـد. مـوارد مـرگ ناشـي از بيمـاريهـاي قلبـي عروقـي در كشورهاي توسعه يافته در ساليان اخير به علت اقدامات پيشگيرانه و مداخلات مؤثر، رونـد رو به كاهش داشته است، در حالي كه اين موارد در كشورهاي در حـال توسـعه همچنـان سير صعودي دارد. توسعه اقتصادي و صنعتي و گسترش ارتباطات موجب ماشيني شدن زندگي و به دنبـال آن سبب تغييراتي در شيوه زندگي و افزايش بروز بيماريهاي قلبي عروقي (بيمـاريهـاي عروق كرونر قلب) شده است.
از طرفـي طـول عمـر بـه دليـل كـاهش بيمـاري هـاي واگيـر در كشورهاي در حال توسعه به سرعت در حال افزايش است و مردم به مدت طولانيتري در
معرض اين عوامل خطر قرار ميگيرند.
تعداد مرگ ناشي از بيماريهـاي قلبـي عروقـي در ۲۹ اسـتان كـشور در سـال ۱۳۸۳ نزديك به ۱۳۸۰۰۰ نفر (۳۷۸ نفر در روز) بـوده اسـت و پـيش بينـي مـيشـود كـه طـي سالهاي آينده شيوع اين بيماريها افزايش يابد و بار عظيمـي را در تمـامي ابعـاد اعـم از اجتماعي، اقتصادي و سياسي بر جامعه تحميل كند.
قلب يك پمپ عضلاني با چهار حفره اصلي شامل يك بطن و يك دهليز در سمت راست و يك بطن و يك دهليز در سمت چپ است. قلب انسان در هر روز بـيش از صـدهزار بـار ميتپد تا از يك طرف خون سرشار از اكسيژن و مواد غذايي را به بافتها و اعـضاي بـدن برساند و از طرف ديگر خون بازگشتي از اندامهاي بدن را براي اكسيژن گيري بـه ريـه هـا برساند.
خون بازگشتي از اندامها و بافتهاي مختلف بدن توسط وريدها (سياهرگهـا) وارد دهليـز راست ميشود. اين خون از دهليز راست به بطن راست ميريزد و از آنجا از طريق شـريان (سرخرگ) ريوي به ريهها فرستاده ميشود. پس از اكسيژنگيري اين خون در ريهها، خون اكسيژن دار از طريق وريد ريوي وارد دهليز چپ ميشود. با ورود خون به بطـن چـپ و در اثر انقباض عضله قلب، اين خون از راه شريان آئورت و از طريق شـاخههـاي شـرياني بـه بافتهاي بدن ميرود تا اكسيژن مورد نياز سلولها را تامين كند. (شكل شـماره ) برای نجام اين وظايف مهم، خود عضله قلب هم نياز به اكسيژن كـافي دارد. درسـطح قلـب دو
شريان اصلي تغذيهكننده عضله قلب به نام شريانهاي كرونر راست و چپ قرار دارند. شريان كرونر چپ به دو شاخه اصلي تقسيم ميشود كه اين دو شـاخه بـه همـراه شـريان كرونر راست، خونرساني به عضله قلب را برعهده دارند.
بيماريهاي قلبي عروقي
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
دیدگاه
وبسایت
We use cookies to improve our service for you. You can find more information in our data protection declaration.
The Alternative for Germany is forming a new alliance with Italy’s League and other far-right parties after the European Parliament elections. They hope the coalition will shake up the European Union.
Go to article
The Trump administration has lashed out at Brussels for subsidies received by aerospace giant Airbus. A US official has described growing impatience in Washington, saying: “The time has come for action.”
Prosecutors have accused the former Romanian leader of fueling a “terrorism psychosis” during the 1989 revolution. Officials have said the revolution’s crimes “cannot go unpunished.”
Game of Thrones is no stranger to violence, but which character has committed the most war crimes so far? The Australian Red Cross analyzed every episode ahead of the final season — and their answer might surprise fans.
عوامل ابتلا به بیماری قلبی عروقی
At least 35 people have been killed since a Libyan general launched a campaign to capture Tripoli. A United Nations attempt to secure a temporary cessation of hostilities came to no avail.
As part of its tougher line against Tehran, the Trump administration has designated Iran’s elite Revolutionary Guard a terrorist organization. Iran said it would respond in kind.
The director of the US Secret Service, Randolph Alles, has stepped down. It is the second change of leadership at the US Department of Homeland Security in just two days.
Russian President Vladimir Putin has welcomed his Turkish counterpart Recep Tayyip Erdogan to Moscow. The two leaders discussed the sale of advanced Russian missiles to Turkey that has riled the United States.
Sudan’s President Omar al-Bashir has rejected calls to step down amid growing popular pressure against his rule. For thousands of protesters, the military may be the only option to force him out of office.
In 1976 a 12-year-old girl vanished near her Bavarian home. Now, police believe they know where she is buried and are searching for clues.
The student environmental activist group has issued a concrete set of demands to German politicians, including a greenhouse gas tax and net-zero emissions by 2035.
South Africa has announced that it will not replace its ambassador to Israel. Experts are uncertain about what kind of lasting impact the decision will have for South African-Israeli relations.
The election race between Benjamin Netanyahu’s Likud Party and the new Blue and White platform headed by Benny Gantz is going down to the wire, with many voters still undecided. Tania Krämer reports from Jerusalem.
Prime Minister May’s Conservative Party stressed that it was not “inevitable” that Britain take part.
Theresa May is scheduled to hold talks with the German chancellor ahead of an EU summit on Wednesday.
Brazil’s president has appointed a new education minister after Ricardo Velez announced his resignation. Velez had sparked controversy with his radical positions, including a pledge to fight “cultural Marxism.”
President Erdogan has said that a margin of only 13,000 votes is too few for either side to claim victory in Istanbul’s mayoral contest. The vote in Ankara has already been handed to the opposition CHP party.
Given PM Narendra Modi’s mixed track record on economy, it’s unclear whether his party will be able to replicate in 2019 the landmark electoral success it achieved in 2014. A setback at the polls remains a possibility.
The initial conclusions of France’s “grand national debate” showed enormous exasperation over taxes from French citizens. President Emmanuel Macron is expected to present new policies later this month.
Russian director Kirill Serebrennikov has been released from house arrest by a Moscow court, news agencies say. His detention is seen by many as politically motivated.
German rapper Juju is being investigated by police after she posted an Instagram story about hiding cannabis in a Frankfurt airport toilet. She didn’t realize that an attentive police officer was among her followers.
A rights group has urged the UAE PM to free a British woman detained over a social media post referring to her ex-husband’s new wife as a “horse.” She faces a fine and imprisonment in the Muslim city-state if convicted.
The conflict in Libya should be of particular concern to Germany, because its consequences will be felt here as well.
Coming up at 02:30 UTC: Kick off!
Less than 18 months ahead of the Olympic and Paralympic Games in Tokyo, visitors are struggling to comprehend “Japlish.”
Around 80 percent of teachers in Poland have gone on strike — they say they are overworked and underpaid.
The highly anticipated cherry blossoms have bloomed in Bonn. The beautiful spectacle attracts thousands of visitors.
To shake his reputation as a loveable loser, Liverpool manager Jürgen Klopp has to deliver silverware this season.
German lawmakers have condemned Markus Frohnmaier amid accusations he was under the influence of the Kremlin.
Do you trust AI? If not, what would it take? The European Commission says there are seven steps to building trust in artificial intelligence. It’s published the latest findings from a high-level expert group.
An experimental floating solar plant in Lithuania could help solve issues of land space for smaller countries.
The Center for Political Beauty calls for further answers as the investigation against the artists has been dropped.
Bayern Munich’s CEO has confirmed reports that he will leave the club in 2021, with Oliver Kahn set to replace him.
© 2019 Deutsche Welle |
Privacy Policy |
Legal notice |
Contact
| Mobile version
10