عوارض تزریق جنتامایسین

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی جنتامایسین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

توجه: در صورت ایجاد سمیت گوشی یا کلیوی و ایجاد واکنش های حساسیتی مصرف دارو باید قطع شود.

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا) دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.با دروانا همراه شوید.

پاسخ به سوالات پزشکی و جنسی شما ، در مجله دلگرم کلیک کنید

© تمامی حقوق این سایت برای شرکت آرادپرداز محفوظ است ؛ هر گونه استفاده از مطالب دلگرم با رعایت شرایط بازنشر امکان پذیر است.

تزریق جنتامایسین به منظور درمان عفونت‌های ادراری و روده‌ای، مننژیت، عفونت پروستات و همچنین درمان آبسه‌ها توسط پزشک تجویز می‌شود. این دارو با کشتن باکتری‌ها و پیشگیری از رشد آن‌ها به روند بهبودی کمک می‌کند.

تزریق جنتامایسین در درمان عفونتهای جدی مانند سپتی سمی و سپسیس نوزادان و عفونتهای CNS ، عفونت مجاری صفراوی ، پیلونفریت حاد یا التهاب عفونی حاد پروستات و همراه با یک پنی سیلین در درمان اندوکاردیت ناشی از استرپتوکوکوس ویریدانس یا استرپتوکوکوس فکالیس ، پنومونی در بیماران بستری و مننژیت لیتریایی مصرف می شود .

توجه داشته باشید که این دارو برای درمان سرماخوردگی یا عفونت‌های ویروسی موثر نمی‌باشد. از آنجاییکه مصرف این دارو ممکن است عوارض جانبی خطرناکی مثل آسیب به کلیه‌ها و شنوایی به دنبال داشته باشد امروزه کمتر از آن استفاده می‌شود. در واقع تنها در صورتی از این دارو استفاده می‌شود که دیگر داروها در از بین بردن عفونت موثر واقع نشده باشند.

قبل از تجویز و تزریق جنتامایسین در صورتی که هرکدام از شرایط زیر را دارید به پزشک خود گزارش دهید:

عوارض تزریق جنتامایسین

میزان دقیق مصرف این دارو باید توسط پزشک تعیین گردد. معمولا به ازای هر کیلوگرم از وزن بیمار ۳ میلی‌گرم از جنتامایسین در نظر گرفته می‌شود و این مقدار باید طی ۳ مرحله در روز ترزیق شود که معمولا هر ۸ ساعت یک بار می‌باشد.

بزرگسالان : مقدار مصرف این دارو از راه تزریق عضلانی ، تزریق آهسته وریدی یا انفوزیون ۲-۵ mg/kg/day در مقادیر منقسم و در فواصل ۸ ساعت می باشد . در صورت ابتلای بیمار به عیب کار کلیه فاصله زمانی بین دفعات مصرف دارو براساس کلیرانس کرآتینین تعیین می شود .

کودکان : در کودکان با سن کمتر از دوهفته به مقدار 3mg/kg هر ۱۲ ساعت و در کودکان با سن ۲ هفته تا ۱۲ سال به مقدار 2mg/kg هر ۸ ساعت مصرف می شود . مقدار مصرف این دارو از راه تزریق داخل غلاف طناب نخاعی 1mg/kg ( تا حداکثر 5mg/kg در صورت نیاز ) همراه با میزان ۲-۴ mg/kg/day در مقادیر منقسم هر ۸ ساعت بصورت تزریق عضلانی می باشد .

این آمپول مانند بسیاری از داروهای دیگر می تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد. پزشک شما به این دلیل این آمپول را برای بیماری شما تجویز کرده است زیرا اعتقاد دارد فواید تزریق آمپول جنتامایسین از عوارض جانبی آن برای شما است. در موارد مشابه این دارو را به دیگران توصیه نکنید. در صورتی که با تزریق آمپول جنتامایسین هرگونه علائم آلرژی و حساسیت در خود مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید. علائمی مانند : خارش و قرمز شدن چشم ، زنگ زدن گوش و گرفتگی گوش ، خارش پوست ، تنگی نفس و درد قفسه سینه ، تورم لب و زبان ، خشک شدن دهان و گلو ، آبریزش بینی ، عطسه بی دلیل و

مصرف و تزریق به موقع آنتی بیوتیک ها بسیار مهم است و باید سعی کنید به صورت منظم و دقیق انجام شود. در هر صورت اگر تزریق یک نوبت از داروی خود را فراموش کرده اید به محض یاداوری ، تزریق را انجام داده و زمان تزریق بعدی را به تناسب زمان ، به تعویق بیاندازید. اگر به زمان تزریق بعدی بسیار نزدیک هستید ، دوز فراموش شده را رها کنید.

در صورتی که به اشتباه و یا به قصد خودکشی با آمپول جنتامایسین مقدار زیادی تزریق انجام داده اید ، سریعا با اورژانس تماس بگیرید. اوردوز و مسمومیت با آمپول جنتامایسین می تواند عوارض جانبی شدید و حتی مرگ در پی داشته باشد. خودکشی نمایشی با این دارو روش مناسبی برای جلب توجه دیگران نیست .

1 – از آنجا که دفع آمینوگلیکوزیدها عمدتاً کلیوی است و غلظت این داروها در ادرار زیاد خواهد بود ، بیمار باید به اندازه کافی آب یا مایعات مصرف کند تا غلظت زیاد دارو موجب آسیب به مجاری ادراری نشود .
2 – مقدار مصرف جنتاماسین به ویژه در بیمارانی که دچار سوختگی شده اند یا عمل جراحی در پیش دارند و در زنان باردار یا مبتلا به بیماریهای زنان ممکن است کمتر یا از مقدار توصیه شده باشد ، که این به دلیل تفاوت زیاد بین نیاز این گروه بیماران به این دارو است .
3 – از آنجا که احتمال تشکیل کمپلکس بین جنتامایسین و سایر داروها وجود دارد ، مخلوط کردن این دارو با سایر داروها در یک محلول توصیه نمی گردد.
4 – جهت انفوزیون وریدی آمپول جنتامایسین، می توان دارو را در محلول های دکستروز و یا نرمال سالین رقیق نمود. محلول رقیق شده را می توان تا 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری کرد.
5 – جنتامایسین تزریقی بدون رنگ است و در صورتی که رنگ محلول تغییر کرده باشد و یا در آن رسوب دیده شود از تزریق آن خودداری نمایید.
تزریق زیر جلدی جنتامایسین به دلیل درد زیاد توصیه نمی‌شود.
6 – میزان مصرف جنتامایسین برای سالمندان با حساسیت بیشتری باید تعیین شود.

7 – محاسبه دوزاژ معمولا بر اساس وزن ایده آل صورت می گیرد.
8 – در صورتی که ظرف 3 تا 5 روز پاسخ درمانی صورت نگرفت، باید تست های تعیین حساسیت را انجام دهید.
9 – قبل از شروع درمان وزن، علائم حیاتی و عملکرد کلیه و سیستم شنوایی و تعادلی بیمار را بررسی نمائید و سپس به فواصل منظم در طول درمان این اقدامات را تکرار نمائید. آزمایشات بررسی سیستم شنوایی و تعادلی را باید 3 تا 4 هفته بعد از قطع درمان نیز تکرار نمود.

بخوانید:

از فواید تزریق ب کمپلکس در بارداری چه می دانید؟

فواید و عوارض تزریق تتابولین

فواید و عوارض تزریق سوما

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم

پاسخ به سوالات پزشکی ، مامایی و جنسی شما (توسط پزشک و ماما مجله دلگرم)

© تمامی حقوق این سایت برای شرکت آرادپرداز محفوظ است ؛ هر گونه استفاده از مطالب دلگرم با رعایت شرایط بازنشر امکان پذیر است.

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

مقدمه

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری بسیار شایع می‌باشد و امکان اثر ساعد آن بر روی جنین در حال تکامل وجود دارد (1). خطر بالقوه درمان زنان باردار با آنتی‌بیوتیک در دراز مدت و دوزهای بالا، به‌ویژه در ماه سوم بارداری، در آسیب رساندن و از بین بردن جدار جفت، بسیار زیاد بوده و منجر به مسمومیت جنینی و نقص مادرزادی می‌شود (2 و3). در واقع دوره تمایز رویانی بحرانی‌ترین دوره در رابطه با ناهنجاری محسوب می‌شود، چون در این مدت اندام‌زایی صورت می‌گیرد (4 و 5). به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد تمام اعضا و دستگاه‌ها در ابتدای تمایز اولیه یک دوره آسیب‌پذیری را سپری می‌کنند. اساسا، آسیب‌پذیری در مقابل عوامل تراتوژن با پیشرفت تشکیل اعضاء کاهش می‌یابد و معمولا پس از کامل شدن اندام‌زایی از بین می‌رود (6). به‌طور خلاصه، احتمال دارد که 2 تا 3 درصد نوزادانی که زنده متولد می‌شوند در هنگام تولد دارای یک یا چند ناهنجاری مادرزادی واضح باشند و ممکن است این رقم در پایان نخستین سال زندگی 2 برابر شود زیرا عده‌ای از ناهنجاری‌ها در موقع زایمان قابل تشخیص نبوده‌ و بعدها آشکار می‌گردند (7 و 8). تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد تمامی آنتی‌بیوتیک‌ها با هر دوزی که باشند از طریق جفت عبور می‌کنند از جمله جنتامایسین (Gentamicin)، که یک آمینوگلیکوزید جدا شده از Micromono spora purpurea بر ضد میکروب‌های گرم مثبت و گرم منفی می‌باشد و در مایع آمنیوتیک (Amoniotic fluid) و بافت‌های جنین با غلظت‌های بالا ذخیره می‌شود (9). این دارو دارای یک هسته‌ی هگزوزیا، 2- دئوکسی استرپتامین (2- deoxystreptamine) بوده و به‌همین علت این مولکول به‌ آمینوسیکلیتولز (Aminocyclitols) نیز یده می‌شود(1). میزان غلظت جنتامایسین 1 تا 2/1 ساعت پس از تزریق عضلانی در بند ناف به میزان 5 درصد سرم خون مادر و در جفت به میزان 8 درصد خون مادر است (1). معمولا نفوذ‌پذیری جفت در اواخر دوره بارداری کاهش می‌یابد. در موش‌های صحرایی سفید باردار نفوذپذیری متفاوت جفت در مقابل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مشخص شده است، بدین‌ ترتیب که نفوذپذیری جفت در اواخر بارداری نسبت به جنتامایسین کاهش ولی نسبت به سفالوتین افزایش می‌یابد (11 و 12). اخیرا برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم‌های مجاری ادراری توسط محرک‌هایی که عمدتا ضد‌‌باکتری‌ هستند از جنتامایسین استفاده می‌شود. اتوتوکسیسیته (Ototoxicity) و نفروتوکسیسیته (Nephrotoxicity) شایع‌ترین و شدیدترین عوارض جانبی ناشی از مصرف جنتامایسین می‌باشند که خصوصاً احتمال بروز آن‌ها در افراد مسن، افرادی که دارای نارسایی کلیه هستند یا بیمارانی که به‌صورت هم‏زمان از داروهای اتوتوکسیک یا نفروتوکسیک دیگری استفاده می‌کنند، است (3). مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به‌خصوص جنتامایسین طی دوران بارداری در کشور ما بسیار شایع است، از سویی گزارش‌هایی مبنی بر اثرات تراتوژنیک آن بر روی جنین در حال تکامل ارائه شده است. با توجه به این‌که گنادها یکی از حساس‌ترین اندام‌ها طی تکامل جنین می‌باشند، این پرسش مطرح می‌شود که تزریق جنتامایسین طی دوران بارداری چه تاثیری بر روند تکامل بیضه‌ها دارد. در این تحقیق اثرات تراتوژنیک فرآورده تزریقی جنتامایسین بر روی طناب‌های بیضه‎ای خرگوش‌های نوزادی که مادرانشان در دوران بارداری تحت‌تاثیر داروی مذکور قرار گرفته‌ بودند بررسی شد. در واقع ضرورت استفاده از برخی داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری به‌نحوی که از هر گونه ضرر و زیانی به جنین جلوگیری شود مشوّق ما در انجام تجربه حاضر بود.

مواد و روشها

در این پژوهش که به‌صورت تجربی در بخش جنین‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت، 4 سر خرگوش سفید (32 خرگوش ماده و 8 خرگوش نر) از نژاد آلبینو به وزن 8/1 تا 2 کیلوگرم و سن تقریبی 5 ماه از انیستیتو پاستور ایران تهیه شده و پس از انتقال به محیط حیوان‌خانه و سازگاری با شرایط محیط (دسترسی مستقیم به غذا و آب، سیکل دوره روشنایی و تاریکی 12 ساعته) به‌مدت حدود یک ماه صورت گرفت. سپس در سن 6 ماهگی جفت‌گیری انجام شده و خرگوش‌های ماده به روش پلی‌گامی باردار شدند. تزریق جنتامایسین بر روی خرگوش‌های باردار به ترتیب زیر انجام گرفت: گروه اول: گروه کنترل (Control, C) که ماده‏ای دریافت نکردند، گروه دوم: دوره‌ی پیش از تمایز (Predifferentiation, P) از روز اول بارداری تا روز هشتم به مدت 8 روز، گروه سوم: دوره‌ی رویانی یا تمایزی (Embryogenic, E) از روز نهم تا شانزدهم به مدت 8 روز و گروه چهارم: دوره جنینی (Fetal, F) از روز بیستم تا بیست و هفتم به مدت 8 روز جنتامایسین به‏صورت آمپول سولفات جنتامایسین (ساخت شرکت البرز دارو، Batch No 115), 2mg/kg) با دوز 7/1 میلی‌گرم به‏ازای هر کیلوگرم وزن بدن با سرنگ انسولین در عضلات سرینی دریافت کردند. خرگوش‌های نر نیز مانند ماده‌ها از یک جیره غذایی عادی برخوردار بوده ولی هیچ‌گونه تزریقی به آن‌ها صورت نمی‌گرفت. احتمالات آمیزش وفق، باروری وفق، بیماری و تلفات و ماده بودن نوزادان در انتخاب تعداد نمونه اولیه در نظر گرفته شد. چون احتمال هماتوم و آبسه به‌علت تزریقات (به فاصله هر 8 ساعت) زیاد بود، به‏همین دلیل از هر دو پای خرگوش برای تزریق استفاده می‌شد. برای افزایش میزان دقت در تزریقات ابتدا موهای محل تزریق را تراشیده و با الکل طبی ضدعفونی و سپس تزریق را انجام می‌گرفت. در نزدیکی زمان زایمان، خرگوش‌های باردار از بقیه اعضا گروه جدا شده و در قفس‌های مستقلی نگه‌داری شدند.

عوارض تزریق جنتامایسین

پس از تعیین میانگین مجموع اندازه‌های به‏دست آمده از اقطار داخلی و خارجی، ضخامت اپی‌تلیوم ژرمینال زایا، میانگین تعداد سلول‌ها در بین گروه‌ها با استفاده از آزمون آماری ANOVA مورد تحلیل قرار گرفته و 5/P&lt به‏عنوان مرز معنی‌دار در نظر گرفته شد.  

نتایج

در بررسی بافت‌شناسی و مورفولوژی نوزاد خرگوش گروه کنترل که جنتامایسین دریافت نکردند، بیضه‌ها توسط یک لایه ضخیم از بافت همبند متراکم تحت عنوان تونیکا آلبوژینه (TA) مفروش شده‌اند (فتومیکروگراف 1- a). این لایه حاوی عروق خونی (BV) و سلول‌های مزوتلیال پهن شده می‌باشد. پارانشیم بیضه نوزادان خرگوش تازه به‌‏دنیا آمده حاوی طناب‌های بیضه‎ای (TC) توپری هستند و لوله‌های اسپرم‌ساز مجرادار نشده‎اند. علاوه بر این طناب‌های مذکور به‌وسیله بافت همبند نسبتا وسیعی از یکدیگر مجزا شده‌اند، هر چند محیط هر یک از طناب‌های بیضه‎ای توسط تیغه پایه(BL)  واضح مشخص می‌شود (فتومیکروگراف1- a). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی قبل از تمایز جنینی جنتامایسین دریافت کردند، طناب‌های بیضه‎ای نسبتا باز شده (Lumination)، لوله‌های منی‌ساز (ST) تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لومن (L) قابل مشاهده است (فتومیکروگراف1- b). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی رویانی دارو دریافت کردند طناب‌های بیضه‎ای کاملا  باز شده و لوله‌های منی‌ساز تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لوله‌های منی‌ساز و قطر لومن افزایش پیدا کرده است (فتومیکروگراف 1- c). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی جنینی دارو دریافت کردند، فضای بین لوله‌ها را می‌توان مشاهده کرد اما تغییر چندانی نسبت به گروه کنترل نداشتند (فتومیکروگراف 1- d). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در گروه‌های تیمار شده با جنتامایسین در مقایسه با گروه کنترل اندازه قطر طناب‌های بیضه‎ای، قطر لومن و قطر اپی‌تلیوم افزایش می‌یابد، به‏طوری‌که این افزایش از لحاظ آماری در مرحله رویانی تفاوت معنی‌داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (نمودار 1-a,b,c ). از لحاظ سلولی، بایستی توجه داشت دو نوع سلول در طناب‌های بیضه‎ای در این مرحله از تکامل پدیدار می‌شوند: سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) (G) و سلول‏های سرتولی (S) (فتومیکروگراف 1- a). در گروه کنترل سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) عمدتا در بخش مرکزی طناب‌های بیضه‎ای قرار گرفته و هیچ‌گونه تماسی با تیغه پایه ندارند. این سلول‌ها از لحاظ مورفولوژی به‏صورت گرد و سیتوپلاسم آن‏ها در رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین به‏رنگ صورتی مشاهده شدند. علاوه بر این سلول‌های مذکور حاوی دو هسته هستند. در حالی‌که سلول‌های سرتولی به‏صورت استوانه‌ای بلند با هسته دوکی شکل و با سیتوپلاسم صورتی رنگ مشاهده شدند. بافت بینابینی حاوی سلول‌های چندوجهی به‎ لیدیگ (LC) که عمدتا به‏صورت گروهی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند (فتومیکروگراف 1- a). افزایش تعداد سلول‌های گنوسیت در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد ولی این تغییرات در تعداد سلول‌های سرتولی و تعداد سلول‌های لیدیگ به ‏شکل دیگری بروز می‌کند به‌طوری که کاهش معنی‌داری در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل قابل مشاهده‌ است (نمودار 1-d, e ,f ). علاوه بر این، برخی از سلول‌های دفاعی نظیر لنفوسیت‌ها  نیز در فضای لومن این گروه از حیوانات نیز مشاهده شدند (فتومیکروگراف 1- c). در گروه‌های تیمار شده میزان بافت همبند در فضای بینابینی افزایش یافته، واکوئل‌های متعددی دیده شد و سلول‌های لیدیگ پیکنوزه و دچار آتروفی و به‏ سلول‌های شبه فیبروبلاستی تبدیل شدند (فتومیکروگراف 1- b,c,d).

نمودار1.( a-f): مقایسه تغییرات بافت‌شناسی و مورفومتریک طناب‌های بیضه‎ای در اثر تزریق جنتامایسین در دوره‌های مختلف جنینی با گروه‌ کنترل در نوزاد خرگوش (a) قطر طناب‌های بیضه‎ای، (b) قطر لومن، (c) قطر اپی‏تلیوم ژرمینال، (d) تعداد سلول‌های گنوسیت، (e) تعداد سلول‌های سرتولی، (f) تعداد سلول‌های لیدیگ (Fetal, F) (Control, C) (Predifferentiation, P) (Embryogenic, E), (.5 P **)

بحث

در سال‌های اخیر جنتامایسین برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم مجاری ادراری و عفونت‌های شدید باکتری‌های گرم‌ منفی مورد استفاده قرار می‌گیرد (13). استفاده از این داروها در دوران بارداری به‏خصوص هنگامی‌که اعضاء و بافت‌ها در حال تکوین می‌باشند موجب ناهنجاری ساختاری در جنین خواهد شد. مطالعه‌ای که در سال 28 به منظور بررسی اثرات مقایسه‌ای جنتامایسین، نئومایسین، استرپتومایسین و افلوکساسین بر آپوپتوزیس بیضه و پارامترهای اسپرم موش صحرایی انجام گرفت نشان داد که تعداد سلول‌های آپوپتوتیک به‏طور قابل توجهی در همه گروه‌‌های تجربی افزایش یافته است و این آمینوگلیکوزیدها دارای اثرات منفی بر روی پارامترهای اسپرم و آپوپتوزیس می‌باشند (14). مشابه این تحقیق، نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده در این پژوهش بیانگر اثرات ناهنجاری‌زایی تزریق داروی جنتامایسین در دوره‌های مختلف بارداری به خصوص دوره‌ی تمایز بر روی طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش می‌باشد. بررسی‌ تغییرات طناب‌های بیضه‎ای در نوزادان نر 3 روزه نشان داد که دریافت دارو در دوره قبل از تمایز موجب نمایان شدن لوله‌های منی‌ساز می‌شود که این یک حالت غیرعادی است (15 و 16) و خود دلیلی بر بلوغ زودرس این نوزادان بر اثر تزریق جنتامایسین می‌باشد (فتومیکروگراف b-1). مشاهدات صورت گرفته بر روی نوزادانی که در دوره رویانی دارو دریافت کرده‌اند نشان داد که تحریک علاوه بر نمایان شدن لو‌له‌های منی‌ساز، موجب افزایش قطر لوله‌ها نیز می‌شود که سبب به‌هم ریختگی و ریزش در ضخامت اپی‌تلیوم می‌شود. علت این امر را می‌توان به اختلال در عمل‏کرد اتصالات سلولی نسبت داد. باید به این نکته توجه کرد که در این دوره، تمایز اندام‌ها نیز صورت می‌گیرد و حساس‌ترین دوره جنینی می‌باشد (17 و 18). محققین برای ارزیابی اثرات جنتامایسین در شرایط  In vivo وIn vitro، جنین موش صحرایی را که در دوره اندام‌زایی و تشکیل جفت قرار داشت تحت تاثیر این دارو قرار دادند. در شرایط In vivo جنتامایسین  با دوز 15 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و در شرایطIn vitro  با دوز 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر مانع از رشد و موجب مرگ جنین شد و این نتایج مطابق با یافته‎های ماست، اما نوزادانی که در دوره جنینی دارو دریافت کردند تغییر چندانی در آن‌ها صورت نمی‌گیرد، چون در این دوره تمایز اندام‌ها انجام نمی‌شود و حتی اگر تحریک هم وجود داشته باشد قاعدتا مؤثر نیست (19 و 2). در مطالعه‌ای که در سال 27 بر روی موش صحرایی نر بالغ انجام شد به این نتیجه رسیدند که جنتامایسین موجب القا استرس اکسیداتیو شده و آنتی‌اکسیدانت‌ها را کاهش داده و در روند اسپرماتوژنز اختلال ایجاد می‌کند. جنتامایسین با افزایش تشکیل رادیکال‌های آزاد و پراکسیداسیون لیپید و کاهش ذخایر آنتی‌اکسیدانت موجب ایجاد این تغییرات بیوشیمیایی می‌شود. علاوه بر این جنتامایسین بر تعداد، تحرک، و مورفولوژی اسپرم تاثیر منفی دارد که اثرات ناهنجاری‌زای جنتامایسین را تایید می‌کند (7). سلول‌های سرتولی در لوله‎های منی‎ساز به‌عنوان سلول‌های پشتیبان شناخته می‌شوند و با مجموعه اتصالات سلولی که با یکدیگر ایجاد می‌کنند در تکامل سلول‌های زایا نقش عمده‌ای دارند (21 و 22). با توجه به اینکه از تعداد سلول‌های سرتولی در گروه‌های تیمار شده به‏ویژه در مرحله رویانی کاسته می‌شود، به‏نظر می‌رسد این اختلال به سبب از بین رفتن مجموعه اتصالات سلولی باشد. افزایش بافت همبند در فضای بینابینی یک واکنش جبرانی متعاقب تغییر در مورفولوژی سلول‌های لیدیگ و لوله‎های منی‎ساز سمی‌نفروس توبول‌ها می‌باشد. با توجه به نقشی که سلول‌های لیدیگ در فرآیند استروئیدوژنز دارند به نظر می‌رسد که آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر جنتامایسین با اختلال در مکانیسم‌های سلولی منجر به تغییرات وسیعی در بافت بیضه می‌شود. در پژوهشی که اثرات جنتامایسین بر کلیه خوکچه‌های هندی مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که جنتامایسین موجب تغییراتی در لوله‎های پیچیده نزدیک و رشد گلومرول‌ها دارد که نهایتا منجر به اختلال عمل‏کردی و مورفومتریک در نفرون می‌‌شود (23). در سال 29 اثر محافظتی کورتکسین در برابر اثرات مخرب جنتامایسین بر روی کلیه مورد مطالعه قرار گرفت که نشان داد استفاده همزمان کورتکسین با جنتامیسین موجب محافظت بافت کلیه در برابر اثرات نفروتوکسیک جنتامایسین می‌شود (24). در این پژوهش به دلیل محدود بودن زمان استفاده از آزمایشگاه، بررسی تأثیر مصرف جنتامایسین در دوره بارداری بر روی متولدین بالغ امکان‌پذیر نبود، که پیشنهاد می‌شود اثرات این ماده در دو گروه نوزاد و بالغ مورد بررسی و مقایسه  قرار گیرد.

نتیجه‌گیری

 با توجه به نتایج به‏دست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک جنتامایسین جهت درمان عفونت‌های دوران بارداری، همراه با اثرات درمانی خود یک سری عوارض جانبی دارد. خصوصا در دوره‌ی پیش از تمایز و رویانی بر مورفوژنز طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش موثر بوده و موجب بلوغ زودرس در نوزاد خرگوش می‌شود. ایجاد هر گونه ناهنجاری در بافت بیضه منجر به ایجاد اختلال در عمل‏کرد سیستم تناسلی و کاهش توانایی باروری می‌شود که بدین ترتیب می‎تواند بر نسل‎های بعد تأثیرگذار باشد.

تشکر و قدردانی

از اعضای محترم گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی تهران به‏خصوص سرکار خانم دکتر طیبه رستگار و همچنین جناب آقای دکتر ماکان صدر عضو محترم بیمارستان مسیح دانشوری که در انجام این تحقیق ما را یاری نمودند، کمال تشکر را داریم.

1. Fatollahi A. Basic and Clinical Pharmacology Katzung (Berter MJ Katzung, Susan B. Mr, Anthony J. Terror) Tehran: Arjmand publication. 21, pp 443-418.

2. The scientific studies of drug distribution company, Information and clinical use of Iran generic drugs, Teimourzadeh publication, first edition. 21 pp 7.

3. Shahraz S, Ghaziani T. Iran, Pharma (Official Medicines Comprehensive Text book of Iran), Tehran: Teimourzadeh publisher Tabib publishing. 28 332-345.

4. Noori SMH, et al. John Kuiera Medical Histology (with Color Atlas), Tehran: Teimourzadeh publication, first edition. 212 pp 7.

5.Rojhan MS. A basic human histology, seventeenth edition publishing four.  29 5(6): 636-627.

6. Jazayeri H. Pregnancy and childbirth Williams (under Dr. Marzieh Vahid Dastjerdi), Tehran Samat publication 24 87-88: 97- 98.

7. Narayana K. Faculty of Medicine, An aminoglycoside antibiotic gentamycin induces oxidative stress, reduces antioxidant reserve and impairs spermatogenesis in rats. HSC 28 33(1): 85-96.

 8. Noori SMH, Morovati H. Human fetal abnormalities, Chamran University Publication, 28 pp 69-6.

9. Conway H, Dix KJ, McDonald JD, et al. Comparison of inhalation toxicity studies of gentamicin in rats and dogs.  213 Nov25(13):714-24.

1. Kim SH, Lee IC, Baek HS, et al. Melatonin prevents gentamicin-induced testicular toxicity and oxidative stress in rats. 213 Nov 4. doi: 1.11.

12. More KL. The developing human: clinically oriented embryology. 3d ed.Philadelphia: Saunders 23 14: 57-166.

عوارض تزریق جنتامایسین

13. Gerard G. Nahum, CAPT Kathleen Uhl, CAPT Dianne L. Kennedy. Antibiotic Use in Pregnancy and Lactation, What is and is not know about teratogenic and toxic risks, American college of Obstetricians and Gyncologists, USA. 26: 17(5).

14. Khaki A, Novin MG, Khaki AA, Nouri M, et al. Comparative study of the effects of gentamicin, neomycin, streptomycin and ofloxacin antibiotics on sperm parameters and testis apoptosis in rats. Department of Veterinary Pathology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran. 28 11(13): 1683-9.

15. Schuenemann GM, Mendis-Handagama SM, Hopkins FM, Kania SA, et al. Changes in the testis seminiferous tubules and interstitium in prepubertal bull calves immunised against inhibin at the time of gonadotropin administration. Department of Animal Science, Tennessee Agriculture Experiment Station, The University of Tennessee, Knoxville, USA, 2719(7):pp 84-9.

16. Kumar N, Sood S, Arora B, Singh M, et al.To Study the Effect of Vitamin D and E on Sodium-Fluoride-induced Toxicity in Reproductive Functions of Male Rabbits. Department of Physiology, Pt B. D. Sharma PGIMS, Rohtak, Haryana, India. 212 19(2):182-7.

17.  Johnen H, González-Silva L, Carramolino L, et al,Gadd45g is essential for primary sex determination, male fertility and testis development, Department of Immunology and Oncology, Centro Nacional de Biotecnología/Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Campus Cantoblanco, Madrid, Spain. 213 8(3): 58751.

18. Yasser A, Mahmoud M. Abd-Elhamied and Gamal K.M. Ali,. Histological and Histomorphometric Changes of the Rabbit Testis During Postnatal Development. Research Journal of Veterinary Sciences. 212 5: 42-5.

19. Agletdinov EF, Kamilov FKh, Alekhin EK, Romantsov MG, et al. Gonadotoxic effects of polychlorinated biphenyls in experiments on male rats. Antibiot Khimioter. Russian. 28 53(7-8):15-8.1