کمبود متخصص ژنتیک در ایران

گفت‌وگو با پروفسور داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک ایران

ژن، واقعی‌ترین ارثی که برای فرزندانمان به‌جا می‌گذاریم

نویسنده:فرزانه صدقی

تا اوایل قرن بیستم، مردم اطلاعات علمی کمی درباره شانس به ارث بردن یک بیماری فامیلی یا تولد یک نوزاد ناقص داشتند. گاهی اوقات تجربه چنین شرایط و بیماری‌هایی منجر به تعبیر و تفسیرهای نادرستی در مورد نحوه وراثت این پدیده‌ها می‌شد به طوری که نقص‌های مادرزادی یا بیماری‌های خانوادگی به عوامل خرافی مانند نفرین یا بعضی پدیده‌های طبیعی مانند خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی‌ نسبت داده می‌شد، اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی و به‌کارگیری روش‌های نوین، دوره این باورها به پایان رسیده؛ هرچند هنوز این افکار در جای جای بعضی‌کشورها و مناطق محروم باقی مانده است. گفت‌وگوی امروز را به پروفسور داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک ایران، پزشک، پژوهشگر و استادی اختصاص دادیم که اگرچه 73 سال از بهار زندگی پربارش می‌گذرد، اما هنوز هم بهاری است و شوق خدمت به وطن همچنان در نگاه و تمام وجودش موج می‌زند. مهر به انسان و دانش عمیق او نسبت به تمام ابعاد زندگی به‌نحو شگفت‌آوری در وجودش گره خورده است.

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

ژنتیک یعنی چی؟

ژنتیک علم به توارث رسیدن صفات از والدین به فرزندان است. حال این صفات خلق و خوی یک شخص و خواه صفاتی ظاهری (شاخص‌های ظاهری بدن)، صفات آمادگی و پذیرش بیماری‌ها و استعداد‌ها باشد. حتی تن صدای هر فرد نیز از والدینش به او ارث می‌رسد، بنابراین طبیعی است که زمان برقراری تماس تلفنی، صدای دو خواهر یا دختر با مادر یا دو برادر با یکدیگر را تشخیص ندهیم و صدای آنان قابل شناسایی نباشد چون ساختمان تارهای صوتی این افراد مانند یکدیگر است. همین طور پذیرش بیماری‌ها نیز از والدین به فرزندان به ارث می‌رسد. به عنوان مثال یک خانواده به راحتی در زمینه بیماری‌های ویروسی و خانواده دیگر در زمینه ابتلا به بیماری‌های عفونی استعداد دارد.

چه عوامل مهمی در شیوع بیماری‌های‌ژنتیکی تاثیر دارند؟

بزرگ‌ترین عامل تاثیر گذار در بیماری‌های ژنتیکی ‌ محیط است. گاهی اوقات بیماری‌ها نیز باعث نگهداری بعضی از صفات می‌شوند به عبارت دیگر بعضی از بیماری‌ها در محیط بخصوصی به جای نقص ژن، صفت خوب و عامل بقای افراد تلقی می‌شوند. به عنوان مثال آنمی داسی شکل که عمدتا در مناطق جنوبی کشور ما و کشورهای آفریقایی شیوع دارد ـ‌ 30‌درصد افراد مبتلا به این عارضه هستند ـ‌ می‌تواند در منطقه‌ای باعث نقص و در محیطی عامل زنده ماندن افراد باشد؛ این بیماری در کشورهای آفریقایی که منطقه مالاریاخیزی است، نقص محسوب نمی‌شود بلکه عامل حیات افراد مبتلا تلقی می‌شود چون افراد حامل این ژن معیوب در این مناطق مبتلا به بیماری هولناک مالاریا نمی‌شوند و شانس زنده ماندن این بیماران نسبت به افراد سالم بیشتر است.

ظهور این علم چه تحولاتی در زندگی بشر گذاشته است و آینده علم ژنتیک را چگونه می‌بینید؟

در حال حاضر 90 تا 100 درصد صفات جانوران، گیاهان و انسان‌ها متاثر از صفات ژنتیکی است بنابراین پیش‌بینی می‌شود، دنیای آینده در تسخیر دانش ژنتیک باشد. همچنین می‌توان گفت 20 تا 30 سال آینده تمام تشخیص بیماری‌ها، واکسیناسیون‌ها و راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها باید از طریق علم ژنتیک به انجام برسد و به وسیله این علم و سلول‌های بنیادی تمام بیماری‌ها مداوا شوند. یعنی این علم در آینده نزدیک، بسیار با سایر علوم و زندگی روزمره انسان در ارتباط خواهد بود. امروزه نیز، پیشرفت دانش بشری و اشراف دانشمندان به این علم باعث شده است که ژنتیک پزشکی در جهان از رشد فزاینده‌ای برخوردار باشد.

چرا علم ژنتیک نسبت به سایر شاخه‌های علم پزشکی از پیشرفت چشمگیری برخوردار است؟

ژنتیک به شاخه‌های مختلفی همچون انسانی، جانوری، گیاهی و مولکولی تقسیم می‌شود، اما در بین این شاخه‌ها، ژنتیک پزشکی از رشد بیشتری برخوردار است چون مورد استفاده بازار قرار گرفته است به طوری که هم‌اکنون تشخیص تمام بیماری‌ها، درمان، پیشگیری‌ها و تشخیص پیش از تولد نوزادان همه ژنتیکی شده است چون خانواده‌ها تقاضا دارند بچه‌ای سالم داشته باشند بنابراین در قبال انجام این کارها هزینه صرف می‌کنند. به طبع کارهای تحقیقاتی بی‌شماری نیز در این قسمت انجام می‌شود و بازار آزاد می‌طلبد که برای کسب درآمد خوب به سمت این علم گرایش پیدا کند. به طوری که الان بعضی از آزمایشگاه‌های ژنتیک مبلغ یک تا 2 میلیون تومان خرج این مساله می‌کنند. در نهایت این مساله باعث شد که ژنتیک پزشکی نسبت به سایر شاخه‌ها از پیشرفت بیشتری برخوردار باشد، اما در ژنتیک گیاهی به علت این که بازار عرضه و درآمدزایی کم است، پیشرفت خوبی ندارد. در نتیجه کمتر کسی به این شاخه گرایش پیدا می‌کند و در این بخش به زحمت نمونه گیاهی جدیدی پیدا می‌شود.

در حال حاضر جایگاه ایران در زمینه مهندسی ژنتیک در چه سطحی است و آیا با پیشرفت‌های جهانی هماهنگ است؟

زمانی که من برای ادامه تحصیل به آلمان رفتم، چیزی به نام ژنتیک در ایران نبود. مرحوم دکتر آذر ، قدیمی‌ترین فرد در این رشته بود که فقط 2 واحد دانشگاهی را درباره ژنتیک مگس سرکه و گاو سفید و سیاه تدریس می‌کرد. در آن زمان هنوز تعداد کروموزم‌های انسان در کتاب‌ها 46 تا عنوان می‌شد و فقط تعداد معدودی از پزشکان با سندروم داون آشنا بودند، اما در حال حاضر ایران به جایگاه بالایی از علم ژنتیک در سطح خاورمیانه قرار گرفته و نقش تعیین‌کننده‌ای در آموزش و پژوهش و خدمت‌رسانی در رشته ژنتیک به کشورهای همسایه دارد به طوری که الان بسیاری از کشورهای آذربایجان، عراق، پاکستان، افغانستان و حتی کارمندان برخی از سفارتخانه‌های دیگر به راحتی و با طیب خاطر کارهای آزمایشگاهی ژنتیکی‌شان را در ایران به انجام می‌رسانند.

ایران تاکنون به چه دستاوردهای ژنتیکی در زمینه کشف بیماری ناشناخته‌ای نائل شده و چه بیماری‌های ژنتیکی از سوی شخص شما در دوران خدمتتان به کشور کشف شده است؟

اکثر بیماری‌های ژنتیکی در تمام دنیا شناخته شده اند ‌مگر این که بیماری خاصی در منطقه خاصی شروع شود. دوران خدمتم به وطن هر کدام از یافته‌ها، شادی و خاطره بزرگی برای من بود. یکی از این یافته‌ها که جزو افتخاراتم شد، کشف یک ترانسفرین مخصوص در انسان است که در جهان ثبت شد و اسم آن را ترانسفرین ایران گذاشتند و مقاله آن در مجلات بین‌المللی چاپ شد. از کارهای دیگرم یکی در اوایل و دیگری در اواخر خدمتم در دانشکده بهداشت بود، پیدا کردن شجرنامه از خانواده‌ای که به یک بیماری خاصی مبتلا بودند. چسبندگی بازو به مفصل آرنج و مجموعه دیگری که پیدا کردیم نه‌تنها در ایران، بلکه در دنیا یک بیماری عجیب و نادر بود. یک شجره‌نامه بسیار بزرگی در 5 نسل بود و حدود 8 ـ‌ 7 سال در روستاهای آمل رفت و آمد داشتم و آنها را معاینه می‌کردم. تا این که تمام این 5 نسل را برداشت کردیم. کار ادامه یافت تا این که به تازگی بعد از 18 ـ‌ 17 سال که مرتب روی آن کار می‌کردیم، ژن آن را پیدا کرده‌ایم که یک ژن جدید است.

در هزاره‌ای که پیشرفت ژنتیک به طور روزانه تمامی شوون زندگی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، چه کمبودهایی در زمینه ژنتیک پزشکی در کشور وجود دارد؟ آیا ما در کشور با کمبود نیروی متخصص یا مرکز ارائه‌دهنده خدمات ژنتیکی مواجه هستیم؟

شما تصور کنید وقتی یک رنگ لباس در بین مردم مد می‌شود، به طبع عرضه این رنگ لباس در بازار زیاد خواهد شد. در علم ژنتیک هم این مساله صادق است به طوری که وقتی وجود یک بیماری خاص در کشور احساس می‌شود، تقاضا برای حل این بیماری در کشور زیاد خواهد شد بنابراین بازار عرضه زیاد می‌شود. در نهایت این امر باعث انگیزه بیشتر سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در این بخش می‌شود. شاید به خاطر این موضوع است که ما در کشور با کمبود نیروی متخصص ژنتیک مواجه نیستیم، اما مساله مهم این است که در حال حاضر شاید 10 کلینیک تخصصی برای مشاوره ژنتیک، تشخیص‌های پیش از تولد، رژیم درمانی، سیتوژنتیک، پزشکی مولکولی و سایر امور در کشور وجود داشته باشد [یکی از مراکز، کلینیک استاد است] در صورتی که مردمان بیمار و حامل ژن معیوب مناطق محروم و روستایی از داشتن این مراکز محروم هستند و نمی‌توانند برای درمان بیماری خودشان اقدامی کنند. در ضمن ممکن است این افراد قادر به پرداخت هزینه‌های هنگفت این مراکز نباشند در نتیجه این بیماری به نسل بعدی انتقال می‌یابد.

چرا با توجه به این کمبودها دولت در این بخش سرمایه‌گذاری نمی‌کند تا از بروز و انتقال این بیماری‌ها به نسل بعدی پیشگیری کند، در صورتی که بنا به گفته شما بخش خصوصی در این بخش سرمایه‌گذاری کرده و از رشد خوبی برخوردار است؟

خب طبیعی است که ارائه خدمات ژنتیکی و انجام این آزمایش‌ها با میزان دقت و صحت زیاد به علت هزینه‌های زیاد برای بخش دولتی صرفه اقتصادی ندارد بنابراین بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در این بخش به کمک بخش دولتی آمد تا این مشکل را برطرف کند. البته نه‌تنها در ایران بلکه در تمام دنیا این گونه است و باید هم این گونه باشد و خدمات ژنتیکی در این بخش ارائه شود.

میزان دقت و صحت آزمایش‌های ژنتیکی در کشور به چه نسبتی است؟ آیا قابل مقایسه با کشورهای پیشرفته است؟

میزان دقت و صحت آزمایش‌های ژنتیکی در ایران قابل مقایسه با همه کشورهای پیشرفته دنیاست چون روش‌های به‌کارگیری این آزمایش‌ها دقیق و مولکولی است. همچنین نتایج آزمایش‌هایی که در کشورمان انجام می‌شود، در همه جای دنیا قابل قبول است. اصولا طب ایرانی و پزشکی در ایران در وضعیت خوب و آبرومندی است. به طور قطع ایران بهترین جایگاه از نظر تحقیقات ژنتیکی و تشخیص بیماری‌ها در خاورمیانه ـ صرف‌نظر از کشور ترکیه که به خاطر همجواری با کشورهای اروپایی و اروپایی شدن باعث اهرم پیشرفتشان شده است ـ‌ دارد و در این مساله پیش قراول است.

ژنتیک امروزه با چه علامت سوال‌هایی مواجه است و ابهامات فعلی این علم کدامند؟

با این که در علم ژنتیک به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یافته‌ایم، اما هنوز هم این علم پر از ابهام است.

به قول خیام:

هرگز دل من ز علم محروم نشد

کم ماند ز اسرار که معلوم نشد

هفتاد و سه سال فکر کردم شب و روز

معلومم شد که هیچ معلومم نشد

منبع:روزنامه جام‌ جم

نام كالا : مجموعه کامل و بی نظیر آموزش زبان انگلیسی از سطح مقدماتی تا پیشرفته
محتوا:10DVD
دوست عزیز شما با استفاده از این مجموعه کامل و بی نظیر،بدون نیاز به کلاس میتوانید به سطح بالایی از زبان انگلیسی دست پیدا کنید و به راحتی وبا لهجه خوب انگلیسی صحبت کنید.

سلام
ازاین مطلب باذکراسم کپی کردم توسایت شهرمون
راضی باش![لبخند]

سلام ازین مطلب باذکراسمت کپی کردم توسایت شهرمون
راضی باش![لبخند]

در بخش نخست این گفت و گو که در شماره دوشنبه 17 آبان 1395خورشیدی به قلم ارمغان زمان فشمی منتشر شده، آمده است: شما سیگار می‌کشید و در پاسخ منتقدانتان می‌گویید فلانی هم سیگار می‌کشید، ولی صد سال عمر کرد! ناگهان متوجه می‌شوید که سیگار، ریه‌هایتان را نابود کرده است. چه اتفاقی می‌افتد که یک عامل یکسان، روی 2 انسان متفاوت، تأثیرات متفاوتی به جا می‌گذارد؟ ‏اولین بره شبیه سازی شده به نام «دالی»، در اسکاتلند به دنیا آمد. «دالی» در ابتدا کاملاً طبیعی به نظر می‌رسید، اما بعد از مدتی دچار مشکلات متعدد استخوانی، عضلانی و گوارشی شد و 6 سال بیشتر عمر نکرد، اشکال کار کجا بود؟مادری سال‌ها چشم به راه رسیدن یک خبر از احوال فرزندی است که سال‌ها پیش خودش او را به سوی جبهه‌های جنگ بدرقه کرده بود. سرانجام با تعیین هویت یکی از پیکرهای شناسایی شده، آن مادر می‌تواند به دیدار پسر عزیزش برود و غم سال‌ها دوری را بر استخوان‌های او ببارد. چرا این خبر سال‌ها پیش به او نرسیده بود؟رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها که هر یک اگرچه غمگین، اما به نوعی جذاب به نظر می‌رسند، نیازمند مطالعاتی جداگانه است. در عین حال تمامی این موضوعات، یک نقطه اشتراک دارند و آن علم شگفت انگیز ژنتیک است! ‏**بی سوادی ژنتیکیمجله معتبر علمی «ساینس» در یکی از شماره‌های خود، با اشاره به اهمیت علم ژنتیک، باسواد بودن در سال‌های اخیر را معادل دانستن 2 علم کامپیوتر و ژنتیک دانسته است. کدام دلیل باعث می‌شود ژنتیک، چنان اهمیتی پیدا کند که به جای دانستن یک زبان بین المللی، در کنار علم کامپیوتر قرار بگیرد و معیار باسواد بودن شمرده شود؟دکتر حمیدرضا خرم خورشید ـ متخصص ژنتیک پزشکی که در 2 سال گذشته ریاست دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی را بر عهده داشته است، در پاسخ به این پرسش می‌گوید: در گذشته این طور تصور می‌شد که ژنتیک، شاخه‌ای از علم پزشکی است، ولی روز به روز بیشتر متوجه می‌شویم که قضیه درست برعکس بوده و این به دلیل پیشرفت‌های سریع و گسترده علم ژنتیک است. برای آن که مردم در رابطه با بیماری‌های ژنتیکی خود به متخصصان مراجعه کنند، باید آگاهی‌های اولیه‌ای در این مورد داشته باشند. آگاهی باعث می‌شود این تقاضا و درخواست در آنان ایجاد شود که به مشاور ژنتیک مراجعه کنند تا متوجه شوند این علم چه کارهایی می‌تواند برایشان انجام بدهد، مثلا می‌فهمند علت بیماری شان چه بوده است، چه راه‌های درمانی دارد، در نهایت به کجا ختم می‌شود و احتمال بروز مجدد آن در سایر افراد فامیل، چقدر است؟وی با اشاره به این که میزان مراجعه افراد جامعه به متخصصان ژنتیک، روز به روز افزایش پیدا می‌کند، می‌افزاید: تا دو سه سال پیش، اکثر مراجعات صرفا در رابطه با بیماری‌های کاملاً ژنتیکی مانند سندرم داون، تالاسمی یا بیماری‌های متابولیک ارثی بود که همه می‌دانستند این بیماری‌ها کاملا ارثی است. اما نکته اینجاست که بیماری‌های بسیاری وجود دارند که کاملا ژنتیکی نیستند و به آنها بیماری‌های چندعاملی گفته می‌شود. در این دسته از بیماری‌ها علاوه بر ژنتیک، محیط نیز موثر است. در واقع شایع‌ترین بیماری‌هایی که با آنها مواجهیم و بیشترین فشارهای اقتصادی را بر خانواده‌ها و سیستم بهداشت و درمان وارد می‌کند، جزو همین بیماری‌های چند عاملی هستند؛ از جمله بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان‌ها، فشارخون، دیابت، افزایش چربی‌های خون و آلزایمر که نقش ژنتیک در برخی از آنها خیلی بیشتر و در برخی دیگر، کمتر است.‏دکتر خرم خورشید تأکید می‌کند: در سال‌های اخیر کسانی که بیماری‌های چندعاملی در میان افراد خانواده‌شان شایع است، برای بررسی وضعیت سلامت خود به متخصصان ژنتیک مراجعه می‌کنند و این نشانه افزایش آگاهی‌های جامعه درباره نقش این علم در ایجاد بیماری‌ها است.‏**بیماری‌های چندعاملیرئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی می‌گوید: امروزه میزان مراجعه افراد به متخصصان ژنتیک در کشورهای توسعه یافته‌ای مانند آمریکا و انگلیس در رابطه با بیماری‌های کاملا ژنتیک، بسیار کم شده است، زیرا عوامل ایجاد اکثر این بیماری‌ها مشخص و ژن‌های موثر در آنها کاملا شناسایی شده اند.همین طور نحوه انتقال بیماری و روش‌های پیشگیری از آن نیز روشن است. بیماری‌های کاملا ژنتیکی غالبا توسط یک ژن ایجاد می‌شوند، اما برخی از آنها مانند کوری می‌تواند چندژنی باشد.‏دکتر خرم خورشید می‌افزاید: مشخص است که با این توصیف‌ها بیشترین تحقیقات در حال حاضر در زمینه بیماری‌های چندعاملی انجام می‌شود که توسط تعداد زیادی ژن ایجاد می‌شوند؛ ژن‌هایی که هریک به تنهایی نمی‌تواند باعث ایجاد بیماری باشد، اما وقتی تعداد ژن‌های معیوب از حد مشخصی بالاتر برود، به بیماری می‌انجامد. بر فرض اگر در حدود 150 ژن در ایجاد یک بیماری قلبی- عروقی تأثیر داشته باشند، بیماری وقتی ایجاد می‌شود که 40-30 عدد از این ژن‌ها مشکل داشته باشند. ‏مطالعات ژنتیک به این منظور انجام می‌شود که تمامی ژن‌های موثر در یک بیماری شناسایی شوند تا بدانیم در هر نفر، چه تعداد از این ژن‌ها مشکل دارند و فرد چقدر در معرض ابتلا به بیماری است. تا سه چهار سال پیش این کار دشوار بود، اما اخیرا سرعت تشخیص بالا رفته است.‏ **رمزگشایی از کُدهای ژنتیکی انساندر سال 1996میلادی، اتفاق بی نظیری در دنیای ژنتیک آغاز شد و آن پروژه تهیه «ژنوم انسانی» با هدف شناسایی تمامی اطلاعات ژنتیکی ساختار انسان بود. درست مانند جدول تناوبی که عناصر شیمیایی را بر اساس عدد اتمی، آرایش الکترونی و ویژگی‌های شیمیایی آنها شناسایی و طبقه بندی می‌کند، اطلاعات ژنتیکی انسان نیز در ‏DNA‏ (دی ان ای) که در هسته سلول قرار دارد، قابل دسترسی است، زیرا «دی ان ای»، مولکولی است که دستورهای ژنتیکی مورد استفاده در توسعه و عملکرد تمامی موجودات زنده را کدگذاری می‌کند‎.‎‏ برای تکمیل اطلاعات ژنتیکی انسان، باید از حدود 3 میلیارد کد رمزگشایی می‌شد.‏این پروژه بزرگ که با همکاری کشورهای انگلیس، آمریکا و ژاپن انجام شد، حدود 7 سال به طول انجامید. ‏دکتر خرم خورشید، سالن بزرگی در دانشگاه کمبریج را توصیف می‌کند که پر از دستگاه‌های مرتبط با این پروژه بود و در ادامه به سال 2002 میلادی می‌رسد؛ سالی که پروژه ژنوم انسانی تمام شد و این امکان به وجود آمد که متخصصان بتوانند با یک دستگاه کوچک و صرف هزینه‌ای در حدود 10 هزار دلار، ظرف 24 ساعت به نتیجه کامل آزمایش ژنتیکی یک فرد دست پیدا کنند؛ کاری که پیش از اتمام آن پروژه، بیش از 3 میلیارد دلار خرج برمی داشت و نیازمند دستگاه‌های بزرگ و بسیار بود.‏**داستانی علمی که دیگر تخیلی نیست‏اما تکمیل نقشه ژن‌های انسان چه فایده‌ای دارد؟ ‏دکتر حمیدرضا خرم خورشید در پاسخ به این پرسش می‌گوید: با این تکنولوژی به راحتی می‌توان ژن‌های مربوط به بیماری‌های چندعاملی را شناسایی کرد. زمانی در انگلیس برای دانشجویان، فیلمی علمی تخیلی پخش می‌شد که در آن از پاشنه پای هر نوزاد، یک قطره خون می‌گرفتند و به وسیله آن، ریسک ابتلای او به انواع بیماری‌ها را مشخص می‌کردند. اکنون با تکمیل پروژه ژنوم و پیشرفت‌های سریع علم ژنتیک، می‌توان امیدوار بود که ظرف چند سال آینده، داستان این فیلم رنگ واقعیت به خود بگیرد.‏این متخصص ژنتیک پزشکی می‌افزاید: زمانی که توانستید میزان احتمال ابتلای هر فرد به بیماری‌ها را تشخیص بدهید، می‌توانید او را در پیشگیری یا درمان آن بیماری‌ها یاری کنید. اگرچه ممکن است فعلا امکان دستکاری ژن‌های افراد به منظور از میان بردن ژن‌های معیوب وجود نداشته باشد، اما دست کم می‌توان برای مقابله با بیماری‌های چندعاملی، به حذف عوامل محیطی موثر در آنها اقدام کرد. مثلا اگر آزمایش ژنتیکی نشان داد که فردی ریسک فاکتور ابتلا به بیماری قندخون را دارد، از کودکی می‌توان مصرف مواد قندی او را کنترل کرد، یا کسی که به لحاظ ژنتیکی احتمال بالایی برای ابتلا به سرطان ریه دارد، می‌تواند از سیگار کشیدن بپرهیزد یا منطقه‌ای خوش آب و هوا را برای زندگی انتخاب کند. در بسیاری از موارد، با کنترل محیط، از ایجاد بیماری‌های چند عاملی پیشگیری می‌شود.‏اینجاست که پاسخ اولین پرسش مطرح شده در آغاز گزارش را می‌گیرم؛ ممکن است فردی روزانه چند پاکت سیگار بکشد، اما دچار سرطان ریه نشود! این موضوع نشان می‌دهد که آن فرد از لحاظ ژنتیکی، ریسک بسیار پایینی در ابتلا به سرطان ریه داشته است. ‏**توالی یابی نسل جدیدتا همین یکی دو دهه قبل، امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای رشته ژنتیک در ایران وجود نداشت، به همین دلیل دکتر خرم خورشید برای ادامه تحصیل به انگلیس رفت. او که بورسیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود، پس از بازگشت به ایران به هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پیوست. در سال‌های بعد مقاطع فوق لیسانس و دکترای رشته ژنتیک در ایران راه اندازی شد و اکنون خود دکتر خرم خورشید، 5 دانشجو در دوره دکترا دارد.‏در حال حاضر ایران از نظر تعداد و توانایی‌های نیروی انسانی در رشته ژنتیک، مشکل چندانی ندارد، اما در زمینه تکنولوژی با مشکل مواجه است. ‏دکتر خرم خورشید با بیان این موضوع می‌گوید: مثلا همان دستگاهی که برای توالی یابی نسل جدید (‏NGS‏ یا تعیین نقشه ژنوم فرد) لازم است، ملحقات و سِرورهای قوی و حفاظت فوق العاده می‌خواهد. اطلاعات ژنتیکی مردم یک کشور، به نوعی اطلاعات امنیتی نیز به حساب می‌آید و از این رو قطعا پروژه‌ای ملی است.‏رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی می‌افزاید: ما برای تشخیص برخی از بیماری‌های ژنتیکی از آزمایش‌های ساده و برای برخی دیگر، از آزمایش‌های تکمیلی به وسیله «اِن. جی. اس» که متد تشخیصی پیشرفته و گران‌قیمتی است، استفاده می‌کنیم. البته این دستگاه‌ها به سرعت به روز می‌شوند که باعث می‌شود هم ارزان‌تر شوند و هم سرعت انجام آزمایش بالا برود.‏دکتر خرم خورشید تأکید می‌کند: در حال حاضر در کشور ما آزمایش از طریق این دستگاه در یک شرکت خصوصی انجام می‌شود، ما هم در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی سِرورهای آن را خریده‌ایم و فضای لازم را مهیا کرده‌ایم و منتظریم تا خود دستگاه به دستمان برسد. متأسفانه به دلیل هزینه بالا و مسایل دیگری از قبیل تحریم‌ها، هنوز امکان فراگیر شدن استفاده از این آزمایش‌ها در کشورمان فراهم نشده است. ‏**سلول‌های بنیادیچند سالی می‌شود که مطالبی درباره خون بند ناف می‌شنویم. پس از تولد نوزاد، خون باقی‌مانده در بند ناف و جفت، اغلب به عنوان یک زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود، درحالی که این خون حاوی سلول‌های بنیادی و خون ساز است که می‌تواند برای درمان بیماری‌ها استفاده شود‎. ‎سلول‌های بنیادی که از بند ناف گرفته می‌شود، بسیار پر توان و نامیرا است و همچنین بر اثر تکثیرهای پی در پی دچار پیری نمی‌شود، به طوری که با تزریق یا جایگزینی آنها در بافت‌هایی که آسیب جدی دیده اند، می‌توانیم به بهبودی و تشکیل سلول‌های جدید بافت کمک کنیم. همچنین دستیابی به این سلول‌ها بسیار آسان است. ‏دکتر حمیدرضا خرم خورشید با اشاره به این بعد از فواید علم ژنتیک می‌گوید: با در دست داشتن سلول‌های بنیادی، شما می‌توانید هر نوع سلولی را تولید کنید. علم به زودی به جایی می‌رسد که بتواند علاوه بر سلول‌های بنیادی، حتی از سلول‌های پوست نیز همین استفاده را بکند؛ به این شکل که سلول پوست را به محیط کشت ببرد و آن را به سلول بنیادی تبدیل کند و سپس مانند سلول بنیادی، هر نوع سلول مورد نیاز را با استفاده از آن، بسازد.‏**همکاری ایران و فرانسه در حوزه ژنتیکاواخر تابستان سال جاری پس از هماهنگی اداره امور بین‌الملل وزارت بهداشت و درمان با مراکز تحقیقاتی فرانسه و به همت گروه آموزشی و مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، سمپوزیوم مشترک با حضور دانشمندان علم ژنتیک ایران و فرانسه برگزار شد.‏دکتر حمیدرضا خرم خورشید درباره زمینه همکاری‌های 2 کشور در حوزه ژنتیک می‌گوید: از لحاظ پیشرفت‌های علمی و دانستنی‌های تئوریکال، ایران و فرانسه وضعیت یکسانی دارند و همکاری محققان ما با فرانسویان که تکنولوژی‌های برتر را در اختیار دارند، می‌تواند برای هردو راهگشا باشد. هر کشور از نظر الگوی بیماری‌های ژنتیکی با کشورهای دیگر متفاوت است؛ مثلا در ایران از هر 20 نفر، یک نفر می‌تواند ناقل بیماری تالاسمی باشد، اما در فرانسه به جای تالاسمی، «فیبروز کیستیک» شایع است. بنابراین اگر محققان فرانسوی بخواهند راجع به بیماری تالاسمی مطالعه کنند، ما نمونه‌های زیادی از آن داریم و برعکس. یکی دیگر از مزایای همکاری‌های علمی کشورها این است که امکان دارد یکی از آنها قوانینی داشته باشد که مانع انجام برخی تحقیقات در آن کشور شود. در نهایت با توجه به این که هر کشوری یک سری مزایا و یک سری کمبودها دارد، فعالیت‌های علمی مشترک می‌تواند به هر دو طرف کمک کند.‏رئیس دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی می‌افزاید: این اقدام مشترک در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مطرح و به دانشگاه ما مأموریت داده شد تا در رابطه با برخی مسایل ژنتیک، با انستیتوهای فرانسوی همکاری کنیم. ما هم در کنفرانسی که ایران برگزار کرد و محققان فرانسوی از رشته‌های گوناگون در آن شرکت کرده بودند، حاضر شدیم و با مسئولان برخی انستیتوها که در زمینه‌هایی مانند هموگلوبینوپاتی (نوعی درگیری خونی)، اِن جی اِس، سلول درمانی، بیماری‌های نادر و سلول‌های بنیادی کار می‌کنند، صحبت کردیم. سپس یک کارگاه 2 روزه در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی برگزار کردیم که در آن، موسسات علمی فرانسه و متخصصان ایرانی از کل کشور دعوت داشتند. هر دو طرف، از نیازها و توانایی‌های خود سخن گفتند تا زمینه‌های مشترک همکاری‌های‌مان مشخص شود. ثمره آن کنگره این بود که هم اکنون دانشگاه‌های ایران به طور مستقل مشغول همکاری با انستیتوهای فرانسوی در زمینه‌های مشترک هستند. دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی نیز که مرکز تحقیقات گسترده و مجهزی در زمینه ژنتیک دارد، از چنین همکاری‌های مشترکی استقبال می‌کند.‏وی با تأکید بر اهمیت علم ژنتیک، می‌گوید: ارائه خدمات بهداشتی شامل چند مرحله است، اول مرحله بهبودبخشی به زندگی، مانند توصیه به انجام ورزش، دوم مرحله پیشگیری، سوم مرحله درمان و چهارم مرحله توانبخشی و بازتوانی برای بازگشت به زندگی معمولی. علم ژنتیک در هر 4 مرحله موثر است و بدون آن، هیچ یک را نمی‌توان به درستی انجام داد.‏*منبع: روزنامه اطلاعات**گروه اطلاع رسانی**9165**2002** انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی

علمي آموزشي

مطبوعات

اطلاعات

پيشرفت علم ژنتيك

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir

تماس بی واسطه با مسئولین

بالای صفحه

خبر گزاری جمهوری اسلامی       پست الکترونیک : irna@irna.ir

© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.

مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران از زیرمجموعه های سازمان جهاد دانشگاهی به همراه 4 مراکز تحقیقاتی دیگر وابسته به این سازمان روز یکشنبه این هفته ( 29 مهرماه ) به دلیل کمبود بودجه و نپرداختن هزینه دچار قطع برق شدند که با این اقدام 40 هزار نمونه زیستی و ژنتیکی این مرکز که با هزینه ها و زحمات فراوان محققان جمع آوری و نگهداری می شود به عنوان سرمایه ملی، در معرض نابودی قرار گرفتند.بر اساس اعلام مسوولان این مرکز، در صورتی که قطع برق ۱۰ ساعت ادامه پیدا می کرد، نمونه‌های زیستی ارزشمند که با هزینه‌های زیادی در این مرکز گردآوری شده و نگهداری می‌شوند، ازبین می رفتند.هرچند با پیگیری سازمان جهاد دانشگاهی و پرداخت هزینه بدهی از محل بودجه پزوهشی این مشکل به صورت موقت برطرف شد، اما به نظر می رسد دستگاه های حاکمیتی متولی بودجه باید نگاه خاصی به این گونه مجموعه ها و تامین بودجه کافی برای انجام وظائف محوله آنها داشته باشند.بی تردید مراکز تحقیقاتی و نیز مراکز حفظ و نگهداری نمونه های ارزشمند ملی هم باید تدابیر لازم را برای مقابله با حوادث غیر مترقبه مانند خرابی دستگاه ها به عمل آورند که این کار هم نیازمند تامین اعتبارات کافی است.دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی متخصص ژنتیک بالینی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار داشت: نگاه حاکمیت به این گونه مجموعه ها که محلی برای حفط و نگهداری ذخایر ملی کشور هستند با سایر دستگاه ها باید متفاوت باشد و سازمان برنامه و بودجه هم حداقل های نیازهای این مجموعه ها را از نظر مالی، تامین کند.وی ادامه داد: همچنین دستگاه های ارائه کننده خدمات مانند آب، برق و گاز از جمله وزارت نیرو نیز برای اینگونه مجموعه ها بااید ظرفیت سازی خاصی داشته باشند و حساب و کتاب این گونه مجموعه ها را از سایر بخش ها اعم از دولتی و خصوصی، متفاوت در نظر بگیرند.رییس مرکز ملی ذخایر ژنیکی و زیستی ایران بیان داشت: هرچند مشکل قطع برق به صورت موقت برطرف شده است اما این مجموعه برای ادامه فعالیت و نیز توسعه نیاز به اعتبارات مناسب دارد که امیدواریم دستگاه های متولی این کار را انجام دهند.وی همچنین به تاثیر افزایش نرخ ازر بر روند فعالیت این مجموعه اشاره کرد و گفت: مواد مصرفی این مرکز از خارج کشور تامین می شود که با تغییر نرخ ارز، قیمت آنها هم 3 برابر شده و برای تامین آنها هم دچار کمبود اعتبار هستیم.** قریب به 40 هزار نمونه زیستی و زنتیکی با قطع برق در معرض نابودی بودندشاهزاده فاضلی به قطع برق این مرکز در روز یکشنبه هفته جاری به مدت پنج ساعت اشاره کرد و گفت: قریب به 40 هزار نمونه زیستی و ژنتیکی شامل بذرهای گیاهی، میکروارگانیسم، سلول ها، ژن ها در این مرکز نگهداری می شود که به دلیل قطع برق در معرض نابودی قرار داشتند.وی ادامه داد: اداره برق باید بین مشترکین خود تفاوت قائل شود، امثال این مجموعه مراکزی نیستند که قطع چند ساعته برق فقط موجب تعطیلی آنها شود بلکه زحمات فراوان محققان و پژهشگران از بین می روند که خسارت غیرقابل جبرانی را به همراه دارد.رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران بیان داشت: برنامه ای برای تکمیل نمونه های زیستی و ژنتیکی در دستور کار داریم و با این کار روز به روز این مرکز کامل تر شده و نمونه های آن هم افزایش پیدا می کند.وی ادامه داد که از ماه ها قبل درخواست ملاقات با مسوولان سازمان برنامه و بودجه را داشتیم تا مشکلات خود را با آنان مطرح کنیم و اگر آنان نیاز به اطلاعات بیشتری از این مرکز دارند در اختیار آنان قرار دهیم که تاکنون این موضوع محقق نشده است.علمی ** 1201 **2017

علمي آموزشي

كمبود بودجه

ذخاير ژنتيكي

قطع برق

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir

تماس بی واسطه با مسئولین

بالای صفحه

خبر گزاری جمهوری اسلامی       پست الکترونیک : irna@irna.ir

© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.

تهران، خیابان طالقانی – خیابان مفتح جنوبی – پایین تر از چهار راه طالقانی – کوچه معیر یک – پلاک 10

شامل بیمه خدمات درمانی، تامین اجتماعی، بیمه نیروهای مسلح ، کمتیه امداد، بیمه بانک ها و شهرداری، سازمان بهزیستی

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

با استفاده از این لینک می توانید به آزمایشگاه پیام خود را ارسال کنید.

توالی یابی DNA (DNA sequencing) از زمان معرفی اولین تکنیکهای توالی یابی در دهه ۱۹۷۰ راه درازی را پیموده است. 

تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی روشی است برای پیشگیری از یک بارداری مبتلا به یک بیماری ژنتیکی یا کروموزومی، که در
IVF کاربرد دارد. در این روش سلول یا سلولهایی را از جنین در روز سوم یا پنجم تکوین جنینی جدا نموده و از نظر ژنتیکی آنها را مورد بررسی قرار می دهند. سپس جنین هایی که نرمال هستند به رحم مادر منتقل می گردند.

آزمایشات ژنتیک نیازی به ناشتایی ندارد

نمونه گیری از جنین نیازی به ناشتایی و آمادگی قبلی ندارد.

نمونه های آزمایشگاه ژنتیک شامل نمونه خون EDTA، هپارینه، نمونه بلوک های پارافینه، نمونه مایع آمنیون یا پرزهای جفتی، مو،ناخن،بوکال می باشد که بر روی این نمونه ها کارآزمایشگاهی انجام می گردد.

تکنیکی است با قدرت تفکیک بالا که برای شناسایی حذف‌ها و یا اضافه شدگی‌های نامتعادل در کل ژنوم به کار می رود. این آزمایش که کاریوتیپ مولکولی نیز نامیده می شود، در مقایسه با کاریوتیپ از قدرت تفکیک بالاتری برخوردار است. بسیاری از بیماری ها ناشی از تفاوت در تعداد کپی‌های کروموزمی (Copy Number Variation-CNV) می باشند.

روش انجام آزمایش Array CGH

برای انجام آزمایش Array CGH نمونه DNA فرد مورد نظر با نمونه DNA کنترل مورد مقایسه قرار می‌گیرد. به این منظور این نمونه‌های DNA توسط رنگ‌های فلورسانس متفاوت (در تصویر دو رنگ قرمز و سبز به ترتیب برای نمونه مورد آزمایش و نمونه کنترل) رنگ آمیزی می‌شود. بر روی اسلاید‌ها پروب هایی از جنس الیگونوکلئوتید DNA و یا کلون های BAC متصل شده اند. نمونه کنترل و نمونه مورد آزمایش نشاندار، روی این اسلاید‌ها ریخته شده و مدت زمان و شرایط لازم برای اتصال و هیبرید شدن قطعات DNA فراهم می‌شود. در قسمت‌هایی از DNA که تفاوتی میان نمونه کنترل و نمونه مورد آزمایش وجود ندارد هر دو رنگ قرمز و سبز به اندازه مساوی است و به رنگ زرد مشاهده می‌شوند. اما در بخش‌هایی که در نمونه مورد آزمایش حذف شدگی وجود داشته باشد رنگ نمونه کنترل (رنگ سبز) بیشتر مشاهده می‌شود و در قسمت‌هایی که مضاعف شدگی وجود داشته باشد رنگ نمونه مورد آزمایش (رنگ قرمز) بیشتر مشاهده می‌شود.

مشاوره ژنتیک و نقش آن در پیشگیری از معلولیت ها

همایش هم اندیشی با سردفترداران ازدواج استان تهران و گذری بر برنامه های ژنتیک اجتماعی   با حضور نمایندگان وزارت بهداشت در امور بیماری های ژنتیک،رئیس مرکز بهداشت شمال غرب،مدیر گروه بیماریهای واگیردار و غیر واگیر معاونت بهداشت و مدیران  دانشگاههای علوم پزشکی ایران،تهران و شهید بهشتی  در روز یکشنبه دوازدهم بهمن  در سالن همایش های رازی توسط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران و مرکز بهداشت شمال غرب با مشارکت آزمایشگاه ژنتیک پزشکی تهران برگزار شد.

در ابتدای  همایش دکتر احمدنیا ضمن عرض خیر مقدم ،به بیان کلیات برنامه ژنتیک  و ضرورت انجام غربالگری هنگام ازدواج پرداختند.در ادامه دکتر گل محمدی  و دکتر نجفی به ترتیب مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری ها و رئیس گروه بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران توضیحات جامعی در خصوص  برنامه های جدید وزارت بهداشت در کنترل بیماری های ژنتیکی در کل کشور که  با هدف ارتقای سلامت جامعه و کاهش مرگ و میر کودکان از طریق غربالگری مطلوب هنگام ازدواج صورت می گیرد،ارائه کردند.سپس دکتر اکبری رئیس آزمایشگاه ژنتیک پزشکی تهران به ارائه مطالب آموزشی در خصوص ژن و بیماری های ژنتیکی پرداخته  و در ادامه آقای زارعی نایب رئیس کانون سردفترداران ازدواج،چالش های موجود با سردفترداران را مطرح و توصیه های کاربردی رابیان کردند .در پایان به سوالات حاضرین پاسخ داده شد

روش Liquid biopsy بعنوان روشی غیرتهاجمی، سریع و کم هزینه برای شناسایی بیومارکرهای سرطان در سالهای اخیر بسیار مورد توجه بوده است. در این روش تنها به نمونه خون محیطی نیاز است که از آن
DNA توموری آزاد در گردش خون جداسازی شده و برای شناسایی تومور مارکرها به کار گرفته می شود. این روش بویژه در مورد سرطان ریه، پستان و پروستات مورد استفاده قرار گرفته است. بعنوان مثال در مورد سرطان ریه پس از جداسازی تومور
DNA از خون محیطی جهشهای ژن گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی
(EGFR) مورد بررسی و شناسایی قرار می گیرند. این جهشها در ۱۰ تا ۳۵ درصد از افراد مبتلا به سرطان ریه
(NSCLC) اتفاق می افتند که به پزشکان برای اجرای روشهای درمانی مناسب در زمان مناسب کمک می کند. با این وجود این روش دارای معایبی نیز هست که استفاده روتین از آن در بالین را نیازمند تحقیقات و مطالعت بیشتر می سازد.

Reference:
www.doi.org

 آتروفی عضلانی-نخاعی (SMA) یک بیماری ژنتیکی است که منجر به ضعف عضلانی ناشی از تخریب سلولهای عصبی نخاع می شود. شدیدترین نوع بیماری در ۶ ماه اول پس از تولد بروز میکند اما انواع خفیفتر در سنین بالاتر و حتی بزرگسالی شناسایی می شوند.

در دسامبر ۲۰۱۶ سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروی
SPINRAZA (NUSINERSEN) را بعنوان اولین و تنها داروی مورد تایید برای درمان
SMA در کودکان و بزرگسالان معرفی نمود. این دارو بر مبنای تکنولوژی الیگونوکلئوتیدهای آنتی سنس
(ASO) طراحی شده است که منجر به افزایش بیان ژن
SMN2 می شود. عوامل اصلی تعیین کننده میزان اثر درمانی این دارو زمان شروع درمان و طول مدت درمان است. با وجود اثرات درمانی، این دارو نیز مانند سایر داروهای دیگر دارای عوارض جانبی است که از آن جمله می توان به خونریزی و آسیب کلیوی اشاره کرد. لذا بررسی کامل کلینیکی و پاراکلینیکی بیمار قبل از شروع درمان الزامی است.

منبع: https://www.spinraza.com/

NTDs نقایص مادرزادی مغز و یا نخاع هستند که در اولین ماه بارداری ایجاد می شوند. مهمترین عامل محیطی که در ایجاد
NTDs نقش دارد کمبود اسید فولیک است اما مطالعات دانشمندان نشان می دهد با وجود استفاده از اسید فولیک قبل از بارداری همچنان موارد مبتلا به این اختلال متولد می شوند که می تواند نشان دهنده نقش عوامل ژنتیکی در بروز این وضعیت باشد. در یکی از جدیدترین مطالعاتی که دانشمندان آمریکایی در دانشگاه UTHealth انجام داده اند، ۵۱۱ فرد مبتلا به نوع شدیدی از
NTDs تحت عنوان میلومننگوسل مورد توالی یابی اگزوم قرار گرفتند که از نژاد اروپایی و مکزیکی بودند. در ابتدا واریانتهای موجود در ژنهای دخیل در مسیرهای ژنتیکی مرتبط با
NTDs (مانند مسیر متابولیسم فولات) و سپس ژنهای کاندید مسیرهای متابولیسمی دیگر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق واریانتهایی را در ژنهای مسیر هموستاز گلوکز در این افراد مورد شناسایی قرار داد که بنظر میرسد با اثر تجمعی درکنار یکدیگر میزان خطر بروز NTDs را در یک فرد مشخص میکند.

منبع: www.genomeweb.com

ژن APOE مسئول ساخت پروتئینی تحت عنوان آپولیپوپروتئین
E در بدن انسان است که دارای ارتباط شناخته شده با بیماری آلزایمر می باشد.

در حقیقت واریانتی از این ژن تحت عنوان E4 مهمترین عامل خطر ابتلا به این بیماری است. تحقیقات نشان می دهد که در بدن بیش از نیمی از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر این واریانت از ژن
APOE بیان می شود.  همچنین مطالعات نشان می دهد افرادیکه در هر دو نسخه ژن واجد واریانت
E4 هستند ۱۲ برابر بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند.

تا کنون مطالعات گسترده ای در ارتباط با نقش ژن
APOE در ایجاد ضایعات مغزی (پلاکهای بتا آمیلوئید) بیماران آلزایمری انجام شده است. با تائید نقش این ژن در ایجاد ضایعات، تحقیقات در زمینه روشهای درمانی بر روی روشهای هدف گیری بیان این ژن متمرکز شده است.

تحقیقی در این زمینه در بخش عصب شناسی دانشگاه واشنگتن انجام گرفته است. در این مطالعه با استفاده از الیگونوکلئوتیدهای آنتی سنس در ایجاد آپولیپوپروتئین
E مداخله ایجاد شد که منجر به کاهش قابل توجه پلاکهای بتا آمیلوئیدی در مغز موشهای مستعد ابتلا به بیماری گردید.

با این نتایج می توان امیدوار بود که راهکار جدیدی برای پیشگیری از بروز آلزایمر در افراد مستعد ابتلا به این بیماری ایجاد شود.

منبع: https://www.medicalnewstoday.com/

DNA موجود در بافت های سرطانی افراد سیگاری الگوی متفاوتی از جهش ها را در مقایسه با بافت های سرطانی افراد غیر سیگاری نشان می دهد.
مطالعات اخیر نشان می دهد که چگونه سیگار کشیدن با سرطان های متفاوت ارتباط دارد و آسیب های متعددی در DNA ایجاد می کند. در حالی …

ادامه مطلب

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

ادامه مطلب…

آزمایشگاه ژنتیک پزشکی تهران مفتخر است اعلام دارد که موفق به دریافت گواهینامه ایزو 9001:2015 گردیده است.

تهران، خیابان طالقانی – خیابان مفتح جنوبی – پایین تر از چهار راه طالقانی – کوچه معیر یک – پلاک 10

شماره تماس: 43000002-021

طراحی و توسعه ایده سین |آزمایشگاه ژنتیک پزشکی دکتر اکبری|
| kimasys.ir

راه‌اندازی و تداوم بانک اطلاعات متخصصین ژنتیک کشور  کشور ما به عنوان یکی از مراکز تنوع زیستی جهان شناخته می شود که دارای ژرم پلاسم غنی گیاهی و جانوری می‌باشد. اما با وجود اینکه علم ژنتیک اساس و پایه‌ی بیوتکنولوژی را تشکیل می‌دهد، پتانسیل‌های آن هنوز ناشناخته مانده است. در این راستا، شناخت منابع انسانی (نیروی متخصص) قدمی تعیین کننده برای ایجاد زیر ساختهای لازم برنامه ریزی برای استفاده بهینه از نیروها در جهت شناخت ذخایر توارثی، حفظ و بهره برداری پایدار از آنهاست. علی رغم بیان مکرر کمبود نیروی متخصص، یکی از مهمترین مشکلات جاری ما در حال حاضر نامعین بودن و ناشناخته بودن منابع انسانی موجود می‌باشد. این در حالی است که در یک آمارگیری اولیه مشخص شد که تنها در رشته ژنتیک گیاهی بیش از ۲۰۰ متخصص با مدرک کارشناسی به بالا وجود دارد. مشکل دوم، عدم ارتباط بین محققین است که تا حد زیادی از مشکل اول سرچشمه می‌گیرد. هم اکنون با پیشرفت سریع تکنولوژی اطلاعات (IT) بسیار بعید است که هنوز چنین مشکلی در کشور ما نمودی عینی دارد. انجمن ژنتیک ایران با درک این موضوع با همکاری بخش خصوصی در قالب این پروژه اقدام به طراحی و راه اندازی بانک اطلاعات متخصصین ژنتیک کشور نموده است. این بانک، علاوه بر ذخیره سازی اطلاعات مربوط به تخصصین علم ژنتیک در کلیه شاخه‌ها و رشته های مربوط، امکان بازیابی اطلاعات با نام فرد، نام منطقه و تخصص بطور on-line از طریق شبکه‌های اینترنت‌ فراهم می‌گردد. همزمان با طراحی، نصب و آزمایش بانک اطلاعاتی مزبور، اقدام به جمع آوری اطلاعات از متخصصین این علم می‌شود (بخشی از کار انجام شده است). پس از ورود اطلاعات و راه اندازی این پایگاه، امکاناتی جهت به هنگام سازی اطلاعات توسط پرسنل پایگاه و یا متخصصین ارائه می‌شود. این پایگاه جهت استفاده‌های فردی(جستجوی افراد) و یا مدیریتی (تهیه فهرست ها و آمارها) طراحی شده و قابل استفاده خواهد بود.

تهیه سند استاندارد سیتوژنیک  هدف از تهیه این سند فراهم کردن دستورالعملهای حرفه ای برای استانداردهای مورد قبول جهت ارائه خدمات تشخیصی سیتوژنتیک است. در جمع آوری این توصیه‌ها چندین سند حرفه‌ای استاندارد کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی مورد بررسی قرار گرفته و پس از لحاظ کردن شرایط و ویژگیهای موجوذ از قبیل امکانات و نحوه ارائه خدمات در کشور ایران تهیه گردیده است.

  وجود اسناد و دستورالعمل‌های حرفه‌ای برای کنترل کیفیت آزمایشگاه‌های سیتوژنتیک برای فعالیت و نظارت وزارتخانه ضروری است. در سایر کشورها متعارف است که این رهنمودهای نظارتی توسط افراد مجرب هر حرفه که غالباً در شکل انجمن تخصصی منسجم شده و فعالیت می‌کنند به وزارتخانه‌ها پیشنهاد و پس از تایید به اجرا گذاشته می‌شوند.

در این پیش نویس سنجش کیفیت موجود (Quality Assurance) ، مدارک عملکرد آزمایشگاه خوب (Good Laboratory Practice) روش‌ها و پروتکل‌های کشورهای مختلف مد نظر قرار گرفته است. این سند جنبه‌های کنترل کیفی و اطمینان را برای بیشتر روش‌های متداول که به طور رایج در آزمایشگاههای سیتوژنتیک مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل می‌شود. استانداردهای زیر باید به عنوان حداقل شاخص قابل قبول در نظر گرفته شود و بنابراین ، هر آزمایشگاهی که به طور مداوم زیر حد استاندارد عمل کند ممکن است در مخاطره عدم حفظ ارایه خدمات کیفی مناسب و عملکرد رضایت بخش در دراز مدت باشد.

برگزاری کنگره‌های دو سالانه ژنتیک  از جمله فعالیت‌های انجمن برگزاری کنگره ژنتیک است که در جهت اشاعه و توسعه علم ژنتیک و سایر علوم مرتبط در ایران هر دو سال یک بار برگزار می‌شود.

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

  این کنگره محلی برای اجماع و تبادل نظر دانشمندان و دانشجویان این رشته و عرضه داشته‌ها و یافته‌های علم ژنتیک است. به طور کلی این کنگره ها را می‌توان آیینه‌ای از وضعیت کشور در هر مقطع زمانی دانست.

  تا کنون ده کنگره ژنتیک برگزار شده است و کنگره یازدهم نیز اول تا سوم خرداد ماه آینده برگزار می‌شود.

  کنگره‌های اول تا هفتم از این سری کنگره‌ها پیش از انقلاب اسلامی برگزار شده است.

  کنگره هشتم در تاریخ ۳۰ اردیبهشت تا اول خرداد ماه ۸۲ برگزار شده است.

  کنگره نهم نیز در ۳۰ اردیبهشت تا اول خرداد ماه ۸۵ در مرکز همایش‌های بیمارستان میلاد برگزار شده است.

  مرکز همایش‌های رازی نیز محل برگزاری کنگره دهم بود که اول تا سوم خرداد ماه سال ۸۷ برگزار گردید.

کنگره یازدهم نیز  اول تا سوم خرداد ماه ۸۹ در مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

گردشهای علمی کمیته حفظ ذخایر ژنتیکیسفرهای علمی و آموزشی انجمن ژنتیک به نقاط مختلف ایران به منظور آشنایی با ذخایر ژنتیکی کشور انجام می‌شود. و تا کنون بیست و هشت سفر به شهرهای مختلف و نقاط دیدنی  ایران از جمله باغستان، کندلوس وخیرود کنار، پلور و سد لار، قلعه الموت، ابیانه کاشان، ماسوله و قلعه رودخان،تنگه واشی و…. انجام شده است.

اولین همایش بین المللی ژنومیکس و بیوتکنولوژی سلامت  انجمن ژنتیک ایران یکی از حامیان همایش بین المللی ژنومیکس و بیوتکنولوژی سلامت بود. این همایش سه روزه توسط شبکه شرق مدیترانه ای ژنومکس و انستیتو پاستور ایران در سالن اجلاس سران تهران از تاریخ سوم لغایت پنجم آذر ماه سال ۱۳۸۶ در سطح بین المللی با بیش از ۱۰۰۰ شرکت کننده داخلی و خارجی برگزار شد.

سمینار منطقه ای (کشورهای منطقه )ژنتیک در طب بالینی  انجمن ژنتیک ایران یکی از حامیان سمینار منطقه ای ژنتیک در طب بالینی بود. این همایش سه روزه توسط دانشگاه علوم پزشکی همدان سالن اجتماعات بیمارستان شهید بهشتی در تاریخ ۲۶ لغایت ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۶ در سطح ملی برگزار شد.

سمینارهای ماهیانه شاخه انسانی انجمن ژنتیک ایرانسمینارهای ماهیانه انجمن که از سال ۱۳۸۲ تا کنون با همکاری انجمن ژنتیک پزشکی با هدف آشناسازی جامعه پزشکی با پیشرفت های علم ژنتیک و خدمات بالینی و آزمایشگاهی توسط شاخه انسانی این انجمن ارائه می شود. تا کنون ۵۰ سمینار آن در محل تهران – بیمارستان امام خمینی با عناوین مختلف بیماریهای ژنتیکی و راههای پیشگیری و درمان آنها برگزار شده است. 

ماهنامه پیامماهنامه پیام حاوی خبرها و تحلیل‌ها درباره مسائل روز ژنتیکی و اطلاعات مربوط به شاخه‌های چهارگانه و همچنین بخش‌هایی چون معرفی کتاب و نیز معرفی پیشکسوتان علم ژنتیک است.. اولین شماره این مجله در آبان ماه ۱۳۸۱ به چاپ رسیده است و در خرداد ماه سال ۱۳۸۹ نیز هفتاد و چهارمین شماره این نشریه منتشر شده است. این نشریه برای دانشجویان و متخصصین عضو انجمن ارسال می‌شود.

فصلنامه ژنتیک نوین  فصلنامه ژنتیک نوین از سال ۱۳۸۲ دارای امتیاز علمی پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و در حال حاضر آماده دریافت مقالات علمی محققین و پژوهشگران علم ژنتیک در کشور می باشد. اولین شماره این مجله در تابستان سال ۱۳۸۳ به چاپ رسید و با استقبال بسیاری روبرو شد. تاپایان سال ۱۳۸۸ نوزده شماره از این مجله به چاپ رسیده است.

AWT IMAGE

عضویت انجمن ژنتیک ایران در فدراسیون بین‌المللی ژنتیک  در پی مکاتبات سال ۱۳۸۰ انجمن با رئیس IGF موضوع عضویت این انجمن در شورای اجرایی IGF به تصویب رسید.

  در سال ۱۹۸۶ ، IGF در دوازدهمین کنگره بین‌المللی ژنتیک پایه گذاری شد. هدف از تشکیل این فدراسیون ارتباط بین‌المللی علاقمندان به منظور توسعه و پیشرفت علم ژنتیک در جهان بود. برای رسیدن به این هدف، خط مشی‌های فدراسیون به صورت زیر تدوین شده است.

  تشویق علاقمندان به علم ژنتیک در سراسر دنیا به تفاهم، همکاری و دوستی صرفنظر از ملیت، مذهب یا خط مشی‌های سیاسی.

  طراحی و حمایت از کنگره‌های ملی و بین‌المللی ژنتیک.

  تشویق و حمایت از برگزاری سمپوزیومهای ویژه، کنفرانسها و کارگاه‌های بین‌المللی در زمینه علم ژنتیک.

  اطمینان از آزادی شرکت در همایش‌های بین‌المللی برای بالا بردن سطح کیفی گردهمائی ها بدون در نظر گرفتن ملیت افراد.

  تشویق و همکاری بین‌المللی در تحقق و تحصیل در زمینه علم ژنتیک.

  انتشار اطلاعات علمی از طریق کتابهای ضروری و نشریات ادواری برای دسترسی دانشمندان علم ژنتیک در تمامی کشورها.

  تقویت و توسعه علم ژنتیک در کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه از طریق حضور ژنتیک دانان برجسته در آن کشورها.

  پشتیبانی و تقویت برنامه‌های حفاظت از ذخایر و منابع ژنتیکی.

  حفاظت از بایگانی مواد ارزشمند از نظر تاریخ علم ژنتیک.

  رابطه با سایر سازمانهای بین‌المللی مهم از نظر ژنتیک.

توافقنامه میان انجمن ژنتیک و انجمن بیوتکنولوژی برای تحت پوشش قرار دادن انجمن بیوتکنولوژی در بانک  این توافقنامه در تاریخ ۱۰/۸/۸۲ میان انجمن ژنتیک ایران به نمایندگی آقای دکتر ملبوبی و انجمن بیوتکنولوژی به نمایندگی آقای دکتر محقق حضرتی امضا شد و بر طبق مفاد آن توافقات زیر صورت گرفت:

  ۱) تغییر نام IGD (بانک اطلاعات متخصص ژنتیک ایران) به IGBD (بانک اطلاعات متخصصین ژنتیک و بیوتکنولوژی ایران).

  ۲) نام و آرم هر دو انجمن در همه صفحات آن درج گردد و قابلیت اتصال به وب سایت هر دو انجمن و بالعکس ایجاد شود.

  ۳) وب سایت هر دو انجمن برای یکبار بازنگری و بازسازی شود.

  ۴) ایجاد تغییرات لازم در نرم افزارهای پایگاه به طوری که ذخیره و جستجوی اطلاعات متخصصین ژنتیک و بیوتکنولوژی به نحو آسان و سریعی امکان پذیر باشد.

  ۵) جمع‌آوری اطلاعات متخصصین بیوتکنولوژی.

  ۶) ورود اطلاعات به پایگاه داده‌های مزبور.

  ۷) اداره و حفظ و نگهداری پایگاه به مدت یکسال از اول آذر ماه ۱۳۸۲.

کمبود متخصص ژنتیک در ایران

  ۸) ایجاد امکانات لازم برای فهرست گیری با فیلدهای مورد نظر.

  ۹) ایجاد امکانات لازم برای تهیه فهرست های پستی (Mailing List) موضوعی.

  ۱۰) عقد قرارداد میزبانی وب.

کارگاه آموزشی الکتروفورز و کاربردهای آن (تیر ماه ۱۳۸۲)  کارگاه آموزشی الکتروفورز و کاربردهای آن در تیر ماه سال ۸۲ با هدف آشنایی دبیران زیست شناسی دبیرستانهای شاهد شهر تهران با الکتروفورز DNA و پروتئین و کاربردهای آن توسط انجمن ژنتیک ایران، آموزش متوسطه شهر تهران و با همکاری گروه آموزشی زیست شناسی وزارت آموزش و پرورش استان تهران برگزار گردید.

  در این کارگاه تعداد ۳۵ نفر از دبیران زیست شناسی شرکت داشتند. مبانی تئوری الکتروفورز DNA و پروتئین و کاربردهای الکتروفورز و اصول ایمنی در الکتروفورز در بخش اول کارگاه به شرکت‌کنندگان آموزش داده شد. در بخش دوم کارگاه، اصول عملی الکتروفورز و معرفی دستگاه‌های مربوطه همراه با پرسش و پاسخ داده شد. برگزاری این کارگاه مورد استقبال معلمین و مسئولین مربوطه قرار گرفت به طوری که آنها متقاضی برگزاری کارگاههای آموزشی دیگر بودند.

امضای تفاهم نامه همکاری با بانک ژن ملی گیاهی ایران (بهمن ۱۳۸۰)  بانک ژن گیاهی ملی ایران و انجمن ژنتیک ایران تفاهم نامه‌ی همکاری مشترک زیر را به امضا رساندند. این تفاهم که در راستای حفاظت از ذخایر توارثی گیاهی کشور صورت گرفته است، بر ارتقاء سطح آگاهی‌های عمومی، جلب حمایت مراکز علمی و سازمان دولتی و خصوصی و حفظ حقوق ملّی مرتبط با ذخایر توارثی گیاهی در داخل و خارج از کشور تأکید دارد.

  براساس این تفاهم نامه، طرفین در جهت ارتقاء آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ حفاظت از تنوع زیستی و گیاهی در موضوعاتی همچون برگزاری کارگاه‌های آموزشی، سمپوزیوم و همایش، انتشار نشریات و جزوات علمی و ترویجی همکاری می‌کنند.

  اهداف همکاری:

  نظر به اهمیت ذخایر توارثی کشور و نقش آن در توسعه اقتصادی به ویژه توسعه پایدار کشاورزی، حراست، صیانت و بهره‌برداری از این منابع ارزشمند بایستی یکی از فعالیت‌های پایه‌ای و محوری جامعه کشاورزی ایران قرار گیرد. در این راستا بانک ژن گیاهی ملی ایران که مسئولیت ملی حفاظت و استفاده از ذخایر توارثی گیاهی کشور را به عهده دارد و انجمن ژنتیک ایران که حمایت از حفظ و حراست ذخائر ژنتیکی گیاهی را رسالت خود می‌داند، طی مذاکراتی زمینه‌های همکاری مشترک را مورد بررسی قرار داده و برای رسیدن به اهداف زیر توافق نمودند:

  ۱-‌ ارتقاء سطح آگاهی‌های عمومی در زمینه حفظ و حراست ذخایر توارثی گیاهی کشور

  ۲-‌ جلب حمایت مراکز علمی، سازمان‌های دولتی و غیر دولتی در حفاظت و صیانت از ذخایر توارثی گیاهی

  ۳-‌ همکاری علمی و فنی در جمع‌آوری ذخایر توارثی گیاهی

  ۴-‌ حفظ حقوق ملی مترتب به ذخایر توارثی گیاهی در داخل و خارج کشور

  ۵-‌ همکاری در انجام فعالیت مشترک آموزشی به منظور افزایش سطح دانش فنی در زمینه حفاظت و استفاده از ذخایر توارثی گیاهی

  ۶- همکاری در استفاده از ذخایر توارثی گیاهی در جهت توسعه پایدار کشاورزی کشور

  زمینه‌های همکاری:

  ارتقاء آگاهی عمومی و ترویج فرهنگ حفاظت تنوع زیستی گیاهی از طریق اطلاع رسانی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، سمپوزیوم‌ها، همایش‌ها و انتشار نشریات و بروشورهای علمی و ترویجی.

  مساعدت علمی و فنی به بانک ژن گیاهی ملی ایران در جمع‌آوری و حفاظت از ذخایر توارثی گیاهی.

  همکاری در جهت ایجاد بسترهای قانونی لازم برای حراست از ذخایر توارثی گیاهی از طریق اطلاع‌رسانی به تصمیم گیران ذیربط و مردم.

  همکاری علمی و فنی در توسعه بهره برداری از ذخایر توارثی گیاهی در راستای توسعه پایدار به ویژه از طریق توسعه تحقیقات در این زمینه

  همکاری و مساعدت های علمی در انجام مطالعات و تحقیقات مربوط به تنوع زیستی گیاهی در رویشگاه‌های اصلی و حفاظت آنها.

  تلاش در جهت ایجاد و گسترش بانک‌های اطلاعاتی ذخایر توارثی گیاهی در جهت نیل به توسعه پایدار ملی.

  تلاش در جهت تامین اعتبارات مالی متناسب با اهداف بانک ژن گیاهی ملی و توسعه همکاری‌های این تفاهم‌نامه از منابع دیگر.

عنداللزوم سایر همکاری‌های علمی و فنی مورد تفاهم.

پایگاه مرجع انجمنهای علمی ایران، به معرفی؛ دسته بندی و ارائه اخبار و دستاوردهای انجمنهای علمی کشور می پردازد و بر اساس مستندات علمی ثبت شده از انجمنها در پایگاه سیویلیکا،
فعالیت علمی انجمنها رتبه بندی می شود.

همه حقوق برای پایگاه مرجع انجمنهای علمی ایران محفوظ است – SAREF.ir

پایگاه مرجع انجمنهای علمی ایران