پیشگیری از بیماری نوزما

ملاس خالص چغندر قند بسته بندی شده در ظروف 25 کیلوگرمی جهت استفاده در جیره غذایی دام و طیور

عامل بیماری:

عامل بیماری پروتوزوآیی است به نام Nosema apisکه محل رشد و تکثیرش در جدار معده زنبور عسل می باشد. فرم مقاوم یا اسپورعامل انتقال از یک میزبان به میزبان دیگر است.اسپور بیضوی و شفاف، بدون رنگ بوده، 6/4 تا 4/6 میکرون طول و 5/2 تا 3 میکرون عرض، از نظر ساختمان خصوصیات میکروسپوریدی ها را داراست. بوسیله یک غشاء سه لایه پوشیده شده، که آن را از خشکی و آسیب های محیط خارجی محافظت می نماید. این غشاء از جنس کیتین و دارای یک منفذ بنام میکروپیل است.

– اجزاء اسپور نوزما، در داخل اسپور اجزاء ذیل یافت می شود:پیشگیری از بیماری نوزما

– سیتوپلاسم

– جسم آمیبی یا اسپوروپلاست, دارای دو هسته بوده و همچنین ذخیره غذایی، میتوکندری دیده نمی شود، که احتمال وجود متابولیسم بی هوازی را ممکن می سازد.

– رشته قطبی و دستگاه پرتاب کننده آن بنام کپسول قطبی، رشته قطبی یک عضو توخالی و استوانه ای است که یک انتهای آن به دیواره اسپور وصل شده و 400- 600 میکرون طول دارد و مثل فنر پیچیده است و دارای 44 پیچ است که در دو یا چند ردیف قرار دارند. با افزایش فشار محتوای اسپور رشته قطبی به بیرون پرتاب می شود.

در مرحله آمیبی یا رویشی، سلول میکروسپوریدی دارای تشکیلات معمول یک سلول می باشد شامل غشاء، سیتوپلاسم با اندامک ها، ریبوزوم، شبکه آندوپلاسمی و دستگاه گلژی .

_ نوزما آپیس داخل سلولهای پوششی روده میانی زنبوران بالغ تکثیر می شود .

تاریخچه :

بیماری در اکثر نقاط جهان انتشار دارد و بیشتر در کندوهای ضعیف که در اثر عوامل مختلف دچار کاهش جمعیت می شوند دیده می شود.

از این عوامل می توان به این موارد اشاره کرد:

1- نبود مواد غذایی کافی در زمستان و طولانی بودن زمستان

2- پیر شدن ملکه

3- تغذیه زنبوران عسل از باغات و محصولات سمپاشی شده در اوایل بهار

پاتوژنز بیماری

عامل بیماری از راه گوارشی وارد بدن زنبور عسل می شود و خودش را به سلولهای جدار معده زنبور می رساند. سپس وارد سیتوپلاسم سلولها شده و در این محل شروع به تکثیر می کند و پس از 5 روز در درجه حرارت 30 درجه سانتیگراد تولید اسپور می کند. سلولهای آلوده از جدار معده رها شده و پس از خارج شدن اسپورها حمله به سلولهای دیگر شروع می شود. در حالت آلودگی شدید بین 30-50 میلیون اسپور در معده یک زنبور ممکن است وجود داشته باشد.

علائم بیماری نوزما

زنبور عسل از زمان آلوده شدن تا مرگ علائم خارجی نشان نمی دهد.

تشخیص آلودگی از طریق بررسی محتویات گوارشی امکان پذیر است.

اما زنبور های آلوده یکسری تغییرات رفتاری و فعالیتی نشان می دهند:

1- زنبور های آلوده در بهار و اوایل تابستان عمرشان کوتاه می شود.

2- حالت اسهالی به خاطر جمع شدن زیاده از حد آب می باشد.زیرا درصد میزان آب در زنبورهای آلوده بیشتر از زنبورهای سالم است. و زنبورها مدفوع آبکی و زردرنگشان را روی شانها یا کندو دفع می کنند.

3- گاهی اوقات به علت ضعف و بیحالی بالها به حالت بازمانده بوده و زنبور قدرت پرواز و نیش زدن را از دست می دهدو شکم نیز حالت شل ، افتاده و بادکرده دارد.

4- برخی زنبورهای بالغ حالت فلجی دارند و در کف کندو یا روی زمین می خزند.

5- در آلودگی شدید معده زنبور تغییر شکل و رنگ می دهد.بطوری که معده زنبور سالم سفید مایل به زرد کهربایی بوده ولی در زنبور بیمار سفید و متورم شده و فاقد چین خوردگی است.

نحوه انتشار بیماری نوزما

عامل بیماری نوزما از راه عسل آلوده، غارتگری کندوها، نقل و انتقال شانها، خرید و فروش کندوهای آلوده در مزارع پرورش زنبور عسل، ملکه، آب ،مدفوع زنبورهای مریض و یا غذای آلوده منتقل می شود.برخی معتقدند که اسپور از طریق برخی حشرات و باد نیز منتقل می گردد.

ارتباط مستقیمی بین زمستان سرد ابری و پر بارندگی با درجه آلودگی زنبور عسل در بهار سال بعد وجود دارد.و شاید علت آن رشد آهسته کلنی در روزهای بارانی و عدم دقت در تمیز کردن شانهای آلوده به مواد دفعی باشد.

روش تشخیص بیماری نوزما

برای تشخیص قطعی می توان از کلونی ها نمونه برداری کرد.برای این کار حدود 20 زنبور بالغ را از هر کلنی برداشته و به آزمایشگاه منتقل می کنیم.

در آزمایشگاه شکم زنبورها را جدا کرده و در ظرف کوچکی ریخته و 1سی سی آب مقطر اضافه کرده و مخلوط می کنیم.سپس اسلاید میکروسکوپی تهیه کرده و با بزرگنمایی40 بررسی می کنیم.برای تعیین شدت آلودگی میتوان از لامهای شمارش سلولهای خونی استفاده کرد.

پیشگیری و درمان بیماری نوزما

1- ایجاد مدیریت صحیح در زنبورستان:

الف- تامین ملکه جوان و فعال و استفاده از کندوهای قویتر برای افزایش جمعیت کندوهای ضعیف

ب- قرار دادن کندوها در زمستان در محل تابش نور خورشید و عدم تماس آنها با زمین برای جلوگیری از ایجاد رطوبت زیاد.

ج- تامین مقادیر کافی عسل یا آب شکر و گرده گل برای تغذیه زنبورها در پاییز و زمستان

2- ضد عفونی کندوها و وسایل آلوده با سموم گازی

الف- قابهایی را که فاقد عسل و گرده هستند می توان با فرمالین ضدعفونی کرد.پیشگیری از بیماری نوزما

ب- مناسبترین محلول برای ضدعفونی قابها اسید استیک است که بصورت محلول80 درصد وجود دارد. مقداری پنبه یا نمد را که در 100 سی سی اسید استیک آغشته شده در بالای قابهای کندو قرار می دهیم و کندو را یک هفته در محفظه پلاستیکی قرار می دهیم سپس کندو را 2 روز هوا داده و مورد استفاده قرار می دهیم.

ج- از گاز اکسید اتیلن نیز استفاده می گردد که در اتاق مخصوص گازدهی به میزان 100میلی گرم در هر لیتر هوای اتاق با دمای 38 درجه استفاده میشود.

3- ضدعفونی کردن کندوها بوسیله حرارت:

کندوها را در درجه حرارت 49 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی 50 درصد به مدت 24 ساعت قرار می دهند.

4- استفاده از دارو:

موثرترین دارو Fumagillin می باشد که از قارچ Aspergillus fumigatus استخراج شده است و به نام فومیدیل-ب معروف است.

نسبتهای تهیه دارو:

– شکر 20 کیلوگرم

– آب 10 لیتر

– فوماژیلین 500 میلی گرم

– این مقدار دارو برای تغذیه 3-4 کندو در پاییز کافی است.

* لطفا فقط مرتبط با مطلب فوق نظر بدهید. در غیر این صورت ممکن است نظرتان منتشر نشود.

* آدرس ایمیل شما توسط دیگران قابل مشاهده نخواهد بود.

مجتمع تولید خوراک اختصاصی دام و تولید روغنهای گیاهی خاص با کاربریهای گوناگون در صنایع آرایشی بهداشتی

تولید کننده مکمل خوراک دام ، تولید کننده مکمل خوراک طیور

عملیات حرارتی جهت رطوبت گیری، خشک کردن و عمل آوری انواع نهاده های قابل استفاده در جیره غذایی دام طیور آبزیان

تامین دارو و واکسن دامپزشکی و واکسیناسیون فارمهای مرغداری

بیماری نوزما ، یک بیماری واگیردار زنبور عسل است که سبب تضعیف کلنی‎ها و در نهایت مرگ آنها می شود. این بیماری در مناطق مرطوب با زمستان های سرد و طولانی شایع تر از نقاط معتدل، خشک و نیمه خشک است، زیرا در چنین مناطقی زنبوران به علت سرمای زیاد در طول زمستان، مدت بیشتری در کندو حبس هستند. در نواحی خشک و معتدل که زنبوران در تمام مدت سال قدرت پرواز دارند، این بیماری کمتر دیده می شود. شیوع و شدت نوزما بیشتر در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت است و با گرم شدن هوا از شدت آن کاسته یا به کلی از بین می‎رود. در واقع این بیماری فقط در اوایل بهار که کلنی‎ها تحت تنش قرار دارند، به وجود می آید. عامل این بیماری میکروارگانیسمی است به نام Nosema apis که فقط به زنبوران بالغ حمله کرده و نوزادان هرگز به بیماری نوزما مبتلا نمی شوند. این تک یاخته‎ای به سلول های جدار روده میانی زنبور حمله کرده، آنها را تخریب می کند. بنابراین وظایف فیزیولوژیکی و گوارشی زنبور از حالت طبیعی خارج شده و موجب مرگ آن می شود.

نشانه اصلی بیماری نوزما وجود تعداد زیادی زنبور ضعیف جلوی درب ورودی کندو است که به سختی راه می‎روند. بیماری نوزما توأم با اسهال است. اسهال یا مسقیما توسط بیماری نوزما عارض می شود یا به علت تغذیه نامطلوب در اثر ضعیف و ناتوان بودن زنبور به وجود می آید. گاهی نیز غذای کم و نامطلوب در کندو موجب شیوع اسهال بین زنبورهای یک کلنی می شود. بنابراین وجود لکه های اسهالی روی تخته پرواز و قاب‎ها، علامت دیگر این بیماری است. شکم زنبوران مبتلا متورم، براق و چرب به نظر می رسد که این حالت در اثر تجمع هاگ‎های بیماری نوزما در جدار روده زنبور است. شکم زنبوران سالم به رنگ قهوه ای تیره با خطوط حلقوی است، درحالی که شکم زنبوران مبتلا به دلیل وجود هاگ‎ها به رنگ سفید یا شیری و سطح آن صاف و عاری از خطوط حلقوی است.

در فصل فعالیت کلنی، زنبورهای بیمار عامل انتقال بیماری به کندوهای سالم هستند قاب های آلوده نیز منبع آلودگی و انتشار بیماری در بین کندوهای سالمند. در زمستان استقرار کندوها در مناطق مرطوب و بادگیر که برای زنبورها نامطلوب است، به بروز و تشدید بیماری کمک می کند. بنابراین کندوهای خود را برای زمستان گذرانی باید طوری آماده کنید که با برخورداری از تهویه کافی، از تجمع رطوبت در آنها جلوگیری شود.

پیشگیری از بیماری نوزما

کلنی زنبورها، برای رقیق کردن عسل و تغذیه نوزادان و زنبورهای بالغ و نیز برای خنک کردن کندو در تابستان، تهویه مناسب و غیره نیاز به آب زیادی دارد. از آنجا که آب‎های ساکن اطراف زنبورستان ممکن است آلوده به هاگ این بیماری باشد و این هاگ‎ها توسط زنبوران آب‎بر به سایر زنبورها منتقل شود، بهتر است آب تازه و سالم و در صورت امکان آب جاری در اختیار زنبورها قرار داده شود. همچنین محل آبشخوار باید طوری باشد که لاشه زنبوران و مدفوع آنها به داخل آب نریزد.

۱- فوماژیلین (Fumagillin) تأثیر نسبتا خوبی روی بیماری نوزما دارد، ولی گران است.

۲- استفاده از فومیدیل ب ( Fumidil – B ) در پاییز به میزان ۲۰۰ میلی گرم برای هر کندو در ۸ لیتر شربت ۲.۱ (دو قسمت شکر و یک قسمت آب)، بیماری را در بهار سال بعد کنترل کرده و نیازی به تکرار دارو در بهار نیست.

۳- استفاده از آپیمیسین نیز توصیه می شود. هر بسته از دارو را در یک لیتر شربت ۱.۱ (یک قسمت شکر و یک قسمت آب) حل کنید و به هر کندو بدهید.

یکی از راههای مقابله طبیعی با بیماری‎ها، انتخاب ملکه مناسب و مقاوم به بیماری‎هاست. به بیان ساده تر، بعضی از نژادهای زنبور عسل نسبت به نژادهای دیگر و نسبت به عوامل بیماریزا از خود مقاومت بیشتری نشان می دهند. یکی از دلایل عمده ای که زنبور نژاد ایتالیایی (Italian bees) مورد تأیید و بهره برداری بیشتر زنبورداران است، مقاومت طبیعی این نژاد نسبت به بیماری هاست. بنابراین با تعویض ملکه های نژادهای حساس به بیماری ها و جایگزین کردن آنها با ملکه های نژادهای غیرحساس یا کمتر حساس، می توان بیماری‎ها را به خوبی تحت کنترل در آورد. یک ملکه جوان همیشه نیرومندتر از یک ملکه پیر است؛ ملکه های جوان تعداد زیادی تخم می گذارند و مقدار بیشتری فرمون تولید می کنند. افزایش تعداد تخم به معنی افزایش جمعیت و قوی شدن آن است و ترشح زیادتر فرمون باعث نظم اجتماعی بیشتر و مدیریت قوی‎تر جمعیت فعال توسط ملکه می شود. این نکته را در مدیریت زنبورداری همواره باید به خاطر سپرد که کلنی‎های کم جمعیت و ضعیف نباید در زنبورستان وجود داشته باشد، زیرا این نوع کلنی‎ها دیر یا زود به یکی از بیماری‎ها یا آفات مبتلا شده و منبع آلودگی برای سایر کلنی‎ها می شوند. بنابراین با مشاهده کلنی‎های کم جمعیت و ضعیف، باید فورا به فکر چاره؛ یعنی، ادغام آنها و تشکیل جمعیتهای قوی تر باشیم.

راهنمای خصوصیات مقایسه ای بیماری های نوزادان زنبور عسل

خصوصیات قابل مشاهده

لوک مریکایی American foulbrood

لوک اروپایی

foulbrood

Socbrood

حجره های غیردربسته

برخی از حجره های دربسته در حالات پیشرفته با درپوش های تغییر رنگ داده، فرو رفته یا پاره شده

حجره های پراکنده

با درپوش های پاره شده و غالبا با دو سوراخ

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

نوزما آپيس (ساندر) يک تک سلولي کوچک از خانواده ميکروسپوريد مي باشد که يک پارازيت در زنبور عسل به شمار مي رود. نوزما آپيس شيو و پراکندگي بسيار وسيع دارد، لذا در مناطق با آب و هواي گرم خشک و استوايي به عنوان يک کشکل اساسي در پرورش زنبور عسل مورد توجه قرار نمي گيرد. در اين طرح تحقيقاتي 36 کلني جمعيت زنبور عسل به کار گرفته شده و تاثير بيماري نوزما روي کلني ها در ارتفاعات و مناطق پست با توجه به استفاده از دارو و تاثيرات آب و هوايي مورد مطالعه قرار گرفته اند که چکيده آن به شرح ذيل مي باشد: پيشگيري و مبارزه شيميايي با بيمار نوزما تا 18 درصد افزايش در توليد عسل در هر جمعيت را به همراه داشته است. مهاجرت دادن زنبورها با توجه به تلفات ناشي از آن كه تا اندازه اي طبيعي است، باعث افزايش توليد عسل تا 33 درصد مي گردد. شرايط آب و هوايي در ارتفاعات منطقه مورد تحقيق (سرد و خشك) همپنين دوره طولاني در عرضه شهد در مقايسه با منطقه پست (آب و هواي معتدل با رطوبت بالا) كه باعث كاهش رشد و شيوع بيماري نوزما و در نتيجه توليد بيشتر مي گردد (حدود 60 درصد). اختلاف موجود در توليد عسل در داخل گروه ها مي تواند ناشي از اختلاف ژنتيكي (پدران متفاوت) بين كارگرها (super family) در جمع آوري شهد باشد. عدم تاثير كامل داروي Fumagillin روي بيماري نوزما را مي توان تا اندازه اي در مقاوم شدن بيماري نوزما در مقابل اين دارو بر اثر استفاده متداوم و طولاني آن دانست، كه اظهار نظر قابل اطمينان در اين رابطه نياز به تحقيقات جداگانه اي دارد.

نشانی: تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1

کدپستی: 1461965381