نام چند نوع بیماری غیر واگیر

خواص دارویی و گیاهی

بیماری‌های غیر واگیر به گونه‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که به صورت مستقیم از یک فرد به فرد دیگر قابل انتقال نیست. برخی از بیماری‌های غیر واگیر شامل پارکینگسون، بیماری‌های خودایمنی، سکته، اکثر بیماری‌های قلبی، اکثر سرطان‌ها، دیابت، بیماری‌های مزمن کلیوی، آب مروارید و پوکی استخوان می‌شود. این بیماری‌ها اکثراً غیر عفونی هستند، با این حال برخی از بیماری‌های انگلی که در آن چرخه عمر انگل شامل انتقال میزبان به میزبان نیست نیز در گروه بیماری‌های غیر واگیر جا می‌گیرند.

بیماری‌های غیر واگیر عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. در سال 2012، شصت و هشت درصد آمار فوت به دلیل ابتلا به این بیماری‌ها بوده است ( 38 میلیون). از سال 2000 تا زمان ارائه این آمار بیماری‌های غیر واگیر رشدی معادل 60% داشته است. نیمی از این جمعیت سنی زیر 70 سال دارند. زنان نیز درصد قابل ملاحظه‌ای از مبتلایان را به خود اختصاص داده است. عوامل خطری چون ویژگی‌های فردی، سبک زندگی و عوامل محیطی احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر را افزایش می‌دهند. هر سال حداقل 5 میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند. تلفات ناشی از اضافه وزن و کلسترول بالا نیز چیزی 8/2 میلیون نفر در سراسر جهان است.

عوامل خطری چون ویژگی‌های فردی، سبک زندگی و عوامل محیطی ریسک ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را افزایش می‌دهند. برخی از این عوامل خطر عبارتند از جنسیت، عوامل ژنتیکی، تماس با هوای آلوده و رفتارهایی چون استعمال دخانیات، رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک جسمانی که به فشار خون بالا و چاقی منجر می‌شود که در نتیجه فرد را بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر قرار می‌دهد. بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر قابل پیشگیری است چون می‌توان با اجتناب از عوامل خطر به آن‌ها مبتلا نشد.

سازمان جهانی بهداشت در سال 2002 ، پنج عامل خطر اصلی ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را از بین ده عامل خطر معرفی کرد. این پنج عامل خطر عبارت است از افزایش فشار خون، افزایش کلسترول، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی و اضافه وزن. علاوه بر این شرایط اقتصادی و اجتماعی نیز در ردیف این عوامل خطر می‌توان برشمرد.

پیشبینی می‌شود چنانچه از عوامل خطر اجتناب شود، 80 % موارد بیماری‌های قلبی، انواع سکته‌ها و دیابت نوع دوم همچنین 40% انواع سرطان قابل پیشگیری خواهد بود. انجام اقداماتی که پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر را دنبال می‌کند می‌تواند به طور قابل توجهی آمار ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را کاهش دهد. تمرکز بر روی رژیم غذایی مناسب و افزایش فعالیت فیزیکی تاثیر ملموسی بر پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر داشته است.

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

بیماری‌های غیر واگیر با عنوان بیماری‌های سبک زندگی شناخته می‌شوند چرا که بسیاری از آن‌ها بیماری‌هایی قابل پیشگیری هستند. علت عمده ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر شامل استعمال دخانیات، مصرف مشروبات الکلی، تغذیه نامناسب ( استفاده بیش از اندازه شکر، نمک، چربی اشباع شده و اسیدهای چرب ترانس) و عدم تحرک جسمانی می‌شود. در حال حاضر بیماری‌های غیر واگیر جان 36 میلیون نفر در سال را می‌گیرد. پیشبینی‌ها حاکی از آن است که این آمار تا دهه آینده 17 تا 24 درصد افزایش خواهد داشت.

به شکل تاریخی، بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر با رشد اقتصادی در ذهن تداعی می‌شد. طوری که این بیماری را بیماری ثروتمندان می‌نامیدند. با این حال در سال‌های اخیر آمار مربوط به بیماری‌های غیر واگیر در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش رفته است. طوری که پیش‌بینی می‌شود 80% از چهار گروه اصلی بیماری‌های غیر واگیر – بیماری‌های مزمن تنفسی، بیماری‌های قلب و عروق، دیابت و سرطان- در کشورهای با سطح درآمد متوسط و یا پایین رخ خواهد داد. آمارهای مربوط به برنامه عمل به راهکارهای جهانی در راستای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر همچنین دو سوم مبتلایان به دیابت که در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند، به وضوح نشان می‌دهند که بیماری‌های غیر واگیر دیگر بیماری ثروتمندان نیست که تنها افرادی خاص در کشورهای محدود را به خود مبتلا می‌کند. گزارشی که اخیراً سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده است حکایت از آن دارد که ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر در بالاترین میزان خود قرار دارد. کشورهای در حال توسعه بیشتر از این موج آسیب دیده‌اند.

چنانچه رشد جمعیت با همین سرعت ادامه پیدا کند، تا سال 2020 بیماری‌های غیر واگیر از هر 10 مرگ عامل 7 مرگ خواهند بود و در سال 2030 هر سال 52 میلیون نفر بر اثر ابتلا به این بیماری‌ها جان خود را از دست می‌دهند. این آمار نگران کننده، سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت، شبکه توسعه انسانی بانک جهانی را وا داشته است تا موضوع پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر را به عنوان بحثی با اهمیت فزاینده در دستور کار خود قرار دهند.

از این رو، سیاستگذاران و جوامع گوناگون باید با هم متحد شده و پیشگیری و درمان هدفمند این بیماری‌ها را در اولویت قرار دهند. اقدامات پایدار می‌تواند جهت کند کردن (در نهایت معکوس کردن) روند رشد این تهدید جهانی به کار گرفته شود. اقدامات احتمالی که اخیراً از سوی سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و کشاورزی به بحث گذاشته شده است مواردی چون کاهش میزان نمک در غذای مصرفی، محدود نمودن خرید مواد غذایی و نوشیدنی‌های ناسالم به ویژه برای کودکان، اعمال نظارت بر استفاده زیان‌بار مشروبات الکلی، افزایش مالیات بر دخانیات و اتخاذ تدابیر قانونی لازم به منظور منع استعمال دخانیات در اماکن عمومی را در بر می‌گیرد.

سازمان جهانی بهداشت نماینده تخصصی سازمان ملل متحد است که ماموریت دارد تا مسائل مربوط به سلامت عمومی را در سطح مقامات کشورهای مختلف پیگیری و هماهنگ کند. یکی از مسائلی که از سوی این نهاد مسئول پیگیری می‌شود موضوع بیماری‌های غیر واگیر است. در ماه مه 2008 ، 193 کشور عضو WHO برنامه شش ساله جهت پرداختن به بیماری‌های غیرواگیر را به تصویب رساندند. آن‌ها به ویژه بر موضوع افزایش بار بیماری‌ها در کشورهای با سطح درآمد متوسط و پایین را مد نظر قرار دادند. این برنامه خواهان افزایش اولویت بیماری‌های غیرواگیر در اقدامات مربوط به توسعه جهانی است.

در جریان شصت و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2010 ، یک قطعنامه به فراخوان یک جلسه عالی با موضوع پیشگیری و درمان بیماری‌های غیر واگیر در مجمع عمومی به تصویب رسید. این قطع‌نامه اعضای سازمان ملل متحد را به مطرح نمودن موضوع بیماری‌های غیر واگیر در نشست اهداف توسعه هزاره دعوت می‌نمود.

به منظور انجام بهتر هماهنگی‌های لازم در سطح جهانی، در سال 2009 سازمان جهانی بهداشت خبر از اعلام موجودیت شبکه جهانی بیماری‌های غیر واگیر (NCDnet) داد. شبکه جهانی بیماری‌های غیر واگیر شامل سازمان‌های سلامت و متخصصین پیشرو و از سراسر جهان است. این افراد و سازمان‌ها به منظور مقابله با بیماری‌هایی از جمله سرطان، بیماری‌های قلب و عروق و دیابت با یکدیگر هم پیمان شده‌اند. علی الوان معاون مدیر کل بخش بیماری‌های غیر واگیر و سلامت روان سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: یکپارچه سازی پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر و صوانح در برنامه‌های جهانی و ملی نه تنها قابل دست‌یابی است بلکه باید به عنوان یک اولویت برای کشورهای در حال توسعه قرار گیرد.

ائتلاف بیماری‌های غیر واگیر یک مشارکت جهانی است که در سال 2009 از نمایندگی چهار فدراسیون بیماری‌های قلب و عروق، دیابت، سرطان و بیماری‌های تنفسی تشکیل شد. ائتلاف جهانی بیماری‌های غیر واگیر به طور تقریبی بیش از 900 نفر از ملیت‌های مختلف را جهت مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر گرد هم جمع کرده است. اهداف بلندمدت ائتلاف بیماری‌های غیر واگیر عبارت است از:

کارگروه بین‌المللی سازمان ملل متحد در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر از سوی دبیر کل سازمان ملل متحد در سال 2013 جهت افزایش فعالیت در کل نهادهای وابسته به سازمان ملل به منظور حمایت از دولت‌ها، به ویژه کشورهای با سطح درآمد متوسط و پایین به منظور برخورد با بیماری‌های غیر واگیر تشکیل شد.

شبکه متخصصین جوان بیماری‌های مزمن (YP-CDN) مجموعه ای 5000 نفره از متخصصین جوان از 157 کشور جهان است. این مجموعه با هدف اقدام در جهت مقابله با بی عدالتی‌هایی که به گسترش بیماری‌های غیر واگیر می‌انجامد به وجود آمده است.[۱]

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

%PDF-1.4
%
15 0 obj
>
endobj
14 0 obj
>
endobj
13 0 obj
>
endobj
12 0 obj
[ 13 0 R]
endobj
11 0 obj
>
endobj
10 0 obj
>
endobj
9 0 obj
>
endobj
8 0 obj
>stream
HyTSwoɞc
[5laQIBHADED2mtFOE.c}08׎8GNg9w߽

بیماری‌های غیرواگیر که به بیماری‌های مزمن نیز معروف هستند همانگونه که از عنوانشان پیداست مسری نبوده و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند اما در عوض مدت طولانی در بدن باقی می‌مانند و به کندی نیز پیشرفت می‌کنند.

به گزارش سرویس «سلامت» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، چهار نوع اصلی از بیماری‌های‌ غیرواگیر شامل امراض قلبی – عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های مزمن تنفسی و دیابت هستند.

آمار نشان می‌دهد که امروزه بیماری‌های غیرواگیر با روندی نگران‌کننده بر کشورهای با‌درآمد پایین و متوسط تاثیر گذاشته به طوری که تقریبا 80 درصد تمامی مرگ و میرهای ناشی از این بیماری‌ها یعنی حدود 29 میلیون مورد در این کشورها اتفاق می‌افتد.

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

این بیماری‌ها در واقع عوامل اصلی مرگ و میرها در اکثر نقاط دنیا به غیر از آفریقا هستند اما برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که تا سال 2020 میلادی به میزان قابل‌توجهی نرخ مرگ‌ و میرهای ناشی از بیماری‌های غیرواگیر در آفریقا نیز افزایش خواهد یافت. همچنین پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2030 میلادی در کشورهای آفریقایی آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر از مجموع تلفات ناشی از بیماری‌های مسری، تغذیه‌ای و مادرزادی فراتر خواهد رفت.

چه افرادی در معرض ابتلا به بیماری‌های غیرواگیرهستند؟

افراد در تمام گروه‌های سنی و ساکنان تمامی مناطق جهان تحت تاثیر این بیماری‌ها قرار دارند. همچنین گاهی اوقات این بیماری‌ها با گروه‌های سنی مسن مرتبط هستند اما شواهد نشان می‌دهد که بیش از 9 میلیون مورد از کل مرگ و میرهای مرتبط با بیماری‌های غیرواگیر پیش از سن 60 سالگی اتفاق می‌افتد. علاوه بر اینها 90 درصد از موارد مرگ و میرهای زودرس در کشورهای بادرآمد پایین و متوسط رخ می‌دهد.

پزشکان همچنین تاکید دارند که کودکان، بزرگسالان و افراد مسن در برابر فاکتورهای خطرزایی چون رژیم‌ غذایی ناسالم، بی‌تحرکی، تماس با دود تنباکو یا تاثیرات مخرب مصرف مواد الکلی که به بروز بیماری‌های غیرواگیر کمک می‌کنند، آسیب پذیرترهستند.

این بیماری‌ها از طریق محرک‌هایی همچون سن،‌ رشد سریع و کنترل‌نشده پدیده شهرنشینی، جهانی‌سازی الگوهای زندگی ناسالم گسترش می‌یابد. به طور مثال، پدیده جهانی شدن الگوهای زندگی ناسالم همچون رژیم‌های غذایی ناسالم خود را در افراد مختلف از طریق افزایش فشار خون، گلوکز، لیپیدهای خون، اضافه وزن و چاقی نشان دهد.

فاکتورهای خطرزا در بروز بیماری‌های غیرواگیر

– فاکتورهای خطرزای رفتاری شامل استعمال دخانیات، کم‌تحرکی و رژیم غذایی ناسالم عامل بیشترین موارد ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر هستند. آمار نشان می‌دهد که استعمال دخانیات سالانه تقریبا به مرگ شش میلیون نفر می‌انجامد و پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش این آمار تا سال 2030 میلادی و رسیدن به عدد هشت میلیون قربانی است. در عین حال حدود 3.2 میلیون مورد مرگ‌ و میرها در سال به عدم فعالیت بدنی کافی مرتبط است و تقریبا 1.7 میلیون از مورد از تلفات ناشی از این بیماری‌ها به عدم مصرف مقادیر کافی میوه‌ها و سبزیجات مربوط می‌شود.

– فاکتورهای خطرزای فیزیولوژی/متابولیک که خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهند شامل افزایش فشارخون، اضافه وزن و چاقی، افزایش قندخون و افزایش سطح چربی خون هستند.

در مورد نقش این فاکتورها در مرگ و میر افراد آمارها نشان می‌دهد که فشارخون بالا با 16.5 درصد از مجموع مرگ و میرهای جهان در صدر قرار دارد و همچنین استعمال دخانیات با 9 درصد، افزایش قندخون با شش درصد، کم‌تحرکی با شش درصد و اضافه وزن و چاقی با پنج درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

تاثیرات اقتصادی – اجتماعی بیماری‌های غیرواگیر

بیماری‌های غیرواگیر روند پیشرفت در اهداف توسعه هزاره سازمان ملل را تهدید می‌کنند و فاکتور فقر ارتباط نزدیکی با شیوع بیشتر بیماری‌های غیرواگیر دارد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که رشد سریع آمار مبتلایان به بیماری‌های غیرواگیر، اقدامات برای کاهش فقر در کشورهای کم‌درآمد را متوقف می‌سازد.

افرادی که از نظر اجتماعی آسیب‌پذیر هستند نسبت به افرادی که از موقعیت بالای اجتماعی برخوردارند بیشتر بیمار شده و سریع‌تر هم فوت می‌کنند زیرا آنان در معرض خطر فزاینده استعمال دخانیات و در عین حال مصرف مواد خوراکی ناسالم هستند و علاوه بر اینها کمتر به خدمات درمانی دسترسی دارند.

افزایش هزینه‌های درمانی بیماری‌هایی چون امراض قلبی – عروقی، سرطان‌ها، دیابت یا بیماری مزمن ریوی می‌تواند به سرعت منابع مالی خانواده را کاهش دهد و خانواده را به سمت فقر سوق دهد.

پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر

برای کاهش تاثیرات بیماری‌های غیرواگیر بر افراد و جامعه، رویکرد جامعی نیاز است که تمامی بخش‌ها را مستلزم می‌کند تا برای کاهش خطرات مرتبط با این بیماری‌ها روش‌های کنترلی و پیشگیرانه را اتخاذ کنند.

یکی از شیوه‌های مهم برای کاهش بیماری‌های غیرواگیر تمرکز بر کاهش فاکتورهای خطرزای مرتبط با این بیماری‌هاست. راه‌حل‌های کم‌هزینه‌ای برای کاهش فاکتورهای خطرزای این بیماری‌های شایع وجود دارند. دیگر شیوه‌های کاهش این بیماری‌ها رویکردهای درمانی اولیه شامل تشخیص زودهنگام و درمان به موقع هستند. شواهد نشان می‌دهد که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی تاثیر چشمگیر در کاهش هزینه درمان‌ها دارد.

شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

– بیماری‌های قلبی – عروقی

بیماری‌های قلبی – عروقی به مجموعه‌ای از اختلالات قلبی و عروق خونی اطلاق می‌شود. سکته‌های قلبی و مغزی عمدتا از طریق انسداد رگ‌های خونی اتفاق می‌افتند که موجب می‌شود جریان خون به مغز یا قلب متوقف شود. اصلی‌ترین دلیل این بیماری تولید چربی در جداره داخلی رگ‌های خونی است که تامین کننده نیازهای مغز یا قلب هستند. سکته مغزی همچنین می‌تواند از خونریزی ناشی از رگ‌های خونی مغز یا لخته‌های خونی ناشی شود.

از مهم‌ترین فاکتورهای خطرزای مهم در بیماری قلبی و سکته مغزی می‌توان به رژیم غذایی ناسالم، بی‌تحرکی، استعمال دخانیات اشاره کرد که عامل 80 درصد بیماری‌های عروق کرونری قلب و بیماری عروق مغزی است.

تاثیرات رژیم غذایی ناسالم و فعالیت بدن ناکافی با علائمی چون فشارخون بالا، افزایش گلوکز خون، بالا رفتن لیپید خون، اضافه وزن و چاقی بروز می‌کنند.

عدم استعمال دخانیات، کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، مصرف میوه و سبزی و ورزش کردن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را کاهش دهد همچنین از احتمال ابتلای فرد به فشارخون، دیابت و افزایش لیپید خون بکاهد.

اغلب موارد ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی بدون علائم ظاهری هستند. سکته قلبی یا مغزی ممکن است اولین هشدار این بیماری نهفته باشد که می‌تواند خود را با احساس درد یا ناآرامی در قفسه سینه، آرنج، شانه سمت چپ، فک یا کمر نشان دهد. همچنین از شایع‌ترین علائم سکته مغزی ضعف ناگهانی در صورت، دست‌ یا پاهاست که بیشتر اوقات در یک طرف بدن ظاهر می‌شوند.

– دیابت

دیابت بیماری مزمنی به حساب می‌آید و زمانی اتفاق می‌افتد که پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند انسولین تولیدی را به درستی مصرف کند. افزایش سطح قند خون تاثیر شایع دیابت‌های غیرکنترل به حساب می‌آید و با گذشت زمان به آسیب‌های جدی به بسیاری از بخش‌های بدن به خصوص رگ‌های خونی و عصب منجر می‌شود. در سراسر جهان 347 میلیون نفر مبتلا به دیابت وجود دارند. در سال 2004 میلادی، حدود 3.4 میلیون نفر بر اثر پیامدهای ناشی از افزایش قندخون جان خود را از دست دادند. در سال 2010 نیز عدد مشابهی با این آمار گزارش شد. همچنین بیش از 80 درصد مرگ و میرهای ناشی از دیابت در کشورهای با درآمد پایین یا متوسط بروز می‌یابد.

– سرطان

سرطان واژه عامی است که گروه وسیعی از بیماری‌ها را که می‌تواند بر هر بخش بدن تاثیر بگذارد، شامل شود. یکی از ویژگی‌های تعیین کننده سرطان تولید سریع سلول‌های نابهنجار است که فراتر از مرزهای خود رشد می‌کنند و به دیگر اعضای بدن گسترش می‌یابند.

سرطان اصلی‌ترین عامل مرگ و میر در سراسر جهان است که در سال 2008 میلادی به مرگ 7.6 میلیون تن انجامید. همچنین حدود 70 درصد تمامی موارد فوتی ناشی از سرطان در کشورهایی با درآمد پایین یا متوسط اتفاق می‌افتد و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 میلادی نرخ مرگ و میر ناشی از انواع سرطان‌ها به 13.1 میلیون تن افزایش یابد.

– بیماری مزمن انسداد ریوی

بیماری مزمن انسداد ریوی با انسداد طولانی مدت جریان هوا در ریه‌ها شناخته می‌شود. شایع‌ترین علائم بیماری مزمن انسداد ریوی تنگی نفس، خلط غیرمعمول و سرفه‌های مزمن است که با وخیم‌تر شدن وضعیت بیمار انجام فعالیت‌های روزانه برای فرد سخت‌تر می‌شود. ساده‌ترین روش تشخیص این بیماری تست «اسپیرومتری» است که میزان هوای دم و بازدم فرد و سرعت ورود و خروج هوا به ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این بیماری اغلب درمان‌پذیر نیست اما شیوه‌های متنوع درمانی می‌تواند به کنترل علائم آن و افزایش کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کند.

– آسم

آسم بیماری مزمنی است که با حملات مکرر تنگی نفس و خس خس سینه خود را نشان می‌دهد. علائم این بیماری می‌تواند چندین بار در طول روز یا هفته در افراد مبتلا اتفاق افتد که در برخی افراد هنگام شب یا انجام فعالیت‌های بدنی افزایش می‌یابد. در زمان حمله آسمی، جداره مجاری تنفسی متورم می‌شود و موجب شده مجرای هوا باریک شود و جریان هوا به داخل و خارج ریه‌ها را کاهش دهد.

سازمان جهانی بهداشت در آمارهای جهانی خود آورده‌ است که 235 میلیون نفر به آسم مبتلا هستند. آسم شایع‌ترین بیماری مزمن در میان کودکان است و در تمامی کشورها به رغم سطح توسعه‌شان مشاهده می‌شود.

– اضافه وزن و چاقی

اضافه وزن و چاقی به انباشت افراطی و غیرمعمول چربی عنوان می‌شود که ممکن است سلامت فرد را به خطر اندازد. شاخص توده بدنی شاخص ساده‌ای از وزن و قد است که برای طبقه‌بندی کردن اضافه وزن و چاقی در افراد بزرگسال به کار می‌رود.

اضافه وزن و چاقی پنجمین علت مرگ و میر در جهان شناخته و اخیرا از سوی سازمان جهانی بهداشت در فهرست بیماری‌های مزمن گنجانده شده است. حداقل 2.8 میلیون فرد بزرگسال در سال در نتیجه چاقی و داشتن اضافه وزن جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، 44 درصد موارد ابتلا به دیابت، 23 درصد ابتلا به بیماری ایسکمیک قلب و بین 7 تا 14 درصد ابتلا به سرطان‌های خاص به چاقی و اضافه وزن نسبت داده می‌شوند.

بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت در سال 2008 میلادی حاکی از آن است که بیش از 1.4 میلیارد فرد 20 سال و بزرگتر اضافه وزن دارند. از میان این افراد بیش از 200 میلیون نفر مرد و حدود 200 میلیون زن چاق هستند. در مجموع بیش از 10 درصد جمعیت بزرگسالان جهان چاق هستند.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال 2011 میلادی، بیش از 40 میلیون کودک زیر پنج سال از اضافه وزن رنج می‌برند در حالی که اضافه وزن و چاقی چالش کشورهای بادرآمد بالا در نظر گرفته می‌شود اکنون نرخ شیوع اضافه وزن و چاقی در کشورهای بادرآمد متوسط و پایین نیز رو به افزایش است. بیش از 30 میلیون کودک مبتلا به اضافه وزن در کشورهای در حال توسعه و 10 میلیون در کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند.

به گزارش ایسنا، از جمله دلایل ریشه‌ای چاقی و اضافه وزن عدم تعادل انرژی بین کالری مصرفی و کالری سوزانده شده‌ است. همچنین افزایش دریافت غذاهای مملو از کالری که حاوی مقدار قابل توجهی چربی هستند و افزایش بی‌تحرکی از جمله دیگر دلایل شیوع این بیماری است. علاوه بر این، افزایش شاخص توده بدنی اصلی‌ترین فاکتور خطرزا برای بیماری‌های غیرواگیر همچون بیماری‌های قلبی – عروقی، اختلالات اسکلتی – عضلانی و برخی سرطان‌هاست.

انتهای پیام

2 روز قبل

3 روز قبل

1 هفته قبل

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

2 هفته قبل

3 هفته قبل

4 هفته قبل

نام کاربری و یا ایمیل:

رمز عبور:

من را به خاطر بسپار

کاربر جدید هستم!

0 موضوعات داغ

دسته: بیماری های غیر واگیر

تومور در مغز عارضه‌ای که در اصطلاح توده‌ای است که در مغز شما یا در نواحی نزدیک به مغز رشد می‌کند. تومور مغزی ممکن است جمجمه، غده هیپوفیز یا غشاهای مغز فرد مبتلا را درگیر کند. شروع تومور ممکن است در …

آرتریت پسوریاتیک یک بیماری شایع و نوعی از آرتریت است که افرادی که مبتلا به بیماری صدف (پسوریازیس) هستند را تحت تأثیر قرار می‌دهند. پسوریازیس نوعی بیماری است که در آن پوست فرد مبتلا دچار قرمزی، سفتی و التهاب و پوسته پوسته شدن می‌شود. روند تشخیص بیماری آرتریت پسوریاتیک به صورتی که افراد در ابتدا مبتلا به بیماری صدف تشخیص …

سندرم ژوبرت اختلال مغزی است که بر بسیاری از بخشهای بدن اثر می‌گذارد. این سندرم با فقدان یا رشد نیافتن بخش میانی مخچه (بخشی از مغز که مسئول کنترل تعادل و هماهنگی است) یا کرمینه مخچه و ناهنجاری ساقه مغز …

اصطلاح بیماریهای کیسه صفرا برای چندین نوع بیماری استفاده می‌شود که می‌توانند بر کیسه صفرای انسان اثر بگذارند. صفرا یا به قول عامیانه زهره، عضو کوچک گلابی شکل است که زیر کبد قرار دارد. کیسه صفرا وظیفه اصلیش ذخیره صفرای …

بیماریهای خون اختلالاتی هستند که نشانه وجود مشکلی در سلولهای گلبول قرمز و سفید یا سلولهای کوچکتر همانند پلاکت هستند که برای تشکیل لخته خون ضروری است. هر سه نوع سلول در مغز استخوان تشکیل می‌شود که بافت نرمی درون …

استروژن یک هورمون مهم و ضروری هم در زنان و هم مردان است. استروژن بالا علائم متنوعی را ایجاد می‌کند و ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای خاصی را افزایش دهد. استروژن چیست؟ استروژن مهمترین هورمون جنسی زنانه است اما …

سرطان کولون یا سرطان روده بزرگ که بخش انتهایی دستگاه گوارش را دچار مشکل می‌کند یکی از موارد شایع در کشورهای غربی است که بخش زیادی از آن به نوع تغذیه آنها بر می‌گردد. تا چند وقت پیش به نظر …

سرطان مثانه معمولا بر مردان بیش از زنان تاثیر می‌گذارد و اغلب در افراد بالای 55 سال بروز می‌کند. صرفنظر از سنی که دارید باید علائم سرطان مثانه را بدانید. در زیر 7 علائم پنهان سرطان مثانه آورده شده است …

ادرار کف آلود معمولا ناشی از جریان سریع ادرار است اما گاهی اوقات هم نشانه مشکلاتی در سلامتی است. اگر کسی مرتبا متوجه ادرار کف آلود می‌شود یا اگر همراه با علائم دیگری است باید به پزشک مراجعه کند. ادرار …

کبد وظایف بسیاری در بدن انجام می‌دهد و اختلال در آن به منزله مشکل و بیماری در کل بدن است. حفظ سلامت کبد نیاز به انجام یک سری راهبردهای تغذیه‌ای و سبک زندگی دارد. انجام این راهبردها ساده و پیشگیرانه …

کم خونی ماکروسیتیک نوعی کم خونی ست که موجب بزرگ شدن گلبولهای قرمز بیش از حالت عادی می‌شود. همانند سایر کم خونی‌ها، کم خونی ماکروسیتیک هم به معنای پایین بودن هموگلوبین گلبولهای قرمز است. هموگلوبین یک پروتئین حاوی آهن است …

تمرین تنفسی شیوه‌ای برای بهره گیری بهتر از اندامهای دستگاه تنفسی و تنفس بهتر در مبتلایان به بیماریهای آسم و سایر ناراحتی‌های دستگاه تنفس است. این تمرینات تنفسی بر چندین نوع مختلف هستند اما همگی یک هدف را دنبال می‌کنند …

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

مشکلات غلظت خون دارید و یا نه بهر حال بهتر است با علائم لخته خون آشنا شوید چون لخته خون یکی از عوارض بزرگی ست که باعث بسیاری از مشکلات در آینده از جمله حمله قلبی و سکته مغزی و …

پوکی استخوان یکی از بیماریهایی ست که بر کیفیت زندگی و تحرک تاثیر گذار است. اما شما چگونه می‌توانید پی به علائم پوکی استخوان ببرید. علائم پوکی استخوان ابتدا بصورت خاموش هستند اما در صورتی که مشکوک به داشتن این …

هیچ روش خاصی به تنهایی برای پیشگیری از سرطان پروستات وجود ندارد اما روشهای طبیعی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. اینها شامل حفظ سلامت وزن، ورزش و خوردن مقدار کافی از میوه‌ها و سبزیجات است. با توجه …

سرطان گلو وجود تومورهای سرطانی در گلو، دستگاه صوتی (حنجره) یا تارهای صوتی است. گلو یک لوله عضلانی است که از پشت بینی شروع می‌شود و تا داخل گردن امتداد می‌یابد. سرطان اغلب در سلولهای مسطحی که داخل حنجره را …

اختلال خود ایمنی ام اس «نقابدار بزرگ» نام دارد چون علائم آن براحتی نادیده گرفته می‌شوند. اگر شما هر یک از این علائم ام اس را دارید حتما به پزشک مراجعه کنید تا مورد بررسی قرار بگیرید. جوراب لنگه به …

همه ما درد معده را تجربه کرده‌ایم اما گاهی اوقات یک درد معمولی نیست و نشانه یک چیز جدیتر است. اگر هر کدام از این شما این دردهای شکمی را تجربه می‌کنید باید به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید مشکلات …

علائم سرطان پانکراس تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته نرسد قابل توجه و مشخص نیستند اما اگر شما به هر یک از علائم زیر که در واقع علائم سرطان پانکراس هستندپی بردید با پزشک خود صبحبت کنید. پوست زرد …

غلظت خون یا قابلیت انعقادی شدید خون مشکلی است که طی آن خون غلیظتر و چسبناکتر از حد معمول است. هنگامی که فردی دارای غلظت خون است بیشتر در معرض لخته شدن خون است. این مشکل ناشی از اختلال در …

تازه‌های دنیای مد

داغ ترین بحث ها

تازه‌های سلامت

سلامت

۲۶ خرداد ۱۳۹۸

۲۰ خرداد ۱۳۹۸

۱۵ خرداد ۱۳۹۸

دنیای مد

۲۰ خرداد ۱۳۹۸

۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸

۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸

داغ ترین بحث ها

بیشتر دیده شده

384,468

280,014

258,927

کلیه حقوق مادی و معنوی متعلق به وب سایت مجله قرمز می‌باشد. بازنشر مطالب فقط با ذکر لینک مستقیم مجاز است.

چشم انداز جهاني بيماري هاي غيرواگير

در چند دهه اخير، تغييرات اقتصادي- فرهنگي در كشور هاي با درآمد كم و متوسط با تغييرات سريع اجتماعي همراه بوده است. به موازات فوايد بهبود وضعيت اقتصادي بر ارتقاء سلامت جامعه، روند رو به رشد بيماري هاي مزمن غيرواگير و عوارض ناشي از آن چنين جوامعي را در معرض تهديد قرار داده است.

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

بيماري هاي ناشي از شيوه زندگي

اين قبيل بيماري هاي مزمن،گروهي از بيماري هاي داراي عوامل خطرزاي مشترك هستند كه حاصل شيوه نامطلوب زندگي از جمله تغذيه ناسالم، مصرف سيگار،بي تحركي و تنش هاي عصبي است.

هر چند زمينه ژنتيكي براي بيماري هاي مزمن مطرح هستند ولي نشان داده شده عوامل مرتبط با شيوه زندگي و عوامل محيطي نقش بسيار مهم تري نسبت به عوامل وراثتي دارند.

عوامل خطر زاي عمده اين بيماري هاي مزمن شامل بالا بودن فشار خون، مصرف دخانيات،اختلالات چربي خون،ديابت و چاقي است.سكته هاي مغزي ، حملات قلبي، پوكي استخوان ، بيماري هاي بد خيم مرتبط هستند كه بيماري هاي غير واگير يا بيماري هاي تحليل برنده هم ناميده ميشوند.

چشم انداز جهاني بيماري هاي مزمن

پيش بيني مي شود كه از سال۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ ميلادي ، مرگ و مير ناشي از بيماري هاي غيرواگير به ميزان ۷۷ درصد افزايش خواهد يافت كه بيشترين موارد آن در كشور هاي در حال رشد خواهد بود.

بر اساس يافته سازمان بهداشت جهاني، مداخلات در جهت اصلاح شيوه زندگي و پيشگيري از بيماري هاي غيرواگير براي كشور هاي در حال توسعه از ضرورت ويژه اي برخوردار است، بديهي است كه چنين مداخلاتي بايد با منابع محدود مالي چنين جوامعي متناسب باشد.

تغيير الگوي بيماري ها در جهان

با پيشرفت در امر بهداشت و افزايش سطح پوشش ايمن سازي بر عليه بسياري بيماري هاي واگيردار در چند دهه اخير، كشور هاي توسعه يافته و صنعتي توانسته اند در نيمه اول قرن بيستم بيماري هاي عفوني و كمبود هاي مواد مغذي را تحت كنترل درآورند ولي در نيمه دوم اين قرن با روند رو به رشد بيماري هاي مزمن غيرواگير از قبيل بيماري هاي قلبي، سكته مغزي، ديابت، پوكي استخوان، پرفشاري خون، بيماري هاي بدخيم و چاقي مواجه شده اند.

بيماري هاي قلبي عروقي

براساس آمارهاي سازمان بهداشت جهاني، بيماري هاي قلبي عروقي ناشي از تصلب شرائين سرخرگ هاي كرونر قلب در رده اول علل مرگ و مير در سراسر جهان در آمده اند. در سال۱۹۶۰ ميلادي، بيش از ۶۰ درصد از علل مرگ در جهان، در كشور هاي در حال توسعه و ۱۵ درصد ديگر در كشور هاي اروپايي شرقي كه دستخوش تغييرات شديد وضعيت اقتصادي بوده اند، رخ داده كه به طور عمده به دليل بيماري هاي قلب و دستگاه گردش خون بوده است.

ديابت

آمار هاي سازمان بهداشت جهاني و فدراسيون بين المللي ديابت بيانگر افزايش سريع فراواني ديابت حتي در سنين پائين بوده اند اين مشكل بيشتر گريبانگير كشور هاي در حال توسعه است.

پيش بيني شده كه مقدار مبتلايان به ديابت در جهان از ۱۹۴ ميليون نفر در سال ۲۰۰۳ به۳۳۰ ميليون نفر در سال ۲۰۳۰ خواهد بود. مسئله حائز اهميت ديگر سن ابتلا به بيماري است كه در كشور هاي در حال توسعه معمولاً اين بيماري در سنين بالا و پس از سن بازنشستگي رخ مي دهد در حالي كه در كشور هاي در حال توسعه بيماري بيشتر گريبانگير افراد ۳۵تا۶۴ ساله مي شود كه علاوه بر عوارض بيماري، باعث از كار افتادگي ايشان و بار اقتصادي بر جامعه خواهد شد.

هرچند مرگ و مير زودرس ناشي از ديابت و بيماري ايدز برابر هستند اما جوامع مختلف هنوز اهمیت كافي براي اين امر قائل نشده و توجه لازم به امر پيشگيري از آن نداشته اند.

مطالعات انجام شده در كشور هاي مختلف نشان داده كه ديابت بار اقتصادي عمده اي بر جوامع تحمل مي كند و به طور متوسط ۵/۲تا۱۵ درصد كل هزينه هاي بهداشتي كشور ها را به خود اختصاص مي دهد. بر اساس بر آورد هاي فعلي، مخارج صرف شده براي افراد ۷۹-۲۰ ساله مبتلا به ديابت در جهان در حال حاضر متجاوز از ميلياردها دلار است كه پيش بيني مي شود تا سال ۲۰۲۵ تا دو برابر افزايش يابد اين بار اقتصادي بيشتر بر جوامع در حال توسعه تحميل ميشود.

بيماري هاي بدخيم

در سال ۲۰۰۰ميلاري بيش از ۱۰ميليون مورد جديد تيماري بدخيم و ۷ ميليون مورد مرگ ناشي از اين بيماري در سراسر جهان گزارش شده است كه ۵۳% موارد بروز و ۵۶% موارد مرگ و مير آن مربوط به كشور هاي در حال توسعه بوده است. از سال ۱۹۹۰تا۲۰۰۰ بروز و مرگ و مير ناشي از اين بيماري ها سالانه۴/۲ درصد افزايش داشته است.

بر اساس پيش بيني هاي موجود بين سال هاي ۲۰۰۰تا۲۰۲۰ ، بروز بيماري هاي بدخيم در كشور هاي توسعه يافته به ميزان ۲۹% و در كشور هاي در حال توسعه به ميزان ۷۳% افزايش خواهد يافت . معمولاً به موازات صنعتي شدن جوامع، بروز بيماي هاي بدخيم ريه، روده بزرگ ركتوم، پستان و پروستات رو به افزايش و بيماري هاي بدخيم معده رو به كاهش مي گذارد.

بيماري هاي مزمن دستگاه تنفس

اين دسته بيماري ها به ويژه بيماري هاي مزمن انسدادي ريه (COPD) و آسم در كشور هاي مختلف رو به افزايش گذاشته اند و ۱۵ درصد از بار بيماري هاي جهاني را تشكيل مي دهند. در سال ۲۰۰۰ ميلادي،۶۰۰ ميليون نفر در جهان از COPDرنج مي بردند كه ۵/۲ ميليون مورد مرگ و مير هم به دنبال داشته است. پيش بيني مي شود كه تا سال۲۰۲۰،COPD به صورت سومين عامل شايع مرگ و مير در جهان درآيد.

عوامل خطرزاي بيماري هاي غيرواگير

۱-تغييرات شيوه زندگي

تغيير سبك زندگي در كشورهاي در حال توسعه، رژيم غذايي معمول را به شدت تحت تأثير قرار داده و باعث گرايش مردم به غذا هاي چرب و با منشأحيواني به جاي غذاهاي سنتي اين جوامع شده است. رژيم غذايي جديد اين كشورها سرشار از انواع چربي اشباع (مانند انواع روغن جامد)،،كلسترول و مواد قندي است كه به شدت بر خطر ابتلا به بيماري هاي غير واگير مي افزايد. به عنوان مثل،امروزه فراواني ديابت در نواحي شهري هندوستان ده برابر نواحي روستايي است زيرا رژيم غذايي شهر نشينان به نحوي تغيير يافته كه انرژي دريافتي روزانه ايشان از انواع چربي ها و روغن ها تأمين مي شود و ميزان دريافت روزانه غلات ايشان به ميزان ۳۰ درصد كمتر از ساكنين نواحي روستايي شده است.

پژوهش هاي گوناگون نشان داده اند رژيم غذايي سرشار از چربي هاي اشباع و فاقد مقادير كافي غذا هاي گياهي يك عامل خطرزاي شناخته شده براي تصلب شرائين، بيماري هاي عروق كرونر، پرفشاري خون و تعداد زيادي از بيماري هاي بدخيم است به علاوه چنين رژيم غذايي با بروز چاقي هم ارتباط دارد. در جوامع شهري كه زندگي بدون تحرك برقرار است، چنين الگوي غذايي باعث بروز مشكلات بيشتري خواهد شد.مطالعات گوناگون نشان داده كه تا ۸۰ درصد موارد بيماري هاي عروق كرونر و تا ۹۰ درصد موارد ديابت نوع دوم از طريق اصلاح شيوه زندگي قابل پيشگيري هستند.

باپيروي از شيوه تغذيه سالم، حفظ وزن طبيعي و فعاليت جسمي مداوم مي توان خطر ابتلا به بيماري هاي بدخيم را به ميزان ۳۰ درصد كاهش داد.

نام چند نوع بیماری غیر واگیر

۲-مصرف دخانيات

امروزه حدود۱/۲بيليون نفر در جهان دخانيات مصرف مي كنند كه ۸۰ درصد ايشان در كشور هاي كم درآمد زندگي مي كنند. در سال ۲۰۰۰ميلادي ،۵ ميليون مورد مرگ و مير ناشي از مصرف دخانيات در كشور هاي در حال توسعه رخ داده است. مصرف دخانيات مهم ترين عامل قابل پيشگيري بيماري هاي غير واگير است كه باعث افزايش مرگ و مير در اثر سكته هاي قلبي و مغزي و افزايش احتمال ابتلا به بسياري بيماري هاي بدخيم مي شود. مصرف دخانيات احتمال ابتلا به سرطان ريه را ۲۰تا ۳۰ درصد افزايش مي دهد و نزديك به ۸۰ تا ۹۰ درصد بيماري هاي بدخيم مري، حنجره و حفر‌‌‌ه دهاني در اثر مصرف دخانيات و الكل است.

در سال ۱۹۹۵ميلادي، يك سوم وارد مرگ و مير ناشي از بيماري هاي بدخيم در كشورهاي در حال توسعه مربوط به مصرف دخانيات بوده است.

۳-اضافه وزن و چاقي

اضافه وزن و چاقي به نوبه خود بر ساير عوامل خطرزاي بيماري هاي غيرواگير تأثير مي گذارد و به عنوان مثال باعث اختلالات قند خون از طريق مقاومت به انسولين ، بالا رفتن فشار خون و كلسترول خون مي شوند؛ همچنين باعث افزايش احتمال ابتلا به ديابت و بسياري انواع بيماري هاي بدخيم مي شوند. در جهان۱/۲بيليون نفر دراي اضافه وزن هستند كه ۳۰۰يليون نفر آنها دچار چاقي مي باشند.

بر اساس بيانيه انجمن بين المللي چاقي و سازمان بهداشت جهاني در نزديك به ۶۰ درصد موارد، بروز ديابت با اضافه وزن و چاقي ارتباط دارد. با توجه به اينكه بر اساس آمارهاي موجود بيش از ۶۰ درصد مردم جهان فعاليت جسمي كافي ندارند، روند اين اختلالات وزن به طور روزافزون رو به افزايش خواهد گذاشت.

۴-الكل

در طي سال هاي گذشته مصرف الكل در بسياري كشور ها افزايش يافته است كه بيشترين مورد آن مربوط به كشور هاي در حال توسعه بوده است. در سال۲۰۰۰، الكل عامل نزديك به ۲ميليون مورد مرگ و مير در جهان بوده كه ۴درصد بار بيماري ها را به خود اختصاص مي داده است. به علاوه الكل عامل بروز به خود اختصاص مي داده است. به علاوه الكل عامل بروز۲۰تا۳۰ درصد موارد بيماري هاي بدخيم مري، بيماري هاي كبدي، صرع، سوانح و تصادفات است.

چه راهكاري بايد انديشيد؟

پس از سال ها تجربه در كشور هاي وسعه يافته، مشخص شد كه پيشگيري از بيماري هاي غير واگير به مراتب مؤثرتر و مقرون به صرفه تر از درمان اين بيماري هاست. همانگونه كه در شكل ۴-۱ نشان داده شده پيشگيري و درمان بيماري هاي مزمن، دو كفه ترازوي كنترل بيماري هاي مزمن هستند كه هر دو با بهداشت جامعه مرتبط هستند و بديهي است كه همانند ساير موارد پيشگيري مقدم بر درمان است. كشور هاي در حال توسعه از جمله نواحي چين، آمريكاي لاتين، جنوب آسيا، خاورميانه و آفريقا هنوز در حال كسب جربه در اين زمينه هستند چرا كه در اين قبيل جوامع ، از يك سو هنوز ميزان مرگ و مير شير خواران و كودكان، كمبود ريز مغذي ها و بيماري هاي عفوني از شيوع قابل توجهي برخوردار است و از سوي ديگر تغيير شيوه زندگي اين جوامع را در معرض خطر همه گيري بيماري هاي غير واگير قرار داده است.

از آنجا كه بيماري هاي مزمن سنين بزرگسالي به طور عمده از اوايل عمر منشا مي گيرند، با اصلاح بنيادي الگوي غذايي و شيوه زندگي در چنين كشور هايي مي توان با تأمين تغذيه مناسب براي مادر و شير خوار هم از بار بيماري هاي ناشي از فقر اقتصادي كاست، همه به پيشگيري از بيماري هاي مزمن سنين بعدي و برقراري عادات مادام العمر پيروي از الگوي غذايي سالم و تحرك كافي كمك كرد. بديهي است هر چه اين قبيل اقدامات در سن پايين تري شروع شده باشند، فوايد كوتاه مدت و دراز مدت بيشتري دربر خواهند داشت. در سال هاي اخير توجه زياري به پيشگيري ابتدايي و اوليه عوامل خطر رفتاري و بيولوژيك بيماري هاي مزمن بزرگسالي معطوف شده است زيرا:

۱-شواهد متقاعد كننده اي مبني بر شروع روند بيماري هاي غيرواگير در دوران كودكان شكل گرفته و تا سنين بزرگسالي پايدار مي ماند.

۲-عوامل خطر رفتاري و بيولوژيك مرتبط با بيماري هاي غير واگير در دوران كودكي شكل گرفته و تا سنين بزرگسالي پايدار مي ماند.

۳-عوامل خطرزاي متعددي از جمله چاقي اختلالات چربي خون و بالا بودن فشار خون از دوران كودكي و نو جواني تا بزرگسالي تداوم يافته و با بروز بيماري ها در سنين بعدي ارتباط دارد.

۴-يافته هاي مطالعات گوناگون در مورد روند به سرعت رو به افزايش اضافه وزن و بي تحركي و همچنين گرايش به مواد مغذي پركالري و كم ارزش از نظر غذايي هشدار داده اند.

۵-تراكم توده استخواني در دوران كودكي و نو جواني تكامل يافته و با پيشگيري از پوكي استخوان در سنين بعدي ارتباط دارد.

۶-بيشتر عوامل خطرزاي بيماري هاي غير واگير از سنين كودكي قابل پيشگيري و كنترل هستند.

نشان داده شده كه عادات غذايي الگوي فعاليت جسمي و رفتار هاي مرتبط با مصرف دخانيات از سنين پايين شكل گرفته تا حدود ۱۸ ساگي تثبيت شده و در طول سال هاي بعدي عمر پايدار مي ماند، لذا توصيه مي شود قبل از تثبيت اين عادات و در نتيجه تغيير عادات شكل گرفته اقدامات لازم براي پيروي از اصول شيوه سالم زندگي به مرحله اجرا در آيد چرا كه تلاش هاي بعدي در جهت تغيير ادت هاي تثبيت شده بسيار مشكل و چه بسا غير ممكن خواهد بود.

عادات نامطلوب جاري در شيوه زندگي كودكان و نوجوانان جامعه ما، علاوه بر اينكه تهديدي براي سلامتي اين گروه سني آسيب پذير تلقي ميشود ، كشور ما را در معرض خطر اپيدمي بيماري هاي غير واگير در طي دو دهه آينده قرار داده است. پيروي از شيوه زندگي سالم مي تواند به كاهش خطر بيماري هاي غير واگير از جمله بيماري هاي قلبي عروقي ،ديابت ، پوكي استخوان و برخي سرطان ها كمك كند. بنابر اين لزوم مداخلات بنيادي وسيع جهت آموزش دست اندركاران بهداشت و سلامت كودكان و نو جوانان و همچنين آموزش خانواده ها با اصول صحيح شيوه زندگي سالم و فراهم آوردن امكانات مناسب عملي در اين راستا مشخص مي شود. از سوي ديگر با توجه به اينكه فرزندان بهترين پيام رسان براي والدين هستند، آموزش كودكان و نو جوانان علاوه بر مفيد بودن براي اين گروه سني آسيب پذير خواهد توانست به اصلاح شيوة زندگي خانواده نيزكمك كند.

در سال هاي اخير اهميت پيشگيري بيماري هاي مزمن از اوايل عمر بيش از پيش روشن شده است به نحوي كه سخن ارسطو در ۳۸۴ سال قبل از ميلاد مسيح مبني بر اين كه چگونگي شكل گيري عادت ها از اوايل عمر زمينه ساز تمام تفاوت ها در سنين بعدي است.

(Good habits formed at youth make all the difference)

در سال ۲۰۰۴ ميلادي به عنوان شعار فدراسيون جهاني قلب درآمده كه چنين مطرح ميكند: مؤثرترين راهكار پيشگيري از بيماري هاي مزمن سنين بزرگسالي آموزش شيوه سالم زندگي به كودكان و نوجوانان است.

بیماری‌های غیرواگیر جامعه را فقیر می‌کند

تصویر بیماری‌ها در ایران تغییر کرده، درست از همان زمان که بیماری‌های واگیردار کنترل شد، کشور با موجی از بیماری‌هایی که واگیردار نبود، مواجه شد؛ همان‌هایی که سالانه جان هزاران ایرانی را می‌گیرد، معلول می‌کند و هزینه‌های هنگفت به‌جا می‌گذارد. وبا، مالاریا، سل و… کنترل شد و جای خود را به دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی- عروقی و… داد. وزارت بهداشت اعلام می‌کند که در حال حاضر ۱۰‌میلیون مبتلا به فشار خون، ۵‌میلیون و ۳۰۰‌هزار سیگاری، ۵‌میلیون مصرف‌کننده قلیان، نزدیک به ۵.۷‌میلیون نفر مبتلا به دیابت، ۲۴‌میلیون نفر چاق و دارای اضافه‌وزن و ۱۴‌میلیون مبتلا به کلسترول بالا در کشور وجود دارد که در کنار همه آنها نیز ۳۳‌درصد از جمعیت کشور تحرک کافی ندارند. آمارهایی که هر روز هم با گسترش شهرنشینی و تمایل بیش از حد برای مهاجرت به شهرها، در حال افزایش است. از نظر رئیس اداره بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، این آمارها بالاست. بهزاد دماری رئیس اداره بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در گفت‌وگو با «شهروند» توضیحات بیشتری می‌دهد. گفته می‌شود ۷۰‌درصد بار بیماری‌ها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است؛ این یعنی همان ‌سال‌‌های از دست رفته عمر؟بله؛ ببینید بار بیماری شاخص‌های متعددی را شامل می‌شود کاربردی‌ترین آنها از محاسبه سال‌های عمر ازدست رفته و زندگی توأم با ناتوانی و معلولیت به‌دست می‌آید. یعنی این‌که اگر شخصی در ۲۰سالگی تصادف کند و جانش را از دست دهد، حدود ۵۳‌سال از عمر مفیدش را از دست داده چراکه امید به زندگی در ایران ۷۳‌سال است، حتی اگر جانش را از دست ندهد اما دچار معلولیت شود، آن معلولیت هم روی بار بیماری می‌گذارد. بنابراین بار بیماری، یعنی این‌که افراد چقدر سال‌های مفید زندگیشان را از دست می‌دهند و با معلولیت زندگی می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد از این ۷۰ درصد، ۱۷‌درصد به سکته‌های قلبی و عروقی، ۱۴‌درصد به اختلالات روانی، ۵.۷‌درصد به کمردرد، ۲.۴درصد به بیماری‌های تنفسی و… مربوط می‌شود. این بیماری‌ها شاید جان فرد را نگیرد اما کیفیت فعالیت‌های او را پایین می‌آورد و ناتوانی ایجاد می‌کند، فرد از محل کارش غیبت می‌کند و… آمار ۱۴‌درصد بار بیماری‌های روانی خیلی بالاست. بله، در کشور ما اختلالات روانی ۶.۲۳‌درصد شیوع دارد؛ حدود ۱۲‌درصد آن به افسردگی‌های خفیف تا شدید مربوط می‌شود. به‌همین خاطر براساس تصمیم جدید وزارت بهداشت، مراکز بهداشتی- درمانی وزارت بهداشت قرار است روی غربالگری و شناسایی زودرس افسردگی و اضطراب تمرکز داشته باشند و مراقبت‌های مربوطه را به‌طور مستمر از طریق کارشناسان سلامت روان و پزشکان ارایه دهند. در این مورد برنامه‌های متعدد خودمراقبتی هم برای گروه‌های تحت پوشش مرکز بهداشتی درمانی ارایه خواهد شد. شاید یکی از دلایل بالا بودن آمار اختلالات روانی در کشور، بی‌توجهی به پیشگیری از ابتلا به این اختلالات است که اغلب آنها از دوران کودکی آغاز می‌شود. بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که حدود ۶۰‌درصد علل ریشه‌ای اختلالات روانی در دوره بارداری، حوالی زایمان و ۷سال اول زندگی رخ می‌دهد و چنانکه مراقبت بهتری در این دوره ارایه شود قادریم بخش مهمی از بار این اختلالات را کم کنیم. به‌عنوان نمونه حدود ۸۰‌درصد از کودکان به مهدکودک دسترسی ندارند. این مسائل در کنار بی‌توجهی به مهارت‌های فرزندپروری، بازی کودکان و محیط‌های مناسب، واکسیناسیون و… در شیوع این اختلالات تاثیر دارد. در روزهای آخر ‌سال گذشته، وزارت بهداشت به مردم پیشنهاد کرد تا امسال، سیگار را ترک کنند، رژیم غذایی مناسب داشته باشند و تحرک فیزیکی را بالا ببرند. به اعتقاد شما چطور می‌توان این ۳ تصمیم پیشنهادی وزارت بهداشت به مردم را عملی کرد؟ما باید در ابتدا مشوق‌های لازم را فراهم کنیم، به سازمان‌ها هم پیشنهاد کرده‌ایم تا فضایی تشویق‌آمیز برای مردم ایجاد کنند؛ برای نمونه وقتی می‌گوییم افراد بالای ۱۸‌سال باید روزانه نیم‌ساعت پیاده‌روی متوسط داشته باشند، باید پیاده‌روها را ساماندهی کنیم و فضا به‌گونه‌ای باشد که افراد را برای پیاده‌روی و تحرک جذب کند، نه این‌که در روزها بارانی، گِل خیابان را پر کند یا این‌که افراد امنیت نداشته و مدام نگران کیف‌قاپی باشند یا هرکسی به خود اجازه بدهد سدمعبر ایجاد کند، از میوه‌فروشی گرفته تا باکس اداره برق و ساختمان‌های درحال ساخت. وقتی به مردم می‌گوییم نان سبوس‌دار مصرف کنند، قند، نمک و چربی کمتر مصرف کنند، شیر کم‌چرب به‌جای پرچرب بخورند، باید از طرف مقابل، دسترسی به نان سبوس‌دار و کم‌نمک را فراهم کنیم، قیمت شیر کم‌چرب نسبت به پرچرب را ارزان‌تر کنیم. به هر حال پیشگیری به سادگی اتفاق نمی‌افتد. چقدر این زمینه‌ها برای مردم فراهم شده است؟ببینید بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۶۰‌درصد افراد سیگاری تمایل و انگیزه به ترک سیگار دارند، اما چه می‌شود که سیگار را ترک نمی‌کنند؟ بخشی از آن به نبود تسهیلات محیطی و ارزشی که ما به سیگار نکشیدن می‌دهیم برمی‌گردد. بنابراین سیاست‌گذار باید زمینه‌ای برای ترک سیگار فراهم کند. یک فرد سیگاری، به این راحتی نمی‌تواند سیگارش را ترک کند بلکه باید در مرحله اول نیکوتین‌تراپی کند، چندین جلسه رفتاردرمانی بگذراند تا رفتارش تغییر کند. اما همین ۶۰‌درصدی که تمایل به ترک سیگار دارند، به‌سختی یک کلینیک ترک سیگار در شهر پیدا می‌کنند. البته ارزان بودن سیگار در کشور ما، رعایت‌نکردن قانون نکشیدن سیگار در اماکن عمومی و سیاست‌هایی از این قبیل بسیار موثر است. چند کلینیک ترک سیگار داریم؟ برای ۵‌میلیون و ۳۰۰‌هزار نفر سیگاری که در کشور داریم در کل کشور ۸۰کلینیک ترک سیگار فعال وجود دارد. قیمت این ویزیت و مشاوره‌های بعدی آن هم بالاست و در بسته حمایتی بیمه‌ها هم فعلا وجود ندارد، یعنی برای طی یک دوره ترک سیگار باید ۷۰۰ تا ۸۰۰‌هزار تومان هزینه کرد. پس با این وجود این تغییر رفتار به این زودی‌ها هم اتفاق نمی‌افتد. بله؛ ببینید افراد چرا الکل می‌خورند؟ چرا سیگار می‌کشند؟ چرا غذای پرچرب می‌خورند؟ چرا موادمخدر مصرف می‌کنند؟ به دلیل این‌که از این کار لذت می‌برند. اگر برایشان لذت‌های سالم جایگزین کنیم، آنها دیگر به سمت این عوامل مضر نمی‌روند. این موضوع به‌ویژه برای مصرف‌کنندگان مواد مخدر بسیار صدق می‌کند. چه اتفاقی افتاد که یک‌باره تمام توجه‌ها به سمت بیماری‌های غیرواگیر رفت و حتی شعار امسال هفته سلامت هم همین موضوع شد. این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت امسال را روی تهدیداتی که حشره‌های ناقل بیماری دارند، نامگذاری کرده بود. یک علت آن برمی‌گردد به این‌که تصویر بیماری‌ها در کشورهای درحال توسعه به‌سرعت تغییر کرده، ۳۰‌سال پیش در کشورمان مردم هنگام زایمان و بارداری جانشان را از دست می‌دادند، کودک زیر یک‌سال فوت می‌کرد، نوزادان عفونت می‌گرفتند و مردم مبتلا به مالاریا می‌شدند، اما حالا بیماری‌های واگیر کنترل شده و جای خود را به بیماری‌های غیرواگیر داده است. در ‌سال ۱۳۹۰ از حدود ۳۸۰‌هزار مرگ هموطنان حداقل ۱۸۰‌هزار مرگ منتسب به عوامل خطر شش‌گانه رژیم غذایی نامطلوب، مصرف دخانیات (سیگار و قلیان)، چاقی و اضافه‌وزن، فشارخون، کلسترول و قند بالای خون بوده است. یعنی سیستم سلامت ما بیشتر در بخش کنترل بیماری‌های واگیر قوی است تا بیماری‌های غیرواگیر؟بله، چون ۳۰‌سال در این زمینه کار کرده‌ایم، درحالی‌که تصویر بیماری در این مدت به‌سرعت تغییر کرد، ما آن زمان ۷۰‌درصد جمعیت روستایی داشتیم، ۳۰‌درصد شهری، حالا کاملا برعکس شده است. بیشترین مشکل ما هم در شهرهاست، البته این به معنی این نیست که در روستاها مشکل نداریم. اتفاقا سبک زندگی روستاییان هم تغییر کرده است و آمار اضافه‌وزن و چاقی در مناطق روستایی کشور نزدیک به آمار مناطق شهری است. تصویر بیماری به‌سرعت تغییر کرد اما ما نتوانستیم نظام سلامت را به همان سرعت تغییر دهیم. تغییرات اجتماعی در بهترین شرایط ۶ تا ۱۰‌سال طول می‌کشد تا رخ دهد. شرط آن هم این است که دانش و مهارت آن در تیم‌های مراقبت ایجاد شده و خدمات به مردم آغاز شود و مدیریت پایدار داشته باشد. اما شرایط واقعی این‌گونه نیست. کار اصلی با تغییر مدیریت‌ها پیش نمی‌رود. برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع هم در همین راستا قرار می‌گیرد. هنوز مانند یک کودک نوپاست، مسیرش را دقیقا مشخص نکرده و شاید خدماتی که ارایه می‌کند همانی نباشد که الان اولویت جامعه است. بنابراین برای به نتیجه رسیدن این برنامه‌ها دولت با فرصت ۳ساله‌ای که دارد، دنبال این است که برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را با نیازهای اصلی مردم و بار بیماری‌های کشور تطبیق و تغییر دهد و در شکل دیگری اجرا کند و از ظرفیت شبکه‌های بهداشتی درمانی کشور که پیش از این در کنترل بیماری‌های واگیر موفق بوده استفاده کنند. این اتفاق چگونه می‌تواند رخ دهد؟از طریق مراکز بهداشتی – درمانی. البته مراکز بهداشتی – درمانی ما در شهرها خیلی مشتری ندارند، چرا که مردم اغلب به بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها و مطب‌های خصوصی مراجعه می‌کنند اما در روستاها مراجعه‌کننده فراوان دارند. ما دنبال این هستیم که خانواده‌های تحت پوشش هر مرکز بهداشتی- درمانی شهری را از طریق آموزش خودمراقبتی، غربالگری عوامل خطر و بیماری‌ها (با صدور کارت سلامت به مراجعه‌کننده)، شروع درمان برای موارد شناسایی‌شده و مراقبت مستمر از طرق مختلف تحت پوشش قرار دهیم، البته خدمات در این مراکز رایگان خواهد بود. تعداد این مراکز بهداشتی ـ درمانی در کشور چقدر است؟ما ۴‌هزار مرکز بهداشتی- درمانی و پایگاه درمانی در مناطق شهری داریم. هر مرکز بهداشتی- درمانی حدود ۱۲‌هزار و ۵۰۰ نفر را می‌تواند پوشش دهد، (حدود ۳۰۰۰ خانوار)، وزارت بهداشت طراحی جدیدی برای شیوه ارایه خدمات در این مراکز ارایه کرده که امسال مرحله اول اجرای این خدمات برای مردم در ۳۱شهرستان از ۳۱ استان انجام شده و به‌تدریج به سایر شهرستان‌ها گسترش داده می‌شود. شما در صحبت‌هایتان به شیوع بیماری‌های غیرواگیر در کشور اشاره کردید. از چه زمانی شاهد این تغییر جهت شدیم؟از زمانی‌که مهاجرت به شهرها افزایش یافت و زندگی مردم ماشینی شد و سبک زندگی مردم تغییر کرد؛ یعنی تقریبا از دهه ۷۰ و پس از آن دهه ۸۰ بود که همچنان روند تصاعدی بیماری‌های غیرواگیر ادامه داشت. این اتفاق به دلیل افزایش جمعیت بود؟خیر، دلیل عمده آن رشد شهرنشینی و اتفاقاتی بود که در شهرها رخ داد. البته وضع اقتصادی که بر روند تغذیه مردم تاثیر گذاشت را هم می‌توان به آن اضافه کرد. استرس‌های ناشی از زندگی شهری و عوامل اجتماعی متعدد باعث شد تا افراد به سمت مصرف سیگارو… بیشتر کشیده شوند. اعلام کردید بیماری‌های غیرواگیر ۷۰‌درصد بار بیماری‌ها را تشکیل می‌دهد. هزینه‌هایی که این بیماری‌ها وارد می‌کنند چقدر است؟ما در حال انجام یک برآورد اقتصادی درباره این موضوع هستیم، اما آنچه به‌دست آمده این است که هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم تنها یک نوع بیماری غیرواگیر به‌عنوان نمونه سرطان، سالانه حدود ۸ هزار‌میلیارد تومان می‌شود. در ‌سال ۸۲ یک بررسی انجام شد که نشان داد هزینه اقتصادی بیماری‌های غیرواگیر ۱۰‌درصد تولید ناخالص داخلی است، الان اما نمی‌دانیم به چه میزان رسیده. اما آنچه می‌توان گفت این است که بیماری‌های غیرواگیر باعث ایجاد فقر در جامعه می‌شود، برخی از مردم توانایی تحمل هزینه‌های ناشی از درمان سرطان، فشار خون، دیابت و… ندارند. مصرف الکل هم به‌عنوان یکی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری‌ها عنوان شد. درباره تعداد الکلیسمی‌ها یا کسانی که الکل مصرف می‌کنند، آماری به‌دست آمده است؟آمار کشوری برای آنها نداریم. چند کار تحقیقاتی به‌صورت مقطعی و جغرافیایی شده اما نمی‌توان آن را به کل کشور تعمیم داد. برنامه‌ای برای این افراد در نظر دارید؟بله؛ یک سند ملی با همکاری دستگاه‌های اجرایی به‌ویژه وزارت کشور برای کاهش مصرف الکل نوشته‌شده و از سوی واحد سلامت روان وزارت بهداشت در حال اجراست. از ‌سال گذشته هم کارشان را شروع کرده‌اند. در این مورد هم قرار است خدمات آموزشی از طریق مراکز بهداشتی درمانی به مردم ارایه شود. در ارتباط با مصرف الکل در کشور خیلی پنهان‌کاری می‌شود، هیچ‌کس نه حاضر است آماری بدهد نه وضع را شرح دهد. ببینید قبح ۳مساله در جامعه ما باید تشدید شود؛ یکی مصرف سیگار، دوم الکل و سوم قلیان. مردم باید بدانند که یک ساعت مصرف قلیان معادل ۵۰نخ سیگار است اما متاسفانه قلیان به اندازه سیگار قبح ندارد. قبح الکل را هم بابد در تمام شرایط تشدید کرد. باید در این زمینه به آموزه‌های دینی ارجاع داده شود و عوارضی که دارد. اشکالی ندارد که در رسانه‌ها مردم را آگاه کنیم. به‌طورکلی باید به این موضوع توجه شود که حدود ۸۰‌درصد بیماری‌های غیرواگیر و ۴۰‌درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند.