عوارض مصرف جنتامایسین در بارداری

مقدمه

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری بسیار شایع می‌باشد و امکان اثر ساعد آن بر روی جنین در حال تکامل وجود دارد (1). خطر بالقوه درمان زنان باردار با آنتی‌بیوتیک در دراز مدت و دوزهای بالا، به‌ویژه در ماه سوم بارداری، در آسیب رساندن و از بین بردن جدار جفت، بسیار زیاد بوده و منجر به مسمومیت جنینی و نقص مادرزادی می‌شود (2 و3). در واقع دوره تمایز رویانی بحرانی‌ترین دوره در رابطه با ناهنجاری محسوب می‌شود، چون در این مدت اندام‌زایی صورت می‌گیرد (4 و 5). به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد تمام اعضا و دستگاه‌ها در ابتدای تمایز اولیه یک دوره آسیب‌پذیری را سپری می‌کنند. اساسا، آسیب‌پذیری در مقابل عوامل تراتوژن با پیشرفت تشکیل اعضاء کاهش می‌یابد و معمولا پس از کامل شدن اندام‌زایی از بین می‌رود (6). به‌طور خلاصه، احتمال دارد که 2 تا 3 درصد نوزادانی که زنده متولد می‌شوند در هنگام تولد دارای یک یا چند ناهنجاری مادرزادی واضح باشند و ممکن است این رقم در پایان نخستین سال زندگی 2 برابر شود زیرا عده‌ای از ناهنجاری‌ها در موقع زایمان قابل تشخیص نبوده‌ و بعدها آشکار می‌گردند (7 و 8). تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد تمامی آنتی‌بیوتیک‌ها با هر دوزی که باشند از طریق جفت عبور می‌کنند از جمله جنتامایسین (Gentamicin)، که یک آمینوگلیکوزید جدا شده از Micromono spora purpurea بر ضد میکروب‌های گرم مثبت و گرم منفی می‌باشد و در مایع آمنیوتیک (Amoniotic fluid) و بافت‌های جنین با غلظت‌های بالا ذخیره می‌شود (9). این دارو دارای یک هسته‌ی هگزوزیا، 2- دئوکسی استرپتامین (2- deoxystreptamine) بوده و به‌همین علت این مولکول به‌ آمینوسیکلیتولز (Aminocyclitols) نیز یده می‌شود(1). میزان غلظت جنتامایسین 1 تا 2/1 ساعت پس از تزریق عضلانی در بند ناف به میزان 5 درصد سرم خون مادر و در جفت به میزان 8 درصد خون مادر است (1). معمولا نفوذ‌پذیری جفت در اواخر دوره بارداری کاهش می‌یابد. در موش‌های صحرایی سفید باردار نفوذپذیری متفاوت جفت در مقابل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مشخص شده است، بدین‌ ترتیب که نفوذپذیری جفت در اواخر بارداری نسبت به جنتامایسین کاهش ولی نسبت به سفالوتین افزایش می‌یابد (11 و 12). اخیرا برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم‌های مجاری ادراری توسط محرک‌هایی که عمدتا ضد‌‌باکتری‌ هستند از جنتامایسین استفاده می‌شود. اتوتوکسیسیته (Ototoxicity) و نفروتوکسیسیته (Nephrotoxicity) شایع‌ترین و شدیدترین عوارض جانبی ناشی از مصرف جنتامایسین می‌باشند که خصوصاً احتمال بروز آن‌ها در افراد مسن، افرادی که دارای نارسایی کلیه هستند یا بیمارانی که به‌صورت هم‏زمان از داروهای اتوتوکسیک یا نفروتوکسیک دیگری استفاده می‌کنند، است (3). مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به‌خصوص جنتامایسین طی دوران بارداری در کشور ما بسیار شایع است، از سویی گزارش‌هایی مبنی بر اثرات تراتوژنیک آن بر روی جنین در حال تکامل ارائه شده است. با توجه به این‌که گنادها یکی از حساس‌ترین اندام‌ها طی تکامل جنین می‌باشند، این پرسش مطرح می‌شود که تزریق جنتامایسین طی دوران بارداری چه تاثیری بر روند تکامل بیضه‌ها دارد. در این تحقیق اثرات تراتوژنیک فرآورده تزریقی جنتامایسین بر روی طناب‌های بیضه‎ای خرگوش‌های نوزادی که مادرانشان در دوران بارداری تحت‌تاثیر داروی مذکور قرار گرفته‌ بودند بررسی شد. در واقع ضرورت استفاده از برخی داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری به‌نحوی که از هر گونه ضرر و زیانی به جنین جلوگیری شود مشوّق ما در انجام تجربه حاضر بود.

مواد و روشها

در این پژوهش که به‌صورت تجربی در بخش جنین‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت، 4 سر خرگوش سفید (32 خرگوش ماده و 8 خرگوش نر) از نژاد آلبینو به وزن 8/1 تا 2 کیلوگرم و سن تقریبی 5 ماه از انیستیتو پاستور ایران تهیه شده و پس از انتقال به محیط حیوان‌خانه و سازگاری با شرایط محیط (دسترسی مستقیم به غذا و آب، سیکل دوره روشنایی و تاریکی 12 ساعته) به‌مدت حدود یک ماه صورت گرفت. سپس در سن 6 ماهگی جفت‌گیری انجام شده و خرگوش‌های ماده به روش پلی‌گامی باردار شدند. تزریق جنتامایسین بر روی خرگوش‌های باردار به ترتیب زیر انجام گرفت: گروه اول: گروه کنترل (Control, C) که ماده‏ای دریافت نکردند، گروه دوم: دوره‌ی پیش از تمایز (Predifferentiation, P) از روز اول بارداری تا روز هشتم به مدت 8 روز، گروه سوم: دوره‌ی رویانی یا تمایزی (Embryogenic, E) از روز نهم تا شانزدهم به مدت 8 روز و گروه چهارم: دوره جنینی (Fetal, F) از روز بیستم تا بیست و هفتم به مدت 8 روز جنتامایسین به‏صورت آمپول سولفات جنتامایسین (ساخت شرکت البرز دارو، Batch No 115), 2mg/kg) با دوز 7/1 میلی‌گرم به‏ازای هر کیلوگرم وزن بدن با سرنگ انسولین در عضلات سرینی دریافت کردند. خرگوش‌های نر نیز مانند ماده‌ها از یک جیره غذایی عادی برخوردار بوده ولی هیچ‌گونه تزریقی به آن‌ها صورت نمی‌گرفت. احتمالات آمیزش وفق، باروری وفق، بیماری و تلفات و ماده بودن نوزادان در انتخاب تعداد نمونه اولیه در نظر گرفته شد. چون احتمال هماتوم و آبسه به‌علت تزریقات (به فاصله هر 8 ساعت) زیاد بود، به‏همین دلیل از هر دو پای خرگوش برای تزریق استفاده می‌شد. برای افزایش میزان دقت در تزریقات ابتدا موهای محل تزریق را تراشیده و با الکل طبی ضدعفونی و سپس تزریق را انجام می‌گرفت. در نزدیکی زمان زایمان، خرگوش‌های باردار از بقیه اعضا گروه جدا شده و در قفس‌های مستقلی نگه‌داری شدند.

عوارض مصرف جنتامایسین در بارداری

پس از تعیین میانگین مجموع اندازه‌های به‏دست آمده از اقطار داخلی و خارجی، ضخامت اپی‌تلیوم ژرمینال زایا، میانگین تعداد سلول‌ها در بین گروه‌ها با استفاده از آزمون آماری ANOVA مورد تحلیل قرار گرفته و 5/P&lt به‏عنوان مرز معنی‌دار در نظر گرفته شد.  

نتایج

در بررسی بافت‌شناسی و مورفولوژی نوزاد خرگوش گروه کنترل که جنتامایسین دریافت نکردند، بیضه‌ها توسط یک لایه ضخیم از بافت همبند متراکم تحت عنوان تونیکا آلبوژینه (TA) مفروش شده‌اند (فتومیکروگراف 1- a). این لایه حاوی عروق خونی (BV) و سلول‌های مزوتلیال پهن شده می‌باشد. پارانشیم بیضه نوزادان خرگوش تازه به‌‏دنیا آمده حاوی طناب‌های بیضه‎ای (TC) توپری هستند و لوله‌های اسپرم‌ساز مجرادار نشده‎اند. علاوه بر این طناب‌های مذکور به‌وسیله بافت همبند نسبتا وسیعی از یکدیگر مجزا شده‌اند، هر چند محیط هر یک از طناب‌های بیضه‎ای توسط تیغه پایه(BL)  واضح مشخص می‌شود (فتومیکروگراف1- a). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی قبل از تمایز جنینی جنتامایسین دریافت کردند، طناب‌های بیضه‎ای نسبتا باز شده (Lumination)، لوله‌های منی‌ساز (ST) تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لومن (L) قابل مشاهده است (فتومیکروگراف1- b). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی رویانی دارو دریافت کردند طناب‌های بیضه‎ای کاملا  باز شده و لوله‌های منی‌ساز تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لوله‌های منی‌ساز و قطر لومن افزایش پیدا کرده است (فتومیکروگراف 1- c). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی جنینی دارو دریافت کردند، فضای بین لوله‌ها را می‌توان مشاهده کرد اما تغییر چندانی نسبت به گروه کنترل نداشتند (فتومیکروگراف 1- d). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در گروه‌های تیمار شده با جنتامایسین در مقایسه با گروه کنترل اندازه قطر طناب‌های بیضه‎ای، قطر لومن و قطر اپی‌تلیوم افزایش می‌یابد، به‏طوری‌که این افزایش از لحاظ آماری در مرحله رویانی تفاوت معنی‌داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (نمودار 1-a,b,c ). از لحاظ سلولی، بایستی توجه داشت دو نوع سلول در طناب‌های بیضه‎ای در این مرحله از تکامل پدیدار می‌شوند: سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) (G) و سلول‏های سرتولی (S) (فتومیکروگراف 1- a). در گروه کنترل سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) عمدتا در بخش مرکزی طناب‌های بیضه‎ای قرار گرفته و هیچ‌گونه تماسی با تیغه پایه ندارند. این سلول‌ها از لحاظ مورفولوژی به‏صورت گرد و سیتوپلاسم آن‏ها در رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین به‏رنگ صورتی مشاهده شدند. علاوه بر این سلول‌های مذکور حاوی دو هسته هستند. در حالی‌که سلول‌های سرتولی به‏صورت استوانه‌ای بلند با هسته دوکی شکل و با سیتوپلاسم صورتی رنگ مشاهده شدند. بافت بینابینی حاوی سلول‌های چندوجهی به‎ لیدیگ (LC) که عمدتا به‏صورت گروهی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند (فتومیکروگراف 1- a). افزایش تعداد سلول‌های گنوسیت در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد ولی این تغییرات در تعداد سلول‌های سرتولی و تعداد سلول‌های لیدیگ به ‏شکل دیگری بروز می‌کند به‌طوری که کاهش معنی‌داری در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل قابل مشاهده‌ است (نمودار 1-d, e ,f ). علاوه بر این، برخی از سلول‌های دفاعی نظیر لنفوسیت‌ها  نیز در فضای لومن این گروه از حیوانات نیز مشاهده شدند (فتومیکروگراف 1- c). در گروه‌های تیمار شده میزان بافت همبند در فضای بینابینی افزایش یافته، واکوئل‌های متعددی دیده شد و سلول‌های لیدیگ پیکنوزه و دچار آتروفی و به‏ سلول‌های شبه فیبروبلاستی تبدیل شدند (فتومیکروگراف 1- b,c,d).

نمودار1.( a-f): مقایسه تغییرات بافت‌شناسی و مورفومتریک طناب‌های بیضه‎ای در اثر تزریق جنتامایسین در دوره‌های مختلف جنینی با گروه‌ کنترل در نوزاد خرگوش (a) قطر طناب‌های بیضه‎ای، (b) قطر لومن، (c) قطر اپی‏تلیوم ژرمینال، (d) تعداد سلول‌های گنوسیت، (e) تعداد سلول‌های سرتولی، (f) تعداد سلول‌های لیدیگ (Fetal, F) (Control, C) (Predifferentiation, P) (Embryogenic, E), (.5 P **)

بحث

در سال‌های اخیر جنتامایسین برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم مجاری ادراری و عفونت‌های شدید باکتری‌های گرم‌ منفی مورد استفاده قرار می‌گیرد (13). استفاده از این داروها در دوران بارداری به‏خصوص هنگامی‌که اعضاء و بافت‌ها در حال تکوین می‌باشند موجب ناهنجاری ساختاری در جنین خواهد شد. مطالعه‌ای که در سال 28 به منظور بررسی اثرات مقایسه‌ای جنتامایسین، نئومایسین، استرپتومایسین و افلوکساسین بر آپوپتوزیس بیضه و پارامترهای اسپرم موش صحرایی انجام گرفت نشان داد که تعداد سلول‌های آپوپتوتیک به‏طور قابل توجهی در همه گروه‌‌های تجربی افزایش یافته است و این آمینوگلیکوزیدها دارای اثرات منفی بر روی پارامترهای اسپرم و آپوپتوزیس می‌باشند (14). مشابه این تحقیق، نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده در این پژوهش بیانگر اثرات ناهنجاری‌زایی تزریق داروی جنتامایسین در دوره‌های مختلف بارداری به خصوص دوره‌ی تمایز بر روی طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش می‌باشد. بررسی‌ تغییرات طناب‌های بیضه‎ای در نوزادان نر 3 روزه نشان داد که دریافت دارو در دوره قبل از تمایز موجب نمایان شدن لوله‌های منی‌ساز می‌شود که این یک حالت غیرعادی است (15 و 16) و خود دلیلی بر بلوغ زودرس این نوزادان بر اثر تزریق جنتامایسین می‌باشد (فتومیکروگراف b-1). مشاهدات صورت گرفته بر روی نوزادانی که در دوره رویانی دارو دریافت کرده‌اند نشان داد که تحریک علاوه بر نمایان شدن لو‌له‌های منی‌ساز، موجب افزایش قطر لوله‌ها نیز می‌شود که سبب به‌هم ریختگی و ریزش در ضخامت اپی‌تلیوم می‌شود. علت این امر را می‌توان به اختلال در عمل‏کرد اتصالات سلولی نسبت داد. باید به این نکته توجه کرد که در این دوره، تمایز اندام‌ها نیز صورت می‌گیرد و حساس‌ترین دوره جنینی می‌باشد (17 و 18). محققین برای ارزیابی اثرات جنتامایسین در شرایط  In vivo وIn vitro، جنین موش صحرایی را که در دوره اندام‌زایی و تشکیل جفت قرار داشت تحت تاثیر این دارو قرار دادند. در شرایط In vivo جنتامایسین  با دوز 15 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و در شرایطIn vitro  با دوز 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر مانع از رشد و موجب مرگ جنین شد و این نتایج مطابق با یافته‎های ماست، اما نوزادانی که در دوره جنینی دارو دریافت کردند تغییر چندانی در آن‌ها صورت نمی‌گیرد، چون در این دوره تمایز اندام‌ها انجام نمی‌شود و حتی اگر تحریک هم وجود داشته باشد قاعدتا مؤثر نیست (19 و 2). در مطالعه‌ای که در سال 27 بر روی موش صحرایی نر بالغ انجام شد به این نتیجه رسیدند که جنتامایسین موجب القا استرس اکسیداتیو شده و آنتی‌اکسیدانت‌ها را کاهش داده و در روند اسپرماتوژنز اختلال ایجاد می‌کند. جنتامایسین با افزایش تشکیل رادیکال‌های آزاد و پراکسیداسیون لیپید و کاهش ذخایر آنتی‌اکسیدانت موجب ایجاد این تغییرات بیوشیمیایی می‌شود. علاوه بر این جنتامایسین بر تعداد، تحرک، و مورفولوژی اسپرم تاثیر منفی دارد که اثرات ناهنجاری‌زای جنتامایسین را تایید می‌کند (7). سلول‌های سرتولی در لوله‎های منی‎ساز به‌عنوان سلول‌های پشتیبان شناخته می‌شوند و با مجموعه اتصالات سلولی که با یکدیگر ایجاد می‌کنند در تکامل سلول‌های زایا نقش عمده‌ای دارند (21 و 22). با توجه به اینکه از تعداد سلول‌های سرتولی در گروه‌های تیمار شده به‏ویژه در مرحله رویانی کاسته می‌شود، به‏نظر می‌رسد این اختلال به سبب از بین رفتن مجموعه اتصالات سلولی باشد. افزایش بافت همبند در فضای بینابینی یک واکنش جبرانی متعاقب تغییر در مورفولوژی سلول‌های لیدیگ و لوله‎های منی‎ساز سمی‌نفروس توبول‌ها می‌باشد. با توجه به نقشی که سلول‌های لیدیگ در فرآیند استروئیدوژنز دارند به نظر می‌رسد که آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر جنتامایسین با اختلال در مکانیسم‌های سلولی منجر به تغییرات وسیعی در بافت بیضه می‌شود. در پژوهشی که اثرات جنتامایسین بر کلیه خوکچه‌های هندی مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که جنتامایسین موجب تغییراتی در لوله‎های پیچیده نزدیک و رشد گلومرول‌ها دارد که نهایتا منجر به اختلال عمل‏کردی و مورفومتریک در نفرون می‌‌شود (23). در سال 29 اثر محافظتی کورتکسین در برابر اثرات مخرب جنتامایسین بر روی کلیه مورد مطالعه قرار گرفت که نشان داد استفاده همزمان کورتکسین با جنتامیسین موجب محافظت بافت کلیه در برابر اثرات نفروتوکسیک جنتامایسین می‌شود (24). در این پژوهش به دلیل محدود بودن زمان استفاده از آزمایشگاه، بررسی تأثیر مصرف جنتامایسین در دوره بارداری بر روی متولدین بالغ امکان‌پذیر نبود، که پیشنهاد می‌شود اثرات این ماده در دو گروه نوزاد و بالغ مورد بررسی و مقایسه  قرار گیرد.

نتیجه‌گیری

 با توجه به نتایج به‏دست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک جنتامایسین جهت درمان عفونت‌های دوران بارداری، همراه با اثرات درمانی خود یک سری عوارض جانبی دارد. خصوصا در دوره‌ی پیش از تمایز و رویانی بر مورفوژنز طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش موثر بوده و موجب بلوغ زودرس در نوزاد خرگوش می‌شود. ایجاد هر گونه ناهنجاری در بافت بیضه منجر به ایجاد اختلال در عمل‏کرد سیستم تناسلی و کاهش توانایی باروری می‌شود که بدین ترتیب می‎تواند بر نسل‎های بعد تأثیرگذار باشد.

تشکر و قدردانی

از اعضای محترم گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی تهران به‏خصوص سرکار خانم دکتر طیبه رستگار و همچنین جناب آقای دکتر ماکان صدر عضو محترم بیمارستان مسیح دانشوری که در انجام این تحقیق ما را یاری نمودند، کمال تشکر را داریم.

1. Fatollahi A. Basic and Clinical Pharmacology Katzung (Berter MJ Katzung, Susan B. Mr, Anthony J. Terror) Tehran: Arjmand publication. 21, pp 443-418.

2. The scientific studies of drug distribution company, Information and clinical use of Iran generic drugs, Teimourzadeh publication, first edition. 21 pp 7.

3. Shahraz S, Ghaziani T. Iran, Pharma (Official Medicines Comprehensive Text book of Iran), Tehran: Teimourzadeh publisher Tabib publishing. 28 332-345.

4. Noori SMH, et al. John Kuiera Medical Histology (with Color Atlas), Tehran: Teimourzadeh publication, first edition. 212 pp 7.

5.Rojhan MS. A basic human histology, seventeenth edition publishing four.  29 5(6): 636-627.

6. Jazayeri H. Pregnancy and childbirth Williams (under Dr. Marzieh Vahid Dastjerdi), Tehran Samat publication 24 87-88: 97- 98.

7. Narayana K. Faculty of Medicine, An aminoglycoside antibiotic gentamycin induces oxidative stress, reduces antioxidant reserve and impairs spermatogenesis in rats. HSC 28 33(1): 85-96.

 8. Noori SMH, Morovati H. Human fetal abnormalities, Chamran University Publication, 28 pp 69-6.

9. Conway H, Dix KJ, McDonald JD, et al. Comparison of inhalation toxicity studies of gentamicin in rats and dogs.  213 Nov25(13):714-24.

1. Kim SH, Lee IC, Baek HS, et al. Melatonin prevents gentamicin-induced testicular toxicity and oxidative stress in rats. 213 Nov 4. doi: 1.11.

12. More KL. The developing human: clinically oriented embryology. 3d ed.Philadelphia: Saunders 23 14: 57-166.

عوارض مصرف جنتامایسین در بارداری

13. Gerard G. Nahum, CAPT Kathleen Uhl, CAPT Dianne L. Kennedy. Antibiotic Use in Pregnancy and Lactation, What is and is not know about teratogenic and toxic risks, American college of Obstetricians and Gyncologists, USA. 26: 17(5).

14. Khaki A, Novin MG, Khaki AA, Nouri M, et al. Comparative study of the effects of gentamicin, neomycin, streptomycin and ofloxacin antibiotics on sperm parameters and testis apoptosis in rats. Department of Veterinary Pathology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran. 28 11(13): 1683-9.

15. Schuenemann GM, Mendis-Handagama SM, Hopkins FM, Kania SA, et al. Changes in the testis seminiferous tubules and interstitium in prepubertal bull calves immunised against inhibin at the time of gonadotropin administration. Department of Animal Science, Tennessee Agriculture Experiment Station, The University of Tennessee, Knoxville, USA, 2719(7):pp 84-9.

16. Kumar N, Sood S, Arora B, Singh M, et al.To Study the Effect of Vitamin D and E on Sodium-Fluoride-induced Toxicity in Reproductive Functions of Male Rabbits. Department of Physiology, Pt B. D. Sharma PGIMS, Rohtak, Haryana, India. 212 19(2):182-7.

17.  Johnen H, González-Silva L, Carramolino L, et al,Gadd45g is essential for primary sex determination, male fertility and testis development, Department of Immunology and Oncology, Centro Nacional de Biotecnología/Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Campus Cantoblanco, Madrid, Spain. 213 8(3): 58751.

18. Yasser A, Mahmoud M. Abd-Elhamied and Gamal K.M. Ali,. Histological and Histomorphometric Changes of the Rabbit Testis During Postnatal Development. Research Journal of Veterinary Sciences. 212 5: 42-5.

19. Agletdinov EF, Kamilov FKh, Alekhin EK, Romantsov MG, et al. Gonadotoxic effects of polychlorinated biphenyls in experiments on male rats. Antibiot Khimioter. Russian. 28 53(7-8):15-8.

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی جنتامایسین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

توجه: در صورت ایجاد سمیت گوشی یا کلیوی و ایجاد واکنش های حساسیتی مصرف دارو باید قطع شود.

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا) دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.با دروانا همراه شوید.

پاسخ به سوالات پزشکی و جنسی شما ، در مجله دلگرم کلیک کنید

© تمامی حقوق این سایت برای شرکت آرادپرداز محفوظ است ؛ هر گونه استفاده از مطالب دلگرم با رعایت شرایط بازنشر امکان پذیر است.

%PDF-1.4
%
67 obj&gt
endobj

xref
67 81
16 n
2766 n
1916 n
2846 n
332 n
333 n
3557 n
3788 n
3864 n
499 n
4548 n
4812 n
545 n
5315 n
535 n
5483 n
5637 n
5891 n
623 n
6251 n
6462 n
6594 n
6784 n
6912 n
7126 n
7882 n
811 n
8241 n
1129 n
136 n
1596 n
1185 n
11218 n
11444 n
11681 n
12927 n
1358 n
13696 n
1527 n
16823 n
18389 n
1993 n
21363 n
2282 n
24345 n
25699 n
28744 n
29513 n
29744 n
4646 n
43316 n
45443 n
59664 n
6153 n
6389 n
66711 n
6943 n
7869 n
117188 n
117588 n
117823 n
12457 n
13259 n
132292 n
132732 n
13324 n
134966 n
13522 n
141716 n
141945 n
142374 n
142846 n
145469 n
145699 n
153388 n
153615 n
15461 n
154561 n
158818 n
15953 n
159373 n
trailer
]&gt&gt
startxref

%%EOF

69 obj&gtstream
xb“`f“? Ā



عوارض مصرف جنتامایسین در بارداری

آرایش

مدل مو

مدل لباس

برای آن که جنین رشد خوب و سالمی داشته باشد،مادران باردار باید در نحوه استفاده از قرص و داروهای دقت داشته باشند.

پزشکان تحت شرایط و بنا بر وضعیت جسمی داروهایی را به زنان باردارتجویز می‌کنند که در این راستا،با در نظر گرفتن پزشک،پرهیز از مصرف هر نوع دارو را باید کنار گذاشت و فقط به توصیه‌های پزشک متخصص عمل کرد.

دکتر شهلا چایچیان،متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه دراین‌باره گفت:مصرف دارو در بین زنان باردار باید تحت شرایط خاصی باشد،ولی نباید مصرف تمامی داروها را نفی کنیم و بگوییم هیچ دارویی در این زمان نباید مصرف شود.به گفته وی،گاهی هم مصرف دسته‌ای از داروها قبل از بارداری باعث بروز ناهنجاری‌هایی در جنین می‌شود مثلا مصرف اسید فولیک ، 4 ماه قبل از بارداری،نه تنها لازم است بلکه باعث می‌شود مادر با فقر آهن و عوارض آن مواجه نشود و از احتمال بیماری‌های «نقص لوله عصبی» که جزو ناهنجاری‌های جنینی است، جلوگیری به عمل آید.این عضو هیات علمی دانشگاه درخصوص مصرف ویتامین در این دوران می‌افزاید:مصرف ویتامین‌ها و املاح در ماه‌های بارداری متفاوت است و پزشک متخصص تصمیم به تجویز و نحوه مصرف می‌گیرد.این متخصص زنان و زایمان اظهار می‌کند:گاهی اوقات براساس نوع بیماری،پزشک داروهای مختلفی را برای زن باردار تجویز می‌کند که متاسفانه عده‌ای از آنها با نظرخواهی اطرافیان خود،خودسرانه داروی خود را قطع می‌کنند،در صورتی که امروزه ثابت شده برخی از داروها به کاهش و حتی عدم سقط جنین،کمک شایانی می‌کند.

مصرف آنتی‌بیوتیک در بارداری

دسته دیگری از داروها که در این ایام مصرف می‌شوند «آنتی‌بیوتیک‌ها» هستند،دکتر چایچیان در این باره می‌گوید:این که انواع مختلفی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند طی زمان‌های مختلف بارداری،جنین را دچار عوارض خفیف و یا شدید کند،امری اجتناب‌ناپذیر است ولی در بسیاری از موارد،برای درمان عفونت‌ها،چاره‌ای جز تجویز آنتی‌بیوتیک به زن باردار نیست.وی در ادامه یادآور می‌شود: تحقیقات نشان می‌دهد عفونت‌های لثه و دندان در زنان باردار،باعث بروز زایمان زودرس،پارگی زودرس کیسه آب و عوارض خطیر دیگری برای جنین و نوزاد می‌شود در صورتی که می‌توان عفونت لثه را با دوره کوتاهی از آنتی‌بیوتیک درمان کرد.

بنابر این،اصرار عدم مصرف دارو در این ایام، امری بیهوده تلقی می‌شود.«گاهی به دلیل تهوع‌های شدید بارداری، پزشک مجبور به تجویز دارو جهت جلوگیری از برخی مشکلات در خون می‌شود» این متخصص زنان و مامایی با اظهار این مطلب خاطرنشان می‌کند:مادران باید در نظر داشته باشند که به هنگام بروز بیماری در این ایام،پزشک معالج خود را از «هفته بارداری» مطلع سازند تا مشکلی برای وی و جنین به وجود نیاید.وی خفیف‌ترین عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک در زن باردار را ایجاد آلرژی به این دارو در آینده کودک عنوان می‌کند و یادآور می‌شود،برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها همانند «تتراسایکلین» نیز می‌تواند جوانه‌های دندان جنین را تیره کند پس بهتر است تا آن‌جاکه ممکن است از تجویز این دارو خودداری شود و یا مادرانی که دارای بیماری‌های خونی هستند،نباید از آنتی‌بیوتیک‌های «سولفامید» ‌استفاده کنند، که مطمئنا پزشک معالج این جوانب را مدنظر خواهد داشت.

عوارض مصرف جنتامایسین در بارداری

شیمی‌ درمانی و بارداری

برخی از اوقات،زن باردار مجبور به استفاده از داروهای شیمی‌درمانی است چرا که با عدم مصرف این دارو،مادر از دست خواهد رفت.دکتر چایچیان با اشاره به این مطلب می‌گوید:از آنجایی که سلامت جنین،نهفته در سلامت مادر است،بهتر است در این شرایط به توصیه‌های پزشک اهمیت بیشتری داد.

مسکن‌ها

شایع‌ترین مصرف مسکن در دوران بارداری،استامینوفن است که طبق تحقیقات صورت گرفته،تاکنون عارضه‌ای از آن در انسان،گزارش نشده است.این عضو هیات علمی دانشگاه خاطر نشان می‌کند:گاهی دردهای شدید،عوارض بیشتری نسبت به مصرف مسکن‌ها در پی خواهد داشت.وی در ادامه ابراز می‌کند:در برخی موارد حاد،اگر زنی دچار «میوم رحمی» (غده خوش‌خیم)‌ باشد،طبق نظر پزشک،بیمار می‌تواند از استامینوفن‌های کدئین نیز مصرف کند.دکتر چایچیان یادآور می‌شود:گاهی شاهد آن هستیم که مصرف بی‌رویه برخی از ویتامین‌ها در دوران بارداری،دارای اثرات سوء است، بنابراین مادران باید توجه داشته باشند که با مصرف بی‌رویه ویتامین، خود و جنین خود را به دردسر نیندازند.به گفته وی،پزشک می‌تواند با تجویز قرص فولیک اسید،آهن و دادن یک رژیم غذایی مناسب،بیمار خود را تحت کنترل داشته باشد.در غیر این صورت و مشاهده کمبود برخی از ویتامین‌ها و املاح،پزشک معالج اقدام به تجویز «ویتامین‌های مخصوص حاملگی» می‌کند.

مادران فست‌فودی

آمارها نشان می‌دهند که این روزها به دلیل اشتغال مادران،اغلب آنها از تغذیه صحیحی استفاده نمی‌کنند و جای میوه و سبزی در وعده‌های غذایی آنها خالی است که پزشکان با علم به این حقیقت، اقدام به تجویز برخی از داروهای مکمل برای آنان می‌کنند،ولی باید توجه داشت که مصرف غذاهای حاضری (فست‌فود)‌ به جز چاقی مادر و جنین،هیچ ثمری را به همراه نخواهد داشت و سکته‌های زودرس و بیماری دیابت را می‌توان از عوارض مادر و جنین چاق محسوب کرد و حتی گزارش شده است،دخترانی که در دوران حاملگی مادر خود،دچار چاقی بوده‌اند،بعدها در آینده از سایرین دچار سرطان پستان شده‌اند. دکتر چایچیان در پایان خاطرنشان می‌کند:بیماران تیروئیدی باید آگاه باشند که مصرف دارو طی دوران بارداری،یکی از ملزومات آنهاست،چراکه ممکن است قطع دارو در این مرحله به قلب و چشم مادر صدمه وارد کند و یا احتمال زایمان زودرس را در آنها کند.

یکی از مقولات مهم دوران بارداری استفاده از داروها در این دوران و تاثیرات آن بر جنین می باشد.هرچند در اغلب موارد پزشک در صورت اطلاع از بارداری در تجویز دارو دقت کافی دارد اما دانستن یکسری اطلاعات برای همه خانمهای باردار و کسانی که قصد بارداری دارند میتواند مفید باشد.

هر عاملی که طی دوره تکامل رویانی و جنینی موجب تغییر دائمی در شکل یا کارکرد بخشهای مختلف بدن جنین شود تراتوژن یا آسیب زا وبعبارتی خطرناک یده می شود .این کلمه ریشه یونانی دارد و به معنی هیولاست.

تراتوژنهایی که تاکنون شناخته شده اند شامل مواد شیمیایی – ویروسها – عوامل محیطی – فاکتورهای فیزیکی و داروهاست. داروهایی که به طور شایع در بارداری استفاده می شوند: ضد استفراغ، آنتی اسیدها، ضد درد، آنتی بیوتیکها، داروی کاهنده فشار خون، آرام بخشها، خواب آورها، داروهای مدر( ادرارآور) هستند.

برای اینکه ماده ای را تراتوژن یا اسیب زا بدانیم باید چند شرط داشته باشد:

. اول اینکه دارو قابلیت عبور از جفت را داشته باشد.

. بیمار در زمان بحرانی مربوطه در معرض آن قرار گرفته باشد.

. رابطه علت و معلولی بین آسیب و آن ماده وجود داشته باشد.

. ماده تراتوژن باید به اندازه کافی از جفت عبور کند تا بتواند روی تکامل جنین اثر بگذارد.

حال این سوال مطرح میشود که وقتی میگوییم دارویی برای حاملگی و جنین مضر است آیا در تمام طول بارداری باید ازمصرف این دارو اجتناب کرد؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است ابتدا به این نکته اشاره کنیم که دوران بارداری شامل سه مرحله است :

. دوره قبل از لانه گزینی: دو هفته بعد از لقاح

. دوره رویانی:هفته 2 تا 8 بارداری

. دوره جنینی: هفته 9 تا پایان بارداری

دوره قبل از لانه گزینی به دوره همه یا هیچ خوانده می شود.یعنی در این دوره اگر دارویی تراتوژن مصرف شود یا سبب مرگ جنین می شود یا اگر چنین پیامدی نداشته باشد جنین زنده خواهد ماند و دچار ناهنجاری دیگری نمی شود.بعبارت دیگر یا جنین میمیرد و یا زنده و سالم می ماند.پس اگر بعد از مصرف دارویی تراتوژن فرد متوجه بارداری شود در صورتی که جنین سقط نشود جای نگرانی دیگری نیست.

در طی 8 هفته اول شکل گیری و تکامل اعضای جنینی شکل می گیرد بنابراین بحرانی ترین دوره از نظر ایجاد ناهنجای ساختمانی است. مثلا قسمت عمده تکامل قلب در 5/3 تا 6 هفتگی است و در 8 هفتگی به طور کامل شکل گرفته، داروهایی که باعث ناهنجاری قلبی می شوند، تنها در صورتی اثر گذار خواهند بود که طی این مدت مصرف شوند و چنانچه بعد از این دوره مصرف شوند تاثیر مخربی نخواهد داشت. بعنوان مثال داروی ایزوترتینوئین در صورت مصرف در سه ماهه اول موجب ناهنجاریهای عمده جنینی در سر و صورت، گوشها،شکاف کام و .. می شود و یا داروهای هورمونی مردانه حاوی آندروژنها و یا پروژسترونهای قوی از هفته 7 تا 12 جنینی موجب مردانه شدن ظاهر دستگاه تناسلی جنین دختر می شود.

داروها برحسب خطر آنها در بارداری براساس تقسیم بندی سامان غذا و داروی آمریکا( FDA) به 5 دسته تقسیم می شود:

1.گروه A : داروهایی که در این دسته قرار می گیرد مطالعات شاهد دار بی خطربودن آنها را در بارداری به اثبات رسانده اند و تحقیقات انجام شده روی زنان باردار خطری را برای جنین آنها به اثبات نرسانده است. برخی ویتامینها مانند اسید فولیک در این دسته قرار می گیرند.

2.گروه B : در این دسته داروهایی قرار دارند که شواهدی در مورد خطرناک بودن آنها درانسان وجود ندارد. حتی اگر این داروها روی حیوانات خطری را نشان داده باشند روی انسان خطری وجود ندارد. داروهایی مانند آنتی بیوتیکهایی( مانند پنی سیلین – آموکسی سیلین- سفیکسیم – سفالکسین در این دسته قرار می گیرند.)

3.گروه C : در مورد داروهای این دسته ، نمی توان امکان بی خطری را کاملا رد کرد مطالعات انسانی روی این داروها انجام نشده است. و مطالعات حیوانی هم یا انجام نشده است یا اگر انجام شده است، خطری را نشان داده است. در مورد این داروها باید فواید را در برابر مضرات سنجید . و بعد آنها را برای خانمهای باردار تجویز نمود.

4.گروه D : این گروه شامل داروهایی است که شواهدی از بروز خطر به دنبال مصرف آن در انسان گزارش شده است. داده های به دست آمده از پژوهشها پس از به بازار آمدن این داروها بروز خطراتی را در جنین نشان داده است. در عین حال در شرایط خاصی منافع استفاده از این داروها به مضرات آن غلبه می کند و اگر بیماری خطرناک باشد و داروی کم خطرتری وجود نداشته باشد بهتر است این داروها مورد استفاده قرار گیرند.

5.گروه X : این داروها در بارداری به طور کلی منع مصرف دارند و مطالعات انجام شده روی انسان و حیوان نشاندهنده بروز خطرات جدی است.

با توجه به موارد ذکر شده در ادامه لیستی از داروهایی آمده که معمولا در بارداری مصرف میشوند و گروه دارویی آنها جهت آگاهی مصرف کننده ذکر شده :

. آ اس آ : رده D

. ارگوتامین سی : رده X

. اریترومایسین : رده B

. اسپیرونولاکتون : رده D

. استامینوفن : رده B

. استامینوفن کدئین : رده C

. استروژن کونژوگه و قرص های ضد بارداری و کلا داروهای دارای هورمونی زنانه : رده X

. اسید فولیک : رده A

. اکسپکتورانت : رده C

. اکسپکتورانت کدئین : رده C

. آلپرازولام : رده D

. امگا 3 : رده C

. آلومینیوم ام جی اس : رده C

. آموکسی سیلین : رده B

. امپرازول : رده C

. آنتی هموروئید : رده C

. ایبوپروفن (ژلوفن – ادویل) : رده B

. ایزو ترتینوئین (روآگوتان- آکوتان) : رده X

. ایمی پرامین : رده D

. ایندومتاسین : رده B (البته در سه ماهه سوم رده D)

. بتامتازون : رده C

. برم هگزین : رده C

. بلادونا: رده D

. بیزاکودیل : رده C

. بیسموت : رده D

. پروپرانولول ( ایندرال ) : رده C

. پرومتازین : رده C

. پزودوافدرین : رده C

. پماد آسیکلوویر( برای تبخال ) : رده C

.  پماد سوختگی :NR

. پنی سیلین ها : رده B

. پیروکسیکام : رده C

. تاموکسیفن : رده D

. تتراسایکلین خوراکی : رده Dو موضعی B

. ترامادول : رده C

. ترانکسامیک اسید : رده X

. تریامترن اچ : رده B

. تریامسینولون : رده C

. تریپل سولفا : رده C

. جمفیبروزیل : رده C

. جنتامایسین : رده C

. داکسی پین : رده C

. داکسی سایکلین : رده D

. دانازول : رده X

. دایجستیو : رده C

. دایمتیکون :NR

. دکسترومتورفان : رده B و دکسترومتورفان پی : رده C

. دگزامتازون : رده C

. دهانشویه بنزیدآمین : رده C

. دی سیکلومین : رده B

. دی هیدروارگوتامین : رده X

. دیازپام : رده D

. دیفن هیدرامین : رده B و کامپاند : رده C

. دیفنوکسیلات : رده C

. دیکلوفناک : رده B

. دیمن هیدرینات : رده B

. رانیتیدین : رده B

. سفالکسین : رده B

. سفتریاکسون : رده B

. سفیکسیم : رده B

. سلکوکسیب : رده B و سه ماهه سوم رده D

. سلنیوم سولفاید ( لوسیون شامپو برای شوره سر ) : رده C

. سوربیتول : رده C

. سوکرالفات : رده B

. سولفاستامید : رده C

. سیپروترون استات : رده C و کامپاند رده X

. سیپروفلوکساسین : رده C

. سیپروهپتادین : رده B

. سیتالوپرام : رده C

. سیتریزین : رده B

. فاموتیدین : رده B

. فروس سولفات ( کلا قرص های حاوی آهن مثل فرفولیک و فولیکوفر و ففول و فولایرون و فروگلوبین) : رده A

. فوروزماید : رده C

. فلوکسیتین : رده C

. فلوکونازول : رده C

. فنازوپیریدین : رده B

. فنیل افرین : رده C

. فورازولیدون رده C

. فیناستراید ( همان پروپشیا یا Finpecia که برای جلوگیری از ریزش مو هم مصرف می شود) : رده X

. قرص سرماخوردگی بزرگسالان یا آدولت کلد : رده B

. کاپتوپریل : رده C

. کاربامازپین : رده D

. کتوتیفن : رده C

. کتوکونازول : رده C

. کرومولین سدیم : رده B

. کلردیازپوکساید : رده D

. کلرفنرآمین : رده B

. کلرهگزیدین : رده B

. کلرید سدیم ( برای شستشوی بینی و .. ) : رده C

. کلسیم دی : رده C

. کلسیم فورت جوشان : رده A

. کلوتریمازول : رده B

. کلومیفن : رده X

. کلیدینیوم سی : رده D

. کوآموکسی کلاو : رده B

. کوتریموکسازول : ردهC  و اواخر بارداری  ممنوع

. گاباپنتین : رده C

. گایافنزین : رده C

. گلی بنکلامید : رده B

. لاینسترنول : رده X

. لوپرامید : رده B

. لوراتادین : رده B

. لورازپام : رده D

. لوزارتان : رده C و سه ماهه دوم و سوم رده D

. لوواستاتین ، سیمواستاتین و داروهای منتهی به پسوند استاتین که برای کاهش چربی خون هستند : رده X

. لووتیروکسین : رده A

. ماینوکسیدیل : رده C

. مترونیدازول : رده B

. متفورمین : رده B

. متوکاربامول : رده C

. متوکلوپرامید ( پلازیل ) : رده B

. متی مازول : رده D

.متیل دوپا : رده B

. متیل سالیسیسلات : رده C

. متیل فنیدات ( ریتالین ) : رده C

. مفیک اسید : رده C

. مولتی ویتامین معمولی : رده B ، مینرال و تراپیوتیک : رده A

. ناپروکسن : رده B

. نالیدیکسیک اسید : رده C

. نفازولین : رده C

. نیتروفورانتوئین : رده B

. نیستاتین : رده B

. وارفارین : رده X

. والپروآت سدیم ( دپاکین ) : رده D

. ویتامین A : رده B ولی در صورت مصرف بیش از حد مجاز رده  Dو حتی X

. ویتامین C: رده C

. ویتامین آ د : رده B

. ویتامین ب 6 : رده A

. ویتامین ب کمپلکس : رده C

. هیدروکسی زین : رده C

. هیدروکسید منیزیوم : رده B

. هیدروکلرتیازید : رده B

. هیدروکورتیزون : رده C

. هیدروکینون : رده C

. هیوسین :رده C

. یدوکینول : ردهC

در ادامه نیز توضیحاتی در رابطه با چند گروه دارویی مهم آمده که اطلاع از آنها برای کلیه زنان باردار مفید میباشد.

. مشتقات پنی سیلین (آموکسی سیلین و آمپی سیلین ) : در دوران بارداری بی خطرهستند. مصرف پنی سیلین ها در دوران شیردهی مشکلی ایجاد نمی کند.

. سفالوسپورینها : این داروها در بارداری بدون خطر هستند.

. مترونیدازول : مترونیدازول برای انسانها کارسینوژن نیست وسبب اختلالات جنین نمی شود. ولی برخی اعتقاد دارند که بهتر است از مترونیدازول بعد از سه ماهه اول بارداری استفاده شود. مترونیدازول در شیردهی بدون خطر است. البته توصیه می شود که بدنبال تجویز دوز ۲ گرمی دارو ، شیردهی برای ۲۴ – ۱۲ ساعت قطع شود.

. آمینوگلیکوزیدها : تجویز این داروها به مادر با افزایش خطر اتوتوکسیسیته(آسیب رسانی به گوش) در جنین همراه است بنابراین بهتر است  فقط در عفونتهای گرم منفی شدید از آن استفاده شود. آمینوگلیکوزیدها در دوران شیردهی منع مصرف ندارند.

. کوتریموکسازول : تماس با این دارو در سه ماهه اول بارداری مختصری بر خطر ایجاد نقایص هنگام تولد ( بویژه نقایص قلبی عروقی ) می افزاید. برخی مطالعات بر افزایش خطرابتلا جنین به نقایص لوله عصبی خبر داده اند. بهتر است این دارو در سه ماهه اول بارداری استفاده نشود. در نوزادان این دارو می تواند باعث افزایش هیپربیلی روبینمی(زردی) شود. بنابراین بهتر است نزدیک به زمان وضع حمل استفاده نشود. در دوران شیردهی این دارو مشکلی ایجاد نمی کند.

. نیتروفورانتوئین : در بیماران مبتلا به کمبود G6PD (فاویسم) نیتروفورانتوئین می تواند سبب آنمی همولیتیک (حالتی از شعله ور شدن بیماری که توام به کم خونی ناشی از سلولهای قرمز خون است)شود. بهتر است این دارو نزدیک به زایمان استفاده نشود. این دارو دردوران شیردهی منع مصرف ندارد.

. اریترومایسین وآزیترومایسین : به عنوان جایگزین پنی سیلینها استفاده می شوند. مصرف این داروها در شیردهی بلامانع است.

. تتراسیکلینها : این داروها میتوانند سبب رنگی شدن دندان و اختلالات اسکلتی شوند. در مورداستفاده ازاین داروها در بارداری باید خطرات و فواید در برابر هم سنجیده شود. سیاه زخم از جمله مواردی است که در آن فایده مصرف داکسی سیلین برعوارض آن برتری دارد.

. کینولونها : از جمله سیپروفلوکساسین بر روی غضروف در حال رشد ( درحیوانات)اثر توکسیک یا سمی دارند. بنابراین بجز در موارد شدید نباید ازاین داروها در دوران حاملگی استفاده کرد.

. آنتی هیستامینها : بیشترآنتی هیستامینها در دوران حاملگی بدون خطر هستند، اما برم فنیرامین باافزایش خطر ناهنجاری جنین همراه است. ازجمله آنتی هیستامینهای بی خطر دردوران حاملگی می توان به کلرفنیرامین ، کلماستین ، دیفن هیدرامین وداکسیلامین اشاره کرد. در مورد آنتی هیستامینهای جدیدتر( آستمیزول ،سیتریزین ، لوراتادین ) اطلاعات کافی دردست نیست، بنابراین بهتر است بعنوان خط دوم درمان از آنها استفاده شود.

. دکونژستانها : دکونژستانهای خوراکی داروهای سمپاتومیمتیک هستند. از این داروهامیتوان به پزودوافدرین ، فنیل افرین و فنیل پروپانولامین اشاره کرد. مصرف پزودوافدرین در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی(بیرون ماندن احشا شکمی از دیواره شکم) همراه بوده است.

. داروهای ضد سرفه : این داروها نظیر کدئین و دکسترومتورفان در حاملگی بی خطر هستند.

. داروهای ضد آسم : آسم شایعترین بیماری تنفسی مزمن در دوران حاملگی است که می تواند سبب زایمان زودرس – کاهش وزن نوزاد  شود. تمامی بیماران باید سالانه واکسن آنفولانزا دریافت کنند.

. بتاآگونیستها : این داروها نظیر آلبوترول ، تربوتالین و متا پروترنول استنشاقی خط اول درمان آسم حاد هستند. آگونیستهای استنشاقی گیرنده بتا در دوران حاملگی وشیرخوارگی بدون خطر هستند. تمامی این داروها میتوانند سبب تاکی کاردی ودیگر اثرات قلبی عروقی شوند. این اثرات معمولا خفیف وخودمحدود هستند.

. گلوکوکورتیکوئیدها : استروئیدهای استنشاقی ( بکلومتازون ) نیز خط اول درمان آسم هستند که تراتوژن نیستند و در دوران شیردهی نیز می توان استفاده کرد. گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک میتوانند خطر شکاف لب و کام را تا ۵ برابرافزایش دهند.

. داروهای آنتی دوپامینرژیک : نظیر پروکلرپرازین ، متوکلوپرامید ، کلرپرومازین ، پرفنازین ، دروپریدول ،هالوپریدول در مقایسه با آنتی هیستامینها عوارض مادری بیشتری ایجاد می کنندو ممکن است با افزایش مختصر خطر نقایص هنگام تولد همراه باشند. بهتر است از پروکلرپرازین یا متوکلوپرامید به عنوان داروهای خط اول از این دسته استفاده شود. این داروها در شیردهی بدون خطر هستند البته باید نوزاد را ازنظر سداسیون(کاهش سطح هوشیاری) تحت نظر داشت.

. داروهای ضد ریفلاکس : آنتی اسیدها خط اول درمان و بدون خطر هستند. آنتی هیستامینهای H2در دوران حاملگی و شیردهی بدون مشکل هستند. میتوان از داروهای پیش برنده نظیر متوکلوپرامید استفاده کرد. در ارتباط با سیزاپراید اطلاعات کمی وجود دارد. سوکرالفیت ممکن است سبب بهبود علائم شود. مصرف میزوپروستول در دوران بارداری ممنوع است(احتمال سقط را بالا میبرد). بهتر است از مهارکننده های پمپ پروتون هم دربارداری استفاده نشود.

. مسکن ها : آسپیرین براحتی از جفت عبور می کند و مصرف آن در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی همراه است. دوز بالای آسپیرین با جدا شدن زودرس جفت همراهی دارد. بهتر است از آسپیرین در دوران شیردهی استفاده نشود.

ایندومتاسین و ایبوپروفن : می توانند سبب تنگی مجرای شریانی شوند و بنابراین نباید بعد از هفته ۳۲بارداری مورد استفاده قرار گیرند. همچنین بعد از سه ماهه اول می توانند سبب الیگو هیدرآمنیوس شوند ( تاثیر مستقیم روی کلیه جنین ). از این دو دارو میتوان در شیردهی استفاده کرد.

استامینوفن : در دوزهای معمول در دوران حاملگی و شیردهی بی خطر است. این دارو مسکن انتخابی برای انواع دردها است.

. مسکن های اپیوئیدی : تمامی این داروها از جفت عبور می کنند. مصرف این داروها نزدیک به زمان وضع حمل می تواند سبب دپرسیون نوزاد شود.

. داروهای ضد افسردگی : داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای سبب مالفورماسیون نمی شوند اما در دوران حاملگی بهتر است از نورتریپتیلین- دزیپرامین – آمی تریپتیلین و ایمیپرامین استفاده کرد. اما در مورد استفاده از آمی تریپتیلین و ایمی پرامین در دوران شیردهی هشدار داده شده است.

. فلوکستین : خطر مالفورماسیون های جنینی را افزایش نمی دهد ولی فلوکستین و دیگرSSRIهابا اختلال در تطابق نوزاد ( شامل دشواری تنفس ، سیانوز در هنگام شیر خوردنو لرزش ) همراه هستند. تاثیر فلوکستین بر روی شیرخوار شخص است و میتواند سبب نگرانی باشد.

. پاروکستین : مصرف این دارو می تواند با افزایش خطر نقایص قلبی همراه باشد. همچنین در سه ماهه سوم ، خطر ایجاد هایپرتنشن(فشار خون بالا) پایدار ریوی در نوزاد افزایش می یابد. بنابراین در دوران حاملگی نباید از این دارو استفاده شود.

. داروهای ثابت کننده خلق : لیتیوم – والپروات و کاربامازپین تراتوژن هستند.

مطالعات جدید ارتباط لیتیوم با آنومالی ابشتاین را زیر سوال برده اند. لیتیوم سبب هیدرآمنیوس ( در نتیجه دیابت بی مزه در جنین ) نیز می شود. ازلیتیوم نباید در دوران شیردهی استفاده شود.

والپروات سدیم و کاربامازپین با افزایش خطر ایجاد نقایص لوله عصبی همراه هستند. در صورت استفاده از این داروها باید در سه ماهه دوم سونوگرافی هدفمند انجام شود وغربالگری از نظر آلفافیتوپروتئین سرم مادر صورت گیرد.

. داروهای ضد اضطراب : ممکن است بنزودیازپین ها با افزایش خطر ایجاد شکاف لب همراه باشند. تاثیر این داروها بر روی شیرخوار شخص است و می تواند سبب نگرانی باشد.

. داروهای آنتی سایکوتیک : داروهای ضد سایکوز مانند بوتیروفنون ها ( هالوپریدول ) وفنوتیازین ها بدون خطر هستند. بهتر است هالوپریدول در شیردهی استفاده نشود.

. ویتامین ها و املاح : فولات از وقوع NTD(نقایص لوله عصبی) می کاهد و ممکن است سبب کاهش اختلالات دستگاه قلبی عروقی و ادراری نیز شود.

آهن هماتوکریت در زمان زایمان و ۶ هفته بعد از آنرا بالاتر می برد.

بر اساس برخی مطالعات کلسیم سبب کاهش میزان بروز هایپرتنشن بارداری و پره اکلامپسی می شود.در موارد کمبود روی تجویز آن می تواند بر وزن و دور سر نوزاد بیافزاید.

تنها ویتامین تراتوژن ویتامین A است این ویتامین در دوز بیش از ۱۰۰۰۰ واحددر روز تراتوژن است و می تواند سبب آنومالیهای ستیغ عصبی در جمجمه شود. بهتر است روزانه بیش از ۵۰۰۰ واحد مصرف نشود.

. داروهای ضد تشنج : فنی توئین می تواند سبب سندرم هیدانتوئین جنینی شود که با آنومالی های سری صورتی – اندامها – تاخیر در رشد و تکامل نوزاد مشخص می شود. از این دارومی توان در دوران شیردهی استفاده کرد.کاربامازپین اختلالاتی شبیه فنی توئین ایجاد می کند و علاوه بر آن خطر اسپینا بیفیدا را نیز افزایش می دهد.فنوباربیتال اختلالاتی شبیه به سندرم هیدانتوئین ایجاد میکند و علاوه بر آن سبب اختلالات قلبی و شکاف دهان و صورت نیز می شود.

والپروات سدیم میتواند سبب اسپینابیفیدا در ناحیه لومبوساکرال – اختلالات قلبی – شکاف دهان و صورت واختلالات ادراری تناسلی شود. از این دارو درشیردهی میتوان استفاده کرد.

. داروهای ضد انعقاد : وارفارین تراتوژن است و به راحتی ازجفت عبور میکند.وارفارین میتواند سبب هیپوپلازی بینی- آتروفی دو طرفه اپتیک – نابینایی و عقب افتادگی ذهنی شود.

هپارین (رگولر و با وزن مولکولی کم ) به مقدار زیاد از جفت عبور نمی کند وتراتوژن نیست. از داروهای ضد انعقاد می توان در شیردهی استفاده کرد.

. داروهای ضد سردرد : سوماتریپتان به نظر تراتوژن نمی آید.از بتابلوکرها و بسیاری از داروهای ضد افسردگی برای پیشگیری از سردرداستفاده می شودو به نظر میرسدکه در دوران حاملگی و شیردهی بی خطر باشند.

. نیکوتین : از جریان خون رحمی جفتی می کاهد و بر خطر زایمان زودرس ،  LBW (وزن کم هنگام تولد) بودن نوزاد و سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار می افزاید.

. الکل : می تواند سبب سندرم جنین الکلی شود که با تغییرات سری جمجمه ای واختلال در تکامل شناختی مشخص می شود.

. کوکائین : در دوران حاملگی با افزایش خطر جدا شدن جفت ، PROM (پارگی زودرس کیسه آب) وLBW (وزن کم هنگام تولد)بودن نوزاد همراه است.

آمفتامین ها نیزاز جمله شایعترین داروهائی هستند که مورد سوء استفاده قرار میگیرند. در برخی مطالعات افزایش بروز شکاف کام و لب به دنبال مصرف این داروها در دوران حاملگی ذکر شده است. در ارتباط با تاثیر آمفتامین ها برروی رشد جسمانی و تکامل رفتاری و هوشی در دراز مدت نگرانی وجود دارد.

در انتها لیستی ازداروها یا موادی که تراتوژن( آسیب زا) مشکوک یا اثبات شده هستند و بنابراین مصرف انها در بارداری خطرناک است ، آمده است:

. الکل

. داروهای مهار کننده آنزیم ACE مانند کاپتوپریل و انالاپریل

. آمینوپترین متیل مرکوری (METHYLMERCURY )

. بکساروتن (BEXAROTENE)

. متوتروکسات (METHOTROXATE)

. بوزنتان (BOSENTAN)

. میزوپروستول (MISOPROSTOL)

. کاربامازپین (CARBAMEZEPINE)

. میکوفنولات (MYCOPHENOLATE)

. کلرامفنیکل (CHLORAMPHENICOL)

. پاروکسیتین(PAROXETINE)

. کلر بیفنیل (CHLORBIPHENYLS )

. پنی سیلامین (PENICILLAMINE)

. کوکائین (COCAINE )

. فنوباربیتال (PHENOBARBITAL )

. کورتیکو استروئیدها (CORTICOSTEROIDS )

. فنی توئین (PHENYTOIN )

. سیکلوفسفامید (CYCLOPHOSPHAMIDE )

. ید رادیو اکتیو (RADIOACTIVEIODINE )

. دانازول (DANAZOL )

. ریباوارین (RIBAVARIN )

. دی اتیل استیل بسترول ((DES

. تاموکسیفن (TAMOXIFEN )

. ایزوتریتینوئین (ISOTERTINOIN )

. تتراسایکلین (TETRACYCLINE )

. لوفلونومید (LUFLUNOMI )

. لیتیوم (LITHIUM)

. تالیدوماید (TALIDOMIDE)

. تولوئن (TOLUENE)

. تنباکو (TOBACCO)

. ترتینوئین (TERTINOINE)

. والپروات سدیم (VALPROATE SODIUM)

. وارفارین (WARFARIN)

. افاویرنز (EFAVIRENZ)

سایت کودک ، بارداری ، زایمان ، تربیت کودک ، بیماری های کودک ، نی نی1