درمان نفخ شکم خرگوش

خواص دارویی و گیاهی

مشاهده قوانین انجمن

کپی برداری از مطالب اختصاصی انجمن پارسی پت با ذکر منبع و لینک مستقیم بلا مانع است.

Powered by vBulletin® Version 4.2.4
© 217 vBulletin Solutions, Inc. All rights reserved.

خرگوش : خَرگوش پستانداری است علفخوار، از خانوادهٔ خرگوشان (Leporidae) و دارای اندامی شبیه به گربه و گوش‌های دراز و لب‌های شکافدار. دست‌های خرگوش از پاهایش کوتاهتر است. و بسیار تند حرکت می‌کند، و دارای انواع مختلف است. در حدود ۶ تا ۸ بچه به دنیا می‌آورد. در هنگام زمستان به دلیل داشتن پوست سفید پیدا کردن او در برف دشوار است. تغییر رنگ پوست این حیوان ما را به شگفت می‌آورد یعنی در زمستان سفید شدن پوست این جانور و در تابستان خاکستری یا قهوه‌ای شدن آن. می‌توان این خرگوش را مانند آفتاب پرست دانست که او نیز تغییر رنگ می‌دهد. خرگوش قطبی سوراخ‌هایی به عمق ۲ متر در برف حفر می‌کند که این مکان جای مناسبی برای مخفی کردن کودکان به هنگام خطر است. تولید مثل خرگوش به صورت القایی است یعنی با هر با آمیزش امکان باروری وجود دارد و تخمک گذرای بسته به آمیزش دارد.

انواع خرگوش : انواع مختلفی دارد که معروف ترین آن خرگوش نیوزلندی است که بسیار فربه و برزگ است و مناسب برای پرورش .

 خرگوش ها ۲ نوع مدفوع دارند:

۱ .نرم ۲ .سخت

مدفوع نرم یک مجددا خورده میشود که میتواند هنگامی که در محیط قرار بگیرد آلوده کننده باشد

بیماری های قابل انتقال از خرگوش:

 1 ـ آسکاریاز (کرم روده) : علائم در حیوان بصورت مشکل تنفسی و سرفه و مشکل گوارشی و حتی ممکن است بدون علائم باشد. در انسان نیز در کودکان دیده میشود و افراد بالغ کمتر مبتلا میشوند . علائم در کودکان بصورت پرخوری یا بی اشتهایی ، نفخ شکم ، درد شکم ، اسهال ، استفراغ ، دندان قروچه. راه انتقال : بلعیدن تخم انگل

 2 ـ تب مالت

 3 ـ جرب ( شوره متحرک ) : یک نوع آلودگی مایتی است . آلودگیهای مایتی در خرگوشها بسیار شایع است که فقط یک نوع آن قابل انتقال به انسان میباشد که البته این نوع آلودگی مایتی در سگها و گربه ها هم دیده میشود. معمولاً در خرگوش و گربه فاقد علائم ظاهری مشخصی است ولی با معاینه میکروسکپی قابل تشخیص است . در سگها و انسان علائم مشخصی دارد که شامل خارش مداوم و پوسته پوسته شدن سطح پوست است . این آلودگی در فصل بهار شیوع بیشتری دارد . و همچنین وقتی ویتامین c در جیره غذایی کم بوده و یا حیوان مبتلا به بیماری زمینه ای دیگری که باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن میشود ، باشد نیز این آلودگی نیز بروز میکند . همانطور که گفته شد تشخیص آن در خرگوش به آسانی امکان پذیر نیست ولی معمولاً در ناحیه پشت و گردن دیده میشود و میتواند سبب بروز شوره و سبوره و ایجاد خارش میشود . همچنین این مایت ممکن است باعث بروز واکنش حساسیتی شدید در خرگوش شود .

 4 ـ درماتوفیت ( عفونت قارچی پوست ) : در تمامی پستانداران مشاهده میشود . انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها بین انسان و حیوان مشترک است و در انسان معمولاً پوست و ناخن یعنی بخشهایی از بدن که حاوی کراتین هستند را درگیر میکند . متاسفانه قبل از اینکه علائمی در جوندگان از خود بروز دهد در انسان بروز میکند . پیشگیری : تغذیه صحیح در جهت بالا بردن سیستم ایمنی بدن جانور . نظافت مداوم محل زندگی و استراحت خرگوش و کنترل محیط زندگی از نظر رطوبت و نور خورشید ( چون قارچها در محیط های مرطوب و تاریک بهتر رشد میکنند ) در صورت مشاهده آلودگی قارچی : استریل کردن محل زندگی از طریق گرداندن شعله مشعل در همه جای قفس جهت استریل کردن و سوزاندن موهای آلوده باقیمانده . سپس تمیز کردن دیواره قفس با فرمالین و ضد عفونی کردن کف قفس با محلول هیدروکسید سدیم یا محلول 5% اسید پراستیک .

 5 ـ فیلاریازیس : در میمونها و گربه های وحشی . بیماری رایج در کشورهای فقیر . انتقال از طریق پشه ناقل . در ایران دیده نشده.

 6 ـ پاستورلوز : بیماری کشنده برای خرگوش . علائم بیماری در خرگوش شامل آبریزش بینی ، عطسه ، سختی تنفس ، پاهای جلویی خرگوش بدلیل تمیز کردن مداوم بینی مات میشود . عفونت گوش میانی و داخلی که علامت آن کج شدن سر حیوان به یک سمت است . انتقال به انسان از طریق خراش یا گاز گرفتگی که بصورت التهاب در اطراف محل خراش یا گاز گرفتگی بروز میکند .

 7 ـ طاعون : در جوندگان وحشی و انتقال آن از طریق کک آلوده .

 8 ـ تب کیو : از احشام بخصوص بز انتقال می یابد . در انسان علائم آنفولانزا را دارد ولی چون باکتریایی است با آنتی بیوتیک درمان میشود . این بیماری برای افرادی که بیماری دریچه ای قلب دارند خطرناک است .

 9 ـ هاری : واکسن آن موجود است و اگر خرگوشتان بیرون از خانه زندگی میکند ویا او را بیرون میبرید و امکان دارد با حیوانات آلوده تماس پیدا کند حتماً واکسینه اش کنید .

 1 ـ سالمونلا : منبع اصلی آن خزندگان از جمله لاک پشت میباشد و در خرگوش بندرت دیده میشود ولی در صورت ابتلای خرگوش به آن میتواند برایش کشنده باشد . علائم بیماری در خرگوش : ضعف و بی حالی ، تندتر شدن تنفس ، بالا رفتن دمای بدن ، کاهش اشتها به همراه اسهال . علائم این بیماری در انسان به میزان آلودگی بستگی دارد و میتواند شامل علائم زیر باشد : اسهال ، درد شکمی ، تب خفیف و ندرتاً سپتی سمی .

 11 ـ کنه

 12 ـ نماتود ( کرم روده ای ) تریکوسترونژیلوس

13 ـ تولارمی : در خرگوشهای وحشی دیده میشود و میتواند برای خرگوش کشنده باشد . علائم آن در خرگوش شامل : تب بالا ، لاغری مفرط علائم آن در انسان : شبیه آنفولانزا مثل تب و سردرد و تهوع . شکل زخمی آن رایجترین شکل آن است که با تورم غدد لنفاوی همراه است . با آنتی بیوتیک قابل درمان است و واکسن نیز دارد .

بیماری های خرگوش :

استورلوز (Pasteurellosis) مهمترين عامل باكتريايي بيماريزا در خرگوشها پاستورلامولتوسيدا مي‌باشد. عفونت ناشي از اين باكتري ممكن است بصورت التهاب مخاط بيني، پنوموني، التهام گوش مياني، التهاب مخاط چشم، آبسه و عفونتهاي دستگاه تناسلي، ديده شود . متعاقب ابتلا به اين بيماري ظاهرآ ايمني ضعيفي ايجاد مي‌گردد كه باعث مي‌شود خيلي از خرگوشها بصورت حامل (Carrier) باقي مانده و باعث بقاي بيماري در محيط و ابتلاي ساير خرگوشها گردند . توصيه مي‌شود به محض مشاهده علائم فوق جهت تشخيص و درمان بيماري خرگوش خود، به دامپزشك مراجع كنيد. دامپزشک توضيح خواهد داد كه آنتي‌بيوتيكها معمولا بيماري را به ظاهر رفع و يا شدت آنرا كاهش مي‌دهند، ولي بيماري ممكن است متعاقب يك فشار محيطي يا استرس، دوباره عود كند .

پنوموني (Pneumonia) در هر سني ممكن است حيوان را درگير كند . حيوان مبتلا علايمي چون تب  كاهش اشتها، التهاب مخاط بيني (ابتدا با تشرح سروزي چشمها و بيني شروع شده و سپس اين ترشحات بصورت چركي و خشك شده بر روي بيني مشاهده مي‌شوند)، تنگي نفس، عطسه و سفه از خود نشان مي‌دهد . توصيه مي‌كنيم به محض مشاهده علائم فوق به دامپزشك مراجعه كنيد. در صورتيكه يكي از خرگوشهايتان مرده باشد، لاشه خرگوش مرده را هر چه سريعتر به دامپزشكتان برسانيد چرا كه مشاهده كالبدگشايي كمك زيادي به وي در تشخيص صحيح بيماري كرده و سياست درماني مناسبي براي ساير خرگوشهاي مبتلا، پايه‌گذاري خواهد كرد .

آنتروتوكسمي عامل بيماري Clostridium spiroform مي‌باشد. بيماري بصورت اسهال آبكي ناگهاني ديده مي‌شود كه عمدتآ بچه خرگوشهاي 2 ـ 1 ماهه را درگير مي‌كند. در اكثر مواقع، خرگوش در شب سالم به نظر مي‌رسد و آنگاه در روز بعد مرده يافت مي‌شود. به منظور پيشگيري از بيماري رعايت نكات زير حائز اهميت است. غذا مي‌بايست كيفيت خوب و فيبر بالا داشته باشد، تغيير ناگهاني در جيره صورت نگيرد و هرگونه تغيير بتدريج و در طي يك هفته انجام پذيرد. بچه خرگوشها زود از شير گرفته نشوند و غذا از 3 ـ 2 هفتگي در اختيار آنها گذاشته شود. در اين مورد نيز لاشه خرگوش مرده به تشخيص توسط دامپزشك كمك خواهد نمود. بعلت سير سريع بيماري، درمان با آنتي‌بيوتيكها چندان رضايت‌بخش نيست .

بيماري Tyzzer

اين بيماري توسط Bacillus piliformis در بسياري از گونه‌هاي حيواين نظير خرگوش، همستر، موش و گربه ايجاد مي‌گردد. بيماري با اسهال آبكي و مرگ سريع طي يك تا دو روز مشخص مي‌گردد. گاهي اوقات تمام بچه خرگوشهاي يك مادر را درگير مي‌كند. بيماري معمولا در سنين 3 ـ 5/1 ماهگي ديده مي‌شود و مرگ و مير ممكن است تا %5 برسد. اين باسيل گرم منفي بعنوان يك جرم داخل سلولي در سلولهاي كبد و اپيتليوم سكوم مطرح مي‌باشد. با توجه به اينكه حالت فعال (Vegetativr) باكتري در محيط ناپايدار مي‌باشد، احتمال مي‌رود بيماري با خوردن اسپورهاي باكتري منتقل شود.ا نتقال از طريق جفت نيز ممكن است انجام پذيرد. علايم كالبدگشايي نظير ضخيم شدن ديواره سكوم، خونريزيهاي نقطه‌اي بر روي آن و نقاط نكروزه سفيد رنگ به قطر 2 ميلي‌متر بر روي كبد به تشخيص بيماري توسط دامپزشك كمك خواهد نمود. وي به شما خواهد گفت كه درمان بيماري چندان موفقيت‌آميز نيست، بدليل اينكه جرم داخل سلولي است و مقابله با آن مشكل است .

ميكسوماتوز (Myxomatasis) عامل بيماري ويروس Myxoma از خانواده Poxviridae مي‌باشد. عمده‌ترين راههاي انتقال آن توسط بندپايان، كك‌ها و هوا مي‌باشد. جنس Sylvilagus منبع طبيعي ويروس مي‌باشد. از اين رو اين حيوانات به اين ويروس نسبتآ مقاومند، اما خرگوشهاي آزمايشگاهي (Oryctolaus cuniculus) ، شديدآ به بيماري مبتلا شده و مرگ و مير بالايي در جمعيت آنها رخ مي‌دهد . خرگوش در حالت فوق حاد بيماري در ظرف يك هفته تلف مي‌شود و قبل از مرگ حيوان بيحال و پلكهاي آن متورم مي‌گردد. در حالت حاد، پس از گذشت يك هفته چشم‌ها بي‌رمق شده و تورم و در اطراف دهان، سوراخهاي بيني، مجاري تناسلي و مقعد ديده مي‌شود. در خرگوشهايي كه زنده مي‌مانند، پس از گذشت 1 روز از آغاز بيماري، تورم چركي پلك و ملتحمه و التهاب در قاعده گوش مشاهده مي‌گردد . ممكن است ندولهايي در روي سر، پاها و گوشها ديده شود. در حالت حاد معمولا پس از گذشت 11 روز از آلودگي به ويروس، حيو ان تلف مي‌شود. بهتر است به دامپزشك مراجعه كنيد تا بيماري را با مشاهده علايم كلينيكي و آسيب‌شناسي تشخيص دهد . در نواحي كه بيماري بومي است، كنترل ناقلين باعث كنترل بيماري مي‌گردد. خرگوشهاي تازه وارد مي‌بايست در محلي به دور از حشرات به مدت 2 هفته قرنطينه گردند. براي ايجاد ايمني از يك واكسن زنده تخفيف حدت يافته استفاده مي‌شود كه حدود 9 ماه ايمني مي‌دهد .

بيماري هموراژيك ويروسی(Viral hemorrhagic disease VHd ) بيماري حاد و بسيار مسري مي‌باشد. اعتقاد بر اين است كه عامل بيماري عضو خانواده ويروسهاي پاروا مي‌باشد. انتقال ويروس بوسيله ذرات معلق (aerosol) و ساير ترشحات حيوان صورت مي‌گيرد. انتقال مكانيكي آن توسط وسايل، انسان، جوندگان و محصولات جنسي خرگوش نيز حائز اهميت است. بچه خرگوشهاي زير 2 ماه مقاوم بوده و بيماري معمولا در خرگوشهاي شيروار و آبستن ديده مي‌شود . دوره كمون بيماري 72 ـ 24 ساعت بوده، خرگوش ناگهان مرده يافت مي‌شود و علائمي قبل از آن مشاهده نمي‌گردد. در مواردي كه دوره بيماري طولاين مي‌گردد، تنگي نفس و پرخوني از جمله علايمي است كه قابل رؤيت است. واگيري بيماري ممكن است تا %8 هم برسد و ميزان مرگ و مير هم حدود %9 ـ 8 مي‌باشد. با ديدن علائمي چون ناراحتي تنفسي، مرگ و مير بالا و گسترش سريع بيماري مي‌توان به آن مظنون شد. علائمي كه در كالبدگشايي مشاهده مي‌شوند (پرخوني ريه‌ها و كبد، ناي مملو از كف خون‌آلود و يا غير خون‌آلود، خونريزي در تيموس، پرخوني ضعيف تا مشخص و التهاب كليه‌ها، طحال و كبد) به تشخيص صحيح بيماري بوسيله دامپزشك كمك خواهد نمود .

گلوله‌هاي مو داخل معده (Gastric hair ball)

تا قبل از اين تصور مي‌شد كه بيماري گلوله‌هاي مو داخل معده، خود يك بيماري اوليه است، اما بعدها مشخص گرديد كه اين بيماري يك چهره از بيماري ديگر، بوده و در و اقع ثانويه مي‌باشد. بطور طبيعي خرگوشها به وفور خود را ليسيده و تميز مي‌كنند كه در نتيجه اين امر مقدار زيادي مو وارد دستگاه گوارش مي‌گردد. حال اگر به هر علتي، حركات دستگاه گواش كاهش يابد گلوله‌هاي مو در داخل معده تجمع خواهند كرد. از عوامل مستعدكننده اين بيماري مي‌توان به استرس (مثل استرس جايگاه كوچك، استرس نزديك زايمان) درد (مثل بدفرمي دندانها و طويل شدن ريشه دندانها كه ايجاد درد مي‌نمايند) و ترس اشاره نمود. علايم قابل توجهي در اين بيماري مانند بي‌اشتهايي، كاهش مصرف آب، كاهش مزمن وزن، افسردگي ناشي از كاهش سطح انرژي بدليل عدم اخذ و عدم مشاهده پلتهاي مدفوع به مدت 2 ـ 1 ديده مي‌شود. توصيه مي‌كنيم به محض مشاهده علائم فوق به دامپزشك مراجعه كنيد. وي در وهله اول با مشاهده علايم باليني و تاريخچه حيوان به بيماري مشكوك و سپس به منظور تأييد تشخيص، از راديوگرافي استفاده خواهد كرد.

خرگوش معمولا برای گوشت و پوستش نگهداری می شود.خز خرگوش را coney می­گویند. هم اکنون ۲۸ نژاد و۷۷ گونه شناسایی شده است رایج ترین این نژادها خرگوش سفید نیوزلندی می باشد نژادهای رایج دیگر میتوان به خرگوش البینو خرگوش قرمز نیوزلندی .نژاد کالیفرنیایی(به رنگ سفید و گوشهای سیاه ونژاد رکس که دارای پوست نرم وخیلی زیبا میباشداشاره کرد می توان خرگوشها را در سه گروه تقسیم بندی کرد:

1) نسل­های اصیل که پوششی کوتاه دارند که با موهای بلندترو ضخیم­تر پوشیده شده­اند .

2) نسل­های رکس و ساتین که پوست مخملی عالی و یا پوشش اطلسی دارند

3) نسل­های فانتزی که الزاما” برای گوشت و خز نگهداری نمی­شوند.

رنگ خرگوشهای اهلی سیاه، آبی بنفش کم رنگ، زرد کم رنگ، شکلاتی خرمایی هستند.  خرگوش­ها جز لاگومورف­ها هستند.

 چرخه زندگی خرگوش

در 4 ماهگی بلوغ جنسی را داریم. ماده­ها سیکل واقعی ندارند و قادر است در هر زمانی آبستن شودتخمک­گذاری شرطی است).دوره آبستنی 28-34 روز است در عدم زایمان از اکسی­توسین استفاده می­شود.تعداد آبستنی در یک سال تا 11 بار نیز می­رسد.بهترین راه تشخیص آبستنی ملامسه شکم 1-12 روز بعد جفتگیری است. توله­ها در شب متولد می­شوند. وزن هنگام تولد 3 گرم در نژاد کوچک و 7 گرم در بزرگ­ترهاست.توله­ها با چشم بسته متولد می­شوند وتنها کرک دارند. در پایان هفته اول موها رشد می­کنند در پایان هفته دوم چشم­ها وگوشها باز می­شوند و  در پایان هفته سوم کمی غذای جامد می­خورند. مادر 6 وگاها 8 هفته بچه­ها را شیر می­دهد.

سیكل تولید مثل خرگوش    دوره فحلی در خرگوش خیلی روشن نیست ولی این نكته مشخص شده است كه خرگوش ماده برای چندین هفته گرایش به دجفت گیری داررد تخمك گذاری در خرگوش وابسته به ازاد شدن هورمون لوتئینی كننده می باشد وتقریبا ده ساعت پس از جفت گیری و در نتیجه تحریك ناشی از ان تخمكذاری انجام میپذیرد این تخمك گذاری را اصطلاحا تخمك گذاری القایی میند .میانگین طول دوره ابستنی31 روز و تعداد نوزاد در هر زایمان بین 6-8 عدد می باشد .سن نخستین جفت گیری در خرگوش نر 6-7 ماه و در خرگوش ماده بین8-9ماه میباشد دوره ابستنی خرگوش31 روز میباشد كه حدود 35 روز بعد از زایمان دوباره جفت گیری میكن كه 1 روز قبل از این زمان خرگوش نر را باید وارد جایگاه ماده كرددهر خرگوش ماده 4 بار در سال زایمان میكند كه وزن بچه ها هنگام تولد 1 گرم میباشد كه فاقد مو با گوش و چشمانی بسته می باشند كه در سن5-8هفتگی از شیر گرفته میشوند طول مدت جنسی خرگوش 3سال میباشد

 طرق پرورش    پرورش خرگوش را به دو صورت سنتی و صنعتی انجام میپذیرد كه هر كدام دارای روشهای مختلفی می باشد    پرورش سنتی    پرورش سنتی به سه روش تایلندی كوزه ای قفسی تقسیم میشود     روش تایلندی     این روش نزدیك ترین روش به روش نوین می باشد در این روش حیوان را در قفس های چوبی نگهداری می شد.     عیوب روش تایلندی1 جویده شدن قفس توسط حیوان 2عدم بهداشتی بودن چوب به علت نفوذ ادرار در ان و اشایعه بیماری در سطح مزرعه.    روش كوزه ای     در این روش حیوان را در اتاقكهایی كوچك كه در هر یك از انها حدود 1 تا 15 حیوان جا میگرفت رها كرده و كوزه هایی گلی دهان گشاد در اختیار حیوان قرار داده میشد كه حیوان در ان لانه گیزینی میكرد.     عیوب روش كوزه در این روش برای جلوگیری از ورود سایر جانوران كلیه منافذ پوشانده میشد وجریان هوا وجود نداشت ودر تابستانها به علت كمبود هوا دچار تلفات بالا میشد وبه علت نبود تهویه اشاعه بیماری تنفسی در گله میشد        روش قفسی     این روش به 2 سورت انجام میپذیرفته 1 متحرك 2 روش ثابت      در روش متحرك حیوان در قفسهایی كه دارای كف توری بوده كه دارای چرخهایی كوچك وكم ارتفاعی بوده به صورتی كه كف قفس با سطح زمین تماس داشته باشد كه قفس را در فصول تابستان و بهار و پاییز به مزرعه برده وبر روی علفها گذاشته و حیوان از انها تغذیه كرده و در زمستانهابا علوفه تغذیه می شد . روش ثابت نیز به این صورت میباشد كه در فضای باز محیطی محصور بزرگی ایجاد نموده و حیوان را در پرورش میدهند      عیوب این روش در روش متحرك 1 استرس زیادی به حیوان وارد میشود و علفها زیر پای حیوان با ادرار حیوان الوده شده و باعث ایجاد بیماری شده و دیگر اشكال ان در صورت وجود بچه در لانه ماده خرگوش اجازه ورود به دیگران را نمیداد و حیوان در زیر نور مستقیم افتاب و دیگر شرایط جوی باعث به وجود امدن مشكلات برای حیوان . در نهایت تلف شدن ان میشود     روشهای صنعتی     این روش نیز به دو نوع سیستم باز و بسته تقسیم بندی میشود     سیستم باز این سیستم در مناطقی كه دارای اب و هوای معتدلی میباشد صورت مگیرد در این روش 3 ردیف قفس در روی هم قرار میگیرن كه دارای كفهای مشبكی برای خروج كود حیوان می باشد زیر هر قفسبه وسیله صفحه با شیب 45 درجه ای به پشت قفس زیرین اتصال پیدامیكند.بهتر است قفسسها را در جاییی قرار داد كه كه دور از باد و جریانهای هوایی باشد ودر بالای قفسها باید سطحی شیب دار ایجاد كرد كه مانع ورود باران به داخل قفسها شود.     و در مورد خرگوشهای مولد باید در مراحل اخر ابستنی به قفس مولدین انتقال پیدا كنند كه بعدا توضیح داده خواهد شد     ظروف غذایی در سیستم باز     دراین سیستم از روش ابخوری نیپلی استفاده میشود یا ظروف پیمانه ای در مورد ظروف غذا خوری باید در پشت قفس تابیه گردد به صورتی كه اندازه نصف طول سر حیوان باشد كه حیوان نتواند وارد ان شود     ححسنهای این سیستم عدم هزینه اولیه ساخت سالن    عیوب این سیستم عدم كنترل دما و بیماریهای منطقه ای    پرورش در سیستم بسته     در این روش قفسها در داخل سالن نگهداری میشوند در این روش كلیه عوامل تحت كنترل می باشد این سیستم دارای بازده خوبی میباشد.ظروف اب خوری از روش نیپلی استفاده میشود و در مورد ظروف غذا به دوصورت تغذیه پیلتی و علوفهای میباشد در مورد غذای پیلتی میتوان از ظروف پیمانه ای استفاده كرد و در موردتغذیه علوفه از ظروفی مشبكی استفاده میشود كه حیوان از علوفه هایی ك    ه از بین این شبكه بیرون امده است استفاده میكند . در این صورت مواد غذایی الوده نمیشوند    قفس :اندازه قفس برای پروار بندی      اندازه قفس برای هر 5 قطه خرگوش 5 در 3 به ارتفاع 25 میباشد .    قفس مولدین     قفس مولدین برای هر راس خرگوش مولد با توجه به وزن ان در نظر گرفته میشود به طور مثال بر هرجفت خرگوش مولدبه وزن 7 پند(كیلوگرم3.1752)قفسی 45در4 به ارتفاع4 مورد نیاز است.    قفس زایمان     قفس زایمان به 2 بخش اطاق نگهداری نوزاد و محوطه تقسیم میشود اندازقفس اندازه قفس مولدین است با این تفاوت محوطه به اندازه 2 در 25 در پشت قفس ایجاد شده كه به وسیله دری به قطر 15 سانتیمتر به محوطه وصل میشود كه باید ظرف زایمان ظرفی پلاستیكی كه در كه در كف ان مقداری كاه قرار داده باشیم باشد البته در موقع نزدیك شدن زایمان ماده خرگوش باكندن مقداری از موهای خود سطح بستر را افزایش داده یك نكته دیگر در مورد قفس زایمان باید به گونه ای تابیه گردد كه در مواقع لازم اطاق زایمان از محوطه به وسیله صفحه ای از هم جدا شوند.

  شرایط سالن     دمای مناسب برای خرگوش 18-24 درجه سانتیگراد می باشد هوادهی مناسب برای كاهش بو در سالن لازم می باشد اگر دمای محیط 29درجه سانتیگراد یا بالا تر برسد پالایش هوا كمكی نیز ضروری است تعویض هوا در سالن 5 الی15باردر ساعت باشد رطوبت منناسب سالن در حدود5درصد می باشد نور مورد نیاز خرگوش در طول روز 14 ساعت می باشد و اگر از این زمان كمتر بشود موجب اختلالت جنسی مخصوصا در گله مولدین میشود .    .تغذیه حیوان    میزان مصرف غذا در خرگوشها بطور متوسط روزانه حدود 5 گرم به ازاء 1 گرم وزن بدن است . بهترین ماده غذائی برای خرگوشها، جیره های غذائی تجاری است كه تركیبات آن بر اساس نیاز حیوان تنظیم شده است . این جیره ها معمولا حاوی 17% – 14% پروتئین ، 22% – 12% فیبرخام و 25 – 21 كیلو كالری انرژی هستند. در كنار این مواد می توان از سبزیجات مختلف نیز استفاده نمود و باید توجه كرد كه سبزیجات فاسد و كپك زده نباشند.    این حیوان از نظر فیزیولوژیك شبه نشخوار كننده (Pseudoruminant) بشمار میرود و چون میكروفلور دستگاه گوارش آن نسبت به تغییرات اسمولاریته و PHبسیار حساس است بنابر این تغییر نوع مواد غذائی باید به آهستگی وطی مدت – 4 روز انجام گیرد و هرگونه تغییر ناگهانی در محتویات جیره غذائی ، بخصوص استفاده از جیره های غنی از كربوهیدرات می تواند با ایجاد اختلالات شدید گوارشی سبب مرگ حیوان گردد    در مورد تغذیه خرگوش ما میتوانیم از انواع ضایعات كشاورزی و كارخانهای صنایع غذایی استفاده كنییم.هزینه خوراك خرگوش بسیار پایین میباشد به صورتی كه هر كیلو غذای ان به طور متوسط به كیلویی 1 تومان میرسد نكته دیگر كه در مورد تغذیه خرگوش باید به ان اشاره كرد مدفوع خواری ان استخرگوشها     خرگوشها معمولا برخی از موادی كه خورده اند بدون انكه هضم شود شبها دفع میكنند و دوباره با واكنش لیس زدن معقد انها را میخورند. خرگوشها معمولا دو نوع ماده غذایی را دفع میكنند یكی مواد مخاطی كهاز سكوم میاید و خرگوشها ان را میخورند این عمل برای ذخیره كردن اب و ویتامین انجام میپذیرد نوع دیگر مدفوع كه خشك است چهار تا 8 ساعت پس از غذا خوردن تولید میشود این ماده معمولا هضم نمیگردد در واقع در خرگوش مواد غذاییدر مدت 24 ساعت 2بار از لوله گوارشی عبور میكند تمایز جنسی خرگوش

   حیوان نر:   سوراخ تناسلی گرد میباشد    غبغب حیوان (چین پوستی جلوی گردن)پدیدار میباشد    سر پستانك های پستالن اشكار نیست    بیضه ها به اسانی دیده میشوند فقط به این نكته باید توجه داشت كه خرگوش كه مجرای كشاله رانی در خرگوش در سراسر زندگی حیوان باز است در نتیجه بیضه ها به اسانی وارد محوطه شكمی میشوند و ممكن است نتوان انها را در كیسه بیضه یافت.ملامسه پوست حشفه که سبب بیرون آمدن آلت تناسلی می­شود.فاصله آنوژنیتال بلندتر است.    حیوان ماده:    سوراخ تناسلی بیضوی می باشد     غبغب حیوان بزرگ واشكاراتر دیده میشود سر پستانكهای پستان های حیوان پدیدار و اشكار می باشند    پلاك زنی در مورد بچه خرگوشهای تازه متولد شده بهترین موقع هفته اول تولد می باشد ولی در مورد گله مولد باید گوش نها را خال كوبی كرد و مجرای مشترک واژن و میزراه و فاصله کوتاه آنوژنیتال   

عواملی که می توانند بر سلامت خرگوش تاثیر گذارند عبارتند از:ادرار قرمز رنگادرار خرگوش می تواند بین رنگ های سفید (بی رنگ) تا زرد رنگ و یا قهوهای تا قرمز روشن متغیر باشد.هیچ کدام از این رنگ ها نشانه بیماری نیستند مگر اینکه علائمی مثل دفع ادرار همراه با زور، از دست دادن اشتها و یا نوسانات قابل توجه دمای بدن به رفتارهای خرگوش اضافه گردد.مشاهده ادرار قرمز حتما به معنای وجود خون در ادرار نیست بلکه می تواند به علت وجود رنگدانه هایی در غذا باشد که معمولا در تعدادی از گیاهان و سبزیجات وجود دارند. اما همواره باید هوشیار بود و سایر علائمی را که احتمال دارد دال بر بیماری باشد از دید دور نگه نداشت. ادرار قرمز رنگ در اکثر اوقات برای یک الی دو روز تداوم دارد ولی گاهی دیده می شود که برای مدت طولانی نیز می تواند ادامه داشته باشد.وجود خون واقعی شبیه ادراری با لکه های خونی است. که در صورت مشاهده حتما باید موضوع جدی گرفته شود و با دامپزشک مشورت نمود.ریزش موی بدنموهای خرگوش معمولا هر 3 ماه یکبار میریزد و موهای جدید جای آن ها را می گیرد. از آنجائیکه خرگوش ها حیوانات تمیزی هستند، دوست دارند خود یا همدم خود را تیمار کنند. معمولا شانه زدن باعث جدا شدن موهای اضافی بدن شده و پوشش بدن را سالم نگه می دارد و مانع از بلع بیش از اندازه مو در هنگام تیمار کردن می شود.برای شانه زدن موهای خرگوش می توان از برس هایی با دندانه های فاصله دار که در برس کشیدن سگ ها و گربه ها به کار می رود، استفاده کرد.همچنین این عمل می تواند گلوله های موئی تشکیل شده بین موها را به آرامی جدا کند.استفاده میزان زیادی از سبزیجات در جیره غذایی خرگوش می تواند در دفع موهای لیسیده شده هنگام تیمار از دستگاه گوارش کمک بسزایی کند.توقف عمل دستگاه گوارشکاهش عملکرد دستگاه گوارش می تواند بنا به دلایل مختلفی صورت گیرد که اگر بدون در مان رها گردد حتما باعث وقوع مرگی دردناک در عرض زمانی کوتاه می شود.یکی از علائم آن عدم تولید مدفوع و یا وجود مدفوع بسیار اندک می باشد. در برخی از موارد، ذرات کوچکی از مدفوع درون یک موکوس زرد رنگ یا بی رنگ احاطه شده است.نفخ معده و علائم درد ( مثل ساییدن دندان ها به همدیگر، بی حالی، ناراحت نشستن و عدم خوردن و آشامیدن) نیز نشانه هایی از وجود مشکل گوارشی می باشند.دندان هادندان های خرگوش همیشه در حال رشد کردن است و این مهمترین دلیل خرگوش ها در جویدن اشیاء است تا بدین ترتیب طول دندان های خود را در یک حد مناسب نگه دارند. بعضی از خرگوش ها دارای دندان های منظم نبوده و رشد دندان ها همواره به طور پیوسته ادامه دارد ( یک ناهنجاری محسوس می شود). خرگوشی با چنین شرایط دندانی نیاز به کوتاه کردن دوره ای دندان ها دارد تا قادر به غذا خوردن باشد. دامپزشک می تواند این عمل را برای آن ها به بهترین نحوه ممکن انجام دهد.به ندرت ممکن است در شرایطی نیاز به برداشت کامل دندان های جلویی خرگوش باشد. برای این خرگوش ها دادن علوفه و غذایی که در اندازه کوچک قطعه قطهه شده است بسیار مطلوب می باشد.به راحتی می توان هرگونه ناهنجاری در دندان های جلویی خرگوش را مشاهده کرد ولی معاینه دندان های عقبی حیوان نیاز به دقت و تجربه مناسب دارد. از جمله نشانه های وجود مشکل در دندان های عقبی خرگوش، مرطوب شدن پوزه حیوان به علت ترشح بزاق، ساییدن با صدای بلند دندان ها و سختی در خوردن غذا می باشد. هر زمان که خرگوش خود را تیمار می کند می توان دندان های او را مورد برسی قرار داد.عطسه کردنعطسه کردن نمی تواند دلیلی بر وجود مشکل و بیماری باشد. اگر که عطسه کردن همراه با آب ریزش بینی و یا ریزش اشک از چشم باشد مخصوصا اگر که کاهش اشتها هم دیده شود باید برای درمان اقدام نمود. اگر حیوان عطسه می کند ولی از سایر علائم بیماری نشانی نیست و اشتهای حیوان تغییر نکرده است، این امر می تواند به علت وجود یک سری حساسیت ها باشد.حالات نیاز به اقدامات اورژانسی اسهال، حالت بی قراری و عدم استراحت، کاهش اشتها یا ایجاد نفخ شکمی، کاهش اشتها با سختی در تنفس، کاهش اشتها همراه با آب ریزش چشم و بینی، حرکات سر به اطراف و از دست دادن تعادل و هماهنگی بدن، فلجی، ضعف، وجود آبسه و یا تورم، هرگونه تغییر رفتار ناگهانی، ترشحات غلیظ از چشم و بینی، هرگونه نشانه از درد شدید (ساییدن شدید دندان ها)، تنفس سریع، تیمار کردن بیش از اندازه و کاهش فعالیت بدنی، نشستن در گوشه ای و پایین انداختن سر.دمای نرمال بدن خرگوش 11 تا 13 درجه فارنهایت معادل تقریبا 4 درجه سانتیگراد است. دمای بالا می تواند به دلیل وجود عفونت و دمای پایین می تواند به معنای وجود شوک باشد.اگر که خرگوش دچار افت دمای بدن شده است باید از یک شیشه محتوی آب گرم به عنوان منبع حرارتی استفاده نمود و یا پارچه ای را به دور حیوان پیچید و فورا به دامپزشک مراجعه کرد. 

 بیماری­های خرگوش

الف) بیماری­های پوستی: درماتومیتوز ،آبسه­های زیر جلدی، استرپتوکوکوس جلدی، پاپیلاماتوز،آبله خرگوش و نئوپلازی

ب) بیماری­های قلبی- عروقی: کلسیفیکاسیون میانی به علت تغذیه بالا با جیره غنی از D3

ج) بیماری­های تنفسی: بیماری­های تنفسی مزمن(CRD) ، پاستورولوز

د) بیماری­های گوارشی: بد بسته شدن دندان­ها و رشد زیاد آن­ها، نفخ معده، انتریت موکوئید، کمپلکس نکروز کبدی مولتی فوکال-انتریت،سالمونلوز و..

و) بیماری­های عصبی: عفونت گوش میانی، کوریومننژیت تمفوسیتیک، نماتودیاز مغزی-نخاعی

ه) بیماری­های ادراری-تناسلی: پرولاپس واژن و رحم، پیومتروپیوسالپنگس، نقص­های سیستم تناسلی ، کتوز، کلیه کیستیک وسنگ­های میزراه، بیماری­های پلی کیستیک، نئوپلاسم، سیفلیس خرگوش، ورم پستان

 بیماریهای شایع خرگوش

 پاستورلوز خرگوشی: به صورذت ترشحات بینی كه معمولاابه رنگكرم چسبنده می باشد بروز میكند وحیوان دارای تنگی نفس شده    پنتومونی انزئوتیك     دارای علاعم بالینی نمیباشد ولی در زمان كشتاار در ششها معلوم میشود و در حدود2 در صد خرگوشهای پرورشس درگیر این بیماری میباشند    اوتیت مدیا(عفونت گوش میانی)    نشانه های این بیماری عفونت گوش میانی همراه با پیچ خوردگی گردن است كه پرورش دهندگان خرگوش اصطلاحا به این نشانه گردن كج میگویند    تایزر :این بیماری خرگوش ها در سنینی كه از شیر گرفته میشوند (بین هفته های 5تا1)گرفتار میكند البته ممكن است خرگوش های بزرگسال نیز گرفتار شوند این بیماری با شروع اسهال شدید بروز نموده و خرگوش ها به زودی طلف میگردد

.انگل هاخرگوش ها می توانند آلوده به انواعی از انگل های جلدی ( کک، شپش، کنه و ) گردند اما از آنجا که به سم های شیمیایی خیلی حساس هستند باید هنگام استفاده از این مواد دفع انگل ها بسیار دقت نمود. بعضی از محصولات تجاری که بر علیه کنه و کک ساخته شده اند می توانند برای خرگوش ها مرگبار باشند و نباید سر خود و بدون تجویز دامپزشک مورد استفاده قرار گیرند.در صورت استفاده از این سموم برای پیشگیری از آلودگی های انگلی در محیط (حیاط، باغچه، محل بازی و) حداقل برای مدت یک هفته نباید به حیوان اجازه گشت و گذار در این مناطق داده شود         بیماری های رایج انگلی در خرگوشجرب پوست جرب ها معمولا در روی پوست زندگی می کنند و باعث خارش می شوند. اگر این عارضه به سرعت درمان نشود، باعث افزایش ضخامت محل درگیر و ایجاد دلمه در سرتاسر پوست خرگوش می شود.جرب گوشدر صورت ابتلاء، خرگوش به طور متناوب سر خود را تکان داده و گوش های خود را می خاراند. ادامه آلودگی به عفونت گوش میانی و بروز مشکلاتی در حفظ تعادل خرگوش می رسد.انگل های داخلیاز جمله این انگل ها می توان به کوکسیدیا اشاره کرد که روده کوچک را آلوده می کند و نشانه هایی چون کاهش اشتها تا اسهال مزمن را پدیدار می کند در این شرایط زندگی حیوان به مخاطره افتاده و باید سریع درمان شود. دامپزشک با گرفتن نمونه مدفوعی و آزمایش آن می تواند به وجود کوکسیدیا در بدن پی ببرد.پاک بودن خرگوش از هر گونه انگل، دلیلی بر پاک بودن محیط زندگی حیوان بوده و در این مکان نگهداری حیوانات دیگر نیز هیچ گونه خطری ندارد.توکسوپلاسموز توکسوپلاسموز توسط خرگوش منتقل نمی شود. این یک بیماری در انسان است که می تواند به شدت به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند، مخصوصا در نوزادان، بسیاری از زنان باردار و البته پزشکان معالج آنها به اشتباه بر این باورند که این بیماری می تواند از مدفوع خرگوش منتقل شود. خرگوش قادر به حمل و یا تولید سم بیماری رای این انگل به انسان نیست. متاسفانه بسیاری از خرگوش ها به علت ترس ناشناس از توکسوپلاسموز طرد می شوند.

داروهای قابل استفاده

آمپی­سیلین، کلرامفنیکل، جنتامایسین، پنی­سیلین G پروکائین، که همگی IM هر 12 ساعت

تتراسیکلین خوراکی 5mg/kg هر 12 ساعت و IM هر 24 ساعت

خطر ناشی از داروی آموکسی سیلینآموکسی سیلین برای خرگوش بسیار سمی است، از این رو دامپزشک هرگز این دارو را برای خرگوش تجویز نمی کند. آموکسی سیلین و سایر فرم های پنی سیلین باکتری های مفید موجود در روده خرگوش را از بین برده و باعث اختلال در عملکرد ارگان های بدن می شوند.آنتی بیوتیک های دیگر نیز هستند که استفاده از آن ها در خرگوش ضرری ندارند مانند کلرومایستین، تتراسایکلین، انروفلوکساسین. گاهی خرگوشی قادر به تحمل یک آنتی بیوتیک نمی باشد( علائمی چون کاهش اشتها و اسهال) که می توان از یک آنتی بیوتیک جایگزین استفاده کرد.

   طرز گرفتن خرگوش     خرگوش رانباد از گوش یا 2پای عقب ان گرفت باید از پوست شل شانه ان را با یك دست وبادست دیگر قسمت خلفی حیوان را گرفت اگر مراقب قسمت خلفی حیوان نباشیم حیوان برگشته و موجب شكستن كمر حیوان میشود  سیستم جمع اوری اوری كود     در سیستم بسته بهداشتی ترین و بهترین روش روش سطح شیب دار می باشد . كه با زاویه 45 درجه از زیر قفس كود را در ظرف مورد نظر میریزد روش دیگر روش چالی میباشد در این روش گودالی شیب دار در زیر قفس حیوان تابیه میگردد كه و در زیر قفس حیوان توری نسب مگردد در این روش ادرار و مدفوع از هم جدا شده و كود خشك به دست میاید روش بعدی روش سینی میباشد در این روش در زیر قفس سینی به عمق5 سانتیمر قرار داده میشود كه كود در داخل ان ریخته و روزانه جمع اوری شده  

 حمل ونقل     حیوان را باید در سبدهای حمل مرغ قرار داد در هر سبد 1 خرگوش    كشتار    سیستم كشتار صنعتی خرگوش مانند مرغ می باشد فقط در قسمت پر كنی باید پوست كنی انجام میپذیرد و بعد از كشتار حیوان باید به مدت 12 ساعت اویزران گردد تا خون اتز بدن ان خارج گردد وبعدا به صورت تك تك بسته بندی شده و به صورت منجمد راهی بازار مصرف میشود

خرگوش‌ و بهداشت‌ عمومي‌هر چند موارد گزارش‌ شده‌ از انتقال‌ بيماريهاي‌ خطرناك‌ بين‌ انسان‌ و حيوان‌ در خرگوشهاي‌ اهلي‌ و خانگي‌ نادراست‌ با اين‌ وجود مهمترين‌ اين‌ بيماريها عبارتند از سالمونلوز، تولارمي‌، هاري‌، عفونتهاي‌ قارچي‌ پوست‌ و مو، سل‌ وتوكسوپلاسموز.جهت‌ جلوگيري‌ از بروز بيماري‌ در حيوان‌ و كاهش‌ احتمال‌ انتقال‌ آن‌ به‌ صاحب‌ حيوان‌ توصيه‌هاي‌ زير بايدمورد توجه‌ قرار گيرد.واكسن‌ هاري‌ جز در مواردي‌ كه‌ حيوان‌ در معرض‌ هاري‌ قرار دارد و يا در مناطقي‌ كه‌ هاري‌ شايع‌ مي‌باشد توصيه‌نمي‌شود و براي‌ پيشگيري‌ از بروز ساير بيماريهاي‌ متداول‌ در خرگوش‌ نيز تاكنون‌ واكسني‌ تهيه‌ نشده‌ است‌. v v v v 1 – پس‌ از خريد حيوان‌، جهت‌ معاينه‌ و بررسي‌ وضعيت‌ سلامت‌ آن‌ و دريافت‌ راهنمائيهاي‌ لازم‌ به‌ درمانگاههاي‌دامپزشكي‌ مراجعه‌ شود. v 2 – حتي‌الامكان‌ با ساخت‌ جايگاه‌ و لانه‌ مناسب‌، حيوان‌ در خارج‌ از محيط منزل‌ و به‌ عنوان‌ مثال‌ در حياط نگهداري‌گردد. 3 – در صورتيكه‌ حيوان‌ در داخل‌ منزل‌ نگهداري‌ مي‌شود بايد داراي‌ جايگاهي‌ خاص‌ و نسبتا محدود باشد و از رفت‌ وآمد آزادانه‌ حيوان‌ در محيط منزل‌ بايد جلو گيري‌ شود. 4 – محل‌ نگهداري‌ و لانه‌ حيوان‌ روزانه‌ نظافت‌ گردد. 5 – از تماس‌ حيوان‌ با حيوانات‌ خانگي‌ افراد ديگر و همچنين‌ حيوانات‌ غيرخانگي‌ نظير گربه‌هاي‌ ولگرد جلوگيري‌شود. 6 – نظافت‌ شخصي‌ علي‌الخصوص‌ شستن‌ دستها پس‌ از تماس‌ با حيوان‌ از اهميت‌ زيادي‌ برخوردار است‌. 7 – در صورت‌ مشاهده‌ هرگونه‌ تغيير در ظاهر و يا رفتار حيوان‌، جهت‌ بررسي‌ علت‌ آن‌ به‌ درمانگاه‌ دامپزشكي‌ مراجعه‌شود و بر اساس‌ نظر دامپزشك‌ معالج‌ انجام‌ معاينات‌ دوره‌اي‌ مورد توجه‌ قرار گيرد.     

9