درمان فشار خون بالا در دوران حاملگی

خواص دارویی و گیاهی

بهتر زندگی کردن یاد گرفتنی است – مرجع فیلم آموزشی و مقالات آموزشی برای موفقیت و پیشرفت

فشار خون بالا در بارداری که یکی از دغدغه‌های زنان باردار است، همیشه خطرناک نیست، اما گاهی‌ می‌تواند اثرات ناخوشایندی بر سلامتی مادر و نوزاد داشته باشد. با ما همراه باشید تا از علل بروز فشار خون در بارداری و روش‌های کنترل و پیشگیری از آن مطلع شوید.

با توجه به یافته‌های «مؤسسه‌ی ملی قلب، ریه و خون» (NHLBI)، فشار خون بالا در دوران بارداری علت‌های مختلفی دارد:

سبک زندگی ناسالم ممکن است در دوران بارداری منجر به فشار خون بالا شود. داشتن اضافه وزن یا چاقی و نداشتن فعالیت از عوامل عمده‌‌ی ایجاد فشار خون بالا هستند.
احتمال بالا رفتن فشار خون در زنانی که اولین بارداری خود را تجربه می‌کنند است، اما خوشبختانه احتمال بروز فشار خون بالا در بارداری‌های بعدی بسیار کم می‌شود.
احتمال فشار خون بالا در زنانی که چندقلو باردار هستند است، چون بدن آنها تحت فشار بیشتری قرار دارد.
سن مادر نیز از عوامل مؤثر است، به همین دلیل زنان باردار بالای چهل سال در معرض خطر هستند.
طبق گزارش انجمن پزشکی باروری آمریکا (American Society for Reproductive Medicine)، استفاده از تکنیک‌های کمک‌باروری (مانند IVF) طی فرآیند لقاح، احتمال بالا رفتن فشار خون در زنان باردار را افزایش می‌دهد.
زنانی که قبل از بارداری فشار خون بالا دارند، نسبت به افراد دارای فشار خون طبیعی، در دوران بارداری‌ در معرض خطر هستند.

فشار خون را به صورت کسر فشار خون سیستولیک روی فشار خون دیاستولیک می‌خوانند

برای اینکه مشخص شود فشار خون «طبیعی» شما در دوران بارداری چقدر است، احتمالا پزشک در اولین ویزیت فشار خون‌تان را به عنوان فشار پایه اندازه می‌گیرد. سپس در هر ویزیت دوباره فشار خون شما را می‌گیرد و با فشار پایه مقایسه می‌کند.
فشار خون طبیعی معمولا نزدیک دوازده روی هشت میلی‌متر جیوه است.

فشار خون بالاتر از ۱۴ روی نه، یا فشار خونی که پانزده درجه بالاتر از فشار خون قبل از بارداری باشد، نگران‌کننده است.
در اوایل بارداری، معمولا از هفته‌ی پنجم تا اواسط سه ماهه‌ی دوم، ممکن است فشار خون کاهش پیدا کند زیرا هورمون‌های بارداری رگ‌های خونی را گشاد می‌کنند. در نتیجه، مقاومت در برابر جریان خون کاهش پیدا می‌کند.

برای تعیین پایین بودن فشار خون، عدد قطعی وجود ندارد، با این حال فشار خون پایین با علائمی همراه است:

در دوران بارداری، فشار خون ممکن است تغییر کند یا به سطح قبل از بارداری بازگردد. این تغییرات ممکن است به دلایل زیر باشند:

در اغلب موارد، فشار خون بالا در دوران بارداری تقریبا بلافاصله پس از زایمان از بین می‌رود. در صورتی که فشار خون پس از زایمان همچنان بالا بماند، پزشک ممکن است برای بازگشت به حالت طبیعی دارو تجویز کند.

روش‌های زیادی برای پیگیری فشار خون در طول حاملگی وجود دارد، از جمله:

اگر فشار خون پس از هفته‌ی بیستم بارداری همچنان ادامه پیدا کند، می‌تواند منجر به بروز عوارضی ار جمله پری‌اکلامپسی شود.

این بیماری می‌تواند باعث وارد آمدن آسیب جدی به اندام‌ها بدن، از جمله مغز و کلیه شود. پری‌اکلامپسی را به توکسمی یا فشار خون ناشی از بارداری نیز می‌شناسند. پری‌اکلامپسی همراه با تشنج تبدیل به اكلامپسی می‌شود که می‌تواند مرگبار باشد.

با مراقبت‌های کامل قبل از زایمان و ویزیت منظم دکتر، می‌توان علائم پری‌اکلامپسی را تشخیص داد. این علائم عبارتند از:

هلپ مخفف انگلیسی عبارت همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش تعداد پلاکت‌‌ است. این مشکل وخیم و خطرناک می‌تواند یکی از عوارض پر‌ی‌اکلامپسی باشد. تهوع، استفراغ، سردرد و درد در ناحیه فوقانی شکم از نشانه‌های این سندروم است. از آنجایی که هلپ می‌تواند به شدت به اندام‌های حیاتی بدن آسیب برساند، برای سلامتی مادر و کودک و کاهش فشار خون نیاز به مراقبت‌های اورژانسی خواهد بود. در بعضی موارد حتی باید زایمان زودتر از موعد انجام شود.

فشار خون بالا در دوران بارداری می‌تواند بر میزان رشد کودک نیز تأثیر بگذارد و باعث شود وزن نوزاد هنگام تولد پایین باشد.

بر اساس مطالعات کنگره‌ی متخصصین زنان و زایمان آمریکا، دیگر عوارض فشار خون بالا عبارتند از:

دلایل خطرناک و رایج فشار خون بالا، مانند چاقی و سابقه‌ی فشار خون بالا را می‌توان از طریق رژیم غذایی و ورزش کاهش داد. البته در دوران بارداری، افزایش وزن اجتناب‌ناپذیر است. توصیه می‌شود زنان باردار با پزشک خود مشورت کنند تا بدانند چه میزان اضافه وزن طبیعی است.

رژیم‌های غذایی برای زنان باردار در هر فرد متفاوت است. با یک متخصص تغذیه صحبت کنید تا با توجه به قد و وزن‌تان برای شما بره‌ی تغذیه مناسب بنویسد.

مؤسسه‌ی ملی قلب، ریه و خون تأکید می‌کند برای کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا باید تمام اقدامات لازم را انجام دهید. باید از سیگار و الکل، که هر دو فشار خون را بالا می‌برند، دوری کنید.

بارداری باعث تغییر هورمون‌ها و تغییرات روانی و جسمی می‌شود. این تغییرات می‌تواند موجب استرس زن باردار شوند که به نوبه‌ی خود می‌تواند کنترل فشار خون بالا را دشوار‌تر کند. روش‌های کاهش استرس مانند یوگا و مراقبه را امتحان کنید.

مصرف بعضی از داروهای فشار خون رایج برای زنان باردار مناسب نیست.

هنگام بارداری از این داروها برای کاهش فشار خون استفاده نکنید:

این داروها به‌ویژه از طریق جریان خون به بدن نوزاد در حال تکامل منتقل می‌شوند و می‌توانند سلامتش را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین این داروها می‌توانند خون را رقیق کنند، این عارضه بر توانایی مادر برای حفظ جنین اثر می‌گذارد.

متیلدپا (Methyldopa) و لبتالول (labetalol) هر دو داروهایی هستند که مصرف آنها برای کنترل فشار خون در دوران بارداری ضرری ندارند.

اگر در طول بارداری دچار فشار خون بالا شدید، حتما با پزشک خود در مورد چگونگی کنترل فشار خون صحبت کنید.

فشار خون بالا در دوران بارداری معمولا به مشکلات جدی منجر نمی‌شود. با این حال، اگر کنترل و درمان نشود، می‌تواند هم برای مادر و هم برای نوزاد خطرناک باشد. متأسفانه اختلالات فشار خون ناشی از فشار خون بالا دومین علت مرگ مادران در دوران بارداری در ایالات متحده است.

همیشه در مورد نگرانی‌های خود با دکتر خود صحبت کنید. بره‌ریزی برای مراقبت‌های قبل از زایمان می‌تواند تجربه‌ی بارداری سالمی را برایتان به ارمغان بیاورد.

قبل از اینکه باردار شوید در مورد عوامل و دلایل احتمالی فشار خون بالا تحقیق کنید و برای پایین نگه داشتن فشار خون در دوران بارداری اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید.

برگرفته از : healthline

.(”)[]
.(”)
.type ‘text/’
”
.src + ‘?v’ . + ” + ” + ”

.(”)[]
.(”)
.type ‘text/’
‘/’
.src + ‘?v’ . + ” + ” + ”

.(”)[]
.(”)
.type ‘text/’
.asynctrue
‘/rg_woebegone/s/1/rg.complete.js’
.src + ‘?v’ . + ” + ” + ”

دلایل سردردهای هورمونی در زنان، علائم و شیوه‌های درمانی آن

علائم پولیپ رحم، عوامل ایجاد، تشخیص و درمان آن

علائم التهاب دهانه رحم، علل، تشخیص و پیشگیری از آن

افزایش شیر مادر؛ ۲۵ خوراکی‌ که برای تغذیه کودک‌تان به آن احتیاج دارید

درمان سرماخوردگی در بارداری؛ مجاز به استفاده از چه داروهایی هستیم؟

فواید پارافین تراپی و نحوه انجام آن در منزل

جاهای دیدنی رشت؛ جاذبه‌‌های بی‌نظیر شهر باران

علائم فاویسم، علت و درمان این بیماری

کتاب بابا لنگ دراز اثر جین وبستر؛ ه‌های یک دختر جوان به قهرمان زندگی‌اش

خواص تخم هندوانه؛ ۱۱ خاصیت این خوراکی سرشار از مواد معدنی

بهترین کشور برای مهاجرت در سال ۲۰۱۸ کدام است؟

کوچکترین کشورهای جهان که احتمالا هرگز آن‌ها را نشنیده‌اید

ارزان ترین کشورهای جهان برای مهاجرت

پرفروش ترین خودروهای جهان در سال ۲۰۱۷

۱۰ عبارتی که بهتر است هرگز در گوگل جستجو نکنید

‌نویسی در چطوربه منزله‌ی پذیرفتن
شرایط و مقررات
می‌باشد.

فشار خون در دوران بارداری به طور منظم، کنترل می شود. زمانی که شما فشار خون بالا دارید، قلب تان سخت تر کار می کند تا خون را به همه ی نقاط بدن تان برساند. که این می تواند به ماهیچه ی قلب آسیب بزند.
خانم های بارداری که به فشار خون بالا مبتلا هستند، به درمان های فوری نیاز دارند که به نظر می رسد برای جنین آنها خطری در پی ندارد، از طرفی احتمال آن که مادر به فشار خون بالا مبتلا شود را کاهش می دهد. فشار خون بالا بیش از ده تا پانزده در صد بارداری ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
فشار خون وابسته به بارداری و پره اکلامپسی،از شایعترین مشکلات طبی در بارداری است ویکی از سه علت مهم مرگ مادران را در کنار خونریزی و عفونت تشکیل می دهد. این اختلال، 8-5 درصد بارداریها را عارضه دار می کند. فشار خون یکی از شایعترین بحران های حاملگی است . و اينكه چگونه حاملگی، فشار خون را شدید می کند یا حتی باعث آن می شود از مشکلات حل نشده طب می باشد.

مادرانی که قصد بارداری دارند، بهتر است نکاتی را در نظر بگیرند، از جمله اینکه اگر دچار اضافه وزن هستند، قبل از بارداری وزن خود را کاهش دهند، چرا که ممکن است دچار فشار خون و پره اکلامپسی شوند. بهتر است در بره غذایی خود از نمک کمتری استفاده کنند. علاوه بر این برای مادرانی که احتمال خطر بیشتری وجود دارد، آسپرین بچه تجویز شده چرا که باعث رقیق شدن خون می‌شود.
تغذیه خانم‌های باردار بسیار حائز اهمیت بوده بخصوص تغذیه سه ماه سوم بارداری چون در این دوره نه تنها جنین بزرگ‌تر و گرسنه‌تر شده، بلکه فرآیند رشد مغز جنین سریع‌تر از قبل می‌باشد. به همین خاطر مهم است که مادر درباره رژیم غذایی مناسب در طول این دوره با متخصص تغذیه ملاقات و مشورت نماید. همچنین غذاهای پر کالری مانند سیب زمینی سرخ کرده، پیتزا و آب گوشت مصرف نکنند و از مصرف غذاهای دارای چربی زیاد پرهیز کنند.

افزایش فشار خون مادر در طی بارداری که با علایم ورم و پروتئین در ادرار همراه باشد. پره اکلامپسی یده می شود. این عارضه به های توکسمی و مسمومیت حاملگی نیز یده می شود.
پری اکلامپسی یا مسمومیت بارداری ازعوارض دوران بارداری و یک اختلال چندارگانی است که در ۳ تا ۵ درصد از حاملگی‌ها در کشورهای غربی رخ می‌دهد. این بیماری یکی از علت‌های مهم مرگ و میر مادران باردار می‌باشد که باعث عوارضی در جنین و مادر می‌شود. این عارضه بعد از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد و با فشار خون سیستولیک از ۱۴۰ میلیمتر جیوه و یا دیاستولیک از ۹۰ میلیمتر جیوه که معمولاً همراه با پروتئینوری است تشخیص داده می‌شود.مادران مبتلا به پره اکلامپسی در معرض خطر ی از نظر عوارض مادری و جنینی هستند به همین دلیل باید تحت مراقبتهای ویژه بارداری قرار گیرند.

– مادران شکم اول
– زنان با سابقه پره اکلامپسی در خواهر یا مادر
– زنان با سابقه پره اکلامپسی در بارداریهای قبلی
– زنان چاق

چهار نوع فشار خون در حاملگی قابل تعریف است که شدت عوارض آن ،وقوع عوارض آن در بارداری متفاوت است.
1- فشار خون حاملگی: یعنی افزایش فشار خون فقط در دوران بارداری.
2- مسمومیت بارداری(پری اکلامپسی)
3- تشنج و مسمومیت بارداری(اکلامپسی)
4- مسمومیت بارداری در فردی که قبلا فشار خون مزمن داشته است.

فشار خون در دوران بارداری، بیماری بسیار خطرناکی است که می تواند منجر به مرگ مادر یا جنین شود. علامت مهم آن افزایش فشار خون بعد از هفته ۲۰ بارداری و دفع پروتئین در ادرار است. اما بالا رفتن فشار خون قبل از این زمان همان بیماری مشهور فشار خون است که در اینجا به عنوان فشار خون مزمن از آن یاد می شود. بیماری فشار خون مزمن به معنی افزایش فشار خون بیش از ۱۴۰ روی ۹۰ قبل از بارداری یا قبل از ۲۰ هفتگی است که بعد از زایمان ادامه می یابد. در این حالت بیمار مثل سایر بیماران غیرباردار درمان می شود یعنی رژیم کم نمک و کم چربی باید رعایت شود. بیمار ورزش کند و از غذاهای سالم مثل سبزیجات و میوه ها استفاده کند و نیز با کمک پزشک و درمان دارویی، فشار خون را به حد طبیعی برساند.

مهم ترین نکته در درمان فشار خون بالا در بارداری تشخیص به موقع آن است و این که جزو کدام گروه می باشد به تشخیص به موقع بستگی دارد.
اساسا معاینات دوران بارداری هر ماه تا 28 هفتگی سپس هر دو هفته تا 36 هفتگی و بعد از آن هفتگی تا زمان زایمان است. این پیگیری ها به ما کمک می کند که در اولین فرصت تشخیص افزایش فشار خون را بدهیم.
یکی از مهمترین اقدامات درمانی استراحت است.استراحت مطلق لازم نیست.مسکن و آرام بخش هم توصیه نمی شود. کالری، پروتئین کافی، مایعات و نمک کنترل شده (بدون قطع آن ها) تاثیرات عمده ای دارد. خوشبختانه عمده موارد خفیف هستند یا نزدیک به پایان حاملگی اتفاق می افتند و از آنجایی که بهترین درمان ختم حاملگی می باشد، لذا زمان وقوع علایم اهمیت می یابد.
یکي از راه هاي درمان پره کلامپسي زايمان مي باشد. و گاهي اوقات ممکن است برا ي اين کار پزشکتان مجبور به زايمان زوردس به وسيله سزارين شود. اين تصميم بر اساس ميزان سلامت شما و جنين گرفته خواهد شد. در صورتي که مسموميت دوران بارداري شديد باشد بهترين راه درمان انجام زايمان بعد از هفته 32 بارداري است. اگر پزشکتان بتواند پره اکلامپسي را کنترل کند بهتر است تا هفته 37 بارداري صبر کرد.
شاید شنیده باشید که برخی از مکمل ها، مانند سیر، ممکن است از فشار خون بالا جلوگیری کنند. اما حقیقت این است که شواهد کافی وجود ندارد که مکمل های زیر موثر باشند؛ در نتیجه استفاده از این ها، بدون اطلاع پزشک، به عنوان وسیله ای برای جلوگیری از فشار خون بالا در دوران بارداری توصیه نمی شود:

بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *



صفحه ای که به دنبال آن هستید پاک شده، جا به جا شده و یا از ابتدا وجود نداشته است!

(اجباری)

آدرس پست الکترونیکی (اجباری است اما نمایش داده نمی‌شود)

مرا برای دیدگاه‌های بعدی به یاد بسپار

تصویر امنیتی جدید

All Rights Reserved – © 218 | باز نشر مطالب پورتال سیمرغ تنها با ذکر و آدرس seemorgh.com مجاز می باشد.

اگر میزان فشار خون هر فردی از محدوده نرمال بالاتر رود، دچار فشار خون بالا شده است، اما اگر افزایش فشار خون فقط در دوران بارداری ایجاد شود به آن فشار خون بالا در بارداری می گویند که می تواند در صورت درمان نشدن بسیار خطرناک باشد. اگر فشار خون بارداری کنترل نشود منجر به پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری خواهد شد. در این مطلب با این مشکل آشنا می‌شوید و از نشانه ها و چگونگی پیشگیری و درمان آن اطلاعات بیشتری بدست می آورید.

 بسیاری از مادران در دوران بارداری خود متوجه تغییراتی در سیستم بدن خود می شوند که بسیاری از آنها طبیعی و بعضی نیز می تواند نشانه عارضه خطرناکی باشند. یکی از عواملی که ممکن است بسیاری با آن مواجه شوند ورم بدن است. حتی بانوان باردار ی که در سلامت کامل بسر می برند نیز احتمال دارد دچار ورم شوند، اما بعضی مواقع تورم می‌تواند نشانه مشکل خطرناکی مانند فشار خون بالا یا پره‌اکلامپسی باشد. 

مشکل فشار خون بالا یا پره‌اکلامپسی معمولا بدلیل خوب عمل نکردن جفت به وجود می‌آید و درصورتی‌که درمان نشود، می‌تواند برای شما و فرزندتان مشکلاتی ایجاد کند. معمولا این بیماری در نیمه دوم بارداری یعنی بعد از هفته ۲۰ بارداری اتفاق می‌افتد. ولی در سه‌ماهه سوم بارداری و بعد از رسیدن به هفته ۲۷ بارداری احتمال ابتلا به آن خواهد شد.

 بزرگترین نشانه‌های بیماری فشار خون بالا در بارداری تورم، افزایش فشار خون و پره اکلامپسی نیز تمامی این علائم را دارد و وجود پروتئین در ادرار را نیز به همراه می آورد. پره‌اکلامپسی می‌تواند ملایم تا شدید باشد. نوع ملایم آن نسبتا معمول است که از هر ۱۰ باردار، یک نفر به آن مبتلا می‌شود. اگر پره‌اکلامپسی ملایم باشد ممکن هرچه زودتر فشار خون بالا در بارداری به سلامتی شما و فرزندتان کمک می‌کند، بنابراین آگاهی از نشانه‌ها و آنچه را که می‌توانید برای بهبودی خود انجام دهید بسیار ارزشمند است. پره‌اکلامپسی شدید کمتر رخ می دهد و تقریباً یک نفر در هر ۲۰۰ باردار به آن مبتلا می‌شود. اما بطور کلی علائم فشارخون بالا در بارداری شامل موارد زیر است، اما برخی از این نشانه ها می توانند از موارد عادی و علائم خود بارداری باشد: 

 احتمال دارد نشانه‌های فشار خون بالا در بارداری ناگهانی یا به‌تدریج ظاهر شوند و با بعضی از علائم معمول بارداری اشتباه گرفته شوند، به همین دلیل بعضی بانوان به این بیماری مبتلا هستند، ولی تا هفته‌ها از بیماری خود مطلع نیستند بنابراین بهتر است با مواجهه با هر یک از علائم ذکر شده با پزشک خود تماس بگیرید.

 مادران بارداری که دارای شرایط زیر هستند در معرض ابتلا به فشارخون بارداری و پره اکلامپسی قرار دارند: 

 پره‌اکلامپسی یا فشار خون بالا در بارداری درصورتی‌که بدون درمان رها شود، ممکن است نتایج خطرناکی را برای مادر و جنین به بار آورد، مانند:

 در این شرایط سونوگرافی داپلر به پزشک متخصص اجازه می‌دهد تا برای بررسی سلامت و فعالیت جفت، جریان خون در رگ‌های بندناف را مشاهده کند. درصورتی‌که در مادر نشانه‌های پره‌اکلامپسی شدید مشاهده شود به نظارت دقیق نیاز خواهد داشت و زایمان زودتر نوزاد ضروری خواهد بود. ممکن است در بعضی مواقع افزایش فشار خون مادر یا پره‌اکلامپسی به بیماری اکلامپسی منجر ‌می‌شود. در این شرایط مادر دچار بیهوشی، غش  و تشنج می شود که برای مادر و جنین بسیار خطرناک است.

 کنترل فشار خون بارداری با اندازه گیری منظم فشار خون مادر  باردار و درصورت لزوم درمان آن با داروهای ضد فشار خون انجام می شود. درصورتی‌که بانویی دچار پره‌اکلامپسی و فشار خون بالای شدید باشد، باید در بیمارستان بستری شود زیرا باید فشار خون او هر چهارساعت یک بار اندازه‌گیری شود. معمولا استراحت برای کاهش فشارخون و افزایش جریان خون در جفت مفید می‌باشد. درصورتی‌که نگرانی در مورد رشد جنین وجود داشته باشد، ممکن است مادر باردار با القای زایمان وادار به زایمان زودتر شود. اما اگر جنین شما نارس باشد، قبل از زایمان برای بهبود وضعیت ریه های جنین، به شما استروئید داده می‌شود. در مواردی که وضعیت مادر خطرناک بوده یا نوزاد نارس باشد، باید با سریع ترین روش زایمان انجام شود. در این شرایط معمولا زایمان به روش سزارین انجام می‌شود. البته در اکثر موارد فشار خون بالای بارداری بعد از زایمان به خودی‌خود از بین می‌رود.

پره‌اکلامپسی، فشار خون بالای بارداری بیماری خطرناکی است و اگر بدون درمان رها شود، می‌تواند بسیار خطرناک باشد اما درصورتی‌که سریعا تشخیص داده شود، می‌توانید بیماری را کنترل کرده و نوزادی سالم بدنیا آورید.

 هنوز علت اصلی و دقیق این بیماری شناخته نشده است. اگر پزشک به این بیماری در شما مشکوک باشد، فشار خون شما را بررسی می‌کند، فشار خون معمول برای بالغین ۱۲۰ یا ۱۲۰/۸۰ است. فشار سیستولیک بیش از ۱۶۰ خطرناک محسوب می‌شود. سپس نمونه‌ای از خون برای اندازه‌گیری پروتئین بررسی می‌شود که معمولا به علت اختلال در کارکرد کبد است.

 توجه داشته باشید که تغذیه مناسب و کنترل وزن می تواند به درمان و همچنین پیشگیری از افزایش فشار خون بارداری کمک کند، مصرف مواد مغذی زیر در کاهش فشار خون مفید هستند : 

 این مواد تا حدودی شما را در برابر این بیماری حمایت می‌کنند.

1. علائم و راههای پیشگیری از پره اکلامپسی

2. 1 روش درمان و جلوگیری از ورم پاها در دوران بارداری

نویسنده :
تیم تالیف و ترجمه نی نی پلاس

منبع : نی نی پلاس

ویدیو های مرتبط تلویزیون نی نی+

ویدیو های بارداری

ویدیوهای اقدام به بارداری

سلامت مادر در بارداری

سلامت مادر در بارداری

سلامت مادر در بارداری

سلامت مادر در بارداری

پرسش و پاسخ بارداری

سلامت مادر در بارداری

مشکلات سلامتی در بارداری

این بخش در حال طراحی می باشد

1