داروی بیهوشی موقت خوراکی

خواص دارویی و گیاهی

نشان‌گذاری

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
[[رده:نمادهای
نوشتار]]

کتامین نوعی داروی مورد استفاده جهت بیهوش‌ کردن، ایجاد آرامش و تسکین درد در انسان و حیوان است و از دسته‌ی داروهای کلاس ۳ بوده و برای استفاده در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها مورد تأیید قرار‌گرفته است و از عوارض آن به توهم‌زایی، آرام‌بخشی و گوشه‌گیری می‌توان اشاره‌کرد و ازجمله دارو‌هایی است که به‌طور غیر‌قانونی جهت تفریح و تفنن نیز استفاده‌می‌گردد. کتامین اگر زیر‌نظر پزشک معالج و  با شیوه‌های پزشکی کنترل‌شده مصرف شود، سلامت و اثربخشی مورد‌نظر خود را خواهد داشت ولی استفاده‌ی درازمدت و بدون‌کنترل آن ممکن‌است منجر به مقاومت و اعتیاد روانی شود.

کتامین‌چیست؟

کتامین نوعی بیهوش‌کننده‌ی بی‌رنگ و بی‌بو است که به انسداد انتقال‌دهنده‌ی عصبی گلوتامات در  فردگیرنده‌ پرداخته و موجب احساس خلسه و عدم‌آگاهی شخص از محیط اطراف می‌گردد‌.

داروهای دیگر از این خانواده شامل:

فِن‌سیکلیدین ‌(‌DXM ،(PCP و اکسید نیتروژن (گاز خنده‌آور) هستند. مصرف این نوع داروها احساس بی‌حسی و جدا‌شدن از محیط اطراف بدن را برای فرد در‌پی خواهد داشت‌.

داروی بیهوشی موقت خوراکی

کتامین به‌عنوان داروی بیهوشی در مناطقی که محدودیت دسترسی به تجهیزات احیا‌کننده وجود دارد، کاربرد داشته و سوء‌مصرف کتامین با استفاده از سایر مواد‌مخدر در کلوب‌های شبانه از‌جمله اکستازی همراه می‌باشد. کتامین ازنظر ساختاری به فنسیکلیدین‌(PCP) شبیه است.

کتامین گاهی اوقات برای بیهوش‌کردن و یا حفظ بیهوشی عمومی استفاده می‌شود و در دوزهای پایین‌تر می‌تواند درد را کاهش‌دهد. به احتمال زیاد از آن برای مداخلات تشخیصی و اقدامات جراحی کوتاه‌مدت مثل کشیدن دندان و در عمل‌های جراحی مربوط به کودکان استفاده می‌شود.

داروی یاد‌شده در حالت قانونی و توسط پزشک به‌وسیله‌ی تزریق داخل عضله یا تزریق وریدی (IV) مورد استفاده قرار‌می‌گیرد. هرگاه کتامین به‌عنوان داروی بیهوشی در انسان استفاده شود، از آن در ترکیب با داروی دیگری برای جلوگیری از توهم استفاده می‌گردد.

استفاده‌ی غیرقانونی(تفننی) از کتامین می‌تواند به‌صورت خوراکی به شکل قرص، کشیدن (با بینی)، دود‌کردن با توتون و تنباکو و ماری‌جوانا و یا به‌صورت مخلوط‌کردن آن با نوشیدنی‌ها  و نوشیدن آن باشد و در موارد، آن را به پودر سفید‌رنگی برای کشیدن با بینی(Snopting) تبدیل‌می‌کنند. صرف‌نظر از نحوه‌ی مصرف آن، اثر آن درعرض چند‌دقیقه شروع می‌شود و به‌مدت کمتر‌از یک‌ساعت باقی می‌ماند. اگر کتامین به‌صورت خوراکی مصرف شود، ممکن‌است تهوع و استفراغ شدیدی در‌پی داشته باشد.

موارد استفاده درمانی کتامین:

موارد استفاده از کتامین اغلب در دامپزشکی است و در انسان نیز پیش‌از عمل‌جراحی، در‌حین‌عمل و پس‌از آن برای کنترل درد پس‌از عمل مورداستفاده قرارمی‌گیرد. از این دارو همچنین برای کنترل مراقبت‌های ویژه در تشنج‌های به‌درازاکشیده‌ی صرع نیز استفاده می‌شود(Status Epilepticus).

بیهوشی با کتامین به‌دلیل حفاظت از رفلکس‌های پشتیبان مجاری تنفسی و عدم تأثیر تضعیف‌کننده بر سیستم گردش‌خون همانند سایر داروهای بیهوشی‌، از ضریب اطمینان بالایی برخوردار است.

با این‌حال، در برخی موارد نیز مطابق گزارشات هنگام بازگشت از بیهوشی ناشی‌از کتامین، بیمار با اختلال حواس (Disturbing Sensations) همراه بوده است‌.

استفاده غیر‌قانونی از کتامین‌:

طی بررسی‌های سال ‌۲۰۰۶ مؤسسه‌ی مصرف دارو و بهداشت (NSDUH)‌، نرخ مصرف غیرقانونی کتامین به میزان‌۰/۱‌درصد برای افراد ۱۲سال و (با نرخ [۰/۲درصد‬] برای افراد ۱۸ ‌تا‌ ۲۵ ‌ساله) بوده‌است.

مصرف کتامین اغلب در محیط‌های تفریحی و کلوب‌های شبانه‌، سبب ایجاد احساس حضور در ارتفاع می‌شود که برای حدود یک ساعت به‌طول می‌انجامد. احساس سرخوشی همراه با احساس شناور بودن و دیگر پدیده‌های «خارج از بدن» بودن. توهم‌های مشابه LSD از‌جمله موارد ‌تأثیر مصرف کتامین است‌.

دوزهای بالاتر کتامین اثر‌های شدیدتری تحت عنوان «حفره‌ی-k یا K-Hole» را در‌پی دارد که به‌موجب‌آن‌مصرف‌کنندگان کتامین نمی‌توانند حرکت‌کرده یا ارتباط برقرار نمایند و احساس شدید خارج از بدن بودن را دارند. برخی از افرادی‌که کتامین مصرف می‌کنند به‌دنبال رسیدن به این نوع تجربه (Transcendental/Experience) هستند! در‌حالی‌که برخی دیگر آن را تجربه ای وحشتناک تلقی می‌کنند.

‌های برند تجاری:

• Ketalar

• Ketanest

• Ketaset

عوارض:

مصرف کتامین می‌تواند طیف گسترده‌ای از اثرها، ازجمله موارد زیر را درپی داشته باشد:

• خواب‌آلودگی

• تغییرات در ادراک رنگ و صدا

• توهم

• سردرگمی

• هذیان

• تفکیک از بدن یا هویت

• شوریدگی

• مشکل در فکرکردن یا یادگیری

• تهوع

• اتساع مردمک

• حرکات عضلانی غیرارادی

• انقطاع کلام

•  بی‌حسی

• فراموشی

خطرهای مصرف کتامین:

کتامین می‌تواند به افزایش فشار داخل جمجمه‌ و افزایش فشارخون منجر شود. استفاده‌ی پزشکی از کتامین در افرادی‌که دارای ضایعه‌ی مغزی (تومور)، اِدِم مغز و گلوکوم هستند منع مصرف دارد. این دارو باید با احتیاط کامل در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر (CAD)، افزایش فشار‌خون، بیماری تیروئید و یا در الکلیسم مزمن و یا مسمومیت حاد الکل استفاده ‌شود.

مشخص‌کردن مقدار «دوز» کتامین نیز از‌جمله اقداماتی است که باید دقت فراوانی در‌آن به‌عمل آید زیرا مرز ناچیزی بین مقدار دوز  اثر مطلوب دارو و عوارض سوء آن وجود دارد. استفاده‌ی تفننی مکرر از کتامین به اختلال روانی و آسیب‌های فیزیکی عمده به مثانه منجر می‌گردد که تحت‌عنوان التهاب مثانه‌ی اولسراتیو ناشی‌از کتامین شناخته‌می‌شود.

داروی بیهوشی موقت خوراکی

درمان واکنش‌های جانبی به کتامین‌:

در انجام مراقبت‌های پزشکی در‌پی مسمومیت کتامین، باید توجه داشت که‌ اثرهای دارو در شخص مصرف‌کننده‌ی کتامین تا زمانی‌که تحت خدمات پزشکی قرارگیرد‌، از‌بین‌رفته است. ترکیب کتامین با سایر مواد مانند الکل،  اثر آرام‌بخش آن‌را افزایش‌داده و مصرف بیش‌از‌حد آن می‌تواند منجر به مرگ شود‌.

هرگاه کتامین به‌درستی توسط متخصصان پزشکی مورد استفاده قرار‌گیرد، داروی بی‌خطر و با ارزشی است. اما هنگامی‌که از آن استفاده‌ی تفننی می‌شود، مصرف سوء آن ممکن‌است نتایجی غیرقابل پیش‌بینی بر عملکرد سلامت جسمی و روانی فرد بگذارد. سوء‌استفاده (Misuse) از کتامین می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی و روانی شده و در برخی موارد منجر به مرگ گردد.

نشریه پزشکی امروز اگرچه به هیچ نهاد ، سازمان ، ارگان وابسته نیست ولی وابسته محبت خوانندگان و همکاران گرانقدری است که از گذشته های دور تاکنون دست دراز شده نشریه را به گرمی فشرده اند و زیر بار منت آنان است.

خیابان طالقانی- شهید موسوی شمالی (فرصت) – شماره ۹۰- طبقه اول

۸۸۸۴۶۳۲۰



بسیاری بر این باورند که بیماران قبل از اوایل قرن بیستم باید دندان کشیدن های دردناک یا جراحی های عمومی مختلف را تنها با نوشیدن نوشیدنی های الکلی تحمل می کردند. اما تحقیقات و کشفیات باستان شناسی چنین باوری را مردود دانسته و مشخص شده که دستکم افراد خاصی مجبور نبوده اند چنین دردهایی را تحمل کنند. برخی از نیاکان باستانی ما بسیار خلاق بوده و از این خلاقیت خود در حوزه درمانی و دارویی نیز استفاده کرده اند. اگر چه هنوز هیچ اطلاعاتی در مورد نحوه بدست آوردن این دانش و باورهای علمی نداریم اما می دانیم که آن ها با استفاده از منابع طبیعی و محدودی که در اختیار داشتند بهترین استفاده را برای کاهش درد و بیهوش کردن بیماران کرده اند. در ادامه این مطلب شما را با تعدادی از موثرترین داروهای تسکین دهنده درد و بیهوشی دوران باستان آشنا خواهیم کرد.

تا جایی که می دانیم حتی ۳۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نیز گیاه خشخاش را در قسمت های جنوبی بین النهرین می کاشته اند. سومری ها گیاه خشخاش را «هول گیل» به معنای «گیاه شادی» می یدند که نشان می دهد از تاثیر بی حس کننده و نشئه آور آن اطلاع داشته اند. دانش جمع آوری گیاه خشخاش و گرفتن شیره تریاک از آن از سومریان به آشوریان منتقل شده و سپس به بابلی ها و از آن جا نیز به مصریان باستان رسید. در حدود سال ۱۳۰۰ قبل از میلاد مسیح مصریان باستان خود خشخاش می کاشتند. تجارت تریاک در زمان حکومت فرعون های ثوتموس چهارم، آخناتون و توتانخامن رونق زیادی گرفته بود.

در سال ۳۳۰ قبل از میلاد مسیح اسکندر کبیر تریاک را با خود به ایران و هندوستان آورد. در حدود سال ۱۳۰۰ پس از میلاد مسیح استفاده از تریاک در اروپا کاری شیطانی تلقی شد اما در حدود سال ۱۵۲۷ بار دیگر به خاطر ویژگی های دارویی استفاده از آن رواج یافت. تریاک به عنوان یک داروی بیهوش کننده و بی حس کننده مورد استفاده قرار گرفت. البته بعدها از آن برای لذت شخصی بردن نیز استفاده شده و اسم آن با قاچاق و دیگر جرم های خطرناک مترادف گردید و هنوز هم در جامعه منفی خاصی نسبت به آن وجود دارد.

مانند بسیاری دیگر از گل ها و گیاهان دارویی که برای اهداف پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد گیاه بنگ دانه نیز تاثیرات روانگردانی دارد اما از دوران باستان از آن برای کاهش درد و به عنوان داروی بیحس کننده استفاده شده است. بنگ دانه حاوی آتروپین (سمی که در گیاهان تاجریزی یافت شده و برای ریلکس و شل کردن عضله مورد استفاده قرار می گیرد) و اسکوپولامین (آلکالوئیدی سمی که برای جلوگیری از استفراغ کردن، آرام کردن اشخاص و یا به خواب رفتن مورد استفاده قرار می گیرد) است و در قرن اول پس از میلاد مسیح برای کاهش درد مورد استفاده قرار گرفت.

داروی بیهوشی موقت خوراکی

در ترکیه دوران باستان از بنگ دانه که به آن بنگ گفته می شد به شکل قرص یا به صورت سیگاری استفاده می شد تا بدین ترتیب درد دندان، درد گوش یا دیگر دردهای ناشی از بیماری های مختلف تسکین داده شود. به عنوان دارویی برای کاهش درد دندان، بنگ دانه به صورت بخور وارد دهان فرد می شد. بعد از این که فرد با استفاده از آب گرم دهانش را آب می کشید، دانه های بنگ دانه را روی زغال های افروخته می پاشیدند و دودی که از آن متصاعد می شد وارد دهان شده و درد دندان را کاهش می داد.

در دسته ای که متعلق به ۱۰۰ سال قبل از میلاد مسیح است به طب سوزنی به عنوان یک سیستم سازمان یافته برای تشخیص و درمان بیماری ها اشاره شده است. این دسته که به صورت پرسش و پاسخ نوشته شده است شامل سوالاتی از امپراطور چین است که وزیر او چی پو به آن ها پاسخ می داده است. این دسته بر اساس آداب و تعالیم پزشکی فلسفه تائو که قرن ها قدمت داشته نوشته شده است. در این دسته به کانال های نیروی زندگی اشاره شده است که برای درمان بیماری های مختلف و از طریق وارد کردن سوزن هایی در مکان های خاصی که به این کانال ها مربوط می شود اهمیت بالایی داشته اند. این سبک درمانی در قرن هفدهم مورد بی مهری قرار گرفته و انجام آن در سال ۱۹۲۹ ممنوع گردید.

اما بار دیگر در سال ۱۹۴۹ استفاده از آن رونق گرفته و قانونی اعلام شد. از آن سال به بعد استفاده از طب سوزنی به ژاپن و کشورهایی اروپایی گسترش یافته و به ایالات متحده نیز رسید. با این وجود مطالعات محدودی در زمینه موثر بودن این روش درمانی انجام شده که البته نشان از تاثیر داشتن آن در برخی از موارد بوده است.

یکی از اولین داروهای بیحس کننده که بیماران را برای مدتی بیهوش می کرد مهر گیاه داشت. دیوسکوردیس، پزشک یونانی (۴۰ تا ۹۰ پس از میلاد مسیح) در قرن اول میلادی از تاثیرات این گیاه و به خصوص نوشیدنی آن سخن گفته است. در واقع نوشیدنی بدست آمده از این گیاه، بیمار را به خوابی عمیق فرو می برد که در این مدت جراحی های مختلف روی او انجام می گرفت. وی این حالت خواب عمیق را «بیهوشی» یده است. در قرن سیزدهم میلادی در ایتالیا، اوگو بورگوگنونی برای اولین بار از اسفنج خواب آور برای به خواب بردنی که شبیه بیهوشی بود استفاده کرد. در این روش وی اسفنج را در محلول تریاک، مهر گیاه، شوکران و برخی داروهای دیگر فرو می برد و بعد از خیس شدن روی بینی بیمار نگه داشته می شد تا این که بخار تولید شده از آن باعث می شد فرد بیهوش شود.

اگر چه این گیاه یک گیاه سمی بود اما عصاره آن در دوران باستان به عنوان یک مُسکن و داروی خواب آور مورد استفاده قرار می گرفت. در کتب پزشکی نوشته شده توسط دیوسکوریدس، تئوفاراستوس و سلسوس و البته پلینی پیر از خواص بیهوش کننده این گیاه یاد شده است. البته این گیاه تاثیرات جانبی خطرناکی نیز دارد. استفاده بیش از سه گرم از این گیاه همراه با شراب باعث می شد که فرد وارد دنیای توهمی شود و دو برابر این میزان می توانست باعث دیوانگی فرد به مدت بیش از سه روز نیز بشود. مقادیر از این نیز دیوانگی همیشگی و حتی مرگ را در پی داشت. اگر چه تاتوره در کاهش درد بیماران در دوران باستان و در جراحی های متعدد بسیار موثر بود اما در صورتی که به درستی مورد استفاده قرار نمی گرفت مرگ بیمار را در پی داشت. به همین دلیل این گیاه را با «سیب شیطان» می شناختند.

در معبد دلفی، موبدان آپولو بعد از بالا کشیدن گازهایی که از زیر معبد خدای خورشید بیرون می آمد پیشگویی هایی انجام می دادند. این گازها حاوی مقداری اتیلن بودند، یک ماده بیهوش کننده که از طریق استنشاق کردن وارد بدن می شد. در سال ۱۹۳۰ اتیلن به عنوان یک داروی بیهوش کننده جدید جایگزین کلروفورم شد. در آن زمان کلروفورم به دلیل تاثیرات جانبی پس از عمل جراحی مانند مرگ ناگهانی و اتر نیز به دلیل مبتلا کردن بیمار به اسهال و استفراغ پس از جراحی در مسیر خارج شدن از دور قرار داشتند و کم کم جای خود را به اتیلن می دادند. به گفته پزشکی که ۸۰۰ بار از اتیلن در جراحی های خود استفاده کرده است این ماده پس از سه تا هشت دقیقه باعث بیهوش شدن بیمار می شود بدون این که به فرد احساس خفگی یا حس ناخوشایند دیگری دست بدهد.

بیمار نیز به محض این که ماسک بیهوشی از روی صورت او برداشته می شد بیدار شده و هیچ نشانه ای از اثرات جانبی اتیلن در بدن او دیده نمی شد. استفاده از اتیلن فواید بسیار دیگری نیز داشت. از آن جایی که اتیلن کمتر سمی بوده و صدمه کمتری به سیستم عصبی و سلول های بدن می زد و کمتر نیز بیمار را دچار سر درد می کرد بسیار مورد توجه قرار گرفت. اتیلن باعث التهاب و تحریک ریه نمی شد، فشار خون را کاهش می داد و باعث خونریزی یا عرق کردن بیش از حد بیمار بعد از جراحی نمی شد. با این وجود استفاده از اتیلن بدون مشکل نیز نبود. اتیلن خیلی زود تاثیر خود را از دست می داد و بسیار قابل انفجار بود بدین ترتیب در هر مکانی امکان استفاده از آن وجود نداشت به خصوص در مجاروت شعله و گرما و در اتاق های آزمایش اشعه ایکس.

از سال ۲۹۰۰ قبل از میلاد مسیح، امپراطور فو در چین از شاهدانه به عنوان کاهش دهنده درد استفاده می کرد. حتی از این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی در دایره المعارف دارویی چینی که متعلق به ۱۵ قرن از میلاد مسیح نیز یاد شده است. بدین ترتیب از چین بود که استفاده از شاهدانه به عنوان دارویی مُسکن به دیگر نقاط جهان گسترش یافت. در حدود ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح هندی ها با ترکیب کردن شاهدانه و شیر یک داروی تسکین دهنده درد به بهانگ تولید می کردند. بعدها از شاهدانه برای تسکین درد گوش، جاهای ورم کرده و التهاب استفاده می شد.

در قرن دوم پس از میلاد مسیح یک پزشک چینی به هوا تو از ترکیبت کردن شاهدانه و رزین و شراب یک ماده بیهوش کننده ساخت که با استفاده از آن جراحی های شکمی، کمری و سینه ای را عمدتا بدون این که بیمار احساس دردی داشته باشد انجام می داد. در سال ۸۰۰ پس از میلاد مسیح، پزشکان عرب از شاهدانه برای کاهش سر دردهای میگرنی استفاده می کردند.

در چین باستان ریشه گیاه شاه تره را در سرکه جوشانده و از آن برای برطرف کردن سر درد و کمر درد استفاده می شد. این گیاه که از خانواده خشخاش می باشد معمولا در مناطق شرقی کشور چین می روید. بر اساس تعالیم پزشکان کنونی، شاه تره ویژگی تسکین دهنده درد بسیار قوی دارد زیرا حاوی مقادیر زیادی دهیدروکوریبالبین است که یک ترکیب طبیعی تسکین دهنده در می باشد. پزشکان چین باستان بر این باور بودند که شاه تره بدلیل این که جریان نیروی زندگی چی را در بدن بهبود می بخشد باعث تسکین درد می شود. تحقیقات اخیر نشان داده که شاه تره به شیوه ی مورفین عمل کرده و درد را تسکین می دهد. البته شاه تره برخلاف مورفین اعتیاد آور نیست. بسیاری بر این باورند گیاهی که هزاران سال پیش توسط چینی ها برای کاهش درد استفاده می شد می تواند داروی آینده ی برای بیهوش کردن بیماران باشد.

یکی از روش های تسکین درد بیهوش کردن بیماران بوده است. پزشکان باستان بعضی اوقات با فشردن شاهرگ های گردن بیمار جریان خون از قلب به مغز را به صورت موقتی کاهش می دادند. ارسطو از موثر بودن این روش برای بیهوش کردن بیماران گفته است. به گفته ی وی اگر این رگ ها از بیرون فشرده شوند، افراد در واقع خفه نمی شوند بلکه بیهوش می شوند و بی حرکت روی زمین می افتند. در مجسمه هایی که از دوران باستان یونان بجای مانده نشان داده شده که از این روش برای بیهوش کردن افراد استفاده می شده و یونانیان بدون شک از چنین روشی آگاهی کامل داشته اند.

برای قرن ها از پوست درخت بید به عنوان دارویی برای کاهش التهاب که کاهش درد را در پی دارد استفاده می شد. بید سفید معمولا در طول رود نیل رشد کرده و بدین ترتیب منبع کافی از این گیاه در دسترس مصریان قرار داشت. در متون پزشکی بجای مانده از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح اطلاعاتی در مورد استفاده از پوست درخت بید به عنوان تسکین دهنده درد وجود دارد. چینیان و یونانیان باستان از پوست درخت بید به عنوان مُسکن و دارویی برای کاهش التهاب استفاده می کردند.

تحقیقات امروزی نیز نشان می دهد که پوست درخت بید یک ترکیب مُسکن بسیار قوی است زیرا در خود مقادیر زیادی سالیسین دارد که تاثیری بسیار شبیه آسپرین دارد. همچنین تحقیقات نشان می دهد که پوست درخت بید حتی در مقادیر کمتر نیز عملکرد بسیار بهتر و موثرتری نسبت به آسپرین دارد. به دلیل موثر بودن آن هنوز هم از پوست درخت بید برای درمان سر درد، کمر درد و آرتروز استفاده می شود.

این جمله که پوست بید از اسپرین قوی تره غلطه درستش اینه که یک ملکول سالسلیک قدرت بیشتری از اسپرین (استیل سالسیلیک) داره در واقع این ماده در پوست درخت بید اونقدر کمه که برای اثر برابر با یک قرص اسپرین باید ۶۰ کیلو از پوست درخت بید مصرف بشه

۱۳۹۵. تمامی حقوق برای Rooziato (روزیاتو) محفوظ است.

·         از طریق خوراکی :

دارو همراه آب، میوه، گوشت، عسل و (داروهای آرام بخش نظیر هالوپریدول و )

·         تزریق به کمک سرنگ pole syringe :

برای تزریق دارو به حیوان در قفس ها و یا هر محفظه ای که حیوان در آن مهار شده و یا به دام افتاده.

داروی بیهوشی موقت خوراکی

·         سرنگ های پرتابی یا لوله های دمنده ی پرتاب سوزن  Blow Pipes:

برد متوسط 5/ الی 15 متر

بی سر و صدا، سبک وزن و ارزان، مناسب برای محیط های کوچک و باغ های وحش

·         تفنگ های بیهوشی مثل تفنگ هایTele-mject:

یک نوع گاز فشرده نیروی لازم را برای پرتاب دارت فراهم می نماید. معمولاً این هوای فشرده توسط کپسول های حاوی گاز دی اکسیدکربن تأمین می شود.

فشار گاز به منظور تنظیم سرعت و برد پرتاب سرنگ باید کنترل شود.

معیارها و نکات مورد توجه در انتخاب نوع و ترکیب دارو:

Ø      هدف، نوع و رفتارگونه

Ø      ایمن بودن دارو برای سلامت حیوان وفرد بیهوش کننده

Ø      توجه به تاریخ انقضاء و شرایط نگهداری دارو

Ø      داشتن نتایج موفقیت آمیز درگذشته

Ø      برآورد دقیق مدت زمان لازم برایبیهوشی

Ø      توجه به اثرات جانبی دارو

Ø      توجه به امکانات، نیاز یا عدم نیاز مادهبیهوش کننده

 به آنتی دوت

Ø      عدم استفاده و تزریق داروی باقیمانده در سرنگ 

به مدت طولانی

ویژگی های لازم برای انتخاب داروهای بیهوشی :

1)   حاوی بیهوش کننده است و نباید برای انسان خطرناک باشد ( تماس از طریق دست  یا تزریق یا ).

2)   زمان تزریق داروی بیهوشی: حیوانبلافاصله باید بیهوش شود. زمان القابیهوشی کم باشد.

3)   حیوان در زمان معقولی به هوش آید.اگر بعد از تزریق دارو، بازگشت حیوان بهحالت اولیه طول کشید باید از ماده پادزهر استفاده شود.

4)   دارو نباید باعث سفت شدن و کزازعضلات شود. مثلا نیکوتین باعث ایستقلبی میگردد.

5)   وقتی حیوان بیهوش است باید از آنمراقبت به عمل آید مثلا  از ترشح بزاقدرون ریه جلوگیری شود و خاک وارد چشمحیوان نشود. بنابراین حیوان را مرتبا بایدجابجا کرد. چشم حیوان باید بسته باشد.

6)   دز داروها را باید دقت کردکه سببover dose نگردد که در این صورت باعثتلف شدن حیوان می گردد.

7)   دارو نباید تاریخ مصرف گذشته و یا از قبل داخل سرنگ مانده باشد.

8)   داروهایی که پودری هستند و باید به صورت محلول درآیند، نباید زمان زیادی قبل از تزریق بصورت محلول درآیند.

9)   کار کردن با دارو باید ساده باشد.

 نکات ضروری در کاربرد عملی وتزریق دارو:

¥ جلوگیری از تماس دارو با چشمها، دهان، دست و به ویژه زخم موجود در بدن.درصورت تماس با پوست بلافاصله باید محل را شستشو داد.

¥ به جانوری که در اثر دنبال کردن، سروصدا و به آن استرس وارد شده نباید داروی بیهوشی تزریق شود چون ممکن است بیهوش نشود و یا به آن شوک وارد شود.

¥ با زاویه 9 درجه سرنگ پرتاب گردد در غیر این صورت احتمال کمانه کردن سرنگ بر روی بدن حیوان وجود دارد.

داروی بیهوشی موقت خوراکی

¥ تزریق سرنگ های پرتاب شونده (Dart) باید در نواحی عضلانی قسمت ختفی یا شانه صورت گیرد و از تزریق در ناحیه قفسه سینه و یا ناحیه شکمی خودداری گردد چون احتمال دارد به ریه و احشاء صدمه وارد کند.

مراقبتهای ویژه هنگام بیهوشی:

Ø شناخت تغییرات فیزیولوژیکی پس از دریافت داروی بیهوشی (با در نظرگرفتن هدف استفاده از داروی آرام بخش یا بیهوشی) جهت اقدامات بموقع پیشگیرانه میتواند به کاهش آسیبهای احتمالی به حیوان منجرگردد.

 بنابراین اقدامات ذیل هنگام بیهوشی ضروری می باشند:

Øاطمینان از بیهوشی و عمق آن

Øکنترل دستگاه تنفسی، دمای بدن و میزان اکسیژن خون (oxymeter)

Øبستن چشم حیوان در هنگام بیهوشی

Øجابجایی و انتقال حیوان به بستر مناسب برای انجام عملیات مورد نیاز

Øمراقبت لازم برای جلوگیری از نفخ حیوان بویژه در نشخوارکنندگان و همچنین جلوگیری از خفگی و تنگی نفس

Øجلوگیری از افزایش دمای بدن با ریختن آب

Øاستفاده از آنتی دوت در صورت نیاز

Øپرهیز از هرگونه سروصدا در زمان بیهوشی و بعد از آن

Øجلوگیری از تغذیه و خوردن آب برای حیواناتی که در باغ وحش و یا اسارت نگهداری می شوند تا زمان بازیابی حالت عادی حیوان که معمولاً 12تا 24ساعت می باشد.

Øدرمان هرگونه جراحت ناشی از عملیات زنده گیری و تزریق دارو

داروهای بیهوشی متداول در حیات وحش:

1- اتروپین هیدروکلراید (M-99) Ethrophine Hydrochloride       

üدارای حاشیه ایمنی بالایی است.

üدارویی بسیار سریع العمل با حدود سلامتی بالاست. گاهی قدرت آن ده هزار برابر مورفین است.

üفوق العاده آرام بخش و بی حس کننده و ضد اضطراب

üخاصیت ضد درد دارد.

üتزریق عضلانی دارد به همین دلیل گوشت حیوان بعد از تزریق این دارو برای همیشه غیرقابل استفاده می باشد.

üمعمولا همراه با آزاپرون و گزیلازین استفاده می شود.

üمعمولا برای خانواده گوشتخواران به استثنای گربه سانان استفاده می شود. برای گوزن قرمز، اسب آبی، فیل، کرگدنخرس سیاه، گوزن زرد، مرال، موس، قوچ ومیش و کل وبز نیز استفاده می شود. به طور کلی برای بزرگ جثه ها استفاده می شود.

üبرای گور از این دارو به مقدار  44/ وزن حیوان استفاده می شود و برای خرس 5/ و مرال  98/ و برای خانواده قوچ و میش  9/ می باشد.

üپادزهر و خنثی کننده ی آن نالترگزون(Naltrexone) یا Pipernor phine M-5-5 می باشد.

üM-5-5 تزریق عضلانی و وریدی دارد و دوز آن باید دو برابر دوز M-99 باشد.

üدر صورت بالا بودن دوز M-99 ، سیستم تنفسی حیوان از کار می افتد.

üگران قیمت است و در اختیار همه قرار نمی گیرد.

2- سوکسینیل کولین کلراید  Succinyl choline

ü داروی بیهوشی واقعی نیست بلکه باعث شل شدن عضلات اسکلتی می شود، (به علت انباشته شدن استیل کولین در غشاء سلول های ماهیچه ای )

ü سریع العمل است ولی بهبودی سریع را ایجاد می کند(دوز حداکثر آن زود از بین می رود). و حیوان به سرعت به حالت اولیه باز می گردد.

ü نرخ تحمل حیوانات به این دارو در گونه های مختلف متفاوت است به همین دلیل استفاده از این دارو مشکل است و دوز این دارو نباید کم یا زیاد شود.

ü داروی ضد بیهوشی( خنثی کننده) خاصی ندارد و اگر بیش از اندازه تزریق شود باعث می شود که ماهیچه های عضلانی دیافراگم به حالت کزاز دچار شود و تنفس قطع شود.  Over doseآن موجب تلف شدن حیوان می گردد.

ü  برای علفخواران استفاده می شود. و برای گوزن دم سفید، گوزن دم سیاه و غزال آمریکایی استفاده میشود.

3- گزیلازین هیدرو کلراید (رامپون)Xylazine Hydrochloride

ü به صورت پودر سفید رنگ است.

ü برای بیهوش کردن جانوران اهلی استفاده می شود( اسب، گاو، گوزن و در کشور ما برای کل و بز استفاده می گردد.)

ü این دارو برای حیواناتی مناسب است که در اسارت به سر می برند. ü  مشکل آن طولانی ü بودن فاصله ی زمان تزریق تا بیهوشی است.

ü دوره ی بهبود حیوان طولانی است و بعد از بهوش آمدن حیوان تا چند ساعت به حالت خوابیده باقی می ماند.

ü برای گوزن ها استفاده می شود و باعث بی حسی شده و برای گوزن زرد به اندازه ی 4/4 تا 8/8 mg/kg وزن بدن وبرای مرال 55/ تا 1/1 mg/kg وزن بدن آن نیاز است این آرام بخش برای گوزن ها، شیرها و آنتی لپها در کوتاه مدت اثر می کند.

ü برای بیهوشی بسیاری از گربه سانان بهمراه دز مناسبی از Ketamin استفاده می شود.

4- فنی سیکلیدین هیدرو کلراید (سرنیلان)    Phencyclidine Hydrochloride      

ü  مشکلاتی تشنجی بیشتری از وتالار دارد و دارای تأثیر شدید عصبی می باشد(جانور دچار افسردگی می شود و برای پستانداران بزرگ در حد قوچ و میش و گوزن استفاده می شود)

ü دارویی است بی حس کننده و سخت کننده.

ü در اصل برای میمون ها توصیه می شود.منتهی برای سایر گونه ها نیز کاربرد دارد.

ü داروییست بسیار پایدار و گوشت حیوان پس از تزریق دیگر قابل استفاده نیست

ü برای حیوان یک دوره ی هیجانی ایجاد می کند

ü استفاده از این دارو برای نشخوار کنندگان توصیه نشده  و برای بعضی از گونه گوزن ها موفقیت آمیز بوده است.

ü این دارو برای شامپانزه، خرسقطبی،گربهسانان،شیروگوسفندوحشی نیز استفاده می گردد.

5- کتامین هیدروکلراید (وتالار)                             Ketamin Hydrochloride

ü داروییست سریع العمل با حدود سلامتی بالا یک داروی بیهوش کننده ی واقعی است.

ü حیوانبعدازبی هوشی باچشمبازاست.ممکناستحیواندچارتشنجشودو عضلاتحیوانسختشود.بنابراینبهتراستازترکیب دودارواستفادهکرد. (وتالار + رامپون)

ü وتالار نسبت به سرتیلان مشکلات تشنجی کمتری دارد و اگر هم جانور دچار تشنج شد می توانیم این تشنج را از طریق تزریق نمک اسید بار بیوتوریک جلوگیری کنیم.

ü وتالار برای بیهوشی پستانداران کوچک در حد جوندگان استفاده می شود.

ü افزایش ترشح بزاق( این حالت را می توان با تزریق 5/ میلی گرم آتروپین به ازای هر کیلو گرم وزن برای خنثی کرد)

ü بی حس و بیهوش کننده است و مصرف زیاد آن خطری ندارد.

ü برای جانوران باغ وحش استفاده می شود.

ü این دارو با تجاری  Ketamin نیز شناخته شده و داروی بسیار معروفی می باشد.

6- ترکیبی از رامپون و وتالار به  Hella bruner :

ü  تمامی خواص وتالار و رامپون را دارد.

ü  برای بیهوش کردن گوزن زرد مورد استفاده است.

ویژگی های استفاده از داروهای خوراکی:

o       حدود سلامتی این داروها باید بالا باشد.

o       جانور از خوردن آن امتناء نکند.

o       این دارو باید سریع العمل باشد.

o       اگر سبب بیهوشی یک جانور می شود برای سایر جانوران بی خطر باشد.

برخی از داروهای بیهوشی خوراکی:

1-هیدرات اکرال     (-chloralose α)

ü محلول هیدرات اکرال در آب بسیار تلخ استو حیوان آن را نمی خورد به همین دلیل از قند آن یعنی آلفا کلرالوز (Alpha chloralose) استفاده می کنند که شیرین است و حیوان آن را می خورد.

ü اولین بار در مورد کانگرو استفاده شده است.

ü برای بیهوشی سم داران و پرندگان به خصوص اردک ها، چنگرها و خانواده کبوترها استفاده می شود.

2- Tribromoethanol  Avertin

ü  برای پرندگان استفاده می شود.

ü  از این دارو به صورت محدود استفاده می گردد.

پایگاه خبری تحلیلی نوید فردا

IMG.HoverBorder {display: blockmargin: autoborder: 1px solid black}
IMG.HoverBorder:hover {display: blockmargin: autoborder: 1px solid black border:1px solid red}

.tab_contents {padding: 5px 5px px 5px}
.linear_news{direction: rtlmargin-bottom: 4pxtext-align: rightwidth: 1%}
.activeslide {background:#E7EEF5 font: 14px Tahoma font-weight: bold color:#6F98C4 cursor: pointer }
.deactiveslide {background:white font: 14px Tahoma color:#4FA cursor: pointer}

.activeslide2 {background:#d6d2d2 font: 14px Tahoma font-weight: bold color:red cursor: pointer width:1px }
.deactiveslide2 {background:white font: 14px Tahoma color:#4FA cursor: pointer width:1px}

‘)
w..close
w.focus
w.print
//w.close
}
fontSize 1
norm {
fontSize 1
item
item .getElementById(‘maintext’)
item.style.fontSize fontSize + “em”
}

zoomIn {
item
item .getElementById(‘maintext’)
fontSize + .1
item.style.fontSize fontSize + “em”
}
zoomOut {
item
fontSize – .1
item .getElementById(‘maintext’)
item.style.fontSize fontSize + “em”
}
shidden(nameobject) {
item
item .getElementById(nameobject)
if (item.style.visibility “hidden”) {
item.style.visibility “visible”
item.style.display “block”
} else {
item.style.visibility “hidden”
item.style.display “none”
}
}
okcheck {
form .nazarform
if (form.comment_name.value “”) {
alert(‘لطفا خود را وارد نمایید’)
form.comment_name.focus
false
}
item .getElementById(“comment_message”)
if (item.value “”) {
alert(‘متن نظر خالی است’)
form.comment_message.focus
false
}
true
}

1