جلوگیری از پوکی استخوان در بانوان
پوکی استخوان یک نوع عارضه استخوانی است که با کم شدن تراکم استخوان‌ها، احتمال بروز شکستگی در آنها می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود اما معمولا در لگن، ستون فقرات و مچ دست دیده می‌شود.
پوکی استخوان که به “بیماری خاموش” نیز مسمی است معمولا به تدریج پیشرفت می‌کند و هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد تا زمانی که شکستگی به وجود می‌آید.
با تشخیص زودرس، این بیماری قابل پیشگیری و درمان است. یکی از شیوه‌های تشخیص پوکی استخوان سنجش تراکم استخوان با دستگاه اسکن استخوان است.
بسیاری از عوامل خطر می‌تواند منجر به از دست دادن استخوان و پوکی استخوان شود. برخی از عوامل خطر ایجاد پوکی استخوان مانند جنسیت (در زنان از مردان است)، سن، اندازه جثه و سابقه فامیلی قابل تغییر نمی‌باشند، در حالی که برخی از آنها از جمله کمبود هورمون‌های جنسی، تغدیه ناسب و کم تحرکی امکان تغییر دارد.
پوکی استخوان در افراد مسن شایعتر است و پژوهش‌های گسترده نشان داده است که زنان از مردان دچار شده و سلول‌های استخوانی‌شان با سرعت بیشتری از بین می‌رود.
یکی از عوامل خطر برای شکستگی استخوان زنان این است که چون اندازه استخوان‌های آنها نسبت به مردان کوچکتر است، حداکثر توده استخوان (تراکم استخوان) آنها نیز کمتر از مردان است.
همچنین، به نظر می‌رسد که بارداری، شیردهی و قطع‌قاعدگی که با تغییرات هورمونی زیادی همراه است شانس پوکی استخوان در زنان را نسبت به مردان بالاتر می‌برد.
به طور نمونه، در دوران یائسگی فعالیت سلول‌های استخوان‌خوار نسبت به سلول‌های استخوان‌ساز می‌شود و جذب کلسیم در استخوان کاهش می‌یابد که در نتیجه منجر به پوکی استخوان می‌شود.
اگرچه در افغانستان آمارهای رسمی در مورد میزان پوکی استخوان زنان وجود ندارد، اما با در نظر داشت موجودیت عوامل خطر برای ایجاد این بیماری به ویژه سوءتغذیه و کمبود امکانات درمانی می‌توان میزان بلندی از شمار این نوع بیماران زن را انتظار داشت.
پژوهش‌های گسترده نشان داده است که برای نگهداری سلامت و به‌حداقل رساندن ازدست رفتن استخوان، مهم‌ترین ماده غذایی کلسیم است. مواد غذایی حاوی کلسیم عبارت است از مواد لبنی کم چرب (ماست، شیر، مسکه)، سبزیجات با برگ‌های سبز تیره، شلغم و ماهی ساردین.
در عین حال، ویتامین دی برای سلامت استخوان‌ها و در جذب کلسیم از روده اهمیت حیاتی دارد. اگر ویتامین دی در بدن کم باشد، غده پاراتیروئید برای اینکه میزان کلسیم به اندازه طبیعی برسد مجبور به پرکاری می‌شود که نتیجه آن برداشتن کلسیم از استخوان‌ها است و این به کمبود کلسیم در استخوان‌ها و احتمالا نرمی استخوان و پوکی استخوان منجر می‌شود.
به اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (۲۰۱۳)، از ۱۱۹۰ زن در سنین تولید مثل که در افغانستان بررسی شدند، در حدود بیش از ۹۵ درصد آنها در معرض کمبود ویتامین دی قرار داشتند، در حالی که که ۶۵ در صد آنها دچار کمبودی شدید این ویتامین بودند.
همچنین سخنگوی وزارت بهداشت به بی‌بی‌سی گفت که آمار رسمی در این زمینه تا هنوز وجود ندارد اما به نظر می‌رسد که بیش از ۸۰ در صد زنان در افغانستان دچار کمبودی این ویتامین باشند.
وضعیت آب و هوای افغانستان، پوشیدن لباس‌های سنتی، تیره بودن پوست، کمبود فعالیت در محیط های سرباز به‌ویژه برای زنان، متوسط دو سال شیردهی بدون استفاده از ویتامین مکمل و مصرف کم لبنیات و در نتیجه دریافت کم کلسیم می‌تواند از دلایل کمبود ویتامین دی باشد.
کمبود ویتامین دی لزوما به معنای پوکی استخوان نیست، اما می‌تواند به کاهش تراکم استخوان، نرمی استخوان و در برخی موارد پوکی استخوان منجر شود.
راه درمان پوکی استخوانی، پیشگیری از شکستگی‌های استخوان است. تحقیقات نشان داده است که بره درمانی جامع در کنار دارو شامل تغذیه مناسب به ویژه مصرف لازم کلسیم و ویتامین دی، ورزش و جلوگیری از افتادن به زمین می‌باشد.
باتوجه به افزایش طول عمر در افغانستان به نظر می‌رسد پوکی استخوان در آینده به عنوان معضل جدی بهداشت زنان پس از یائسگی و کهن‌سالان مطرح شود.
آمارهای سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که طول عمر زنان (از بدو تولد) در افغانستان از سال ۲۰۰۰ میلادی (۵۶ سال) تا سال ۲۰۱۶ (۶۲ سال) افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
%PDF-1.4
3 obj
>>>]
/Group >
/Contents 4 R>>
endobj
4 obj
>
stream
xUO]|ﯸGE5GDAnt !G..+Ғz
