برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

خواص دارویی و گیاهی

جستجو در سایت

گرم مزاجها چه بخورند و چه نخورند

غذاهای مخصوص گرم مزاج ها،گرم مزاجها چه بخورند

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

یکی از گروه‌هایی که در دسته مزاج‌های گرم قرار می‌گیرد، افراد با مزاج گرم و خشک است. این افراد لاغراندام بوده و رنگ چهره آن‌ها متمایل به زردی است. تحمل گرما را ندارند و معمولاً خواب کمی دارند. افراد با مزاج گرم و خشک، عطش زیاد و دهانی خشک دارند، زود عصبانی می‌شوند و زود هم آرام می‌گیرند. این افراد پر جنب‌وجوش و پر انرژی هستند.

از دیدگاه طب سنتی افراد با مزاج گرم برون‌گرا و اجتماعی هستند و باید در مصرف برخی غذاها مثل ماکارونی و فست فود پرهیز داشته باشند.

متخصص طب سنتی اعلام کرد افرادی که دارای مزاج گرم و خشک هستند بهتر است گوشت قرمز و سیر و پیاز کمتر بخورند و در مقابل سوپ جو، کدو و اسفناج برایشان مناسب است.

غلامرضا کرد افشاری، متخصص طب سنتی گفت: یکی از گروه‌هایی که در دسته مزاج‌های گرم قرار می‌گیرد، افراد با مزاج گرم و خشک است. این افراد لاغراندام بوده و رنگ چهره آن‌ها متمایل به زردی است. تحمل گرما را ندارند و معمولاً خواب کمی دارند. افراد با مزاج گرم و خشک، عطش زیاد و دهانی خشک دارند، زود عصبانی می‌شوند و زود هم آرام می‌گیرند. این افراد پر جنب‌وجوش و پر انرژی هستند.

این متخصص طب سنتی افزود: برای افراد با مزاج گرم و خشک مصرف بالای سیر، پیاز، ادویه‌های تند، گوشت قرمز، موز، خربزه،‌ آناناس، انجیر، غذاهای سرخ‌کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل مضر است. مصرف زیاد این نوع مواد غذایی بدن این افراد را از حالت تعادل خارج می‌کند و آن‌ها را دچار علائمی مثل خشکی پوست، اضطراب، بی‌خوابی و تپش قلب می‌کند. در مقابل، مصرف سوپ جو و گوشت مرغ، آش تشکیل شده از ماست،‌ کدو، اسفناج و گشنیز برای آن‌ها مناسب است.

شربت‌های مناسب برای این گروه نیز شربت لیمو، آلو، نارنج، ماءالشعیر، سکنجبین و دوغ ترش است و مصرف هویج، انار، سیب، گلابی،‌ آلبالو، زرشک،‌ گوجه سبز، کدو و اسفناج برای این افراد توصیه می‌شود.

در طب سنتی و در گروه افراد با مزاج گرم دو نوع تقسیم‌بندی وجود دارد. گروهی از افراد دارای طبع گرم و تر هستند که در گروه طبع بهاری یا دموی قرار می‌گیرند و گروهی مزاج گرم و خشک دارند که به گروه صفرا مزاج‌ها مشهورند.

افراد با مزاج گرم و تر یا دموی دارای حجم خون بالایی هستند اشتهای زیادی برای غذا خوردن دارند و به همین دلیل معمولاً دارای اضافه‌وزن و چاقی هستند و رنگ چهره آن‌ها متمایل به قرمز است. این افراد از نظر شخصیتی، روحیه‌ای مهربان و برون‌گرا دارند و بسیار اجتماعی هستند و چون مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌های مغزی هستند باید از غذاهایی با طبع لطیف برای کاهش غلظت خون خود استفاده کنند.

افرادی که دارای مزاج گرم و تر یا دموی هستند بهتر است غذاهای نشاسته‌ای کمتر بخورند و مصرف فست‌فود و سرخ‌کردنی و غذاهای تند و پرادویه برایشان خوب نیست. در عوض مصرف خاکشیر، تخم ریحان، سوپ یا آش جو، نان جو، برگ زردآلو، هلو و انجیر برای این افراد مناسب است . این افراد باید مصرف آب یخ، نوشابه، تخم‌مرغ، بادنجان، نوشیدنی همراه با غذا، ترشی، سرکه، سیر و چای را کم کنند.

افراد با طبع گرم و خشک، این افراد لاغراندام هستند و رنگ چهره‌شان سفید است. این افراد دچار دهانی خشک هستند کم‌خواب بوده و به مصرف ترشی علاقه دارند به طوری که به مصرف لواشک و سرکه و غذاهای سرد مثل خیار و کاهو علاقه دارند.

این گروه از افراد نباید پرخوری کنند و باید مصرف شیرینی را کم کنند. همچنین غذاهای پرحجم مثل آش رشته و ماکارونی برایشان مفید نیست.

میوه‌هایی مثل انار و شاتوت، زرشک، تمشک، زردآلو، هلو، سیب، گلابی و خیار برای آن‌ها مفید است و مصرف هویج، کاهو، کدو، اسفناج، گشنیز و نخودفرنگی برایشان توصیه می‌شود.

مقاله از : غلامرضا کرد افشاری متخصص طب سنتی

سرد مزاجها چه بخورند چه نخورند

علت سرد مزاجی زنان چیست

علت سرد مزاجی مردان

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

امکانات فوق شامل خریدارای سی دی مقالات سایت و مجموعه آموزشی زوج خوشبخت نیز می شود

مشاهده دسته بندی :
مقالات مقالات پزشکی و بهداشتی

بازدید :
130539

این مطلب را به اشتراک بگذارید
و در گوگل محبوب کنید

عضویت در خبرنامه

بخش مشاوره و پرسش و پاسخ

شناسه کاربری 

رمز عبور             

  

عضویت در سایت

دسته بندی مطالب

مطالب روابط جنسی و زناشویی

مطالب دوران قبل از ازدواج

مطالب پزشکی و سلامت

مطالب تربیت فرزندان

مطالب احکام شرعی

مطالب روانشناسی

مطالب اجتماعی

مطالب صوتی

ویدئو

خدمات عمومی

 افراد آنلاین :

43893

بازدید امروز:

54997

بازدید دیروز:

202663359

آمار کل:

مشاوره
ازدواج و مشاوره زناشویی تنظیم خانواده ،کلیه حقوق مادی و
معنوی مروبط به مطالب اختصاصی ثبت شده و ترجمه شده در این
سایت برای پایگاه اطلاع رسانی تنظیم خانواده محفوظ است.

بهتر است تشخیص مزاج بر اساس علائم و نشانه های ظاهری و خصوصیات اخلاقی هر فرد توسط پزشک متخصص طب سنتی تعیین شود.

1- از هوای تازه و خنک استفاده نمایند.
2- در رژیم غذایی خود بیشتر از میوه ها و سبزی ها بهره ببرند و کمتر از گوشت استفاده نمایند.
3- مصرف آب و مایعات را به همراه چند قطره آب لیمو ترش تازه افزایش دهند تا ادرار آنها صبح که از خواب بر می خیزند به رنگ زرد لیمویی باشد.
4- حداقل 5-6 ساعت خواب شبانه توصیه می شود.در روزهای تابستان حداکثر یک ساعت چرت پس از ناهار رطوبت کافی به بدن آنها می رساند.البته بین صرف نهار و خواب روز حداقل یک ساعت فاصله باشد.
5- درشرایطی که تحت فشار عصبی قرار می گیرند ،در حالت نیمه دراز کشیده نفس کاملا عمیق بکشید و سینه های خود را از هوای تمیز پر نمایید زیرا فعالیت زیاد و ورزش شدید ، گرمی و خشکی رادر آن ها افزایش می دهد.فعالیت جسمی و ورزش را در هوای خنک ، صبح زود یا شامگاه انجام دهند.
6- هر 12 ساعت بینی خود را با کمی روغن بادام شیرین مرطوب کنند.
7- از هوا ، محیط و فعالیت ها و هیجان و خشم که موجب افزایش گرمی و خشکی می گردد پرهیز نمایند.

– مصرف بیش از حد تخم مرغ ، سیر و پیاز ، ادویه های تند و تیز ، گوشت قرمز ، گوشت تمام پرندگان کوچک ، بادمجان ، موز ، خربزه ، آناناس ، طالبی ، انجیر ، گردو ، پسته ، فندق ، نارگیل ، سیاه دانه ، شنبلیله و ریزه خواری ( مثل اینکه مدام در حال غذاخوردن باشد مثل تخمه شکستن و خوردن تنقلات ) و …

– از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج گرم و خشک ( مخصوصا در هوای گرم ) هستند پرهیز و در صورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده شود.

– انواع مرکبات ، انار ، شاه توت ، خیار، سیب ، گلابی ، آلو ، شفتالو ، گوجه سبز ، زرشک ، هندوانه ، کدو خورشتی ، هویج فرنگی ، روغن زیتون ، سوپ جو ، پاچه گوسفند همراه با تعدادی الو بخارا ، سبزی هایی مانند کاهو ، اسفناج ، لیمو ترش تازه ، سیب زمینی بخار پز شده ، بامیه ، برگه هلو و زرد آلو ، مغز بادام خام ، برنج سفید باروغن زیتون ، کدو حلوایی ، نخود فرنگی ، عدس ، ماش ، جو دوسر ، مخمر آب جو ، رب انار ، آب انار ، لواشک خانگی ، گریپ فروت ، ترنجبین ، شیرخشت ، تمبر هندی ، نان جو ، آش جو ، بذرهای ملین مانند اسفرزه ، بارهنگ ، ترشی های طبیعی ، انگور

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

– نوشیدن روزانه یک تا سه لیوان شربت زرشک نیم ساعت قبل از غذا و دوساعت و نیم بعد از ان نیز مفید است. عرق کاسنی و عرق شاهتره بهترین نوشیدنی برای این گونه افراد است.

– تخم خیار ، مغز تخم هندوانه ، تخم کاهو از هرکدام به مقدار مساوی مخلوط و اسیاب کرده و روزی دوبار هربار یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب حل کرده و میل کنند.
– به طور کلی از تمامی غذاها و نوشیدنی هایی که دارای مزاج سرد به ویژه سر و تر هستند ، استفاده کنند.

افراد صفراوی مزاج درصورت عدم رعایت دستورات ، استعداد بیشتری برای بروز علائم و بیماری های ذیل دارند:
اضطراب و تنش فکری ، تپش قلب ، اسهال خونی ، التهاب کبد و لکه بینی و افزایش خونریزی حیض ، انزال زود رس ، سرفه خشک ، بی خوابی ، سوزش ادرار بدون علت ، لاغری شدید و شوره سر و …..

برگرفته از کتاب تغذیه در طب ایرانی اسلامی

نام

ایمیل

من را از نظرات بعدی از طریق ایمیل آگاه بساز

با عضویت در خبرنامه از آخرین مطالب سایت آوای سلامتی با خبر شوید .

وب سایت آوای سلامتی،سایتی است که توسط جمعی از کارشناسان مجرب در علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران، راه اندازی شده . هدف از راه اندازی این سایت،تسهیل دسترسی شما عزیزان به اطلاعات علمی روز تغذیه و سلامتی است.

ما را دنبال کنید  

صفراوی‌ها افرادی هستند که معمولاً در تابستان احساس گرمای زیاد و گرگرفتگی می‌کنند اما در زمستان احساس خوبی دارند و معمولاً زیاد در زمستان لباس زیاد نمی‌پوشند و با خوردن غذاهای با طبع گرم حالشان بد می‌شود.  افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، خلط صفرا در بدنشان زیادتر است.

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

مفیدها برای صفراوی مزاج‌هاصفراوی مزاج‌ها باید از غذاهای خنک و دارای PH زیر 7.2 استفاده کنند.

عرق کاسنی و عرق شاه‌تره بهترین نوشیدنی برای صفراوی مزاج‌هاست.

همچنین مصرف ترشی که حالت اسیدی دارد از جمله لیموترش، زرشک، نارنج، گریپ‌فروت با عسل، ترنجبین، شیرخشت، کاهو، کیوی، آلو بخارا، آلوچه، اسفناج، تمر هندی به صورت دم‌کرده، لیموشیرین، پرتقال، نان جو و آش جو به منظور اصلاح مزاج‌های صفراوی بسیار مفید است. بهترین مواد غذایی برای این افراد هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، هویج‌فرنگی، روغن‌زیتون، سوپ جو، سبزیجات از جمله اسفناج، گشنیز و لیموترش است. همچنین سیب‌زمینی بخارپز، قارچ، بامیه، پیاز، برگه هلو، برگه زردآلو، مغز بادام خام تازه، برنج سفید با روغن‌زیتون، کدوحلوایی با نخودفرنگی، عدس، ماش، جو دوسر، مخمر آبجو و لیموعمانی برای کبد افراد صفراوی مزاج بسیار مفید است.

مضرها برای صفراوی مزاج‌هاصفراوی مزاج‌ها باید از مصرف نوشیدنی‌های گرم پرهیز کنند؛ نوشیدنی‌های گرم موجب برهم خوردن تعادل صفراوی مزاج‌ها می‌شود. بر همین اساس اصولی‌ترین روش برای اصلاح مزاج، شناخت نوع مزاج و تطابق دادن تغذیه با آن است تا بیماری سرکوب و سیستم ایمنی بدن تقویت شود.

مصرف موز، خربزه، آناناس و طالبی برای افراد صفراوی مزاج ممنوع است و باید از مصرف آن خودداری کنند.چای، قهوه، نسکافه، لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای فریزشده، زودپزشده و سرخ‌شده، سس و رب، غذاهای چرب و پرحجم، ماکارونی، آش رشته، سیر و همه غذاهای با طبیعت گرم، از مواد غذایی زیان‌آور برای صفراوی مزاج‌هاست.

مصرف نوشابه، ادویه‌های تند، آب یخ، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله بعد از آن، شیرینی‌های قنادی و مصنوعی، آجیل شور، گوشت قرمز همچنین بریده‌بریده غذا خوردن یعنی اینکه انسان مدام در حال خوردن باشد مانند تخمه شکستن برای افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، مضر است.

مصرف تنقلات، بادنجان، موز، همه غذاهای ساندویچی، خربزه، آناناس و طالبی نیز برای صفراوی‌ها زیان‌آور است.

علت ممنوع بودن غذاهای دارای طبیعت گرم و خشک برای افراد صفراوی مزاج این است که PH این غذاها و نیز PH کبد بالاست و استفاده از این مواد باعث افزایش دمای کبد و ترشح زیاد صفرا و در نتیجه ایجاد راه‌بندان در مجاری کبد می‌شود. این حالت موجب تشکیل سنگ‌های صفراوی در کیسه صفرا می‌شود و علائمی نظیر یبوست، زرد شدن چهره و دردهای شدید در ناحیه راست بدن در زیر دنده‌های راست را ایجاد می‌کند. 

منابع:فارس – سیدعلی ابوالحبیب، محقق طب اسلامیایسنا – دکتر فاطمه زارعی، پژوهشگر طب سنتی

مطالب مرتبط:رژیم‌های مناسب برای مزاج‌های مختلف گرم مزاجان بخوانند این «سردی ات می کند» دقیقاً یعنی چه؟! بخور و نخورهای سردمزاج ها سردی مزاج از علل عمده چاقی است بخور نخورهای طب سنتی سرد مزاجان بعد از خوردن غذاهای با طبع سرد دل‌پیچه می‌گیرند مزاج هر انسانی چه می‌طلبد؟ طب سنتی و خواص غذاها پرخوری و کم‌خوری بیش از حد موجب سردی مزاج می‌شود غذا زیر ذره‌بین طب سنتی

افرادی که داری طبع گرم هستند و گرم مزاج هستند باید یک سری خوراکی مانند فلفل که باعث افزایش متابولیسم بدن می شود را نباید مصرف کنند و همچنین برای افراد دچار غلبه صفرا مصرف سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو بسیار مفید بوده و عرق کاسنی و عرق شاهتره بهترین نوشیدنی است.

از دیدگاه طب سنتی بدن افراد از اخلاط چهارگانه سودا, صفرا, بلغم و دم تشکیل شده است که غلبه هر کدام از این اخلاط در بدن موجب بروز بیماری می‌شود.

پرهیزات غذایی در غلبه خلط صفرا

افراد دچار غلبه گرمی و خشکی از مصرف بیش از حد تخم مرغ، سیر، پیاز، ادویه‌های تند و تیز، غذاهای چرب و شیرین، بادمجان، موز، خربزه، آناناس، طالبی،گردو، پسته، فندق، نارگیل، سیاه دانه، شنبلیله و ریزه‌خواری (این که انسان مدام در حال غذا خوردن باشد مثل تخمه شکستن و خوردن تنقلات) و … پرهیز کنند.

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

از تمامی غذاها و نوشیدنی‌هایی که دارای مزاج گرم به ویژه گرم و خشک (مخصوصا در هوای گرم) هستند، پرهیز و در صورت ضرورت و نیاز حتما با مصلحات آن و به مقدار خیلی کم استفاده شود.

از دیدگاه طب جدید غذاهای ادویه‌دار، اثر گرمازایی غذا را افزایش داده و طولانی می‌کنند مثلا غذاهای حاوی فلفل قرمز و خردل متابولیسم بدن را تا ۳۳ درصد بیشتر از غذاهای بدون ادویه افزایش می‌دهند, این افزایش گرما برای افراد دارای مزاج گرم و خشک مفید نیست.

غذاهای مفید برای افراد دچار غلبه گرمی و خشکی

مصرف انواع مرکبات، انار، شاه‌توت، خیار، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو، شفتالو,گوجه سبز، زرشک، هندوانه، کدو خورشی، هویج فرنگی، روغن زیتون، سوپ جو، پاچه گوسفند همراه با تعدادی آلو بخارا، سبزیهایی مانند کاهو،  اسفناج، لیمو ترش تازه، بامیه، برگه هلو و زردآلو، مغز بادام خام، برنج سفید با روغن زیتون، کدو حلوایی، نخود فرنگی، عدس، ماش، جوی دوسر، رب انار، آب انار، لواشک خانگی، گریپ فروت، ترنجبین، شیرخشت، تمر هندی، نان جو، آش جو، بذرهای ملین مانند اسفرزه، بارهنگ، ترشی‌های طبیعی، مغز فلوس همچنین عرق کاسنی و عرق شاهتره بهترین نوشیدنی برای افراد دچار غلبه گرمی و خشکی هستند.

منبع خبرگزاری تسنیم

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دیدگاه

وب‌سایت

ذخیره نام، ایمیل و وبسایت من در مرورگر برای زمانی که دوباره دیدگاهی می‌نویسم.

افرادی که صفراوی مزاج هستند باید بر اساس طبعی که دارند دستورات غذایی را رعایت کنند تا کمتر دچار برخی بیماری ها شوند.

به گزارش مشرق، اصولی‌ترین روش برای اصلاح مزاج، شناخت نوع مزاج و تطابق دادن تغذیه با آن است تا بیماری سرکوب و سیستم ایمنی بدن تقویت شود.

صفراوی مزاج‌ها افرادی هستند که معمولاً در تابستان احساس گرمای زیاد و گرگرفتگی می‌کنند، اما در زمستان احساس خوبی دارند، همچنین این اشخاص اغلب در زمستان زیاد لباس نمی‌پوشند و با مصرف غذاهایی با طبع گرم حالشان بد می‌شود. افرادی که طبع گرم و خشک (مزاج صفرا) دارند، خلط صفرا در بدنشان زیادتر است. در این مطلب مواد غذایی مفید و مضر برای افراد صفراوی مزاج را معرفی می‌کنیم.

صفراوی مزاج‌ها باید از غذاهای خنک استفاده کنند؛ عرق کاسنی و شاه‌تره بهترین نوشیدنی برای صفراوی مزاج‌هاست.مصرف مواد غذایی که حالت اسیدی دارند از جمله لیموترش، زرشک، نارنج، گریپ‌فروت با عسل، ترنجبین، شیرخشت، کاهو، کیوی، آلو بخارا، آلوچه، اسفناج، تمر هندی به صورت دَم‌کرده، لیموشیرین، پرتقال، نان جو و آش جو به منظور اصلاح مزاج‌های صفراوی بسیار مفید است.

بهترین مواد غذایی برای اشخاصی که طبع گرم و خشک دارند، عبارتند از: هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، لیموترش، هویج‌فرنگی، روغن‌زیتون، سوپ جو و سبزیجات مانند اسفناج و گشنیز.

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

همچنین سیب‌زمینی بخارپز، قارچ، بامیه، پیاز، برگه هلو و زردآلو، مغز بادام خام تازه، برنج سفید با روغن‌زیتون، کدوحلوایی با نخودفرنگی، عدس، ماش، جو دوسر، مخمر آبجو و لیموعمانی نیز برای کبد افراد صفراوی مزاج بسیار مفید است.

افراد دارای طبع گرم و خشک باید از مصرف نوشیدنی‌های گرم پرهیز کنند، زیرا این نوشیدنی‌ها تعادل مزاج آن‌ها را به هم می‌زند. بر همین اساس اصولی‌ترین روش برای اصلاح مزاج، شناخت نوع مزاج و تطابق دادن تغذیه با آن است تا بیماری سرکوب و سیستم ایمنی بدن تقویت شود.

استفاده از نوشابه، ادویه‌های تند، آب یخ، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله پس از آن، شیرینی‌های قنادی، آجیل شور، گوشت قرمز همچنین بریده‌بریده غذا خوردن یعنی اینکه فرد به طور مداوم در حال خوردن باشد مانند تخمه شکستن برای افرادی که طبع گرم و خشک دارند، مضر است.

بیشتر بخوانید:

افراد صفراوی‌مزاج باید از مصرف میوه‌هایی مانند موز، خربزه، آناناس و طالبی نیز خودداری کنند.چای، قهوه، نسکافه، لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای فریز، زودپز و سرخ‌شده، سس و رب، غذاهای چرب و پرحجم، ماکارونی، آش رشته، سیر و همه غذاهای با طبع گرم نیز از جمله مواد غذایی مضر برای صفراوی‌مزاج‌ها هستند.

مصرف تنقلات، بادنجان، موز و غذاهای ساندویچی نیز برای افراد صفراوی‌مزاج ممنوع است.

منبع: رکنا

کليه حقوق اين سايت متعلق به پایگاه خبري-تحليلي مشرق نيوز مي باشد و استفاده از مطالب آن با ذکر منبع بلامانع است.

پدید آورنده : شریف، حوراء ، صفحه 77

اشاره

مطابقت تغذیه و خوراک فرد با مزاج، موقعیت جغرافیایی، شرایط آب و هوایی،
سن و حتی اصول و شرایط اجتماعی هر شخص ضامن سلامتی او می باشد و طب اسلامی
هم براساس همین معیار به درمان افراد می پردازد.

از این رو برای ورود به بحث اصلی مزاج پایه افراد و درمان و غذاهای
مربوط به آن، در شماره گذشته به معرفی مزاج فصل ها، شب و روز، مزاج سن و
مزاج موقعیت جغرافیایی پرداختیم.

قسمت سوم

برای مزاج گرم و خشک چه بخوریم

مزاج پایه، مزاجی است که افراد با آن متولد می شوند (مزاج گرم و خشک یا صفراوی،
مزاج گرم و تر یا دموی، مزاج سرد و تر یا بلغمی، مزاج سرد و خشک یا
سودایی) و آن را از پدر و مادر خود به ارث می برند و به آن مزاج جبلّی هم
می گویند. این مزاج همانند رنگ چشم، مو و رنگ پوست افراد قابل تغییر نیست،
ولی قابل تعدیل و تنظیم می باشد.

نکته دیگر این که هر فرد با هر مزاجی که آفریده شده است، اگر تغذیه صحیح
و بهداشتی داشته باشد، در آن مزاج سالم است و نیاز به تغییر و تبدیل مزاج
ندارد؛ ولی اگر براساس تغذیه نادرست مزاجش بیشتر از حد بروز کند یا غلبه یک
مزاج دیگر را نشان دهد، نیاز به درمان و تعدیل مزاج دارد. از این رو ما در
طب اسلامی در مبحث درمان درباره اصلاح مزاج و تعدیل آن صحبت می کنیم نه
تغییر آن.

الف) خصوصیات ظاهری: اندام باریک و قد افراد کشیده است، رنگ پوست به
دلیل وجود صفرا به زردی متمایل می شود و چهره گندمگون است و پوست به دلیل
خشکی مزاج، خشک است. موها قهوه ای رنگ و موج دار و چشم ها معمولاً متوسط و
قهوه ای رنگ یا مشکی است.

ب) خصوصیات گوارشی: چون حجم معده متوسط است، اشتها نیز متوسط است و زود
سیر می شوند، همیشه عطش دارند و تشنه هستند. چون مزاجشان خشک است. به سردی
تمایل دارند و چون کبد یا همان جگرشان گرم است، علائم کبد گرم را نشان می
دهند (توضیح آن در ادامه خواهد آمد).

ج) خصوصیات روحی ـ روانی: خصوصیات روحی ـ روانی این افراد مثل آتش است؛
یعنی بلند پروازند، در یک جای ثابت آرام نیستند و همیشه در حال فعالیت می
باشند. بسیار مهربان اند، اهل ریسک اند، زود عصبانی و زود هم آرام می شوند،
عصبانیتشان با آب فروکش می کند، اهل علوم عقلی و اثباتی (فلسفه، هندسه
و…) می باشند. افراد با استعدادی هستند، قوه مدیریتی بالا دارند و دوست
دارند در رأس باشند.

قبل از اینکه وارد مبحث بیماری ها شویم بهتر است به یک جمله خوب دقت
کنیم: در طب اسلامی اصطلاحی با عنوان «تقویت مزاج به عین، درمان به ضد»
وجود دارد. این اصطلاح به این معناست که در مزاج های پایه، تقویت به عین
است؛ یعنی کسی که مزاجش گرم است ـ چه گرم و خشک چه گرم و تر ـ باید گرم
بخورد، در محیط گرم زندگی کند، حرف های گرم و با محبت بزند، با انسان های
گرم مزاج در ارتباط باشد، کارهای گرم مثل محبت، عبادت، کمک به دیگران…
انجام دهد تا همیشه سالم و سرحال و پر انرژی باشد. به همین علت خداوند در
عربستان خرما را آفریده است که افراد گرم مزاج آنجا با خرما خود را گرم تر
کنند، یا مثلاً در شمال کشور که کنار دریا است مرکبات را آفریده است تا آن
ها مزاج جبلّی خود را تقویت کنند و به طور کلی خوراکی ها و میوه جات کنار
دریا ملایم تر و خنک تر از میوه ها و مواد داخل کویر و بیابان ها و یا در
روی کوه ها است. پس پروردگار برای افراد هر سرزمین، گیاه، میوه جات و
حیوانات مختص آن سرزمین را آفریده است که با استفاده از آن ها مزاج پایه و
اصلی خود را تقویت نمایند.

درمان به ضد یعنی اگر فرد به هر دلیلی دچار بیماری شد یا گرفتار افزایش و غلبه غلطِ مزاج خود شد، مثلاً صفراوی
است و غلبه صفرا پیدا کرد، یعنی صفرا از حد متعادل بیشتر شد، یا یک خلطِ
مزاج دیگر در او ایجاد شد، مثلاً به دلیل مصرف بیش از اندازه سودا دچار
غلبه بلغم شد، باید ضد آن را بخورد تا درمان شود؛ مثلاً برای افزایش بلغم
باید گرمی و خشکی بخورد تا این افزایش بلغم درمان شود.

الف) اولین تظاهر افزایش صفرا معمولاً در سر بوده و باعث بروز سردرد می
شود. این سردردها معمولاً همان سردردهای میگرن ولی از نوع گرم است که
معمولاً جلوی سر و چشمان را درگیر می کند و در این حوالی متمرکز است. این
سردردها با انواع تحریکات نوری، گرما، سر و صدا، گرسنگی، تشنگی، استرس و
تغییر برنامه خواب شروع می شوند.

حجامت در این نوع میگرن که میگرن گرم است، بسیار تأثیرگذار است و به طور
کلی حجامت که باعث خروج گرمی اضافی از بدن است، در تمام بیماری های ناشی
از افزایش صفرا، مؤثر می باشد. بیماری های ناشی از افزایش صفرا با رعایت
نکات تغذیه ای و دارویی درمان می شود و حتی با حجامت به موقع می توان از
بروز آن جلوگیری کرد.

ب) یکی از تظاهرات افزایش صفرا در سر، ریزش موهای سر خصوصاً در جلوی سر
می باشد. این مسئله در آقایان بیشتر از خانم هاست؛ زیرا صفرای مردان بیشتر
از زنان می باشد، حتی این ریزش مو ممکن است آن چنان شدید باشد که منجر به
طاسی جلوی سر شود که با حجامت خصوصاً حجامت سر به خوبی درمان می شود.

ج) تظاهر دیگر افزایش صفرا در بدن، خارش است. علت این خارش این است که
مزاج صفرا گرم و خشک است. در اثر خشکی زیاد، این افراد معمولاً دارای پوست
های خشک هستند، از سویی چون دارای کبد گرم می باشند، کبد نیز از درون نمی
تواند به راحتی املاح صفراوی را از خون تصفیه کند در نتیجه املاح صفراوی در زیر پوست رسوب کرده و باعث خارش شدید می شود. درمان این افراد با تعدیل کبد و مایعات زیاد و حجامت است.

د) اگر خارش بسیار شدید باشد، آن چنان که باعث خراش پوستی شود تبدیل به اگزما می شود. این اگزمای صفراوی است. اگزمای سودایی نیز داریم که درمان آن متفاوت است.

هـ) یکی دیگر از مشکلات افزایش صفرا بروز جوش است. که بیشتر در سن صفرا
بروز می کند. جوش ها ممکن است در تمام بدن باشند، حتی ممکن است به تاول های
زیر پوستی تبدیل شوند.

و) افزایش صفرا در گوارش می تواند باعث عطش زیاد، بی اشتهایی، خشکی لب و
دهان و تلخ شدن دهان خصوصاً در صبح ها شود. علت این است که صفرا هنگام
خواب از دوازدهه وارد معده و بعد مری و سپس دهان می شود. گاهی ممکن است
صفرا آنقدر زیاد باشد که باعث استفراغ صفراوی گردد و زردآب دفع کند. پس از استفراغ صفراوی، اسهال صفراوی
داریم که از شدت گرمی معده و روده به وجود می آید. این افراد دائم اسهال
دارند، این اسهال بیشتر در سن صفرا بروز می کند. بسیاری اوقات اسهال بدون
عامل عفونی و در اثر افزایش صفرا و استرس است که با خنکی های ملایم مثل کته
و ماست همراه با نعناع درمان می شود.

ز) مزاج کبد، گرم و تر و وظیفه اش دفع سموم از بدن است. اگر کبد بیشتر
از حالت عادی گرم شود یا کلاً کبد گرم ایجاد شود، نمی تواند آن طور که باید
سموم را از بدن دفع کند؛ بنابراین مقداری از آن ها زیر پوست (خارش)، در
ریه ها (آلرژی)، در سفیدی چشم (زردی) و در سینوس ها (آلرژی فصلی و زیست
آلرژیک) رسوب می کند و باعث بیماری های مذکور می شود. جگر این افراد را
باید با انواع خنکی های مؤثر بر کبد خنک کرد تا زودتر بهبود یابند، سپس
گرمی اضافی را از طریق حجامت از بدن خارج کرد. مرحله بعد مایعات زیاد است
که برای صفراوی
ها بسیار مؤثر است. البته آب سرد چندان مفید نیست؛ زیرا به راحتی از مثانه
دفع می شود. بنابراین درمان با آب و مایعات ملایم، خنکی جگر و حجامت است.

ح) یکی دیگر از بیماری های افزایش صفرا در بدن انواع آلرژی ها، از جمله
آسم و تنگی نفس، آلرژی های فصلی همراه با آبریزش بینی و خارش صورت و چشم
است که ناشی از گرم شدن بیش از حد کبد است. درمان مفید برای این بیماری ها
چندین جلسه بادکش بعد از حجامت آلرژی می باشد.

ط) یکی دیگر از مشکلات افزایش صفرا، سوخته شدن صفرا در مغز و تبدیل آن
به سودا است که باعث ایجاد بیماری های غلب سودا می شود. این مورد در آینده
توضیح داده می شود.

ی) افزایش صفرا در کودکان می تواند باعث بیماری بیش فعالی می شود که یک
بیماری دوگانه صفرا ـ سودا است. قسمت بیش فعالی این بیماری مربوط به افزایش
صفرا و قسمت عدم تمرکز به علت افزایش سودا می باشد.

ک) افزایش صفرا در افراد صفراوی
می تواند باعث عصبانت زیاد، بداخلاقی و تندخویی فرد شود. در این مورد نیز
همانند بیماری های قبلی حجامت بسیار مؤثر است. از صفرا به همین بیماری ها
اکتفا می کنیم.

همان طور که در مزاج شناسی نیز گفتیم، صفرا (مزاج آتش) گرم و خشک است.
از آنجا که بسیاری از ایرانی ها دارای مزاج صفرا هستند، برای سلامتی باید
مواد گرم، یعنی موادی که دارای مزاج گرم و خشک هستند را میل کنند.

صفرا یا به طور ذاتی و ژنتیکی یا در اثر خوردن مواد گرم مثل گردو، پسته،
دارچین، زنجبیل، فلفل و انواع ادویه ها، زیره، نعناع و… در بدن تولید می
شوند. برای تعدیل صفرای ایجاد شده می توان از مواد زیر استفاده کرد:

1. انواع عرقیات خنک، مانند کاسنی، بید، شاتره؛

2. انواع دم کردنی های خنک، مانند خاکشیر، بارهنگ، فلوس، ترنجبین، شیرخشت؛

3. انواع میوه های خنک، مانند عَناب، آلو، هندوانه؛

4. انواع غذاهای ترکیبی خنک، مانند آش خصوصاً آش جو؛

5. درمان های ملاحظه ای، مانند حجامت که بسیاری از بیماری ها ناشی از افزایش صفرا در بدن را درمان و تعدیل می کند.

بیماری هایی که در اثر افزایش صفرا در افراد صفراوی بیشتر مشاهده می شود و با حجامت و خوردن خنکی های عنوان شده برطرف می گردند، عبارت اند از:

1. انواع آلرژی های پوستی، تنفسی، حساسیت فصلی و حساسیت به مواد غذایی؛

2. جوش صورت و انواع بثورات جلدی مثل آبله مرغان، کهیر و…؛

3. سردردهای میگرنی.

افراد صفراوی
به علت اینکه خون رقیقی دارند، معمولاً دچار بیماری کم خونی نیز می شوند.
در این افراد علاوه بر خنک کردن بدن می توان از ترکیب سیب رنده شده با پوست
و یک قاشق غذاخوری عسل و یک قاشق غذاخوری عرق بیدمشک جهت درمان کم خونی
برای یک دوره چهل روزه، صبح ها استفاده کرد. این ترکیب حاوی مقادیر فراوان
آهن در سیب می باشد، با عسل این آهن در خون حمل شده جهت خون سازی به سلول
های مغز استخوان می رسد. عرق بیدمشک نیز محیط معده را جهت جذب این آهن
همراه ویتامین C موجود در سیب آماده می کند.

برای تکمیل درمان کم خونی، روزی 10ـ 5 عدد خرما و ده عدد پسته خام باید
استفاده کرد. علاوه بر آن، به علت جلوگیری از هدر رفتن آهن بدن در موارد کم
خونی، از بیمار می خواهیم که از خوردن چای پر رنگ، قهوه، شکلات، کاکائو،
نوشابه و انواع رنگ های شیمیایی موجود در مواد غذایی کارخانه ای مثل انواع
کنسروها و… اجتناب کند؛ زیرا این مواد با آهن خون ترکیب شده، از جذب آن
جلوگیری کرده و باعث دفع آن از طریق گوارش می گردند.