صفحه ای که به دنبال آن هستید پاک شده، جا به جا شده و یا از ابتدا وجود نداشته است!
جام جم آنلاين: بیماری اندومتریوز را میشناسید؟ با علائم آن آشنا هستید؟ میدانید کدام علامت، زنگ هشدار بروز این بیماری را به صدا درمیآورد؟ شاید فکر کنید درد و ناباروری تنها نشانه اندومتریوز است؛ در حالیکه متخصصان میگویند نشانههای این بیماری براساس مکان قرارگیری بافت داخلی رحم، بسیار متفاوت خواهد بود.
با این توضیح مشخص میشود همه خانمها باید اطلاعات بیشتر و دقیقتری درباره این بیماری داشته باشند تا بهموقع بتوانند اقدامات لازم را انجام دهند. دکتر آمنهسادات حقگو، جراح و متخصص زنان و زایمان در گفتوگو با جامجم این بیماری را چنین تعریف میکند: اندومتریوز اختلالی است که طی آن بافت اندومتر (بافت داخل حفره رحم) در جایی خارج از رحم قرار میگیرد و براساس مکان قرارگیری، علائم متفاوتی ایجاد میکند. به گفته وی، این بیماری جنبه ژنتیکی دارد، به بیان دیگر اگر یکی از بستگان درجه اول فرد به این بیماری دچار شده باشد، خطر اندومتریوز هفت برابر افزایش مییابد، ولی عوامل دیگری هم به غیر از ژنتیک، در فعال شدن و بروز بیماری دخالت دارد. این پزشک متخصص میافزاید: هرچه سن اولین بارداری کمتر و سن یائسگی زودتر باشد، احتمال بروز این بیماری کاهش مییابد؛ در واقع بارداری، بیماری را برای مدتی خاموش میکند و درمانهای طبی این بیماری نیز برهمین اساس است.
با توجه به اینکه بافت اندومتر میتواند در هر نقطهای از حفره لگن و خارج از رحم نفوذ کرده و رشد کند، براساس مکان قرارگیری، شرایط و علائم متفاوتی را نیز ایجاد خواهد کرد. دکتر حقگو با اشاره به این موضوع یادآور میشود: با اینکه اندومتریوز نشانههای متفاوتی مانند علائم رحمی، گوارشی یا ادراری ایجاد خواهد کرد، ولی درد زمان قاعدگی یا هنگام نزدیکی، دردهای مزمن لگنی و کاهش باروری از جمله شایعترین علائم این بیماری به حساب میآید. وی میگوید: درد برخی بیماران مبتلا به اندومتریوز خفیف است و گروهی هم از درد شدید لگنی که گاهی با تیرکشیدن به پاها یا مجاری ادراری و مقعد همراه است، شکایت میکنند. البته باید توجه داشته باشید شدت درد معمولا ارتباطی با شدت بیماری ندارد؛ به این معنی که ممکن است کسی اندومتریوز شدیدی داشته باشد، ولی چون نزدیک به اعصاب نبوده، درد آزاردهندهای را حس نکند یا در مقابل، فردی که اندومتریوز خیلی خفیفی دارد، میتواند درد شدیدی را تجربه کند. این پزشک متخصص در مورد کاهش باروری ناشی از این بیماری میگوید: اگر اندومتریوز از نوع شدید یا متوسط یا همراه با گرفتاری لولهها و تخمدانها باشد، میتواند موجب ناباروری یا کاهش باروری فرد شود. البته نباید تصور کنید همه افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، دچار ناباروری خواهند شد، چراکه به گفته دکتر حقگو اگر اندومتریوز خفیف باشد و محل درگیری هم نزدیک لولهها و تخمدانها نباشد، ممکن است هیچ تاثیری بر باروری فرد نداشته باشد و در چنین شرایطی فقط درد و اختلالات قاعدگی او را اذیت کند بنابراین شدت بیماری و میزان درگیری بیمار در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد؛ به عنوان مثال گاهی این بیماری میان زنانی مشاهده میشود که چند مرتبه بارداری داشتهاند و همین مساله نشان میدهد اندومتریوز100 درصد عاملی برای نازایی نیست، اما 40 درصد موارد نازایی به علت اندومتریوز ایجاد میشود. این پزشک متخصص زنان با تاکید بر اینکه ممکن است علائم بیماری اندومتریوز به صورت مشکلات گوارشی بروز کند، میگوید: گاهی علائم این بیماری به صورت مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریکپذیر نمایان میشود و ممکن است با درد، تهوع و استفراغ، درد هنگام اجابت مزاج و تغییر عادات دفع همراه باشد و حتی در موارد شدیدتر ممکن است به انسداد روده منجر شود. به همین دلیل بسیاری از بیماران مبتلا به اندومتریوز بارها به کلینیکهای گوارشی مراجعه میکنند ، در حالی که مشکل اصلی چیز دیگری است. به گفته وی، افرادی که دچار سقطهای خود به خود میشوند و کسانی که در دوران قاعدگی خونریزیهای غیرطبیعی دارند هم ممکن است دچار این بیماری باشند و حتما باید بررسیهای دقیقتری در مورد آنها انجام شود. دکتر حقگو در مورد علائمی که در سیستم ادراری ایجاد میشود، میگوید: اگر اندومتریوز به دستگاه ادراری نفوذ کند، با توجه به مکان قرارگیری، علائم ادراری متفاوتی ایجاد خواهد کرد؛ وجود خون در ادرار، درد پهلوها، تکرر ادرار و درد هنگام دفع ادرار بخصوص در زمان قاعدگی از جمله علائم ادراری این بیماری است. به گفته وی، در موارد بسیار نادری هم ممکن است اندومتریوز به ریه نفوذ پیدا کند که به صورت سرفههای خونی در زمان قاعدگی نمایان میشود. این پزشک متخصص تاکید میکند: در بسیاری از موارد هم اندومتریوز بدون علامت بوده و به صورت کاملا اتفاقی مشخص و مراحل درمان آن آغاز میشود.
اندومتریوز بیماری شایعی است یا نه؟ این یکی از سوالات متداولی است که خیلی از خانمها از پزشک خود میپرسند تا در مورد میزان شیوع بیماری اطلاعات دقیقی کسب کنند. دکتر حقگو با اشاره به اینکه تشخیص اندومتریوز کار سادهای نیست، میگوید: با توجه به اینکه اندومتریوز به راحتی تشخیص داده نمیشود، بنابراین آمار دقیقی هم در مورد میزان شیوع آن وجود ندارد؛ ولی در هر صورت میتوان گفت این بیماری یکی از مشکلات شایع به حساب میآید. به گفته وی، میزان شیوع بیماری میان افرادی که دچار نازایی یا دردهای لگنی هستند، 20 تا 90 درصد بوده و میان افرادی که باروری داشتهاند نیز حدود 3 تا 43 درصد متغیر است.آیا آندومتریوز با سونوگرافی قابل تشخیص است
دکتر حقگو با تاکید بر اینکه شناخت بیماری، مهمترین نکته برای تشخیص آن است، میگوید: با توجه به طیف گسترده علائم اندومتریوز و همچنین نداشتن اطلاعات کافی در این زمینه، افراد براحتی نمیتوانند آن را تشخیص دهند. در حالیکه به نظر میرسد با توجه به میزان شیوع و عوارضی که ایجاد میکند، حتما باید اقداماتی برای شناخت بهتر و بیشتر بیماری انجام شود. در واقع خوب است همانطور که مردم درباره بیماریهایی مانند دیابت و فشار خون اطلاعات اولیه دارند در این زمینه هم آگاه باشند. وی با اشاره به اینکه هنوز روش سادهای برای تشخیص این بیماری وجود ندارد، یادآور میشود: اولین نکته، شناخت علائم بیماری و معاینه دقیق از سوی فردی متخصص و آگاه است. همچنین باید در نظر داشته باشید آزمایشها، امآرآی و سونوگرافی برخلاف سایر بیماریها چندان کمکی به تشخیص این مشکل نمیکند؛ البته زمانی که ضایعات اندومتریوز به صورت کیست نمایان شود، در سونوگرافی مشخص و تشخیص داده خواهد شد، ولی تا زمانی که ضایعات به صورت لکههای اندومتریوز باشد، این شیوهها کمکی به تشخیص بیماری نمیکند. به گفته این پزشک متخصص، تنها راه تشخیص بیماری در مراحل اولیه، لاپاراسکوپی (جراحی با کمترین برش) است که به صورت قطعی میتواند وجود بیماری را مشخص کند. باید دقت داشته باشیم اندومتریوز در مراحل اولیه به شکل ضایعات بسیار ظریف مانند ککومک در کف لگن دیده میشود و به همین دلیل حتما باید به قسمتهایی که مشکوک به ضایعات اندومتریوز است دقت شود؛ چراکه همین ضایعات کوچک میتواند عمیق و مشکلساز شود. بنابراین لاپاراسکوپی باید از سوی گروهی انجام شود که در این زمینه تجربه کافی داشته و آموزش دیده باشند. دکتر حقگو با تاکید بر اینکه تشخیص سریع و بموقع بیماری بسیار مهم است و موجب سهولت درمان میشود، میگوید: اندومتریوز به عنوان یک بیماری عودکننده شناخته میشود؛ ولی در صورتی که بتوان تمام ضایعات را به طور کامل برداشت، احتمال عود هم کاهش مییابد. به گفته وی، لاپاراسکوپی محدودیتهایی هم دارد و همه افراد نمیتوانند از این روش برای درمان استفاده کنند که در چنین شرایطی و در صورت لزوم، میتوان از جراحی باز کمک گرفت؛ البته جراحی باز فقط برای از بین بردن ضایعات بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد، چراکه ضایعات بسیار کوچک اصلا در این روش به چشم نمیآید. این پزشک متخصص میافزاید: در صورت روبهرو شدن با علائم مربوط به این بیماری که بخصوص در دوران قاعدگی تشدید میشود، حتما باید برای بررسیهای بیشتر به پزشک متخصص مراجعه و طبق نظر او اقدام به درمان کنید. حرارت، پرتوها، فلزات، آفت کشها، حلالهای شیمیایی، استروژنهای صنعتی، سیگار و مواد مخدر، الکل، دارو و افزودنیهای غذایی از عوامل محیطی مضر برای دستگاه تولید مثل به شمار میآیند که به عنوان یکی از دلایل اندومتریوز مطرح میشوند. رحم زن باردار نخستین محیطی است که انسان با آن مواجه میشود و در صورتی که سموم محیطی و آلایندهها در بدن تجمع یافته باشند از طریق بند ناف و شیر به فرزند منتقل میشود و رشد و نمو و باروری آینده او را تحت تأثیر قرار میدهد.
شاید تأکید دوباره بر این نکته ضروری است که تغذیه سالم در زمان باروری و قبل از آن میتواند از ارکان مهم رویکرد احتیاطی در محیط زیست به حساب آید. گفتنی است استفاده از ترکیبات دیگر مانند انواع گیاهان دارویی و ترکیبات طبیعی دارای آنتی اکسیدانها نیز در این حوزه قرار میگیرند.
دارچین، یکی از مطلوبترین ادویههای موجود در جهان، نقشی مهم در باروری دارد. این ادویه سالهاست که برای جلوگیری از خون ریزی شدید قاعدگی، خون ریزی شدید ناشی از آندومتریوز و فیبروئید رحمی به کار میرود.
دارچین ترکیبی سودمند برای کاهش شدت خون ریزی ناشی از آندومتریوز، فیبروئید رحمی و خون ریزی شدید قاعدگی در زنان است. دارچین سالهاست که به طور سنتی برای قطع کردن خونریزی شدید قاعدگی، خونریزی در زمان زایمان و سقط جنین به کار میرود و امروزه در شرایط مختلف مرتبط با باروری، اگر خون ریزی شدید وجود داشته باشد، کاربرد دارد. کاهش خون ریزی شدید از ویژگیهای ذاتی دارچین است.
دارچین در صنایع غذایی به عنوان پوشاننده بو و اسانس فرار حاصل از آن به عنوان مطبوع کننده در انواع غذاهای آماده، سسها، ترشیجات، انواع نانهای قنادی، نوشابههای شبه کولا، فرآوردههای دندانپزشکی و داروسازی کاربرد دارد. اسانس حاصل از دارچین دارای خواص ضد قارچ و ضد باکتری است و موجب تأخیر فساد در گوشت میشود و مصرف آن در غذاهای گوشتی، به خصوص در مناطق گرم مطلوب است. انرژی دارچین معادل 355 کالری در 100 گرم است. از هزاران سال پیش، از این گیاه برای بر طرف کردن درد دندان، عفونتهای دستگاه ادراری و برطرف کردن تحریکات معده و در طب سنتی کشورهای مختلف نیز، برای درمان و معالجه اسهال، آرتریت و دردهای مختلف قاعدگی استفاده میشده است. در هند و طب Ayurvedic از دارچین در درمان برونشیت و سرما خوردگی، اسهال و دیسانتری، ادم، آنفولانزا، تقویت سیستم متابولیک و سیستم قلبی، سکسکه، سوء هضم و مشکلات و بیماریهای کبدی، منوراژی melancholy، درد عضلانی و تهوع و استفراغ استفاده میشود. دارچین به انقباض رحم در طول سقط جنین و دردهای قاعدگی نیز کمک میکند و در استعمال خارجی، برای رفع درد، به ویژه سردرد استفاده میشده است. دارچین حاوی ترکیبی به نام متوکسی هیدروکسی چالکون است که قند خون را کاهش میدهد و امروزه مصرف روزانه آن در رژیم غذایی افراد دیابتی مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از بخور دارچین نیز موجب تقویت قوای روحی و موجب تسریع روند بهبود خواهد شد و در تقویت نیروی جنسی مردانه نیز مؤثر است. البته مصرف مداوم این چاشنی میتواند موجب ایجاد التهاب در زبان گردد. مصرف روغن آن میتواند تهوع و استفراغ و احتمالاً آسیبهای کلیوی ایجاد کند و همچنین باعث بروز قرمزی و سوختگی بر پوست شود. دارچین در مواقع تب و بارداری نباید مصرف شود. مصرف این چاشنی برای بار اول، در افرادی که قبلاً آن را مصرف نکردهاند، باید اندک باشد. افرادی که سابقه آلرژی دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند و احتمال ایجاد عوارض در استفاده از روغنهای تغلیظ شده آن بیشتر است. از این ماده در اندازههای اندک، برای کمک به هضم و جذب فرمولهای گیاهی استفاده میشود. همچنین، این ماده به طور کلی اشتها آور و در برطرف کردن دردهای شکمی مؤثر است. به جز در مواردی که به عنوان ادویه و طعم دهنده استفاده میشود، مصرف این گیاه در دوره بارداری و شیردهی و برای کودکان ممنوع است. دارچین موجب افزایش میزان ضربان قلب، هیجانات ناگهانی، التهاب مخاط دهان و لثه و افزایش حرکات گوارشی، بی اشتهایی، تحریک دستگاه گوارش، تنگی نفس و حساسیت میشود. به دلیل وجود روغنهای فرار، به عنوان طعم دهنده، گرم کننده و گشادکننده عروق شناخته شده است و به دلیل وجود تانن به عنوان خشک کننده و سرد کننده کاربرد دارد. به دلیل دو خاصیت سردکنندگی و گرم کنندگی، در درمان اسهال در مواقعی که همراه با دل پیچه و قولنج باشد،کاربرد دارد و از این رو در فرمولهای داروهای ملین استفاده میشود. این گیاه برای تحریک دستگاه گوارش بکار میرود و همچنین به عنوان ضد نفخ و قابض مصرف میشود. دارچین دارای خاصیت قطع کنندگی خون ریزی است و یکی دیگر از کاربردهایش، استفاده از آن به عنوان طعم دهنده در داروهای بد مزه است. دارچین همچنین در ضد میکروارگانیسمهایی که موجب عفونت مجاری تنفسی میشوند و در فعال سازی انسولین و متابولیسم گلوکز مؤثر است و اثر حفاظتی در مقابل عوارض دیابت نشان میدهد. مصرف دارچین همچنین از طریق افزایش حساسیت به انسولین و کاهش جذب کربوهیدراتها در روده کوچک، موجب تنظیم قند خون و چربی میشود.
علائم اندومتریوز متفاوت است. برخی از زنان علائم خفیف را تجربه می کنند اما برخی دیگر ممکن است علائم متوسط یا شدیدی داشته باشند. شدت دردی که شما تجربه می کنید، نشان دهنده ی مرحله و یا شدت اندومتریوز نیست. شما ممکن است یک فرم خفیفی از بیماری را داشته باشید اما متحمل درد زیادی باشید و و بالعکس.
درد لگن شایع ترین علامت اندومتریوز است. همچنین از علائم دیگر اندومتریوز می توان به موارد زیر اشاره داشت:
همچنین شما ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکنید. بسیار مهم است که سالانه توسط پزشک زنان و زایمان خود چکاپ شوید. خصوصا اگر تجربه کننده ی دو یا چند علامت از علائم گفته شده باشید.
قابل درک است که شما می خواهید به صورت خیلی سریع از درد و علائم اندومتریوز خلاص شوید. اگر این بیماری درمان نشود می تواند زندگی شما را مختل کند. اندومتریوز درمان قطعی ندارد. راه های درمانی متفاوتی از جمله دارویی و جراحی برای بهبود علائم اندومتریوز و مدیریت این بیماری وجود دارد. دکتر شما ممکن است برای اولین بار درمان دارویی را امتحان کند سپس اگر در وضعیت شما بهبودی حاصل نشد جراحی را پیشنهاد کند. بدن هر فرد نسبت به روش های درمانی عکس العمل های متفاوتی نشان می دهد. مطمئن باشید پزشک شما در پیدا کردن بهترین راه درمانی به شما کمک خواهد کرد.
1-مسکن ها: برای تسکین درد می توان از مسکن ها استفاده کرد اما این در همه موارد موثر نیست.آیا آندومتریوز با سونوگرافی قابل تشخیص است
2- هورمون درمانی: برخی مواقع، این روش درمانی برای کاهش درد اندومتریوز موثر است. افزایش و کاهش هورمون ها در طول دروه قاعدگی باعث می شود آندومتر ضخیم شود، بریزد و خونریزی کند. با استفاده از این روش، رشد بافت آندومتر کم می شود.
3-جراحی: اگر شما اندومتریوز دارید و می خواهید باردار شوید، جراحی برای برداشتن اندومتریوز در حالی که رحم و تخمدان سالم بمانند، مفید است.
4-روش کمک باروری: لقاح آزمایشگاهی(IVF) برای باردار شدن نسبت به عمل جراحی بهتر است.
5- هیسترکتومی :در موارد شدید اندومتریوز، جراحی برای خارج کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما در این موارد هیسترکتومی به تنهایی کافی نیست، استروژن می تواند اندومتریوز باقیمانده را تحریک کند و درد نیز باقی بماند. بعد از هیسترکتومی، بارداری ممکن نیست.
در این جا ما به پنج دلیل به وجود آمدن اندومتریوز اشاره می کنیم:
برگشت خون قاعدگی: از بیشترین علت اندومتریوز می باشد. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلول های آندومتر است که به جای آنکه از بدن خارج شود، از طریق لوله های فالوپ وارد حفره لگنی می شوند. این سلول های آندومتر به دیواره لگن چسبیده و به رشد وضخیم تر شدن خود حتی در طول خونریزی ادامه می دهند
رشد سلول های جنینی: این سلول ها، حفره های لگنی و شکمی را می پوشانند و از سلول های جنینی بوجود می آیند. هنگامی که یک و یا چند منطقه از پوشش شکمی تبدیل به بافت آندومتر شود، اندومتریوز گسترش می یابد.
زخم جراحی: بعد از جراحی، مانند هیسترکتومی (خارج کردن رحم) و یا سزارین، سلول های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.
انتقال سلول های آندومتر: عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول های آندومتر را به دیگر قسمت های بدن انتقال دهند.
اختلال سیستم ایمنی: ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت آندومتر را که در بیرون از رحم رشد می کند تشخیص داده و از بین ببرد.
اندومتریوز چهار مرحله یا نوع دارد :
– حداقل
– ملایم
– در حد متوسط
– شدید
عوامل مختلفی که شدت اندومتریوز را مشخص می کند:
– محل اندومتر
– تعداد اندومتر
– اندازه اندومتر
– عمق اندومتر در بدن
مرحله اول: حداقل
در حداقل اندومتریوز، ضایعات کوچک و یا زخم و ایمپلنت اندومتر به صورت کم عمق در تخمدان شما وجود دارد. همچنین ممکن است التهاب در اطراف حفره لگن شما باشد.
مرحله 2: خفیف
اندومتریوز خفیف شامل ضایعات سبک و ایمپلنت های کم عمق روی تخمدان ها و پوشش لگن است.
مرحله 3 : متوسط
اندومتریوز متوسط شامل کاشت های عمیق در تخمدان و پوشش لگن است. همچنین می تواند ضایعات بیشتری داشته باشد.
مرحله 4 : شدید
مرحله شدید ترین اندومتریوز شامل کاشت های عمیق در پوشش و تخمدان لگن است. همچنین ممکن است ضایعات در لوله های فالوپ و روده شما نیز باشد.
– معاینه لگن توسط پزشک: برای بررسی وجود کیست در اندام تناسلی و یا زخم در رحم
– سونوگرافی: برای وجود کیست مرتبط با اندومتریوز
– لاپاراسکوپی: محل، وسعت و اندازه اندومتر را مشخص می کند
– نازایی: یکی از عوارض شایع اندومتریوز، نازایی زنان می باشد.
برای باردار شدن، باید تخمک آزاد شده از تخمدان، در لوله رحمی (لوله فالوپ) توسط سلول های اسپرم باردار شود و تشکیل تخم را دهد. این تخم باید به دیواره رحم متصل شود و شروع به رشد کند.
اندومتریوز ممکن است، لوله رحمی را ببندد و تخم و اسپرم را از هم دور کند. همچنین اندومتریوز ممکن است به اسپرم و یا تخم صدمه بزند. با این حال، بسیاری از زنان با اندومتریوز خفیف تا متوسط می توانند باردار شوند. پزشکان توصیه می کنند زنان متاهلی که دارای اندومتریوز هستند، هر چه زودتر باردار شوند تا اندومتریوز بدتر نشود.
– سرطان تخمدان : زنان دارای اندومتریوز، بیشتر دچار سرطان تخمدان می شوند.
سن: زنان در تمام سنین در معرض خطر برای بیماری اندومتریوز هستند. این خطر معمولا برای زنان بین 25 تا 40 سال بیشتر استآیا آندومتریوز با سونوگرافی قابل تشخیص است
سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما سابقه ی ابتلا به این بیماری را دارد، بیشترین احتمال برای بروز این بیماری در بدن شما نیز وجود دارد.
تاریخ بارداری: به نظر می رسد بارداری یکی از راه های محافظت در برابر اندومتریوز است. بنابراین زنانی که بچه دار نشده اند بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند. اما این خطر همچنان زنانی که زایمان داشته اند را نیز تهدید می کند.
تاریخچه قاعدگی: اگر دوره های پریود شما کوتاه است، خونریزی های سنگین و دوره های بلند مدت دارید و یا اولین دوره ی شما در سنین خیلی کم آغاز شده است حتما با پزشک خود صحبت کنید.
اندومتریوز درمان قطعی ندارد اما این بدین معنی نیست که اثر منفی بر روی فعالیت های روزانه شما بگذارد.راه های موثر و کاربردی برای کنترل درد و راه های باروری وجود دارد مانند: روش های دارویی، هورمون درمانی و جراحی. همچنین لازم به یادآوری است که علائم اندومتریوز معمولا بعد از یائسگی بیشتر می شوند.
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز همکار کاکرین ایران می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
آیا آندومتریوز با سونوگرافی قابل تشخیص است
© 2019 All Rights Reserved | Cochrane Iran Associate Centre
نشانههای سجاوندی
عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
10