کمبود غذا اتیوپی

همرسانی در

ایمیل

فیسبوک

Messenger

Messenger

کمبود غذا اتیوپی

توییتر

بالاترین

واتس‌اپ

لینک را کپی کنید

این لینک‌ها خارج از بی‌بی‌سی است و در یک پنجره جدید باز می‌شود

فرزانه بذرپور، پژوهشگر در یادداشتی برای صفحه ناظران به بحث امنیت غذایی، استان های ناامن غذایی در ایران و راهکارهایی برای حل این بحران پرداخته است.

به گزارش سازمان خواربار جهانی (فائو) بیش از ۱۲۰ میلیون نفر در جهان گرسنه و حدود هشتصد میلیون نفر سوءتغذیه دارند. ۵۱ کشور با بحران ناامنی غذایی دست و پنجه نرم میکنند و مردم کشورهای شرق و مرکز آفریقا مانند اتیوپی، کنگو، چاد و سودان جنوبی بیشترین آمار گرسنگان در جهان را دارند.

کشور افغانستان هم به دلیل سالها جنگ و بحران و فقر نزدیک به یک سوم جمعیتش در ناامنی غذایی به سر میبرند. اما ناامنی غذایی چیست و چه کسانی در ایران و در چه مناطقی گرسنه، دچار سوئ تغذیه و یا تحت ناامنی غذایی هستند؟

ناامنی غذایی وقتی است که افراد در طول ۲۴ ساعت به غذای کافی و با کیفیت دسترسی نداشته باشند و یا اینکه رژیم غذایی شان فاقد مواد مغذی و ایمن برای تامین سلامت شان باشد.

ناامنی غذایی گاهی نه به طور حاد بلکه خفیف و بالقوه است و بیم آن می رود که در آینده به ناامنی غذایی مزمن تبدیل شود. در نقشه جهانی امنیت غذایی که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، ایران منطقه ی خطر خیزی معرفی شده است. اما اکنون حال و روز ایران چگونه است؟

وزارت بهداشت در تابستان ۹۶ گزارش داد که هفت استان کشور در وضعیت ناامن و بسیار ناامن غذایی هستند.

سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کهگیلویه و بویراحمد بسیار ناامن توصیف شده اند. استان های ایلام، خوزستان، بوشهر و کرمان در وضعیت نامن غذایی به سر میبرند. تحقیقات محدود دانشگاهی نیز در شمال غرب ایران شده که براساس آن تنها در شهرستان خوی از توابع آذربایجان شرقی ۵۹ درصد از خانوارها در وضعیت ناامنی غذایی به سر می برند. با این حساب تقریبا نصف استان های کشور در طیف نسبتا ناامن غذایی تا بسیار ناامن غذایی قرار می گیرند. نا امنی غذایی شاخصه هایی دارد و شاید با شناخت این مولفه ها پی ببریم که بستگان و نزدیکان مان نیز از سوتغذیه و نا امنی غذایی رنج می برند.

شرط اول در امنیت غذایی امکان دسترسی است. یعنی تولید غذا، انبارسازی و عرضه ی مناسب آن در سطح استان مهیا باشد؛ در ایران کشاورزی منبع اصلی تولید غذاست. پس استان هایی که به دلیل تغییرات اقلیمی، فرسایش خاک، کمبود منابع آب و سوءمدیریت نتوانسته اند یا نمیتوانند کشاورزی کنند امکان کمتری برای تولید محلی غذا خواهند داشت.

سیستان و بلوچستان از جمله ناامن ترین استان های کشور از نظر امنیت غذایی و تغذیه است. امسال کشاورزان منطقه ی سیستان به دلیل خشکسالی و بحران شدید آب، بیش از یک هزار میلیارد تومان خسارت دیدند. با وجود ۵۰ هزار هکتار زمین زیر کشت، کشاورزان هیچ عایدی نداشتند. آبی که صرف کشاورزی بی صرفه ی سیستان در سال گذشته شد، اکنون ۵۱ هزار خانوار سیستانی را به آب شرب محتاج کرده است.

قدرت اقتصادی و سبد خرید خانواده رابطه مستقیم با هم دارند. افزایش قیمت مواد غذایی تاثیر هولناکی بر کاهش تنوع و کیفیت رژیم غذایی بسیاری از مردم به ویژه طبقات فرودست میگذارد.

سیاست های قیمت گذاری، درآمد، یارانه ها و سطح رفاه میتواند درجه نامنی غذایی را بالا و پایین ببرد.با لحاظ کردن قدرت اقتصادی و کیفیت غذا، آسیب پذیرترین گروه در ایران، پناهجویان افغان هستند. چراکه با اجرایی شدن طرح هدفمندسازی یارانه ها و حذف سوبسید از مواد خوراکی و سایر اقلام در یک دهه ی گذشته،سفره غذایی افغان های مهاجر کوچک تر شد. پناهجویان غیرقانونی افغان که تخمین زده میشود نزدیک به یک میلیون و پانصد هزار نفر است به دلیل حذف سوبسید از موادغذایی پایه چون نان، قند و شکر و روغن نباتی، قدرت خریدشان حتی کمتر از فقرای ایرانی شد که تحت حمایت سیستم توزیع یارانه ی نقدی قرار گرفته اند.

بیشتر بخوانید:

با این وجود سفره ی بسیاری از ایرانی ها هم به دلیل تحریم ها کوچکتر شده است. افزایش قیمت مواد غذایی به دنبال جهش قیمت دلار، شاخص بهای مواد غذایی را در ایران به مرز هشدار رسانده است. قیمت مواد غذایی در ایران به نسبت سایر کشورهای منطقه و حتی جهان گرانتر است. مسافران ترکیه، گرجستان و آذربایجان اغلب از ارزنتر بودن مواد غذایی در این کشورها متعجب میشوند. یکی از علل گرانی، سهم بسته بندی در قیمت تمام شده محصولات ایرانی ست که حدود ۳۵ تا ۵۵ درصد قیمت است در حالیکه این سهم در سطح جهانی تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد را شامل میشود.

گرانتر شدن مواد غذایی، سهم هزینه ی خوراک از کل بودجه خانوار در دهک های پایین درآمدی را تا ۴۰ درصد افزایش میدهد. در این شرایط سرپرست خانوار غذای ارزان تر که حجم بیشتری دارد و احتمالا سریعتر سیر میکند را به غذای مغذی و متنوع ترجیح خواهد داد.

امنیت غذایی فقط رهایی از گرسنگی نیست بلکه تغذیه سالم و مغذی نیز اهمیت دارد. اینکه اعضای خانواده میزان کالری و پروتئین کافی در وعده ی غذایی شان دریافت کرده و سبزیجات، میوه و غلات مصرف کنند. زنان باردار و کودکان زیر ۵ سال مهمترین گروههای جمعیتی تحت ناامنی غذایی هستند. برای اندازه گیری سوء تغذیه در کودکان سه شاخص مهم وجود دارد: کم وزنی، کوتاهی قد و لاغری ناهماهنگ با قد و سن.

در ایران ۶ درصد از کودکان زیر پنج سال از کوتاهی قد ناشی از سوئ تغذیه رنج میبرند. اما این آمار در سیستان و بلوچستان حدود ۲۱ درصد یعنی ۳ برابر متوسط کشوری ست. این یکی از ملاک های ناامنی غذایی شدید در سیستان و بلوچستان است. در کهیگیوله و بویراحمد این شاخص ۱۲ درصد و در هرمزگان ۱۱ درصد است. دولت میبایست با اجرای یک طرح اضطراری، امنیت غذایی در این استان ها را بهبود بخشد. غنی سازی نان و آرد با ویتامین د ، توزیع شیر حاوی ویتامین د در مدارس و اقداماتی از این دست میتواند از شدت ناامنی غذایی در این استان ها بکاهد.

اما ناامنی غذایی فقط شامل استان های محروم و فقیر کشور نیست. بررسی ها در ایران نشان داده که ۸۶ درصد زنان باردار، ۷۶ درصد بزرگسالان و ۶۱ درصد از کودکان زیر شش سال در ایران دچار کمبود ویتامین د هستند. بیش از ۲۰ درصد نوزدان به کم خونی مبتلا هستند و ۲۷ درصد از زنان باردار ید کافی دریافت نمیکنند. رژیم غذایی نامناسب، سواد تغذیه ی پایین جامعه و ضعف دولت در رصد وضعیت سلامت و تغذیه در کشور سبب شده که کمبود ریزمغذی ها در سبد غذایی خانوار، امنیت تغذیه ی ایرانیان را در نیمه ی از کشور به مخاطره اندازد. کمبود ویتامین های آ، د، کلسیم، کمبود ید، کم خونی و فقر آهن از جمله شاخص های نامنی تغذیه هستند.

تنوع غذایی سبد خانوار یعنی آنچه که خورده میشود بایستی به طور پیوسته برقرار باشد تا بگوییم امنیت غذایی وجود دارد. فقر به ناامنی مزمن غذایی منجر میشود. کاهش فقر برای دستیابی به امنیت پایدار غذایی در درجه نخست اهمیت است. تحریم ها و کاهش ارزش پول ملی در سطح کلان بر واردات مواد غذایی تاثیر میگذارد.

سیاستهایی چون اقتصاد مقاومتی با هدف احیای کشاورزی و توافقات دوجانبه برای سازگاری با تحریم های بین المللی در راستای امنیت غذایی قابل بررسی ست. امسال قراردادی بین ایران و روسیه امضا شد که بنا بر آن واردات بیش از یک میلیون تن گندم در سال برای پنج سال آینده تضمین شده است. سیاستهای دولت در حوزه امنیت غذایی نه تنها به منابع ارزی بلکه به بهره برداری بهینه از منابع طبیعی نیز نیازمند است.

تغییرات اقلیمی و بهره برداری ناپایدارو غیرمسئولانه از منابع آب و خاک، نه تنها امنیت آب بلکه امنیت غذایی ایران را هم در دهه ی آینده با چالش جدی مواجه خواهد کرد. مطالعات علمی نشان میدهد که بیش از ۹۰ درصد از زمین های کشاورزی در ایران به دلیل فرسایش شدید خاک در وضعیت نامناسب قرار دارند. شاخص های بین المللی برای سنجش میزان بحران آب نیز میگوید ایران با مصرف ۶۹ درصد از کل منابع آب تجدیدپذیرش، اکنون در وضعیت بحران شدید آبی قرار دارد. بدین ترتیب منابع آب و خاک کشور که زیربنای کشاورزی و تولید غذاست اکنون در مرز ناامنی ست.

یکی از راه حل هایی که میتوان برای حفظ امنیت غذایی در ضعف کشاورزی مدنظر قرار دارد، تامین غذا از دریاست. کارشناسان معتقدند ایران با دارا بودن ۲۷۰۰ کیلومتر مرز دریایی میتواند فعالیت گسترده ای در زمینه آبزی پروری دریایی داشته باشد. بازنگری در اولویت های تامین منابع پروتئینی از دامداری به پرورش ماهی میتواند محدودیت های شدید منابع آب و خاک را جبران کرده و در عین حال از ظرفیت های دریایی ایران در شمال و جنوب برای تامین امنیت غذایی کشوراستفاده کند.

تازه‌ترین گزارش «چشم‌انداز محصولات و وضعیت غذایی» سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان می‌دهد که علی‌رغم فراوانی عرضه جهانی غذا، عواملی همچون بروز خشکسالی، سیل و مناقشات مداوم داخلی ناامنی غذایی را تشدید و طولانی کرده  است.

به گزارش دفتر نمایندگی فائو در جمهوری اسلامی ایران، این سازمان اعلام کرده است که همچنان 37 کشور جهان، شامل 29 کشور آفریقایی، برای تأمین غذا به کمک‌های خارجی نیاز دارند.

تدام مناقشات و جنگ‌ها یکی از عوامل کلیدی ناامنی شدید غذایی بوده و منجر به پیدایش شرایط مشابه قحطی در شمال نیجریه، سودان جنوبی، یمن و همچنین گرسنگی گسترده در افغانستان، جمهوری آفریقای مرکزی، جمهوری دموکراتیک کنگو و سوریه شده است.

شرایط نامناسب اقلیمی به ویژه خشکسالی در شرق آفریقا و سیل در بخش‌هایی از آسیا تولید غذا در مزارع این مناطق را با بحران جدی مواجه ساخته است.کمبود غذا اتیوپی

بر اساس گزارش فائو 37 کشور نیازمند کمک‌های غذایی خارجی عبارتند از: افغانستان، بورکینافاسو، بروندی، کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، چاد، کنگو، جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی)، جمهوری دموکراتیک کنگو، جیبوتی، اریتره، اتیوپی، گینه، هائیتی، عراق، کنیا، لسوتو، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، مالاوی، مالی، موریتانی، موزامبیک، میانمار، نیجر، نیجریه، پاکستان، سیرالئون، سومالی، سودان جنوبی، سودان، سوازیلند، سوریه، اوگاندا، یمن و زیمبابوه.

گزارش فائو ضمن هشدار درباره وضعیت بنگلادش می‌افزاید این کشور در سال جاری شاهد سه سیل بوده که آسیب شدیدی به محصول برنج وارده کرده است. انتظار می‌رود برداشت محصول برنج در بنگلادش به کمترین میزان در پنج سال اخیر برسد.

فائو در این گزارش اعلام کرده که مناقشات و جنگ‌ها به عنوان مانعی فراروی  فعالیت تولیدی و دسترسی به غذا، باعث تشدید ناامنی غذایی شده است. این وضعیت با توجه به افزایش تعداد آوارگان در داخل کشورها به سمت وخامت بیشتر گرایش دارد. به عنوان مثال، هم‌اکنون 50 درصد از مردم جمهوری آفریقای مرکزی آواره شده اند و تقریبا یک سوم از جمعیت (1.1 میلیون نفر) نیز نیازمند کمک‌های فوری غذایی هستند.

حدود 7.7 میلیون نفر از مردم جمهوری دموکراتیک کنگو دچار ناامنی غذایی شدید هستند. این کشور میزبان 200 هزار پناهنده از کشورهای همسایه بوده و 4 میلیون شهروند آن نیز در داخل آواره شده‌اند.

بر اساس گزارش فائو، بیش از 3 میلیون نفر در شمال نیجریه نیازمند اقلام ضروری برای ادامه زندگی و حفاظت از معیشت بوده و در سودان جنوبی نیز 4.8 میلیون نفر (45 درصد جمعیت) دچار ناامنی غذایی هستند.

تعداد گرسنگان در سومالیا نسبت به سال گذشته سه برابر شده و اکنون 3.1 میلیون نفر در معرض ناامنی غذایی شدید قرار دارند.

گزارش فائو در ادامه اعلام می‌کند که در یمن، 60 درصد جمعیت (17 میلیون نفر) نیازمند کمک‌های بشردوستانه فوری هستند. اگر محاصره بنادر دریایی این کشور به مانند ماه گذشته میلادی تکرار شود، خطر بروز شرایط قحطی افزایش خواهد یافت.

در کشورهای جنگ‌زده همچون افغانستان گرسنگی مزمن ادامه دارد. در این کشور تعداد افرادی که خانه‌های خود را ترک کرده‌اند افزایش یافته و اکنون 7.6 میلیون نفر با خطر ناامنی غذایی شدید یا متوسط مواجه هستند. در عراق 3.2 میلیون نفر نیازمند کمک‌های غذایی بوده و در سوریه نیز 6.5 میلیون نفر گرسنه هستند.

هم‌اکنون خشکسالی تبدیل به مسأله اصلی در آفریقای شرقی شده است. در حدود 8.5 میلیون نفر در اتیوپی و بالاخص در منطقه سومالی دچار ناامنی غذایی هستند. در کنیا نیز به دلیل بارش‌های فصلی نامناسب که تولیدات دامی و محصولات کشاورزی را مختل ساخته، 2.6 میلیون نفر با ناامنی غذایی شدید مواجه شده‌اند.

شایان ذکر است که علی‌رغم وضعیت منفی داخلی در برخی کشورها، تولید مجموع جهانی غذا در حال افزایش است. علاوه بر این، تولید در برخی کشورهای با درآمد پایین و دچار کمبود غذا بهبود یافته و پیش‌بینی می‌شود برداشت غلات در سال جاری میلادی رشد 2 درصدی تجربه کند.

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است