پیشگیری از جرایم سایبری منافی عفت

%PDF-1.7
%
8 obj
> /Annots [ 7 R ] /PZ 1 >>
endobj
9 obj
> stream
xZ]OW+.H|ϬwN?.%ImѨ)?

%PDF-1.5
%
1 obj
>
endobj
2 obj
>
endobj
3 obj
>/ProcSet[/PDF/Text/ImageB/ImageC/ImageI] >>/MediaBox[ 612.12 792.12] /Contents 4 R/Group>/Tabs/S>>
endobj
4 obj
>
stream
x[[k,~?dq/ ̌y88`CO]gzgGv^/UU_}U;}>?}xI^_^6g/>?˿?}~

چکیده

پیدایش رایانه پیدایش رایانه و پس از آن دنیای
مجازی اینترنت، همواره  در پی خود آثار
مثبت و منفی بسیاری داشته و دارد. از جمله پیامد‌های سوء آن، پیدایش جرایم نوظهور
رایانه‌ای و اینترنتی است‌.یکی از عوامل اصلی تحریک جنسی که در پی آن وقوع جرم
زنا، افشای فحشاء، پورنوگرافی و قوادی ورا بهمراه داشته است در اثر ترویج مطالب
و تصاویر مستهجن ازطریق رایانه ودر فضای اینترنت می باشد.یکی از ارزش های مترقی در
جوامع اسلامی، حفظ عفت عمومی واخلاق حسنه در قالب های مختلف اطلاعاتی است. حفظ عفت
عمومی اقدامی پیش گیرانه از وقوع جرایم بسیاری است که با موازین دین مبین اسلام
وناهنجاری  در رفتارهای افراد جامعه می شود.
اما آن چه مسلم است این که بهره برداری صحیح و سودمند از این فضا مستلزم فرهنگ
سازی از طریق اموزش است که تخطی از آنها میتواند باعث آسیب­هایی شود وبرخی ازآنها
حتی مستوجب جرم انگاری و مجازات گردند.با این حال، چنان چه به کاربران، آموزش­های
صحیح  داده نشود، وراههای پیشگیری مناسبی از طرق مختلف ارئه نگردد، می­تواند
با ایرادات جدی حقوقی و اخلاقی مواجه گردد.

 کلید واژگان:

 جرم- جرایم رایانه ای – عفت –عمل منافی عفت

پیشگیری از جرایم سایبری منافی عفت

مقدمه

با
گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و دسترسی عموم جامعه به شبکه اینترنت، فضای
جدیدی فرا روی متخلفین جوامع قرار گرفته است. فضایی که در آن محدودیت‌هایی هم چون
مرزهای جغرافیایی، ملیت، بعد مسافت، زمان و فاقد معنا و مفهوم است. در موقعیت
جدید جرایم رایانه‌ای از رشد و توسعه چشمگیری برخوردار بوده است. با گسترش جرایم
رایانه‌ای، جرایم رایانه‌ای مرتبط با امور غیر اخلاقی نیز گسترش یافته و تاثیر
منفی بر نظام اجتماعی و پایه‌ای از جمله خانواده ها و سازمانها گذاشته و بیشتر
کودکان و نوجوانان را مورد هجوم قرار داده است و شرایط لازم را برای ارتکاب برخی
جرایم در جهت اشاعه این مفاسد آماده ساخته است. در این میان خانواده­ها برای آموزش
صحیح استفاده از اینترنت بسیار مؤثرند، امروزه خانواده­­ها فقط به خرید رایانه
اکتفا می­کنند ومعتقدند که فرزندان، خود استفاده از آن را یاد می­گیرند در صورتی
که باید ابتدا فرهنگ استفاده و تذکرهای لازم را به اضافه آموزش مناسب به فرزندان
خود بدهند و سپس وسیله را مهیا کنند.جرایم علیه اخلاق وعفت عمومی عبارتست از هر
نوع عمل ،رفتار وگفتاری که بر خلاف عفت وپاکدامنی جامعه باشد.این جرایم متنوع
ومتعددند: برخی از آنها از جمله جرایم حدی می باشند ،مثل زنا ،لواط وبعضی تعزیری
هستند.مثل روابط شروع مادون حدوعرضه وخرید وفروش صور قبیحه وقوع برخی­از این
جرایم (اعم از حدی وتعزیری)با ظهوراینترنت از محیط فیزیکی به محیط مجازی
انتقال یافته است جرایم علیه اخلاق وعفت عمومی عبارت است از هر نوع عمل، رفتار و
گفتاری که بر خلاف عفت و پاکدامنی جامعه باشد. این جرایم متنوع و متعددند: برخی از
آنها از جمله جرایم حدی میباشند، مثل زنا، لواط، و قوادی و بعضی تعزیری هستند، مثل
روابط شروع مادون حد و عرضه و خرید وفروش صور قبیحه. وقوع برخی از این جرایم
(اعم از حدی و تعزیری) با ظهور اینترنت از محیط فیزیکی به محیط مجازی انتقال یافته
است؛ ولی در برخی از آنها رایانه و اینترنت نمی تواند به عنوان واسطه ارتکاب جرم
شود، مثل زنا ولواط، چرا که در وقوع چنین جرایمی حضور فیزیکی افراط شرط
است.(قهرمانی -1388-357) مهم‌ترین و شایع‌ترین این جرایم عبارتند از: انتشار
محتوای مجرمانه، قوادی، پورنو گرافی و روابط شروع می باشد.از این رو هدف از این
تحقیق، بررسی جرایم رایانه ای منافی عفت و ارائه  راهکارهایی مناسب جهت پیشگیری از آن می باشد.

مفاهیم-اهمیت
–تاریخچه

1-مفاهیم

1-1-معنای لغوی واصطلاحی جرم

-جرم در
لغت:

 در
فرهنگ فارسی معین جرم به معنی گناه، خطا و بزه آمده و جمع آن جروم یا اجرام است.(معین،136،
1225) واژه‌ی دیگری که معادل جرم است جریمه می‌باشد که جمع آن جرایم می‌باشد که
این جریمه به معنی تاوان و مجازات نقدی و پولی که از مجرم گرفته می‌شود نیز می‌گویند.(خلیل جر-بی تا-738)

-جرم در قرآن:

جرم و جریمه از جَرَم گرفته شده است که به معنی قطع کردن است. در
اصل معنی جَرم، کندن و چیدن میوه از درخت است(راغب اصفهانی 1375، 397) و برای هر
کسب و کار زشت ومکروه استفاده شده است و به معنی وادار کردن به کار ناپسند نیز
اطلاق شده و در دو آیه زیر در همین معنی به کار رفته است(طبرسی،1412،
195)

جرم در فقه :

جرم در اصطلاح فقهی هر نوع عملی است که در شرع ممنوع و دارای کیفر
دنیوی هم چون حد، تعزیر، قصاص، دیه و کفاره و یا اخروی باشد، خواه در ارتباط با
خود باشد مانند ترک نماز و روزه و نوشیدن شراب و یا در ارتباط با دیگری، مانند ضرب
و جرح و کشتن کسی.(شاهرودی بی تا،75)5

 قانون آن را لازم دانسته و برآن عمل یا ترک،
کیفری مقرر داشته است.(فیض،بی تا،25)

1-2-
عـفت

لغتی است عربی از ریشه عفف به معنای مناعت و پاکدامنی و چشم
پاکی (رضایی،
136، 157)

در واقع حاصل شدن حالتی برای نفس و جان آدمی است که بوسیله
آن از غلبه و تسلط شهوت جلوگیری میشود.(راغب اصفهانی،1375، 618)

1-3-عمل منافی عفت

 هر کاری مربوط به
امور جنسی است که بر حسب عرف و احساسات عمومی شرم آور باشد و قانون آن را جرم
شمارد (لنگرودی 1378، 1533)

جرایم منافی عفت: عبارت است از جرایم ضد خانواده و بزه هایی
که مغایر عفت عمومی و اخلاق حسنه باشد(همان)

عفت عمومی: آنچه از امور جنسی که در مقطعی از مقاطع زمان بر
ملا شدن آن باعث ناراحتی عموم گردد. خدشه دار کردن آن را «جریحه دار کردن عفت عمومی
» گویند مانند نشر صور قبیحه و منافیات عفت علنی. (همان، ج4، ص2552)

به این ترتیب جرم منافی عفت و اخلاق عمومی عبارت است از
هرگونه رابطه ناشی از تمایل زن و مرد به یکدیگر که از حد و مرز متعارف جامعه فراتر
باشد به نحوی که جامعه نتواند آن را غمض عین کند بلکه آن را به عنوان یک ضد عفت و
اخلاق عمومی مردود شمرده و مستحق مجازات و کیفر بداند.

اهمیت وضرورت تحقیق

 شیوع جرایم رایانه­ای درحوزه­های
مختلف اجتماعی موجب بروز آسیبها وخسارات متعددی در جامعه می­گردد.از مهمترین
آسیبهای وارد برفرد وجامعه از بین بردن مبانی واصول اخلاقی­و نظام اجتماعی بوده که
خسارات زیادی به نظام­های اقتصادی ،سیاسی ،فرهنگی جامعه وارد می­آورد. هرچه بیشتر
فناوری رایانه­ای توسعه یابد جرایم رایانه­ای مرتبط با هنجارشکنی­­های غیراخلاقی
نیز توسعه پیدا خواهد نمودوتاثیرمنفی برنظام اجتماعی­و بنیادی خانواده­ها خواهد
گذاشت.ولذا اجرایم
رایانه ای باعث می شود، حریم شخصی افراد دچار تزلزل شده و عفت عمومی خدشه دار شده
است. با توجه به افزایش و شیوع جرایم رایانه‌ای در جامعه، هرگونه تحقیقی در جهت
بره ریزی برای کاهش این رفتار مخرب و طلوب، ضروری به نظر می‌رسد. جرم و
پدیده مجرمانه همواره برای جامعه بشری خطرناک بوده، اما گاهی جرم بواسطه حالت خاصی
جامعه را تهدید ویژه می‌کند که جرایم منافی عفت رایانه‌ای از جمله همین جرایم
خطرناک است که با رواج آن، خسارت جبران ناپذیری به ارزش‌ها و افراد جامعه و همچنین
خانواده‌ها به عنوان پایه‌های اصلی شکل‌گیری جامعه وارد می‌شود.ازاین رو  بدلیل اهمیت و مهم بودن موضوع تحقیق در مورد
جرائم  رایانه ای وارائه راهکار جهت
پیشگیری از ان ضرورت دارد.

1-4-تاریخچه
جرایم رایانه‌ای

اصولاً
تعیین زمان واقعی ارتکاب جرم رایانه‌ای همچون سایر جرایم مشکل است؛ زیرا عموماً
افراد جرایم را به صورت مخفی مرتکب میشوند وممکن است بسیاری از آنها تا مدتها کشف
نگردند و یا هیچگاه اثبات نشوند. در نشریه بین المللی سیاست کیفری که در سال 1994
میلادی از سوی سازمان ملل به عنوان راهنما برای پیشگیری و کنترل جرایم مرتبط با
رایانه انتشار یافته است و با توجه به اینکه کاربرد رایانه در ایران از ابتدای
ورود آن (سال 134) تا دهه 7 بسیار محدود بود، جرم رایانه‌ای پیشینه چندانی در
ایران ندارد و اگر احیاناً جرمی در این خصوص واقع شده باشد، گزارشی از آن منتشر
نشده است. وقوع جرم رایانه‌ای به تدریج از دهه 7 در ایران شروع شد و این جرایم با
قوانین کیفری مرسوم مورد رسیدگی قرار گرفتند.

با
گسترش استفاده از اینترنت و رایانه در نیمه دوم دهه 7 و به ویژه ابتدای دهه 8،
ارتکاب جرم رایانه‌ای نیز رشد نسبتاً سریعی داشته است. اشاعه فحشا و منکرات و
انتشار عکسها و تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی و. از جمله جرم‌هایی‌اند که پس
از فراهم شدن امکان استفاده از خدمات اینتر نت از رهگذر وب سایتها و وبلاگها، پست
الکترونیکی، گروههای خبری، چت وسایر خدمات اینترنتی ارتکاب یافته اند.

بنابراین
نخستین واکنش قانونی در ایران در برابر جرم رایانه ای، قانون اصلاح قانون مطبوعات
مصوب 3/1/79مجلس شورای اسلامی است که در تاریخ 7/2/79 مورد تایید شورای نگهبان
قرار گرفت و بعد از آن، قوانین دیگری اضافه شد.(خرم ابادی ،  1384،46)

2)جرایم
رایانه ای منافی عفت

2-1)انتشار محتوای مجرمانه

 انتشار
محتوی مجرمانه را شاید بتوان شایع ترین جرم رایانه‌ای  درنظر گرفت که هر کس که در خانه رایانه‌ای  متصل به اینترنت داشته باشد به راحتی میتواند
عمق و گستره این جرم را دریابد.

درفضای
مجازی می توان محتوای مجرمانه رادر قالب عکس ها، فیلم های مستهجن و غیر اخلاقی و
مطالب ضد ارزشی و ضد فرهنگی، دروغ وتوهین و افترا، نشر اخبار غیر واقع علیه اشخاص،
گروهها و دولتها و حتی مذاهب مشاهد کرد

پیشگیری از جرایم سایبری منافی عفت

رابطه جرم با انتشار این نوع مطالب این است که غالباً بنا به آزادی بی حد و
حصر در غرب و آنچه آن را جریان آزاد اطلاعات میدانند، سایتها به راحتی به پخش این
نوع مسائل مبادرت می ورزند به گونه‌ای که محتوای مجرمانه از این طریق منتشر
میشود انتقال تصاویر و اطلاعات از طریق شبکه های اطلاع رسانی مرز جغرافیایی نمی
شناسد. بر این اساس بطور آشکار حاکمیت ملی کشورهایی که خواهان بعضی مطالب ارسالی
نیستند نقض میشود به عنوان مثال انتقال تصاویر و اطلاعات غیر قانونی فرامرزی
همچنان به عنوان یکی از مشکلات لاینحل اینترنت باقی مانده است. انتشار برخی
اطلاعات و تصاویر ممکن است در کشوری غیر قانونی محسوب شود، ولی در کشور دیگر
قانونی باشد. در این صورت حتی اگر ناشر آن نیز مشخص شود، امکان تعقیب قانونی وی در
فراسوی مرزها بدون موافقت مراجع قانونی کشور محل اقامت ناشر وجود ندارد.

با
رجوع به ایات قران کریم می توان نهی از افشای فحشا ء بی عفتی را فهمید البته در
قرآن غالباً از کلمه ی فحشاء برای عملی که مخل عفت و شرف انسان است به کار رفته
است هرچند گاهی در معنای وسیع آن هم بکار رفته است مانند:

«الذین یجتنبون
کبائر الاثم والفواحش »؛(شوری/37)

در مورد شأن نزول
آیه، قضیه‌ی افک و تهمت به یکی از همسران پیامبر بیان شده و بسیاری از علماء هم از
این آیه در مورد حرمت بهتان و غیبت استفاده کرده اند به خاطر اینکه ائمه در مواردی
برای حرمت غیبت و کشف اسرار دیگران به این آیه استناد کرده اند ولی با این حال اگر
چه این آیه در مورد افک نازل شده باشد ولی معنای عام دارد و میتوان معنای عام آن
را لحاظ کرد، چنانچه بسیاری از فقها و مفسرین چنین کرده اند؛ چون که مورد مخصص
نیست. (طبیب،1378،56)

لذا اشاعه ی فحشا
صرفاً به ترویج تهمت به مسلمان مومن نیست بلکه تهمت و یا غیبت از موارد و مصادیق
اشاعه‌ی فحشاء است وهر عملی را که کمک به انتشار فساد و فحشا میکند، شامل میشود.(مکارم
شیرازی،بی تا،5)

روایاتی که می
توان با ان نهی از افشای فحشاء را استنباط کرد 
بسیار زیاد می باشد که به مواردی ازآنها اشاره خواهیم کرد

 * عن علی بن ابراهیم عن ابیه عن ابی عمیر عن
اسماعیل بن عمار عن اسحاق بن عمار عن ابی عبدالله قال: قال رسول الله« من أذاع
فاحشه کان کمتبدئها و»؛(کلینی،147،356)

هر کس گناه و
زشتی را اشاعه دهد مانند کسی است که آن را خودش انجام داده است.

«عن رسول الله فی
حدیث قال من سمع فاحشه فأفشاها کان کمن أتاها- ومن سمع خیراً فأفشاه کان کمن
عمله»؛

هر کس در مورد
فاحشه و گناهی شنید و آن را فاش ساخت مانند کسی است که آن را انجام داده و هر کس
خیر و نیکی شنید و آن را افشاء کرد مانند کسی است که آن نیکی را انجام دا ده است. (تصیحیح
رازی1392، 296)

در قانون
هم قوانینی را برای افشای فحشاء وضع شده است که در صورت ارتکاب به این عمل مجازاتی
را برای ان معین نموده اند مانند:

1-اشاعه فحشا و منکرات (بند 2 ماده 6 قانون
مطبوعات)

1.    
تحریک، تشوی ، ترغیب،
تهدید یا دعوت به فساد و فحشا و ارتکاب جرایم منافی عفت یا انحراف جنسی( بند ب
ماده15 قانون جرایم رایانه‌ای و ماده 649 قانون مجازات اسلامی)

2.    
انتشار، توزیع و
معامله محتوای خلاف عفت عمومی (مبتذل ومستهجن)

3.    
(بند 2 ماهد6 قانون
مطبوعات وماده 14 قانون جرایم رایانه ای)

4.    
تحریک، تشویق، ترغیب،
تهدید یا تطمیع افراد به دستیابی به محتویات مستهجن و مبتذل (ماده 15 قانون جرایم
رایانه‌ای)

5.    
استفاده ابزاری از
افراد (اعم از زن ومرد) در تصاویر و محتوی، تحقیر و توهین به جنس زن، تبلیغ
تشریفات و تجملات شروع و غیر قانونی(بند1، ماده 6 قانون مطبوعات)

در جامعه ایران
انتشار مطالب و تصاویر خلاف عفت عمومی، علاوه بر منع قانونی ، عقلی و اخلاقی دارای
قبح شرعی نیز میباشد. و طبق ماده 64 قانون مجازات اسلامی مجازات اشخاصی که مرتکب
جرایم بالا شوند به شرح ذیل می‌باشد:این افراد به حبس از یه ماه تا یک سال و جزای
نقدیاز یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال و تا 74 ضربه شلاق یا به یک
یا دو مجازات مذکور محکوم خواهند شد.(شکری،1384، 71)

2-2-قوادی

دومین جرمی که می
توان جزء جرایم رایانه ای دانست قوادی می باشدو از جمله گناهانی که شارع مقدس برای
آن حد مشخص نموده است «قیادت» میباشد

طبق تعریفی که در کتاب لمعه و شرع آن آمده
است: قیادت عبارت است از اینکه کسی، دو فاعل عمل فحشا مانند زنا، لواط و مساحقه را
به هم برساند و میان آن دو وساطت نمایداز زبان فقها واز جمله المفید، شیخ طوسی،
سید مرتضی و امام خمینی استفاده میشود که قیادت جمع کردن و دلالی گناه فحشا بین
مردان و زنان یا بین مردان و مردان و نوجوانان (پسر بچه‌ها) است. ولی در مورد جمع
دیگری از اصحاب امامیه از جمله ابن حمزه، ابن زهره، ابوالصلاح حلبی، قطب الدین
البیهقی، شهید اول و ثانی، سید طباطبایی و مرحوم خویی استفاده میشود بلکه تصریح در
کلامشان است که دلالی بین مردان و زنان برای زنا، مردان و مردان و پسر بچه ها برای
لواط و بین زنان و زنان برای سحق را شامل میشود

قانون مجازات اسلامی
نیز که بر اساس نظر مشهور تنظیم شده، در ماده 135 قانون مجازات اسلامی، قوادی را
چنین تعریف کرده است:قوادی عبارت است از جمع و مرتبط کردن دو نفر یا برای
زنا ولواط.

حال با توجه آشنایی
مختصر از قوادی، قیادت به وسیله رسانه چگونه محقق میشود. آیا ارائه آدرس و
شناساندن طرف در صدق قیادت کافی است، یا آنکه علاوه بر آن باید آن دو را به یکدیگر
آشنا سازد، یا آنکه بالاتر از آن مقدمات اجتماع آنها را فراهم کند و یا بالاتر
موفق به جمع آن دو شود و یا اینکه نه، هیچ کدام از آنها کافی نیست، بلکه تحقق زنا
و لواط شرط است؟

دامنه جرم قوادی
درحالت سنتی خود محدود به دو یا چند نفر میشد، در حالی که قوادی از طریق رایانه با
یک دنیا سر و کار دارد و مجرم میتواند ابتدا توسط داده های مستهجن و غیر اخلاقی،
افکار افراد را تحت تاثیر قرار دهد و سپس در موقع مناسب هدف نهایی خود را اجرا
نماید. پس در پاسخ به این سوال که آیا قوادی توسط رایانه هم صورت میپذیرد یا خیر؟
باید اذعان داشت: بله، برای هر کسی که کمی با رایانه و اینترنت آشنایی داشته باشد،
قوادی با رایانه نه تنها ممکن که بسیار سهل و بی درد سر است.

توسعه روز افزون
کاربرد علوم فناوری و اطلاعت و استفاده فراگیر شخصیت های حقیقی و حقوقی از گستره
آن و هم چنین توسعه همه جانبه ارتباطات، شبکه‌های مختلف، اینترنت و. در تمام
جوامع و تاثیر آن در روابط اجتماعی باعث شده است که تهدید هایی علیه روابط و
مناسبت‌ها وجود داشته باشد و به نحوی که امروزه یکی از مهم ترین چالش های جوامع به
ویژه خانواده‌ها، عدم توجه و آگاهی به حقوق و تکالیف قانونی است.(زاهد پور،1389)

در قوانین ملی و بین
المللی مربوط به جرایم رایانه‌ای به صراحت یا ضمنی به این جرم اشاره‌ای نشده است،
در حالی که با پیشرفت جوامع ودسترسی همگان به ابزارها و امکانات گوناگون به ویژه
فن آوری ارتباطات، قوادی که در قدیم به صورت یک جرم ساده و جزیی بود، امروزه به یک
بحران بزرگ اجتماعی تبدیل شده و در سایه همین امکانات و گستردگی جوامع است که
اکنون قوادی را در شکل قاچاق انسان به صورت سازمان یافته حتی در عرصه بین المللی
ملاحظه میکنیم. (بای ،  1388 ،384) از ماده
سوم پروتکل الحاقی به کنواسیون پالرموسال 2 که در مقام بیان تعریف قاچاق اشخاص
است تا حدودی میتوان قوادی را استنباط کرد: بهره کشی جنسی در این ماده اطلاق دارد
و شامل هر نوع بهره کشی از جمله زنا، لواط و. میباشد.

باتوجه مباحث مطروحه
مرتبط  می توان  فهمید که جرم قوادی میان کسانی که هر طرف بنا
بر خواسته قلبی خود به چنین عملی اقدام مینمایند، با کسانی که حداقل یک طرف با
فریب و ترغیب و تطمیع به این کار مبادرت مینماید، یکسان نیست وقانون گذار می بایست
در تعیین مجازات میان این دو تفاوت قایل میشد. خلأ دیگر قانون جرایم رایانه‌ای این
است که اشاره‌ای به روابط شروع توسط رایانه نکرده است، در حالی که مجرمان به
کمک رایانه و اینترنت قادر به برقراری رابطه ناسالم و شروع با افرادی در
دورترین نقاط دنیا می باشند. البته ممکن است که قانون گذار بخواهد این جرم را در
لوای قوانین سنتی بررسی کند و نوع وسیله را در کیفیت آن دخیل نداند. این برداشت به
نظر بی اشکال است چون کیفیت روابط شروع در رایانه از نوع سنتی فراتر نمی رود
ومی توان آن را با قانون سابق سنجید.(قدسی،1389، 127)

2-3-
پور نوگرافی

 سومین نوع از جرایم رایانه ای را می توان
پورنوگرافی یا هرزه نگاری دانست.  یکی از
مهم ترین جرایمی است که علیه اخلاق و عفت عمومی انجام میشود و تاثیر مستقیمی بر
روی خانواده میگذارد.

تعریف لغوی پورنوگرافی عبارت است از هر گونه
نوشته، فیلم، تصاویر و مطالب مربوط به امورجنسی که فاقد هر گونه ارزش ادبی، هنری،
سیاسی و علمی است و اعمال مجرمانه در پورنوگرافی عبارت است از اینکه شخصی ابزار
سمعی و بصری یا وسایلی که حاوی این گونه تصاویر و عکس های هرزه باشد را بفروشد،
پخش کند یا چنین وسایلی را در معرض نمایش گذارد یا کودکان و نوجوانان را به شرکت
در این نمایش یا پورونوگرافی اغوا یا تشویق نماید. این نوع اعمال مجرمانه که ماهیتا
در جرایم کلاسیک نیز وجود دارد با توسعه و پیشرفت تکنولوژی کامپیوتر و اینترنت
وارد این رسانه جمعی شده است و از لحاظ گستردگی و وسعت در زمینه پخش و توزیع، در
نوع خود بی نظیر میباشد به عنوان مثال صندوق‌های پستی، آدرس‌‌های الکترونیکی (E-mail) و سایت هایی
در اینترنت وجود دارد که به تبلیغ، پخش و عرضه تصاویر «پورنو» می پردازد،
فروشندگان هر نوع مشتری های جنسی را دارا هستند. باید گفت هرزه نگاری در فضای
سایبر از سه جنبه، تهدیدی جدی برای کودکان محسوب میشود: اول اینکه امکان دارد
کودکان به هرزه نگاری وقیحانه در اینترنت دسترسی پیدا کنند، دوم اینکه هرزه
نگارها، هرزه نگاری کودکان را راه آسانی برای فروش محصولات خود یافته اند و همین
امر سبب شده سوء استفاده جنسی از کودکان تا این حد رواج یابد، سومین و جدی ترین
خطر برای کودکان، آن است که افراد خطرناک دیگر میتوانند از طریق اینترنت و به
واسطه مکاتبه، یاگپ زدن قربانیان خود را جذب کنند و آنان را در دنیای واقعی
به دام بیندازند.

خداوند
متعال در مورد پورنو گرافی، سعی در بیان حرمت این فعل داشته و می‌فرماید:

(و قل للمومنات
یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن
بخمرهن علی جیوبهن و لا یبدین زینتهن الا لبعولتهن او اخوانهن او) (نور/31)

«زنان را بگو تا
چشم‌ها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند
وزینت و آرایش خود را جز آنچه قهراً ظاهر میشود (بر بیگانه) آشکار نسازند و باید
سینه و بر دوش خود مقنعه بپوشانند و زینت وجمال خود را آشکار نسازند جز برای
شوهران خود یا پدران و».

یکی از واضح ترین
دلایل منع خداوند از بی حجابی چشم و جسم، جلوگیری از فساد و بی بند وباری است و
رایانه با به تصویر کشیدن صور قبیحه سعی در ترویج آن دارد، عملی که خداوند بندگانش
را از آن نهی میکند.(سلیمانی،1389، 129) علاوه براین ایه روایت زیادی وجود دارد که
هرزه نگاری منع شده بسیار منع شده است و لزا با نگاهی به استفتاءات مراجع تقلید و
قوانین می توان فهمید که همگی به نوعی این امر را جرم دانسته اند  مورد مذمت قرار داد اند و در قانون مجازات نیز
به نوعی برای مرتکبین به این عمل مجازاتهایی بازدارنده ای  را تعیین نموده است که درمواد قانونی
639و64وماده و 14 و15جرایم رایانه ای بدان اشاره شده است

4- رهکارهای پیشگیری
از جرایم رایانه ای

در فرهنگ دینی، اسلام
به ما توصیه میکند، روابط دختر و پیر در حد ضرورت باشد و فرد روح و ذهن خود را از
این گونه امور آزاد گرداند؛ هنگامی هم که فرد به سن بلوغ میرسد، با مشورت بزرگان و
خانواده، مقدمات امر مقدس ازدواج را فراهم ساخته، و محبت های صادقانه خویش رادر
کانون گرم خانواده بارور میسازد و بقیه ذهن خویش را از شهوات منصرف و به کارهای
عقالایی و شرعی مشغول شود. علت اینکه چرا این قدر در مورد این مسائل سفارش شده،
این است که یکی از غرایز قوی در انسان شهوات جنسی است که اگر طغیان و سرکشی کند،
کنترل آن مکن یا مشکل خواهدبود. بروز و ظهور و غلبه غریزه شهوانی هم در انسان
به صوزت پلکانی و تدریجی میباشد و به تعبیر قرآن کریم شیطان از طریق سیاست گام به
گام به هدف خودش میرسد.

بر اساس مبانی دینی، انسان موجودی دارای ابعاد سه
گانه تفکر و اندیشه؛ عواطف و احساسات و رفتار و اعمال است و از اسلام
نیازهای افراد باید در این حوزه های سه گانه برآورده شودشیوه آموزش مدار – شیوه عاطفی مدار – شیوه کنترل مدار(قاسمی روشن،1388، 53).

3-1-شیوه
آموزش مدار

لازم است که افراد
اهتمام جدی به فراگیری علم و کسب معرفت و شناخت داشته باشد. پیامبر گرامی اسلام برای
مسئله تعلیم و تعلم ارزش فراوانی قائل بوده اند و فرموده اند: «ولکن بالتعلیم
ارسلت»؛

«من برای تعلیم
فرستاده شده‌ام.» (مطهری،1388، 53)

و قرآن کریم در آیاتی
میفرماید:

«هو الذی بعث فی
الامیین رسولا منهم یتلوا علیهم الکتاب و الحکمه» (؛جمعه/2)

«اوست خدایی که
از میان مردمی بی کتاب، پیامبری برای خود از خودشان مبعوث کرد تا آیاتش را بر آنها
بخواند و آنها را پاکیزه سازد و کتاب وحکمت به آنها بیاموزد.»

 همچنین دین مبین اسلام یکی از معیارهای ارزش‌گذاری
انسان را علم می‌داند و می‌فرماید:

«قل هل یستوی الذین
یعلمون و الذین لایعلمون»؛(زمر /9)

«بگو آیا کسانی
که می‌دانند با کسانی که نمی‌دانند، برابرند؟»

بنابراین اسلام برای
مسئله تعلیم و تربیت افراد اهمیت و ارزش فوق العاده‌ای قائل است و افراد را نسبت
به فراگیری آن تشویق و تحریص نموده و برای کسب علم و معرفت از جهت زمان، مکان و
نوع علم محدودیتی قائل نشده است. هرچند باید توجه داشت که در امر تعلیم، باید
بهترین شیوه، برای بیان بهترین موضوعات و مطالب مورد نیاز کودک و نیز برای شکل
ذهنی افکار درست و عواطف و احساسات متعادل و رفتار و اعمال صحیح در او انتخاب شود.

بنابراین آگاه نمودن فرزندان به آثار مثبت
عمل صالح و بهنجار و پیامدهای منفی دنیوی و آثار غیر قابل جبران اخروی عمل
نابهنجار، گرچه لازم و ضروری است، اما نمی تواند به تنهایی فرد را در مقابل
انحرافات اجتماعی مصون بدارد، بلکه لازم است که به دیگر ابعاد وجودی انسان توجه شود
تا این تعلیم و فراگیری، در سازندگی فرد موثر باشد و فرد از یک شخصیت بهنجار
برخوردار شود.(قاسمی روشن،1381،2)

3-1- شیوه عاطفی مدار

اگر فرد از شناخت
لازم و کافی برخوردار باشد، اما از جهت عواطف و احساسات، ارضا نشده باشد، مثلا
دچار کمبود محبت والدین باشد، همین مسئله میتواند زمینه انحراف وی را فراهم نماید.
از این رو در اسلام نسبت به محبت و مهرورزی به کودکان بسیار سفارش شده است. بطوری
که پیامبر گرامی اسلام می‌فرماید:

«احبوا الصبیان و
ارحموهم واذا وعدتموهم شیئا ففوا لهم»؛ (عاملی،141، 483)

«به کودکان خود
محبت کنید و نسبت به آنها مهربان باشید و هنگامی که به آنها وعده دادید، به وعده
خویش عمل کنید.»

همچنین امام صادق(ع)
می‌فرماید:

«اکثروا من قبله
اودلادکم فان لکم لکل قبله درجه»؛(همان)

«کودکان خود را
زیاد ببوسید، زیرا هر بوسه شما درجه‌ای (پاداشی) دارد.»

بدین ترتیب برخورد
اعضای خانواده با یکدیگر و خصوصا برخورد والدین با فرزندان باید برخوردی عاطفی و
بامهر و محبت باشد وبا توجه به این نکته است که در برخی از کلمات معصومین علیه
السلام سفارش شده است که رفتار با کودکان باید با رفتار بزرگسالان متفاوت باشد.
پیامبر اکرم(صلوات الله علیه) میفرماید:

«من کان عنده صبی
فلیتصاب له»(همان،486)

«کسی که کودکی
پیش اوست، باید در برخورد با او، کودکانه رفتار کند».

حضرت علی (ع) هم می‌فرماید:

«کسی که فرزندی
دارد، برای تربیت او، باید خود را هم سطح او سازد و کودکی کند.» (همان)

با وجود اینکه محبت
از سوی اعضای خانواده میتواند نقش به سزایی در پیشگیری از انحرافات اجتماعی افراد
خانواده داشته باشد، اما باید توجه داشت، همان گونه که کمبود محبت میتواند زمینه
انحراف اعضای خانواده را فراهم کند، زیاده روی و افراط در محبت نیز میتواند پیامد
های طلوبی داشته باشد.

 بنابراین محبت باید عاقلانه منطقی و در حد
اعتدال باشد تا مصلحت فرد را تامین نماید و او را با ارزش های مطلوب هم نوا سازد.
گاه از سوی برخی والدین نا آگاه و نا آشنا محبت به فرزند به معنای فراهم کردن تمام
خواسته های فرزند تعریف میشود و هر چه را که او ناخوش دارد، حتی اگر به صلاح او
باشد، از او دریغ میکند. صورت دیگر این است که محبت شکل منطقی به خود گیرد و آنچه
مصلحت فرزند ایجاب میکند، در اختیار او قرار میدهد، گرچه ممکن است مورد خوشایند او
نباشد.

در ترتیبی
اسلام، روش تنبیه زندان، تبعید، قطع عضو، تعزیر و یا تنبیه های غیر بدنی مانند
وعده به عذابهای غیر قابل جبران اخروی و یا پرداخت جریمه و دیه به عنوان یک ابزار
ترتیبی پذیرفته شده و استفاده از آن درمواردی مفید و لازم شمرده است. (امینی،1384،
454)

پس در دین اسلام، هم
از ابزار تشویق و هم از ابزار تنبیه وهم از تبشیر و هم از انذار برای تربیت افراد
کمک گرفته شده است. در نتیجه اولیاء در امر تربیت، می توانند در موارد لزوم از
برخی تنبیه‌ها مانند قهر کوتاه مدت، محرومیت از برخی امور مطلوب و استفاده کنند
که البته تشخیص موارد لازم و تنبیه متناسب، کار دشوار و حساسی میباشد.(قاسمی
روشن،همان، 27)

3-2- شیــوه کنترل مدار

 یکی دیگر از ابعاد وجودی انسان، رفتار یا کنش
است. رفتار در یک معنای عام، شامل همه حرکات و سکنات فرد است. دین، برای بهنجار
کردن رفتار انسان ها، محدودیت هایی را در نظر گرفته و در قالب احکام پنجگانه (واجب
، حرام، مستحب، مکروه و مباح) قواعد این رفتارها را تعیین کرده است. بنابراین گرچه
دین اسلام به جهت در نظر گرفتن دیگر ابعاد وجودی انسان، وجود تعلیم و آموزش را
لازم میداند و ارضای درست عواطف و احساسات انسانی را از طریق ایجاد روابط عاطفی
ضروری میشمارد، اما هیچگاه نگرش تک بعدی به انسان ندارد، از این رو نظارت و کنترل
را نیز برای رفتار انسان لازم دانسته و دامنه کنترل را بسیار توسعه داده و از
بهترین داده و از بهترین و بیشترین ابزارها استفاده کرده است ؛ بطوری که خداوند را
ناظر به تمام اعمال و رفتار انسان ها میداند و هیچ عملی را از حیطه علم او خارج
نمی داند. قرآن کریم میفرماید:

«هو معکم این ما
کنتم و الله بما تعلمون بصیر»؛(حدید/4)

«هر کجا باشید
او با شماست و خداوند به هرچه انجام می‌دهید، بیناست.»

بر این اساس، این
جمله مشهور گفته شده است که: عالم محضر خداست، در محضر خدا گناه نکنید. در راستای
نظارت خداوند، بخشی از نظارت متوجه حاکمان و دولتمردان قرار گرفته است تا هم دامان
خود را از رفتارهای نادرست نگاه دارند و هم دیگران را از رفتارهای ناشایست و
ناصواب بر حذر دارند.

توصیه های امام علی
(ع) در نهج البلاغه به ویژه در ه های حضرت به مسئولین و استانداران خویش مشاهده
میشود. بخش دیگر این نظارت و کنترل متوجه آحاد مردم در رابطه با دیگران، معطوف به
اعضای خانواده و والدین است تا جایی که وقتی این آیه نازل شد:

«یا ایها الذین
آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم ناراً»؛(تحریم/6)

«ای کسانی که
ایمان آورده اید خود و خانواده خود را از آتش جهنم باز دارید.»

جابر ابن عبدالله
انصاری از پیامبر گرامی اسلام پرسیدند: یا رسول الله! ما به وظیفه خود واقفیم که
باید با انجام واجبات و ترک محرمات، خود را از آتش جهنم نگه داریم، ولی نمی دانیم
که چگونه اهل بیت خود را از عذاب باز داریم؟ پیامبر فرمودند: با سه وظیفه‌ای که
برای شما مشخص میکنم: دعوت به خیر؛ امر به معروف ؛ نهی از منکر. یعنی پدر نسبت به
فرزندان و همسر و مادر نسبت به همسر و فرزندان خویش دعوت به خیر داشته باشد و آنها
را به انجام کارهای خوب و شایسته عادت دهند که این امر میتواند در پیشگیری اعضای
خانواده از انحراف تاثیر شایانی داشته باشد.

این روایت نشان میدهد
که مسئله امر به معروف و نهی از منکر به عنوان دو ابزار اساسی کنترل، از مسئله
دعوت به خیر متمایز است و والدین وظیفه دارند که علاوه بر دعوت به کار خیر و ارشاد
به آن، در مواردی هم با جدیت و قاطعیت بیشتری فرزند را به سمت انجام کارهای خوب
سوق داده و مانع انجام رفتارهای انحرافی او شوند. بنابراین از جمله وظایف والدین
در امر پیشگیری این است که بر اعمال و رفتار فرزندان نظارت داشته و آنها را برای
رفتن به مجالس و مراسم مذهبی تشویق و ترغیب نمایند و از رفتن به محیط های آلوده و
ارتباط با افراد منحرف و بزهکار برحذر دارند.(قاسمی روشن، همان،29) زیرا نقش
تخریبی ارتباط با این دسته از افراد و حضور در مجالس آنها به قدری است که حضرت علی
(ع) در این ارتباط میفرمایند:

«مجالسه اهل
الهوی منساه للایمان ومحضره للشیطان»؛ (نهج البلاغه ،خ85، 99)

«همنشینی با هوا
پرستان ایمان را به دست فراموشی میسپارد و شیطان را حاضر میکند.»

بنابراین دین اسلام
با توجه به ابعاد مختلف نفس انسان، دستور العمل جامعی را تنظیم نموده است تا به
نیازهای انسان در تمامی این ابعاد پاسخ گوید و از این طریق بر روشنایی عقل و خرد
انسان بیفزاید، عواطف و احساسات انسان را در حد معقول سیراب کند و هم رفتار و عمل
بهنجار را در فرد بروز دهد. بدین ترتیب انسان میتواند با انجام تعالیم دینی به
نتیجه‌ای مطلوب در امر پیشگیری از انحرافات اجتماعی دست یازد.(قاسمی روشن،همان،3)

3-3-شیوه قدرت مدار

شیوه قدرت مدار که بر
استفاده بی قید و شرط از عنصر قدرت تاکید میکند، در امر پیشگیری میتواند نتیجه
معکوسی به همراه داشته باشد؛ از این رو استفاده بی قید وشرط از ابزار قدرت و
خشونت، مورد قبول اسلام نمی باشد.

حضرت علی (ع) در این
رابطه میفرمایند:

«لاتقسروا
اولادکم علی آدابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم»؛ (ابن ابی حدید،144، 267)

«آداب و رسوم
زمان خود را با فشار و زور به فرزندان خویش تحمیل نکنید، زیرا آنان برای زمانی غیر
زمان شما آفریده شده اند.»

بدون تردید مقصود
حضرت این نیست که آداب و سنن و هنجارهای خود رابه فرزندان منتقل نکرده و آنها را
با فرهنگ خود آشنا نکنید، زیرا در صورت، هیچ هنجاری در جامعه باقی نمی‌ماند و نسل‌های
بعدی، انسان‌های بی هویتی خواهند شد؛ بلکه حضرت میخواهند این موضوع مهم را گوشزد
کنند که استفاده از فشار و زور آثار طلوبی را در پی دارد و افراد را به راه
ناصواب می‌کشاند.

به علاوه استفاده از
ابزار زور و قدرت در تبیت فرزندان و بروز رفتار مقتدرانه در ارتباط با اعضای
خانواده، جهت پیشگیری از انحراف آنان، به دلیل اظهار توقعی فراتر از توان و ظرفیت
آنها در بعضی موارد، فرد را در مقابل کارهای مقدور هم، بی تفاوت و بدون انگیزه
نموده و زمینه طغیان او را فراهم میکند. چنانکه پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرماید:

«رحم الله من
اعان ولده علی بره، قال قلت کیف یعینه علی بره؟ قال یقبل میسوره و یتجاوز عن
معسوره و لایرهقه ولا یخرق به»؛ (کلینی،147، 5)

« خدا رحمت کند
کسی را که در نیکو کاری و نیکی به فرزندش کمک کند، سوال شد چگونه میتواند در این
موارد کمک کند؟ فرمود: آنچه در توانایی کودک است، از او بپذیرد و آنچه انجام دادنش
برای کودک طاقت فرسا میباشد، از او نخواهد و او را به گناه و طغیان وکارهای
احمقانه وادار نکند.»

بنابراین لازم است که
به جای استفاده از قدرت و تحکم، از ابزار عواطف و احساسات استفاده نمود، زیرا
ابراز عواطف و احساسات از سوی مادر در نخستین روزهای زندگی کودک، نقش موثری در
سلامت روانی وجسمانی کودک ایفا میکند. بطوری که مطابق تحقیقات « ولف واشپیتز»، در
صورتی که کودک بطور مستمر، عشق و علاقه مادر را دریافت نکند، حتی واکنش های بسیار
طبیعی عاطفی نیز به موقع بروز نمی‌کند.

نتیجه گیری

با توجه به مبحث
مطروحه می توان نتیجه گرفت:

جرایم رایانه‌ای محدوده ی وسیعی از جرم ها را شامل میشود که
یا صرفا در فضای سایبر اتفاق میافتد ویا اگر مشابه آن در فضای عادی هم وجود داشته
باشد، فضای سایبر ویژگی های خاص (گستردگی بدون حد و مرز) برای آن ایجاد کرده که
لزوم نگرش جدید در قوانین حقوقی مربوط به آن را سبب میشود.ولذا با بررسی های انجام
شده از جمله جرایمی که  از وجود فضای مجازی
باعث منافی غفت در جامعه شده است افشای فحشاء-قوادی ،پورنوگرافی ومی باشد که
شارع مقدس و ائمه معصوم  به انها اشاره
کرده اند واین جرایم نه تنها دراولین گام به ضرر خود شخص می باشد بلکه با مهمترین
نهاد جامعه ،خانواده مواجعه است ولذا با پیشگیری از طرق مختلف من جمله اموزش
،تعلیم وکنترل واز این جرم ،کمک شایانی به استحکام خانواده می کند

منابع و ماخذ:

1.      
ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، مکتبه آیۀالله مرعشی نجفی، 144
ق.

2.      
امینی، ابراهیم اسلام و تعلیم و تربیت، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه
علمیه قم، 1384.

3.      
آخوندی، محمود،
اثبات جرایم منافی عفت ازنگاهی دیگر، به نقل از سایت حقوقدانان

4.      
باستانی،
برومند، جرایم کامپیوتری و اینترنتی جلوه‌ای نوین از بزهکاری، تهران، بهی،
1383.