نشانه های خشکی چشم در کودکان

We’re sorry,

We apologize for the inconvenience.

Please try clicking your browsers ‘back’ button or try reloading the home page.

.

خشکی چشم در افراد پیر دیده میشود، اما باتوجه به فناوری و تکنولوژی های جدید کودکان و جوانان هم به علت زیاد نگاه کردن به مانیتور در مدت زمانی طولانی با این مشکل مواجه شده‌اند.

وظیفه اصلی اشک چشم مرطوب نگه داشتن و شستشوی مداوم سطح کره چشم و رساندن اکسیژن و مواد غذایی به قرنیه است. اشک چشم از سه لایه تشکیل شده است:

لایه موکوسی عمقی: این لایه روی قرنیه و ملتحمه را می پوشاند و به پخش شدن لایه آبکی اشک در سطح چشم کمک می کند.
لایه آبکی میانی: این لایه قسمت اصلی اشک را تشکیل می دهد. بخش عمده (98%) این لایه از آب بقیه آن از املاح و پروتئین ها تشکیل شده است. قسمت عمده لایه آبکی اشک از غده اشکی ترشح می شود که در قسمت خارج و بالای کره چشم زیر پلک فوقانی قرار گرفته است.
لایه چربی سطحی: این لایه که از غده های موجود در لبه پلک ترشح می شود روی لایه آبکی را می پوشاند و از تبخیر سریع این لایه جلوگیری می کند.
با هر نوبت پلک زدن لایه اشکی روی چشم گسترده می شود. اشک اضافی از طریق دو سوراخ کوچک در گوشه داخلی پلک ها به داخل بینی تخلیه می شود. (به همین علت گریه کردن باعث آبریزش از بینی می شود.)

علل خشکی چشم

نشانه های خشکی چشم در کودکان

به طور کلی هر عاملی که باعث کاهش تولید یا تغییر کیفیت اشک شود می تواند منجر به بروز خشکی چشم شود. مهمترین عوامل ایجاد خشکی چشم عبارتند از:

بالارفتن سن: با بالا رفتن سن مقدار ترشح لایه آبکی اشک کم می شود. به علاوه همانطور که در افراد مسن چربی پوست کمتر و پوست خشک می شود، در چشم نیز میزان ترشح چربی کمتر می شود و در نتیجه مقدار تبخیر لایه آبکی زیاد می شود. کاهش تولید و افزایش تبخیر لایه آبکی اشک باعث ایجاد خشکی چشم در اکثر افراد مسن می شود.
عوامل محیطی: در محیط های گرم و خشک میزان تبخیر لایه آبکی اشک زیاد می شود. همچنین قرار گرفتن در معرض باد شدید و یا هوای سرد و خشک ارتفاعات می تواند باعث بدتر شدن خشکی چشم شود. استفاده از وسایل گرمازا (مثل بخاری و شومینه) و قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود (به خصوص دود سیگار) از عواملی است که باعث تشدید خشکی چشم می شود.
کار چشمی طولانی مدت: پلک زدن متناوب برای پخش شدن لایه اشک بر روی چشم ضروری است. در مواردی که فرد برای مدت طولانی به چیزی خیره شود و پلک نزند (مثلاً در موقع کار با کامپیوتر، تماشای تلویزیون یا مطالعه) علائم خشکی چشم بدتر می شود.
داروها: بسیاری از داروهای معمولی می توانند باعث کم شدن ترشح اشک و ایجاد خشکی چشم شوند. مهمترین این داروها عبارتند از:
داروهای ضد فشار خون
داروهای سرماخوردگی (آنتی هیستامین ها)
داروهای ضد افسردگی
داروهای قلبی
قرص های جلوگیری از بارداری
بسیاری از قطره های چشمی (به خصوص داروهایی که برای درمان گلوکوم استفاده می شوند)
تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی به علت تغییر دو چربی لایه اشکی می توانند باعث خشکی چشم شوند. یائسگی، بارداری و قرص های جلوگیری از بارداری به علت تغییرات هورمونی خشکی چشم را تشدید می کنند.
بیماری ها: بیماری های مختلف مثل بیماری های تیروئید و برخی از بیماری های سیستم ایمنی (مثل شوگرن و لوپوس) می تواند باعث ایجاد خشکی چشم شود.
مشکلات تغذیه ای: کمبود ویتامین A می تواند به موارد شدید و خطرناک خشکی چشم منجر شود.
التهاب لبه پلک ها (بلفاریت): این بیماری با تغییر در چربی لایه اشکی باعث بدتر شدن خشکی چشم می شود.
بسته نشدن پلک ها: در صورتیکه به علت مشکلات ساختاری پلک ها درست بسته نشود مقدار تبخیر اشک زیاد می شود و خشکی چشم ایجاد می شود. به علاوه در مواردی که به علت مشکلات عصبی (مثلاً پارکینسون) فرد کمتر در حالت عادی پلک بزند خشکی چشم ایجاد می شود.
استفاده از لنزهای تماسی: استفاده از لنز تماسی (کنتاکت لنز) یکی از علل شایع خشکی چشم است. لنزهای تماسی مثل یک اسفنج لایه آبکی اشک را جذب می کنند و باعث خشکی چشم می شوند. به علاوه استفاده از لنز تماسی باعث کم شدن حس قرنیه و کاهش پلک زدن می شود و در نتیجه تولید و پخش شدن اشک را با مشکل مواجه می کند.

علائم و نشانه های خشکی چشم

گرچه این بیماری خشکی چشم گذاری شده است، اما در اکثر مواقع فرد مبتلا احساس نمی کند که چشمش خشک شده، بلکه افراد از سوزش و خارش و گاهی اشک ریزش چشم ها شاکی هشتند. شایع ترین علائمی که در خشکی چشم دیده می شوند عبارتند از:

سوزش و خارش چشم ها
احساس وجود جسم خارجی (شن ریزه) در چشم ها
تاری دید که با پلک زدن برطرف می شود.
قرمزی چشم ها.
حساسیت به نورهای شدید.
اشک ریزش بیش از حد.
عدم تحمل لنز تماسی

معمولاً این علائم در هر دو چشم ایجاد می شود. شدت علائم در زمان های مختلف یکسان نیست و اغلب پس از قرار گرفتن در معرض باد و گرد و غبار، کار با کامپیوتر، تماشای تلویزیون یا مطالعه طولانی مدت بدتر می شود.

روش های تشخیص خشکی چشم

در صورتی که به علت وجود علائم فوق به خشکی چشم مشکوک شدید حتماٌ با پزشک مشورت کنید. به یاد داشته باشید که خشکی چشم علاوه بر آنکه احساس ناراحتی ایجاد می کند در صورتی که شدید باشد ممکن است باعث ایجاد لک قرنیه و کاهش دید دائمی شود.

چشم پزشک برای بررسی و تشخیص خشکی چشم از روش های مختلف استفاده می کند:

مشاهده لایه اشک موجود در سطح چشم با استفاده از دستگاه اسلیت لامپ
رنگ آمیزی سطح چشم با استفاده از رنگ های مخصوص: این رنگ ها به مناطق خشک و آسیب دیده سطح چشم می چسبند و آن ها را مشخص می کنند.
اندازه گیری مقدار اشک با کاغذ مخصوص (تست شیرمر): در این روش یک فیلتر کاغذی مخصوص در داخل پلک قرار داده می شود و پس از چند دقیقه بررسی می شود میزان رطوبتی که جذب فیلتر کاغذی شده است با میزان ترشح اشک در ارتباط است.
بررسی ترکیبات شیمیایی اشک: در این روش (که در موارد خاص به کار می رود) مقدار املاح و پروتئین های اشک بررسی می شود.

باید توجه داشت که مشکلات ناشی از خشکی چشم ممکن است بسیار خفیف یا بسیار شدید باشد. در موارد خیلی خفیف ممکن است صرفاً عمل به توصیه های کلی باعث بهبود علائم شود. اما در موارد شدیدتر ممکن است به اقدامات مختلف درمانی نیاز باشد.

توصیه های کلی

در طول روز مایعات کافی بنوشید. این امر به مرطوب نگه داشتن بافت های بدن و از جمله سطح چشم کمک می کند.
در مواقعی که کار چشمی طولانی مدت انجام می دهید سعی کنید به صورت ارادی پلک بزنید. به صفحه مانیتور، تلویزیون یا کتاب خیره نشوید. هر 5 تا 1 دقیقه یک بار برای چند ثانیه پلک ها را ببندید.
از قرار گرفتن در معرض گرد و غبار، یا دود سیگار پرهیز کنید. در محیط های خشک و در هوای طوفانی حتی الامکان از عینک (آفتابی یا طبی) استفاده کنید.
در فصول سرد سال که از وسایل گرمازا در داخل منزل استفاده می کنید از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن فضای اتاق استفاده کنید.
چشم ها را نمالانید. مالیدن چشم ها باعث تحریک و بدتر شدن علائم می شود.
توجه کنید که علائم خشکی چشم چه وقت هایی بهتر و چه وقت هایی بدتر می شود.
 از مواردی از قبیل گرمای بیش از حد اتاق، سشوار، گرد و غبار مصرف سیگار که ممکن است موجب خشکی چشم شوند، پرهیز نماید.

درمان های دارویی خشکی چشم

قطره های اشک مصنوعی: قطره های اشک مصنوعی شایع ترین داروهایی هستند که در درمان خشکی چشم به کار می روند و معمولاً علائم خشکی چشم را برطرف می کنند. در موارد خفیف و متوسط چشم معمولاً روزی 4-3 بار استفاده از قطره اشک مصنوعی برای رفع علائم کافی است. اشک مصنوعی در کارخانه های مختلف دارویی ساخته می شود ممکن است محصولات یک کارخانه خاص با چشم شما سازگاری بیشتری داشته باشد بنابراین بهتر است با مشورت با پزشک خود محصولات مختلف را شناسایی کنید و فرآورده ای را که با چشم شما سازگاری بیشتری دارد انتخاب کنید. برخی از انواع قطره های اشک مصنوعی به سرعت از داخل چشم شسته می شوند و برای مدت کوتاهی علائم را برطرف می کنند. برخی از انواع قطره ها چسبندگی بیشتری دارند و مدت بیشتری در چشم می مانند و اثر آن ها تا چندین ساعت پایدار می ماند. یک نکته مهم آن است که در ساخت برخی از قطره های اشک مصنوعی از مواد محافظ استفاده می شود. در برخی از افراد این مواد محافظ باعث تحریک و بدتر شدن علائم چشمی می شود. بنابراین به خصوص اگر قطره اشک مصنوعی را مکرراً (از 4 بار در روز) استفاده می کنید با مشورت با پزشک قطره ای را استفاده کنید که فاقد مواد محافظ باشد.

پمادهای چشمی: در مواردی که علائم خشکی چشم در موقع خواب هم وجود داشته باشد توصیه می شود از پماد های ساده چشمی قبل از خواب استفاده شود. این پمادها باعث چرب و مرطوب شدن سطح چشم می شود. استفاده از پماد در طول روز توصیه نمی شود چون علاوه بر آنکه باعث تاری دید می شود اثر قطره های اشک مصنوعی را نیز کم می کند.
آنتی بیوتیک خوراکی: در مواردی که التهاب لبه پلک ها و غدد چربی در ایجاد خشکی چشم نقش داشته باشد گاهی استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی تحت نظر چشم پزشک می تواند به بهبود علائم کمک کند.
استفاده از شامپو بچه: در مواردی که التهاب پلک ها باعث ایجاد خشکی چشم شده باشد شستشوی لبه پلک ها با شامپو بچه رقیق شده با برداشتن چربی اضافه به بهبود علائم کمک می کند.

درمان های جراحی خشکی چشم

در موارد نسبتاً شدید خشکی چشم ممکن است با اقدامات فوق بهبود کافی ایجاد نشود در این موارد استفاده از روش های جراحی برای بهبود خشکی چشم ضروری است.

بستن سوراخ های خروج اشک: در این روش سوراخ های خارج کننده اشک از چشم به صورت موقت یا دائمی بسته می شوند. همان طور که بستن راه آب سینک ظرفشویی با توپی باعث باقی ماندن آب در سینک می شود با بستن سوراخ های خروجی اشک نیز باعث باقی ماندن اشک در چشم و مرطوب ماندن چشم می شود.
بستن پلک ها: در مواردی که فلج پلک ها یا اشکالات ساختمانی پلک ها باعث باز ماندن چشم و تبخیر اشک شود با بستن موقتی بخشی از پلک ها می توان سطح تبخیر اشک را کمتر کرد و به درمان خشکی چشم کمک کرد.
پیوند قرنیه: در مواردی که خشکی چشم شدید باعث ایجاد کدورت یا زخم قرنیه شده باشد ممکن است برای کمک به بهبود دید نیاز به جراحی پیوند قرنیه باشد. البته نتیجه پیوند قرنیه در این موارد معمولاً چندان خوب نیست.

سایر روش ها

در موراد خیلی شدید خشکی لازم است از خون خود بیمار قطره سرم تهیه شده که به جای قطره اشک مصنوعی قابل استفاده می باشد. این قطره که حاوی مواد مغذی خون بوه و به بهبود قابل توجه خشکی چشم کمک می نماید.

برای درمان خشکی چشم اقدامات بسیار دیگری از جمله استفاده از لنزهای پروز را می توان انجام داد که توسط چشم پزشک برای شما توضیح داده خواهد شد.

مهمترین علت خشکی چشم در کودکان

پژوهشگران دلایل مربوط به خشکی چشم در کودکان را مورد بررسی قرار دادند. متأسفانه متهم ردیف اول در این خصوص بازی های رایانه ای و استفاده از موبایل و تبلت ها می باشد. امروزه استفاده از این وسایل الکترونیکی بسیار از گذشته می باشد ، زمانی که کودک شما مشغول به بازی است به دلیل هیجانی که در بازی وجود دارد ، از پلک زدن خودداری می کند. این موضوع می تواند رطوبت روی سطح چشم او را از بین ببرد و در نتیجه خشکی چشم در کودکان رخ خواهد داد.

برای جلوگیری از این اتفاق والدین نقش بسیار مهمی دارند. آنها باید شرایط منزل را به گونه ای فراهم کنند تا کودک آنها تنها چند ساعت کوتاه به بازی کردن بپردازد و برای تخلیه ی انرژی کودکانه ی خود به پارک برود و بازی با هم سن و سال های خود را انتخاب کند. مادر می تواند هر روز فرزند خود را به بیرون از خانه ببرد و کمی با او قدم بزند ، دوری از محیط خانه و فضایی که کودک ما در آن گرفتار شده است بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

در صورتی که نمی توانید فرزند خود را از این وسایل دور کنید یکی از راه حل ها استفاده از فواصل مختلف برای جدایی کودک از این دستگاه ها می باشد. بنابراین هر چند دقیقه یکبار به بهانه های مختلف به او سر بزنید و با او صحبت کنید، برای او خوراکی های مفید ببرید تا به این دلایل لحظه ای ( حتی برای یک دقیقه) چشم خود را از روی صفحه ی مورد نظر بردارد و پلک بزند. در مواردی که خشکی چشم بسیار شدید است می توانید از قطره های چشمی برای مرطوب کردن داخل چشم نیز استفاده نمایید.

از علائم مهم خشکی چشم می توان به خارش چشم ها اشاره کرد. در صورتی که متوجه خارش چشم ها ، قرمزی چشم و کم شدن دید کودک خود هستید ، به احتمال بسیار زیاد خشکی چشم در کودکان را تجربه خواهید کرد و باید در پی رفع علائم مربوطه در فرزند خود باشید.

لطفاً درباره این مطلب نظر بدهید!

تمامي حقوق مادي و معنوي سايت براي ني ني نما محفوظ مي باشد و استفاده از مطالب فقط بادرج و لينک سايت مجاز است.

اختلال چشمی است که در سالهای اخیر به آن توجه شده است. برای درک بهتر آن لازم است اطلاعاتی در زمینه رطوبت طبیعی چشم داشته باشیم. اصولا سطح کره چشم لازم است همیشه مرطوب باشد. مرطوب بودن سطح چشم مخصوصا سطح قرنیه برای دید و برای زنده ماندن سلولهای سطحی چشم لازم است. اگر سطح چشم مرطوب نباشد باعث تاری دید و کدورت قرنیه می شود و ممکن است دید برای همیشه از بین برود.

مرطوب شدن سطح چشم با ترشح اشک انجام می شود. اشک کمی بطور مرتب در چشم ترشح
می شود و توسط سوراخهایی که در گوشه پلکها وجود دارد به داخل کیسه اشک و سپس داخل بینی تخلیه
می شود . پلک زدن باعث پخش شدن یکنواخت این اشک روی سطح چشم می گردد.

لایه اشک در مجاورت هوای آزاد قرار دارد بنابر این مرتبا تبخیر می گردد و به همین دلیل باید بطور منظم هم ترشح شود. کمی ترشح این اشک و یا تبخیر سریع آن باعث کمبود اشک در لایه سطحی چشم شده که به آن خشکی چشم گفته می شود. کمبود ویتامین A باعث کمبود ترشح شده و اختلال غدد چربی روی لبه پلک باعث می شود که لایه اشک سریعا تبخیر شود و علائم خشکی چشم ایجاد شود.

علائم خشکی چشم عمدتا سوزش و احساس جسم خارجی در چشم می باشد که منجر به مالیدن چشمها توسط فرد می گردد. ظاهر چشمها قرمزی دارد . گاهی فرد دچار خشکی چشم با علامت اشک ریزش مراجعه می کند چون خشکی چشم باعث تحریک ترشح اشک می شود و بطور جبرانی مقدار زیادی اشک ترشح می شود . علت اینکه این اختلال اخیرا شایع شده است به میزان زیادی بستگی به تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین و آلودگی هوا دارد که روی لایه اشک تاثیر گذاشته و باعث به هم خوردن تعادل آن می شود.

خشکی چشم عامل اشک ریزش و پلک زدن زیاد هنگام تماشای تلویزیون می شود که علت پلک زدن کمتر هنگام تماشای تلویزیون می باشد که باعث تبخیر اشک و بروز علائم خشکی چشم و پلک زدن و اشک ریزش جبرانی می شود.

نشانه های خشکی چشم در کودکان

درمان خشکی چشم با جایگزین کردن اشک می باشد که به این منظور قطره های اشک مصنوعی تجویز
می شود . معمولا قطره های اشک مصنوعی یک بار مصرف بهتر است. چون مواد نگهدارنده موجود در اشکهای مصنوعی که بصورت چند بار مصرف عرضه می گردد خود می تواند باعث تحریک چشم و تشدید علائم شود .

گاهی فردی که با علائم چشمی مراجعه نموده مشکلات متعددی دارد و علاوه بر آن خشکی چشم نیز وجود دارد که باعث تشدید علائم ناشی از آن اختلالات میگردد و گاهی با بر طرف کردن خشکی چشم می توان علائم بیمار را نیز کاهش داد و با توجه به اینکه درمان خشکی چشم ساده تر از سایر درمانها می باشد به عنوان اولین قدم درمانی بیمار قطره های اشک مصنوعی تجویز می گردد و در صورت عدم بهبود بیمار، درمانهای دیگر در نظر گرفته می شود. مثلا فردی که دچار خستگی چشم است ممکن است آستیگماتیسم داشته باشد و در همان حال خشکی چشم هم وجود داشته باشد که هر دو باعث خستگی چشم می شود و در مرحله اول خشکی چشم را درمان می کنیم و اگر بهتر نشد عینک تجویز می نمائیم.

دکتر امید صالح پور © 1394

طراحی و پیاده سازی : طب نگار

تهران، خیابان شریعتیبالاتر از حسینیه ارشاد، ابتدای خیابان قباپلاک 12، واحد 4

contact@drsalehpour.com

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

آکنه کیستیک، نوع شدیدی از آکنه است که به صورت برآمدگی های حساس، بزرگ و قرمز رنگی در عمق پوست ظاهر می شوند. آکنه کیستیک دردناک است و به سختی درمان می شود و در صورت ماندگاری طولانی به مدت چند ماه، باعث بروز لکه هایی بر روی پوست می شوند. درمان های موثر عبارتند از ایزوترتینوئین خوراکی، قرص های ضدبارداری و رتینوئید موضعی. در این مقاله از بخش زیبایی، پوست و موی دکتر سلام به بررسی آکنه کیستیک می پردازیم و راه های درمان

نشانه های خشکی چشم در کودکان

رژیم غذایی MIND چیست؟ براساس تحقیقات اخیر، حداقل یکی از سه مورد بیماری آلزایمر، در سراسر جهان قابل پیشگیری است. یکی از آشناترین چیزهایی که ما در مورد

شکستگی فک چیست؟ در مورد عوارض شکستگی فک چه می دانید؟ آیا با راه های درمان آن آشنایی دارید؟ آیا تنها با جراحی میتوان آن را درمان کرد؟ در این

اگر شبیه مردم، احتمالا جوش سرسیاه زیادی دارید، اهمیتی ندارد چقدر تلاش می کنید، فقط ناامید نشوید. قطعا شرم آور است ولی بیایید اعتراف کنیم، همه ما

این سوالی است که اغلب از ما پرسیده می شود. جواب خیر است. اما استفاده از مسواک برقی می تواند با از بین بردن لکه ها، دندان هایتان

دررفتگی استخوان فک چیست؟ ساختار فک به شکل واضحی پیچیده است و دررفتن استخوان فک معمولا بسیار آسان تر از چیزی که انتظار می رود اتفاق می افتد.

سرکه سیب برای خشک کردن زگیل ها و کشتن ویروس ها مفید است. خواص ضد میکروبی قوی دارد که در از بین بردن زگیل های تناسلی موثر است. اسید استیک موجود در سرکه سیب می تواند برخی از ویروس ها و باکتری ها را از بین ببرد.

روغن بابونه رومی یک ضد التهاب معروف است که هم برای انسان و هم برای سگ در صورت داشتن مشکلات پوستی مشابه مانند سوزش، سوختگی، جراحات، زخم یا اگزما بسیار عالی می باشد. این یک روغن بسیار ملایم است که به آرام کردن استرس سگ نیز کمک می کند.

روغن اسطوخودوس یک درمان مهم  موضعی برای مشکلات پوستی سگ مانند آلرژی و سوختگی است. این روغن  یک انتخاب رایج در بین روغن های ضروری  برای زخم ها و خارش پوست سگ می باشد.

برای درمان افسردگی و بد اخلاقی، صبح یک عدد موز بخورید. این میوه سروتونین مغز را افزایش داده و خوش اخلاقی را برایتان به ارمغان می آورد.

برای افزایش سوخت و ساز بدن، ناشتا آب بنوشید. نوشیدن آب لیمو ناشتا، باعث چربی سوزی می شود و میل کردن آب هویج ناشتا، کبد چرب را درمان می کند. همچنین خوردن آب سیب ناشتا، باعث درمان جوش و آکنه می شود.

جوشانده شنبیله می تواند خارش پوست سر را درمان کند. برای این منظور کمی شنبیله را در آب در حال جوش ریخته و پس از 15 دقیقه آن را صاف کنید و موهای خود را با این مایع بشویید. شما همچنین شاهد خوش حالتی موهای خود خواهید بود.

اثبات شده است که رژیم پالئو برای بهبود عدم تحمل گلوکز مفید است و به طور خاص، رژیم غذایی پالئو بیش از یک رژیم غذایی مدیترانه ای به منظور بهبود تحمل گلوکز در افراد مبتلا به بیماری های قلبی اثر بخش بوده است.

هر دو رژیم غذایی اتکینز و پالئو، افراد را به مصرف تمام غذاهای مغذی، از جمله گوشت تازه، ماهی، غذاهای دریایی، سبزیجات تازه، چربی های سالم و تشویق می کنند.

گزینه سالمی که برای مبتلایان به سرطان پروستات مناسب می باشد، خوردن گوجه فرنگی پخته است. گوجه فرنگی سرشار از آنتی اکسیدانی قوی به لیکوپن می باشد که زمانی که گوجه فرنگی پخته می شود، بدن به راحتی می تواند آن را جذب کند.

آلوئه ورا به علت خواص ضد باکتری و ضد التهابی، برای درمان زخم ها به طور طبیعی مفید است. همچنین باعث آبرسانی به پوست شده و چربی بیش از حد پوست را از بین می برد. علاوه بر این، یک نرم کننده طبیعی است که مرمت پوست آسیب دیده کمک می کند.

آیا امکان بزرگ کردن سینه ها وجود دارد؟ از افتادگی و شل بودن سینه های خود خسته شده اید؟ ما یک راه حل ساده

چگونه میتوان باعث افزایش قد در نوجوانان شد؟ هر کسی، خواهان یک اندام متناسب با قدی ایده آل می باشد، به ویژه نوجوانان. اگرچه

1