مزاج صفرا یعنی چه

خواص دارویی و گیاهی

طبع :
گرم و خشک

عنصر :
آتش

فصل :
تابستان

زمان شبانه روز :
ظهر

دسته بندی :
کمال گرایان

طعم :
تند

رنگ :
زرد

فلز :
سرب

سیاره :
زحل

سن شیوع :
جوانی – از ۲۰ تا ۴۰ سالگی

برونگرا
فعال
اجتماعی
پر سر و صدا
پرحرف
حاضر جواب
مصمم
خودانگیخته
پیشقدم
پیشگام
جاه طلب
هیجانی
سریع
چالاک
عجول
ناآرام
بیقرار
بیش فعال
پرتحرک
پر جنب و جوش
پر انرژی
متغیر
ناپایدار
جوگیر
اهل رقابت
ریسک پذیر
شجاع
پر جرات
جسور
تحریک پذیر
تهاجمی
پرخاشگر
بداخلاق
تندخو
عصبی
رُک و صریح
بهانه گیر
لجباز
زود از کوره در رفتن
دارای استعداد خشونت
کم حوصله
کم تحمل
جدی
باهوش
زیرک
ریزبین
تیزبین
دقیق
نکته سنج
بدبین
منفی نگر
دارای حافظه بسیار خوب
دارای روحیات مردانه
آینده‌نگر
تصمیم گیرنده سریع
عملگرا
با پشتکار
با اراده
منظم
مقید به اصول
محکم
استوار
خودخواه
تک رو
پر ادعا
متعصب
افراطی
مدیر

افراد صفراوی برونگرا و دارای روابط اجتماعی قوی هستند.
پرحرف، رُک و صریح و حاضر جوابند.
اگر صفرا در کسی زیاد غلبه کند، نکته سنج و پرحرف می شود.
ریزبین و دقیق هستند و به هر کاری سرک می کشند.

مقید به اصول و معتقد به برنامه ریزی در کارها هستند.
بااراده، جدی، استوار، مدیر و منظم بوده
و پشتکار زیادی دارند.

از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردارند.
افرادی باهوش، زیرک و زرنگ هستند.
در رشته های ریاضی، فیزیک و مهندسی استعداد خوبی دارند
و مخترعین خوبی می توانند باشند.
علاقمند به شعر و ادبیات هستند.

افرادی پر جنب و جوش، پر انرژی، عجول و بیقرارند.
تحرک زیادی دارند و در کارها سریع و چالاک هستند،
اما زود و سریع خسته می شوند.
گاهی افزایش صفرا باعث می شود که فرد حرکتی تکانشی انجام دهد و سپس آرام گیرد.
صفراوی مزاجها رفتارهای تند و تیزی دارند،
و در تمام اعمال و رفتار سرعت عمل بالایی نشان می دهند.
این افراد حتی در سخن گفتن هم سرعت بالایی دارند و پیوسته و تند صحبت می کنند.

پرجرات و متهورند، شجاعت بسیار بالایی دارند
و در امور پیشقدم می شوند.
مشاغلی که نیاز به ریاست و شجاعت و چالاکی است مناسب این افراد است، مثل فرمانده جنگ.

زود تصمیم می گیرند و زود هم تصمیم خود را به اجرا در می آورند.
در جایی که نیاز به تصمیم گیری سریع و عمل کردن فوری است، این افراد مناسبند.
انگلیسی ها صفراویهایشان را جدا کرده
و برای فرماندهی نظامی انتخاب می کنند، چون سریعاً تصمیم گرفته و سریعاً اقدام می کنند.
کار ضربتی می کنند و اصلاً فکر نمی کنند دارد چه می شود.

علاقه مند به ورزشهای خشن مثل بوکس و کاراته هستند.
شنا کردن در تابستان برایشان مطلوب است و سرعت بالایی در مسابقات شنا دارند.

افراد صفراوی تحریک پذیر بوده، زود عصبانی می شوند و از کوره در می روند
و زود هم آرام می شوند
و معمولا از عصبانیت خود پشیمان می گردند.
افزایش صفرا به عصبانیت بیشتر فرد می انجامد.
اطرافیان در برخورد با این افراد زمانی که در هوای گرم، عصبانی و کلافه اند
نباید مقابله به مثل کنند
و بهتر است کمی مراعات کنند تا عصبانیت آنها فروکش نماید.

افرادی بهانه گیر، بی حوصله یا کم حوصله هستند.
تک رو، خودخواه و لجبازند.
مستعد خشونت و بدخلقی و پرخاشگری هستند
که گاهی باعث رنجش دیگران می شود.

حساس، آینده نگر و گاهی خیالباف هستند.
گاهی سخاوتمند،
گاهی عاشق و گاهی فارغ،
گاهی علاقمند به ادبیات
و گاهی علاقمند به ریاضی،
گاهی با اراده و گاهی سست،
گاهی پرانرژی و گاهی كم‌انرژی هستند.
دارای استعداد معنوی به صورت مقطعی هستند.

افزایش صفرا در تابستان و در سالهای جوانی بیشتر است.

نکته جالب این است که صفراوی ها علیرغم عصبانی مزاج بودنشان
کمتر دچار سکته های قلبی و مغزی و انسداد عروق می شوند،
چرا که صفرا خلطی است تیز و سوزاننده که مسیر عروق را باز می کند.
به راحتی دچار چربی خون نمی شوند، مگر به هنگام غلبه سردی یا رطوبت.
دیابت هم کمتر به سراغ صفراوی ها می آید،
زیرا صفرا مانع رسوب مواد و ایجاد انسداد در اندامهای گوناگون بخصوص اندامهای انتهایی بدن می شود.

مزاج صفرا یعنی چه

برای شناخت مزاج خود به آزمون مزاج شناسی مراجعه کنید.

منابع

مزاج، کیفیتی است در طب سنتی، که همان‌طور که در ذخیره خوارزمشاهی آمده‌است، از مخلوط شدن عناصر چهارگانه در بدن پیدا می‌شود و دارای ۹ قسم است.[۱] دانش شناخت مزاج، از مباحث مهم و بنیادین در طب اخلاط است (که در اذهان عامه به «گرمی» و «سردی» معروف است). قدما معتقد بودند مزاج‌ها از واکنش متقابل اجزاء عناصر چهارگانه متضاد، بوجود می‌آیند.[۲]

عناصر چهارگانه (عناصر اربعه)، شامل آب، باد، خاک و آتش هستند.از واکنش این چهار عنصر دو نتیجه حاصل می‌شود:

همچنین گرمی، سردی، تری و خشکی مزاج حاصل قوای اولیهٔ عناصر است.

مزاج بنا بر تقسیم عقلی به دو قسم کلی تقسیم می‌شود :

چهار مزاج مرکب:

مزاج صفرا یعنی چه

اگر مقادیر عناصر متضاد در ترکیب برابر باشد، مزاج حاصل به اعتدال خواهد رسید؛ ولی اگر نتیجهٔ به دست آمده از ترکیب مقادیر عناصر متضاد در حد وسط نباشد، مزاج حاصل نامعتدل است. هر یک از مزاج‌های بسیط نماد کیفی عنصری از عناصر چهارگانه است.

خاورشناسان و استادان تاریخ علم دربارهٔ اصول قضایای علمی طب قدیم و تفسیر نظرات و معتقدات قدما، تحقیق کرده‌اند ولی موفق به تطبیق دانش مزاج‌شناسی با علم روز نشده و شرح و تفسیر آن را در نوشته‌های خود ناتمام گذاشته‌اند.[۶]
در اواخر قرن نوزدهم میلادی دشامبر[پانویس ۱] (دانشمند و محقق فرانسوی)، در دائرةالمعارف صد جلدی پزشکی مقالهٔ مفصلی تحت عنوان «مزاج»[پانویس ۲] نوشت. در این مقاله دشامبر فقط مزاج‌های دموی، بلغمی، صفراوی و سوداوی را که فهم آن سهل و آسان بوده مورد بحث قرار داده و در خصوص مزاج‌های گرم و سرد و تر و خشک که فهم و تفسیر آن‌ها مشکل بوده، چیزی ننوشته‌است. در واقع، موضوعی را که اساس طب قدیم بر آن استوار می‌باشد، مسکوت گذاشته‌است.[۷]جرج سارتن[پانویس ۳]

نظام معرفتی طب سنتی بر این اساس پی ریزی شده که بیماری در اثر به هم خوردن تعادل اخلاط اربعه یعنی صفرا و دم و بلغم و سودا به وجود می‌آید. ایده عناصر چهارگانه آب و باد و خاک و آتش و اینکه رماتیسم غلبه بلغم در پاست و کابوس شبانه، غلبه سودا در سر، هیچ مبنای تجربی ندارد و مبتنی بر یک دیدگاه فلسفی است.[۸]

دربارهٔ مزاج‌های گرم و سرد، ابن سینا در قانون در طب می‌نویسد: اجناس الدلایل آلتی من‌ها یتعرف احوال الامزجه عشره. (یعنی مزاج‌ها را از ده راه می‌توان شناخت)

در خلاصه الحکمه آمده‌است لامسه بهترین و سریع‌ترین راه ورود به تشخیص مزاج‌ها است. درک این روش حتی برای افراد عادی نیز تا حدودی آسان است؛ لذا این راه را بر سایر راه‌ها مقدم داشته‌اند.
طبیب باید خود مزاج معتدل داشته باشد، و اگر از لمس متوجه اختلاف دما نگردد، خواهد دانست که آن شخص، دارای مزاج معتدل است. اگر شخص لمس‌کننده خود مزاج معتدل نداشته باشد و بر این حال خود اطلاع داشته باشد، باز می‌تواند به تشخیص مزاج افراد دیگر بپردازد. یعنی اگر طبیب خود درجه حرارت بدنش گرم‌تر از مزاج معتدل باشد و دست به بدن شخص معتدل‌المزاجی بزند، با اینکه حس سردی می‌کند، مع‌هذا چون توجه به این نکته دارد که خودش گرم مزاج است، و به کیفیت اعتدال مزاج هم از راه دقت و تمرین در حس لمس آشنا است، لذا حکم غلطی دربارهٔ مزاج آن شخص نخواهد داد.[۹]

چون لمس نماید و منفعل نگردد لامس از پوست ملموس به سخونت و گرمی در بلدان معتدل‌الهوا دلالت می‌نماید بر حرارت مزاج ملموس و اگر منفعل گردد از آن به برودت دلالت می‌کند بر برودت مزاج او بدون آنکه به سبب امر خارجی عارضی آن را سخونت و برودت عارض شده باشد.[۱۰] معنی جمله این است که اگر طبیب، به وسیله حس لمس، احساس گرمی یا سردی در شخصی نماید، دلالت بر گرمی یا سردی مزاج آن شخص دارد، مشروط بر این که گرمی و سردی به سبب امر خارجی عارض نشده باشد؛ در مباحث جداگانه‌ای تحت عنوان: سخنات و مبردات، کلیه عوامل گرم‌کننده و سردکننده بدن را که باعث افزایش یا کاهش درجه حرارت اشخاص می‌شود ذکر کرده‌اند.[۱۱]
در سال‌های اخیر نرم‌افزارهایی نیز برای تشخیص مزاج طراحی شده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به آزمون مزاج‌سنجی که در سایت طبایع[۱۲] ارائه شده‌است اشاره کرد؛ و البته نظر یک پزشک حاذق دقیق‌تر خواهد بود.

به‌طور کلی صاحبان هریک از مزاج های چهارگانه در یک سری ویژگی‌های ظاهری و اخلاقی و رفتاری مانند هم هستند. برای مثال سوداوی‌ها افرادی ریز بین و واقع نگرند و دموی‌ها افرادی بلند پرواز و سخت کوش. مزاج‌شناسی بررسی مجموعه ای از مؤلفه‌ها ـ من جمله رنگ پوست، جثه و هیکل، حالت اجزای صورت مثل بینی و چشم‌ها، میل و توان جنسی، عادت‌های رفتاری و …. ـ در یک فرد برای تشخیص مزاج وی می‌باشد .[۱۳]

قدما معتقد بودند ارتباط تنگاتنگی مابین سال‌های عمر انسان و مزاج او وجود دارد.

در این تقسیم‌بندی اختلاف نظرهایی وجود دارد.[۱۴]

قدما معتقد بودند

[نیازمند منبع]

Timeline

تاریخ بیهوشی عمومی
Neuraxial

تاریخ سی‌پی‌آر

گاه‌شمار روان‌کاوی
تاریخچه سازمان‌های روان‌کاوی
تاریخ جراحی اعصاب

پاپیروس‌های پزشکی مصری

گاه‌شمار آنتی‌بیوتیک‌ها

گاه‌شمار واکسن‌ها

صفراوی‌ها افرادی هستند که معمولاً در تابستان احساس گرمای زیاد و گرگرفتگی می‌کنند اما در زمستان احساس خوبی دارند و معمولاً زیاد در زمستان لباس زیاد نمی‌پوشند و با خوردن غذاهای با طبع گرم حالشان بد می‌شود.  افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، خلط صفرا در بدنشان زیادتر است.مزاج صفرا یعنی چه

مفیدها برای صفراوی مزاج‌هاصفراوی مزاج‌ها باید از غذاهای خنک و دارای PH زیر 7.2 استفاده کنند.

عرق کاسنی و عرق شاه‌تره بهترین نوشیدنی برای صفراوی مزاج‌هاست.

همچنین مصرف ترشی که حالت اسیدی دارد از جمله لیموترش، زرشک، نارنج، گریپ‌فروت با عسل، ترنجبین، شیرخشت، کاهو، کیوی، آلو بخارا، آلوچه، اسفناج، تمر هندی به صورت دم‌کرده، لیموشیرین، پرتقال، نان جو و آش جو به منظور اصلاح مزاج‌های صفراوی بسیار مفید است. بهترین مواد غذایی برای این افراد هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، هویج‌فرنگی، روغن‌زیتون، سوپ جو، سبزیجات از جمله اسفناج، گشنیز و لیموترش است. همچنین سیب‌زمینی بخارپز، قارچ، بامیه، پیاز، برگه هلو، برگه زردآلو، مغز بادام خام تازه، برنج سفید با روغن‌زیتون، کدوحلوایی با نخودفرنگی، عدس، ماش، جو دوسر، مخمر آبجو و لیموعمانی برای کبد افراد صفراوی مزاج بسیار مفید است.

مضرها برای صفراوی مزاج‌هاصفراوی مزاج‌ها باید از مصرف نوشیدنی‌های گرم پرهیز کنند؛ نوشیدنی‌های گرم موجب برهم خوردن تعادل صفراوی مزاج‌ها می‌شود. بر همین اساس اصولی‌ترین روش برای اصلاح مزاج، شناخت نوع مزاج و تطابق دادن تغذیه با آن است تا بیماری سرکوب و سیستم ایمنی بدن تقویت شود.

مصرف موز، خربزه، آناناس و طالبی برای افراد صفراوی مزاج ممنوع است و باید از مصرف آن خودداری کنند.چای، قهوه، نسکافه، لبنیات، تخم‌مرغ و غذاهای فریزشده، زودپزشده و سرخ‌شده، سس و رب، غذاهای چرب و پرحجم، ماکارونی، آش رشته، سیر و همه غذاهای با طبیعت گرم، از مواد غذایی زیان‌آور برای صفراوی مزاج‌هاست.

مصرف نوشابه، ادویه‌های تند، آب یخ، نوشیدن مایعات همراه با غذا یا بلافاصله بعد از آن، شیرینی‌های قنادی و مصنوعی، آجیل شور، گوشت قرمز همچنین بریده‌بریده غذا خوردن یعنی اینکه انسان مدام در حال خوردن باشد مانند تخمه شکستن برای افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، مضر است.

مصرف تنقلات، بادنجان، موز، همه غذاهای ساندویچی، خربزه، آناناس و طالبی نیز برای صفراوی‌ها زیان‌آور است.

علت ممنوع بودن غذاهای دارای طبیعت گرم و خشک برای افراد صفراوی مزاج این است که PH این غذاها و نیز PH کبد بالاست و استفاده از این مواد باعث افزایش دمای کبد و ترشح زیاد صفرا و در نتیجه ایجاد راه‌بندان در مجاری کبد می‌شود. این حالت موجب تشکیل سنگ‌های صفراوی در کیسه صفرا می‌شود و علائمی نظیر یبوست، زرد شدن چهره و دردهای شدید در ناحیه راست بدن در زیر دنده‌های راست را ایجاد می‌کند. 

منابع:فارس – سیدعلی ابوالحبیب، محقق طب اسلامیایسنا – دکتر فاطمه زارعی، پژوهشگر طب سنتی

مطالب مرتبط:رژیم‌های مناسب برای مزاج‌های مختلف گرم مزاجان بخوانند این «سردی ات می کند» دقیقاً یعنی چه؟! بخور و نخورهای سردمزاج ها سردی مزاج از علل عمده چاقی است بخور نخورهای طب سنتی سرد مزاجان بعد از خوردن غذاهای با طبع سرد دل‌پیچه می‌گیرند مزاج هر انسانی چه می‌طلبد؟ طب سنتی و خواص غذاها پرخوری و کم‌خوری بیش از حد موجب سردی مزاج می‌شود غذا زیر ذره‌بین طب سنتی

محقق طب اسلامی و ایرانی گفت: صفرا سبک‌ترین جزء خون است و مانند کف روی خون قرار می‌گیرد، صفرا موجب تسهیل حرکت خون در عروق می‌شود.

مریم نواب‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان‌جنوبی، گفت: صفرا زرد رنگ و ضد عفونت است و باعث افزایش حرکت روده و تیزی‌ذهن می‌شود و تحرک‌آفرین است.

محقق طب اسلامی و ایرانی افزود: لاغر اندام بودن، داشتن بدن گرم، پوست خشک و زبر، پرکار و فعال بودن، تمایل به سردی‌ها و ترشی‌ها، دارای رفتار تند و واکنش سریع، کم‌خواب، دارای تحمل گرسنگی، تمایل به هوای خشک، زردی پوست و زبان و چشم، تند بودن ضربان قلب و نبض، حس برتری‌جویی و تسلط مشخصات فرد صفراوی است.
مزاج صفرا یعنی چه

نواب‌زاده اظهار کرد: تشنگی و سوزش جگر، تلخی دهان، سردرد و درد شقیقه (جلوی سر)، ترک خوردن پوست دست و پا، خواب جنگ و ستیز و آتش و اشیاء زرد دیدن، شوره سر، بی‌اشتهایی، تندخویی، بهانه‌جویی، زردی مدفوع، خارش بدن، استفراغ سبز و زرد و حالت تهوع از نشانه‌های غالب صفرای غیرطبیعی است.

وی، چای، قهوه، سرخ کردنی، سس و رب، غذای چرب و پرحجم، سیر و ادویه‌جات تند، شیرینی قنادی، آجیل شور، بادمجان، موز، سمبوسه، پیتزا، همبرگر، سوسیس، گوشت قرمز، نوشابه، زیاده‌روی در مصرف گرمی‌ها، توقف زیاد در گرمای آفتاب را برای افراد صفراوی مضر دانست.

محقق طب اسلامی و ایرانی، مرکبات، انار، رب انار خانگی، شاه توت، خیار، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو، آب زرشک طبیعی، هندوانه، گرمک، کدو خورشتی، هویج، روغن زیتون، سوپ‌ جو، آلو بخارا، سبزیجات، گشنیز، لیموترش تازه، برگه زردآلو، لیمو عمانی، خاکشیر، شیرخشت، ترنجبین، شربت عسل (آب و عسل و لیموی تازه)، انگور، کاهو، لیمو شیرین، نان جو، کاسنی، شیر، آب، آب انار ترش را برای افراد صفراوی مفید دانست.

نواب‌زاده افزود: پایه مزاج هر فرد ارثی بوده، ولی ممکن است به واسطه تأثیر غذا و یا محیط کار و زندگی، مزاج دیگری بر او غلبه کند.

وی ادامه داد: ممکن است پایه مزاج یک فرد صفرا باشد، اما به علت زیاده‌روی در مصرف غذاهای سرد یا کار در کارخانه مواد شیمیایی، سودا در او غلبه کند و علائم دو یا چند مزاج در او دیده شود.

محقق طب اسلامی و ایرانی گفت: ممکن است هر یک از اخلاط بر جای خاصی از بدن به طور غیرطبیعی غلبه کند، مثلا صفرا در سر غلبه کند و موجب سردردهایی در ناحیه جلوی سر و احتمالا ریزش مو در این ناحیه شود.

نواب‌زاده اظهار کرد: ممکن است صفرا بر دستگاه گوارش غلبه کند که نتیجه آن سوزش جگر و عطش شدید است و اگر کیسه صفرا بیش از حد پر شود، منجر به سرطان کبد یا سنگ کیسه صفرا ‌می‌شود.

وی با بیان اینکه غلبه بیش از حد صفرا در استخوان‌ها باعث پوکی استخوان می‌شود، تصریح کرد: گرم مزاج‌ها بهتر است با غذای خود سماق، خرفه، آبلیمو یا سرکه مصرف کنند.

محقق طب اسلامی و ایرانی با بیان اینکه افراط در مصرف سردی‌ها باعث غلبه سردی بر بدن می‌شود، گفت: ممکن است پایه مزاج فرد گرم باشد اما در اثر مصرف بیش از حد سردی‌ها دچار بیماری‌های سرد “رماتیسم، آرتروز” شود و سردی بر اندام‌های پائینی او غلبه کند.

انتهای پیام