قرص ضد تهوع بارداری b6

خواص دارویی و گیاهی

متاسفانه محتوای مورد در خواست شما در مجله ونوس موجود نیست، البته ممکن است آدرس محتوای درخواستی تغییر کرده باشد. لطفاً در مطالب مجله جستجو کنید.

مشاهده جدیدترین مطالب

فصله

دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

دوره 1، شماره 3، زمستان 1391، صفحات 8 تا 13

 

مقایسه  تاثیر کپسول زنجبیل و ویتامین B6 بر تهّوع و استفراغ بارداری

قرص ضد تهوع بارداری b6

 

مژگان فیروزبخت 1*، مریم نیک پور2، شبنم امیدوار1،  آزاده کیاپور3

 

تاریخ وصول: 7/3/1391        تاریخ پذیرش: 9/8/1391

چکیده

زمینه و هدف: تهوع و استفراغ از شایعترین عوارض دوران بارداری است که اغلب  به دلیل عدم تمایل به مصرف داروهای شیمیایی مورد توجه قرار نمی­گیرد. این مطالعه یک کارآزمایی بالینی دو سوکور است که با هدف بررسی تاثیر کپسول زنجبیل در درمان تهوع و استفراغ بارداری و مقایسه آن با ویتامین B6 و یک دارونما انجام شده است.

 روش بررسی: در این مطالعه 12 نفر از زنان باردار تا هفته بیستم بار داری که دچار تهوع و استفراغ بوده و تا کنون تحت درمان قرار نگرفته­اند و به درمانگاه های شهرستان آمل مراجعه نمودند، به طور تصادفی انتخاب شده و سپس در سه گروه تقسیم شدند و تحت درمان زنجبیل و vitB6 و پلاسبو به مدت 4 روز قرار گرفتند، بعد از یک هفته درمان آنها پیگری شدند. روش جمع آوری اطلاعات پرسشه بود که شامل اطلاعات دموگرافیک افراد و بررسی شدت تهوع و استفراغ براساس یک نمودار دیداری (خطی به طول cm1، از  بدون تهوع تا 1 شدیدترین تهوع) تقسیم بندی شده بود، 24 ساعت قبل از درمان و در 4 روز طی درمان بود. نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزار  18SPSS  و آزمون­هایANOVA، کروسکال و الیس، تی زوجی و رتبه علامتدار ویلکاکسون مورد بررسی قرار گرفت (5/p&lt).

یافته‌ها: نتایج حاصله بیانگر تاثیر زنجبیل در کاهش شدت تهوع و دفعات تهوع و استفراغ بارداری بود. در مقایسه با ویتامین B6 و دارونما تفاوت معنی داری بین سه گروه در کاهش شدت تهوع  به دفعات تهوع  و دفعات استفراغمشاهده نگردید؛ ولی در       دریافت کنندگان زنجبیل، متوسط شدت تهوع در طی روزهای درمان، همواره کمتر از دریافت کنندگان پلاسبو بود.

بحث و نتیجه گیری: نتایج مطالعه بیانگر آنست که زنجبیل در درمان تهوع و استفراغ بارداری موثّر است.

واژگان کلیدی: تهّوع و استفراغ، بارداری، زنجبیل، ویتامین B6

 

 

 

مقدمه[1]

تهوع و استفراغ، شایعترین شکایت دوران بارداری بوده که تقریبا در 8-7% زنان باردار تجربه می‌شود(3،2،1). معمولاً از هفته 8-4 بعد از قاعدگی شروع شده، بیشترین شدّت آن در هفته 9 بوده و بعد از آن شروع به کاهش می‌کند و در اکثر موارد تا هفته 14 بهبود می‌یابد، در 2% افراد درتمام طول بارداری ادامه دارد (5و4).

این اختلال اگرچه در اکثر موارد در حد خفیف و متوسط است ولی می‌تواند سبب از بین رفتن آرامش مادر و خانواده او گردد. مرگ مادر به دلیل این عارضه بسیار نادر است و شیوعی در حدود 5/% دارد )شارلوت برونته نویسنده انگلیسی «جین‌ایر» شاید مشهورترین قربانی این عارضه بود که در سال 1855 به دنبال 4 ماه تهوع و استفراغ  شدید بارداری[2] فوت نمود(، با این حال از شایعترین دلایل بستری ‌شدن مادر در هفته‌های نخست بارداری است(4) علیرغم آنکه تهوّع و استفراغ از عوارض بارداری محسوب می‌شود ولی نتیجهء حاملگی اغلب خوب است، بطوریکه میزان  سقط جنین و تولد نوزاد کم وزن[3] کاهش می یابد(6).

از آنجا که تهوّع و استفراغ بارداری تدریجاً کاهش یافته و بهبودی می‌یابد در زنان، درمان با تأخیر انجام می‌شود و درمان آن معمولاً علامتی است.(7) درمان تهوع و استفراغ بستگی به شدت علائم آن دارد و می‌تواند به صورت تغییر در رژیم غذایی تا بستری شدن و حتی دریافت[4] TPN باشد(6) روشهای مختلف جهت درمان در دسترس است. مصرف ویتامین B6، آنتی هیستامین‌ها یا آنتاگونیست‌‌های گیرنده H1 (دیمن هیدرامین، دیمن‌هیدرینات) مسدود کننده دوپامین (متوکلوپرامید) و کورتیکوستروئید‌ها به عنوان آخرین قدم در درمان موارد شدید استفاده می‌شود(8).

زنان باردار به دلیل ترس از اثرات تراتوژنی تمایلی به مصرف دارو در طی بارداری ندارند. به دنبال تراژدی تالیدومید و بروز ناهنجاری فراوان، محدودیت مصرف دارو در حاملگی جدی گرفته شد. اگرچه استفادهء خردمندانه از دارو در بسیاری مواقع ضروری و عاقلانه است(9).

اخیراً‌ مصرف گیاهان دارویی به عنوان یک روش درمانی مورد توّجه فراوان است. سیر، بابونه، نعناع، بلوط دریایی و زنجبیل از جمله گیاهان مورد استفاده در درمان تهوع و استفراغ بارداری است.. زنجبیل بعنوان ادویه، تاریخچه، طولانی در مصارف غذایی و دارویی دارد. و در طب سنتی بخصوص در کشور‌های چین و  ژاپن و هندوستان جهت درمان بیماریهای مختلف و بخصوص تهوع و استفراغ بارداری به کار می‌رود(11،1). چای زنجبیل، بیسکویت زنجبیل، کپسول زنجبیل به اشکال مختلف در دسترس زنجبیل می‌باشد(2). مصرف کپسول زنجبیل برای معده راحت‌تر و حاوی شکل خشک زنجبیل است که از ریشهء تازه آن موثر‌تر است(12).

مطالعات انجام شده توسط  اسپیرماتو و یوتیا وانیچ1  بیانگر تاثیر زنجبیل در درمان تهوع واستفراغ بارداری بود(3،13،14) به دنبال مصرف زنجبیل هیچ موردی از سقط جنین یا افزایش نواقص مادرزادی و عوارض مادری مشاهده نشده است(2،4،13). با توجه به شیوع بالای این عارضه و عدم تمایل زنان باردار به مصرف داروهای شیمیایی، مطالعهء حاضر با هدف مقایسهء اثر کپسول زنجبیل، ویتامین B6 و پلاسبو در درمان تهوع و استفراغ بارداری در زنان باردار شهرستان آمل انجام شده است.

روش بررسی

این مطالعه یک کار آزمایی بالینی دوسوکور تصادفی است که بر روی 12 نفر از زنان باردار که سن حاملگی کمتر از 2 هفته داشته و دچار تهوع همراه یا بدون استفراغ بارداری بودند و به درمانگاه های منتخب شهرستان آمل مراجعه نمودند، صورت گرفته است. از آنجا که زنان باردار بخصوص در هفته های اول بارداری تمایل به مصرف دارو ندارند، حجم نمونهء مورد بررسی در هر گروه3 نفر در نظر گرفته شد که با محاسبهء حداقل  1% ریزش در هر گروه 4 نفر بر آورد گردید.  زنان بارداری که دارای بیماری یا مشکل خاصی از قبیل فشار خون بالا، صرع، دیابت و یا حساسیت شناخته شده به زنجبیل بودند و یا به دلیل شدت تهوع و استفراغ، نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشتند  یا امکان پیگیری آنان وجود نداشت، از مطالعه حذف شدند.

کپسول زنجبیل، ویتامین B6 و پلاسبو در آزمایشگاه فارماکولوژی در پوشش‌های مشابه بسته‌بندی و کدگذاری گردید و کد‌های داده شده تا پایان مطالعه، نزد مسؤول آزمایشگاه باقی ماند. بدین صورت بیمار و پژوهشگر از نوع داروی مصرفی بی‌اطلاع بودند. این داروها توسط ماماهای درمانگاه های منتخب شهرستان آمل(که آموزش لازم را دیده بودند) به زنان بارداری که دچار این عارضه بوده و تمایل به درمان داشتند، پس از آگاهی از شرکت در این کار آزمایی  به طور تصادفی  داده شدند. نحوهء مصرف دارو، 4 کپسول در روز به مدت 4 روز بود. به افراد مورد پژوهش آموزش لازم در مورد مصرف غذاهای کم حجم و افزایش دفعات مصرف و عدم مصرف مواد غذایی پرچرب داده شد.

ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشه بود که توسط آن مشخصات دموگرافیک و وضعیت بارداری و شدّت تهوع و استفراغ قبل از مصرف دارو و در طی مصرف دارو   سنجیده شد. تهوع به عنوان یک علامت ذهنی به دو روش، مورد سنجش قرار گرفت.

1- نمودار دیداری و 2- مقیاس لیکرت نمودار دیداری که خط مدرج cm  1که از (نشان دهنده موارد بدون تهوع) تا 1 (شدید‌ترین حالت تهوع) تقسیم‌بندی شده و واحد‌های پژوهش شدت تهوع خود را  بر اساس این معیار مشخص می‌کردند. دفعات تهوع واستفراغ نیز بر اساس ثبت علامت مثبت (+) 24 ساعت قبل و در طی روزهای درمان مشخص گردید.  یک هفته پس از مصرف دارو با استفاده از مقیاس لیکرت، پاسخ به درمان سنجیده شد.

اعتبار پرسشه با بررسی متون و مقالات علمی و تائید سه تن از اعضای هیأت علمی دانشگاه و پایایی آن با استفاده از آزمون   test re test  صورت پذیرفت ( 86/r ).  داده‌های پژوهش حاضر با استفاده از نرم‌افزار 18SPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای بررسی خصوصیات دموگرافیک و بارداری، واحدهای پژوهش از آزمون­هایANOVA و کروسکال والیس و برای بررسی شدت و دفعات تهوع و استفراغ قبل و بعد از درمان از آزمون­های تی زوجی و رتبه علامتدار ویلکاکسون در سطح  5/&lt  P  استفاده شد.

یافته‌ها

در این مطالعه، 97 نفر تا پایان طول درمان درگروههای خود باقی ماندند (گروه A ویتامین B6، 35 نفر، گروه B پلاسبو 28 نفر و گروه C زنجبیل 24 نفر). خصوصیات فردی واحد‌های پژوهش در سه گروه تعیین گردید، این خصوصیات شامل سن، پاریتی، سن حاملگی، زمان شروع تهوع با استفاده از آزمون ANOVA و تحصیلات و شغل با استفاده از آزمون کروسکال والیس  در سه گروه تفاوت معنی‌داری نداشت. شدت تهوع و دفعات استفراغ، قبل از مصرف دارو در هر سه گروه به ترتیب  با استفاده از آزمون­های کروسکال والیس وANOVA  حاکی از عدم تفاوت معنی­دار بود. (جدول شماره 1)

 

 

جدول (1): خصوصیات دموگرافیک  و بارداری  در واحدهای پژوهش به تفکیک گروه ها

خصوصیات

Vit B6(n35)

(n28)پلاسبو

(n24)زنجبیل

قرص ضد تهوع بارداری b6

P

سن (سال) (انحراف معیار±میانگین)

7/3 ± 3/24

2/5 ± 3/25

5/ ± 95/24

54/

 

پاریتی:

مولتی‌پار (درصد) تعداد

نولی‌پار (درصد) تعداد

(5/83%)29

(5/16%) 6

(%6/86)24

(4/1%)4

(2/82%)2

(6/16%)4

 

43/

سن حاملگی (هفته) (انحراف معیار±میانگین)

9/4 ± 9/8

6/3 ± 1/9

6/4 ± 1/9

73/

زمان شروع تهوع (هفته) (انحراف معیار±میانگین)

3/ ± 7/5

3/ ± 8/5

2/ ± 7/

34/

دفعات تهوع قبل از درمان (انحراف معیار±میانگین)

8/1 ± 5/2

7/3 ± 4

3/3 ± 5/3

34/

متوسط شدت تهوع قبل ازمصرف دارو (انحراف معیار±میانگین)

7/3 ± 8/5

1/3 ± 2/5

3/3 ± 5/3

55/

دفعات استفراغ در 24h قبل از درمان (انحراف معیار± میانگین)

4/1 ± 1/1

2/5 ± 1/1

1/4 ± 1/2

2/

تحصیلات

در حد خواند و نوشتن (درصد) تعداد

دیپلم و زیر دیپلم (درصد) تعداد

عالی (درصد) تعداد

( %2)7

( %5/65)23

( %5/14)5

(%32)9

(%57)16

(11%)3

(%5/26)7

(%8/61)15

(%7/11)2

43/

شغل

شاغل (درصد) تعداد

خانه‌دار (درصد) تعداد

( %7/5)2

( %4/91)32

(%)

(%1)28

(%8/5)3

(%1/94)21

52/

 

 

شدت تهوع قبل و بعد از درمان با استفاده از آزمون رتبه­     علامت دار ویلکاکسون در هر سه گروه معنی­دار شد.  همچنین دفعات استفراغ قبل و بعد از درمان با استفاده از آزمون تی زوجی در هر سه گروه معنی­دار شد. نتایج حاکی از آن است که شدت تهوع و دفعات استفراغ بعد از مصرف دارو در هر سه گروه به طور معنی‌داری کاهش یافته بود. (جدول شماره 2)

 

 

جدول (2): مقایسه شدت تهوع واستفراغ در سه گروه قبل و بعد از درمان

 

گروه

قبل از درمان

بعد از درمان

 

P

 

میانگین

انحراف معیار

میانگین

انحراف معیار

(شدت تهوع)

Vit B6

پلاسبو

زنجبیل

 

8/5

2/5

6

 

7/3

15/3

31/3

 

5/

7/2

4/

 

88/

1/3

8/

 

/

/

/

(دفعات استفراغ)

Vit B6

پلاسبو

زنجبیل

 

1/1

7/1

1/2

 

4/1

5/2

1/2

 

5/

4/

4/

 

8/

1/

8/

 

2/

13/

/

 

 

نتایج آزمون  ANOVA برای دفعات  استفراغ و آزمون کراسکال والیس برای شدت تهوع طی روزهای درمان  نشان می­دهد که بین سه گروه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت؛ ولی در گروه پلاسبو شدت تهوع در طی روزهای درمان از دریافت کنندگان زنجبیل و ویتامین B6 بود. (جدول شماره3 )

 

 

 

جدول (3): مقایسه شدت تهوع و استفراغ در طی درمان

                                  روز

گروه

1-

انحراف معیار±میانگین

2-

انحراف معیار±میانگین

3-

انحراف معیار±میانگین

4-

انحراف معیار±میانگین

(شدت تهوع)

Vit B6

پلاسبو

زنجبیل

(کروسکال والیس) p

(دفعات استفراغ)

Vit B6

پلاسبو

زنجبیل

ANOVA)) p

 

7/2±7/2

4/3±4/3

3/3±3/3

76/

 

1/1±9/

1/1±1/1

1/1±4/1

56/

 

7/2±7/2

1/3±1/3

1/1±8/

44/

 

7/±2/1

6/±8/

6/±1/1

46/

 

2/2±8/2

1/3±4/3

2±5/2

45/

 

6/±8/

5/±6/

5/±9/

92/

                    

             5/ ±8/  

            57/2±1/3

             4/ ±8/    

56/

 

5/±8/

4/±1/

4/±8/

82/

 

 

یک هفته بعد از شروع درمان، پیگیری وضعیت درمان واحد‌های پژوهش با استفاده از مقیاس لیکرت صورت گرفت. 2/32% دریافت کنندگان پلاسبو 8/8% دریافت کنندگان ویتامین B6 و 3/18%  دریافت کنندگان زنجبیل شدت علائم بسیار بدتر و در 6/6% دریافت کنندگان زنجبیل، 7/42% دریافت کنندگان پلاسبو و 61% دریافت‌کنندگان ویتامین B6 شدت علائم بسیار بهتر شده بود.

46% دریافت کنندگان پلاسبو در مقابل 16% دریافت کنندگان B6 و 6/27% دریافت کنندگان زنجبیل در طی درمان، دچار مشکلاتی از قبیل درد معده، سوزش معده، سرگیجه  و افزایش شدت تهوع و استفراغ شدند. افزایش شدت تهوع و استفراغ دریافت کنندگان پلاسبو در مواردی منجر به قطع دارو و استفاده از سایر روشهای درمانی گردید.  دریافت کنندگان پلاسبو در8/23% ، در مقابل 4/19%  در B6  و 8/9% در زنجبیل شدت تهوع افزایش یافت. در 2/1% دریافت کنندگان زنجبیل درد معده گزارش گردید.

بحث و نتیجه گیری

نتایج این مطالعه، بیانگر تاثیر زنجبیل بر تهوع و استفراغ بارداری است. بطوری که با مصرف کپسول زنجبیل، شدت و دفعات تهوع و استفراغ به طور معنی‌داری کاهش یافت. تفاوت معنی‌داری میان اثر زنجبیل و ویتامین B6 و پلاسبو در کاهش تهوع و استفراغ بارداری مشاهده نگردید. مطالعه انجام شده توسط اسپیرماتیو و همکاران(23) کاهش شدت تهوع و استفراغ را در مصرف کنندگان زنجبیل نشان داد.  در این مطالعه، تفاوت معنی‌داری بین گروه دریافت کننده vitB6 و زنجبیل مشاهده نشد(14,13 ). همچنین در مطالعه, ویلت1 و همکاران (23) زنجبیل در کاهش تهوع و استفراغ بارداری موثر بود؛ اگر‌چه زنجبیل، سبب کاهش میانگین شدت تهوع و استفراغ بارداری شده بود، ولی این کاهش در مقایسه با اثر پلاسبو معنی دار نبود.

تاثیر زنجبیل بر درمان تهوع و استفراغ به دلیل خاصیت آنتی کولی نرژیک و ضد هیستامین آن است (11,12). نگرانی زنان باردار و خانواده‌های آنها از بروز ناهنجاری در جنین، به دنبال مصرف دارو به خصوص در ماه های نخست بارداری سبب تمایل بیشتری به مصرف داروی گیاهی در آنها گریده است (11,1). WHO نیز به منظور جامه عمل پوشاندن به شعار “بهداشت برای همه” تا سال 2، توسعهء طب سنّتی را مورد توجه قرار داده است یکی از نکات قابل توجّه در این بره، عدم رضایت از درمان‌های طب جدید به خصوص در باب عوارض جانبی دارو‌های شیمیایی است. استفاده از روش‌های طب سنتی سبب کاهش قابل توجه هزینه درمان و سهولت دست‌یابی و کاهش عوارض جانبی داروهای شیمیایی می‌گردد(15).

 2/1% دریافت کنندگان زنجبیل در طی درمان، دچار مشکل شدند. عمده‌ترین مشکل آنها سوزش و درد معده و افزایش تهوع بلافاصله بعد از مصرف کپسول به دلیل شکل‌دارویی زنجبیل بود. بیات (1384). عوارض مصرف زنجبیل را در 6% افراد به صورت درد معده و سرگیجه بیان نمود. و اسپیرماتیو نیز در معده را در 4/9% دریافت کنندگان زنجبیل ذکر نمود(13,14).

به نظر می رسد یکی از مشکلات مصرف در بعضی از داروهای گیاهی به دلیل بو و مزهء بسیار تند یا شکل دارویی آنها باشد. استفاده از اشکال مناسب‌تر دارویی (مثلا قرص) سبب سهولت و استفاده از این ترکیبات خواهد شد.

سابقه سردرد میگرنی، مصرف غذا‌های پرچرب قبل از بارداری، جنین دختر، سن پایین، حاملگی اول، چاقی استرس، سابقه تهوع در حاملگی قبلی و یا در مادر و خواهر و خانه‌دار بودن از عوامل تشدید تهوع در بارداری محسوب می شود(7). توجه خصوصیات فردی و روانی افراد در درمان این عارضه بارداری بسیار مهم است. استفاده از روشهای آموزشی بخصوص در ارتباط با تغذیهء مناسب و صحیح و پشتیبانی روحی زن باردار توسط اعضای خانواده و کادر بهداشتی درمانی و بعضاً مشاوره روانی می‌تواند به عنوان بخشی از بره درمانی در این بیماران قرار گیرد. از محدودیت های این پژوهش عدم کنترل مصرف کامل دارو توسط واحدهای پژوهش بود که منجر به خروج تعداد زیادی از واحدهای  پژوهش از مطالعه بود. اگرچه مطالعات مختلف عارضه مادری یا جنین خاصی را در مصرف کنندگان زنجبیل گزارش ننموده است؛ ولی نیاز به مطالعات برای بررسی اثرات احتمالی و تعیین دوز مناسب و حتی شکل مناسب دارویی است. نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر تاثیر مصرف زنجبیل در کاهش تهوع و استفراغ بارداری است و می‌توان از آن به عنوان یک روش ساده و مناسب و در دسترس استفاده نمود.

تشکر و قدردانی

مقالهء حاصل طرح تحقیقاتی با همین عنوان،  مصوّب کمیته تحقیقات و اخلاق دانشگاه آزاد اسلامی بابل به شماره 3517 مورخ 2/7 /9 می باشد. ضمن تشکر از همکاری معاونت محترم پژوهش، از کلیه زنان باردار و همکاران شرکت کننده در جمع آوری اطلاعات قدردانی می شود.

 

 

References

 

1. Abolghasemi S, Razmjoo N. effectiveness of Ginger in nausea and vomiting during pregnancy. Journal Of Babol University of Medical science. 24 6(3):17-2.[Persian]

2.  Jewell D, Young G, Intervention for neausea 1.

3.    Vutyavanich T, Theeratana K,. Ginger for neausea and vomiting in pregnancy: Randomized Double- Masked- placebo- Control trial. Obstetrics 97:511-582.

4. Borreli F, Capasso R. Effectiveness and safety of ginger in the treatment of pregnancy Induced neausea and vomiting. American college of obstetrics 15 (5): 849.856.

 5.    Locroix R, Eason E, Melzack R, Neausea and Vomiting during pregnancy: A prospective study of it is frequency intensity and patterns of change. Am j obstet 183:931-937.

6.  Portnoi G, Chng LA, Karimi-Tabesh L. prospective comparative study of the safety and effectiveness of ginger for treatment of neausea and vomiting in pregnancy. Am J obstet Gynecol. 24 19 (4): 114.

7. Mitzi M. Neausea and vomiting of pregnancy: An Evidence- based Review. 24 312-328.

8.  Conver E. Over the counter priduscts: Nonpreion medications. Nutraceuticals and Herbal Agent. Clinical obstitrics 45(1). 89-98.

9. Willett S, Karen E, Ekangaki A. Effect of a ginger extract on pregnancy. Induce neausea a randomized controlled trial Australlia and Newsland journal of obstetrics 43(2). 139.

1.  Kathryn L, Grant pharm D. Alternative therapies: Ginger. Am. j Heallh. Sys pharm. 2 57(1): 945-947.

11.  AlAchi A. A current look at Ginger use.  Pharmacist U.S.A web site.    http://www.uspharmacist.com/ oldform.asp. Dec 2, 211. Cited on 5th. Nov, 211.

12. Pizzorno J, Murray M. Text book of Natural medicine. 1999, churchill living stone. 125. 129.

13.  Spiramote M, Lekhyanda N, Willetts KE, Ekangaki A. Effect of ginger extract on pregnancy induce neausea. A randomized Controlled trial. J obstet Gynecol. 23 43(2): 139-44.

14. Spiramote M, Lekhyand N, A randomized comparison of ginger and vitB6 in the treament of neausea and vomiting of pregnancg. 23 86(9): 846-53.

15. Nasseri M. Development of traditional medicine based on W.H.O guidance. Medical Danesh: Biomanthly Journal of Shahed University. 2411(52):53-66.[Persian].

 

 

[1]. گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی بابل

   *(نویسنده مسؤول)         

2. کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی بابل

3. گروه علوم پایه، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی بابل، ایران

[2]. Hyperemesis

[3]. Low Birth Weight (LBW)

[4]. Total Parentral Nutrition

1. Spirmatoe and Vutyavanich

1. Willtt

نشان‌گذاری

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
[[رده:نمادهای
نوشتار]]


بطور معمول تهوع همراه با استفراغ در بین هفته های 5 تا 15 حاملگی در 5 تا 9 درصد زنان باردار دیده می شود.

عبارت «بیماری های صبحگاهی» برای توصیف تهوع و استفراغ خفیف استفاده می شود.در حالی که عبارت تهوع و استفراغ حاملگی برای توصیف موادر شدیدتر بکار می رود که معمولا در این صورت بیمار دچار چند بار استفراغ در روز و کاهش وزن می شود و در بیمارستان بستری می شود.

معمولا تهوع و استفراغ در دوران بارداری بین هفته های 5 تا 6 بارداری شروع شده و در هفته های 9 علائم شدیدتر می شود و در بین هفته های 16 تا 18 حاملگی بهبود حاصل می شود ولی ممکن است در 15 تا 2 درصد خانم ها تا 3 ماهه سوم بارداری و در 5 درصد زنان تا زمان زایمان علائم ادامه پیدا می کند.اگرچه واژه بیمار صبحگاهی مربوط به تهوع و استفراغ خفیف صبحگاهی می باشد اما علائم می تواند در هر زمانی از روز رخ دهد و در موارد  حدود 8 درصد در تمام روز باقی می ماند و جالب است که بدانید در زنانی ک تهوع و استفراغ دوران بارداری دارند احتمال سقط یا مرگ جنین نسبت به آنهایی که این علائم را ندارند کمتر است.

عبارتی است که برای موارد تهوع و استفراغ شدید دوران بارداری اطلاق می شود این بیماران معمولا دارای استفراغ پایدار می باشند و بیش از 5 درصد از وزن شان را از دست می دهند و یا ادرارشان کتون دارند.کتون ها ترکیبات اسیدی هستند و و در هنگامی که بدن  گلوکز کافی برای تولید انرژی نداشته باشد و از سوزاندن چربی ها برای تولید انرژی استفاده کند تولید می شود.معمولا آزمایشات خون و ادرار مؤید کاهش مایع بدن در این بیماران می باشد.

قرص ضد تهوع بارداری b6

سایر علائمی که این بیماران ممکن است داشته باشند شامل: سرگیجه و غش ، پوست رنگ پریده ، ادرار ناکافی و زردی است.

در این صورت پزشک ممکن است آزمایشات متعددی درخواست کند تا علل زیر رد شوند: مشکلات معده ای و روده ای، بیماری تیروئید، بیماری های کبدی، بیماری عصبی، حاملگی مولار و سندروم HELLP.

در موارد بسیار نادری از این بیماری ممکن است پارگی هایی در قسمت تحتانی مری اتفاق بیافتد.

دلیل تهوع و استفراغ بارداری مشخص نیست. دلایل زیادی ارائه شده است ولی هیچکدام از آنها بطور کامل ثابت نشده اند.

فاکتورهای روانی، افزایش سطح هورمون ها (مثل استروژن)، کاهش حرکات معده، مصرف غذاهای پرچرب و عفونت با هیلکو باکتر از علل ارائه شده می باشد.

در تعدادی از خانم ها تهوع بارداری ایجاد می شود که شامل:

از سایر عوامل خطر می توان به بارداری اول، حاملگی های چند قلویی، سن کمتر از 24 سال، جنین دختر و چاقی اشاره کرد.

اکثر زنانی که تهوع و استفراغ خفیف تا متوسط دارند نیاز به هیچ درمانی ندارند.


چه زمانی نیاز به مداخله است؟

زنان باردار با تهوع و استفراغ شدید باید ارزیابی گردند.

زنانی که یک یا چند مورد از موارد زیر را دارا باشند باید تحت مراقبت قرار گیرند:


§ علائم و نشانه های کاهش مایع


§ کاهش حجم ادرار


§ رنگ تیره ادرار


§ سرگیجه هنگام ایستادن


§  استفراغ مکرر مخصوصا اگر خون در آن باشد

§  درد شکم و لگن و هرگونه عدم تحمل خوراکی یا آشامیدنی بیش از 12 ساعت.

تشخیص تهوع و استفراغ بارداری اکثرا بر اساس علائم بالینی بیمار می باشد.با این وجود دلایل یگر ایجاد کننده تهوع و استفراغ هم باید مد نظر گرفت.مخصوصا اگر علائم بعد از هفته 1 بارداری شروع شده باشد یا همراه با علائم دیگر باشد؛ مثل درد شکم ، تب، سردرد، تیروئید بزرگ، اسهال، یبوست یا فشار خون بالا.

ممکن است یک یا چند آزمایش برای ارزشیابی تهوع و استفراغ توصیه می شود که شامل آزمایش های خون، ادرار و سونوگرافی است.

هدف از درمان تهوع و استفراغ بارداری کاهش شدت علائم است تا بیمار بتواند به مقدار کافی بخورد یا بیاشامد.

هیچ درمانی وجود  ندارد که علائم را بطور کامل از ببرد و در بسیاری از موارد شیوه های مختلف درمان طی چند هفته انجام می شود تا یکی مؤثر شود.خوشبختانه بطور معمول علائم در اواسط  بارداری برطرف می شود حتی اگر درمانی صورت نگیرد.

زنانی که تهوع دارند باید قبل از اینکه اساس گرسنگی کنند غذا بخورند و اجازه ندهند که معده شان خالی بماند،زیرا گرسنگی سبب تهوع می شود.

به خانم ها توصیه می شود که در دفعات و به مقدار کم در هر وعده غذا بخورند.استفاده از غذاهای قندی و کم چرب توصیه می شود و ذف غذاهای پر ادویه و در عین حال مصرف غذاها و و دسرهای پر نمک و پروتئین در خانم ها کمک کننده است.استفاده از مایعات سرد و صاف شده و گازدار مثل لیموناد، نعناع (چای)، یا پرتغال در بعضی از بیماران مفید است.

یکی از مهمترین درمانها برای تهوع و استفراغ بارداری اجتناب از بو ، مزه و فعالیت های محرک تهوع است.بطور مثال تعدادی از محرک ها عبارتند از:اتاق هایی که تهویه مناسب ندارند، بوها(مثل اودکلن، مواد شیمیایی، قهوه، غذاها و سیگار)، گرما و رطوبت، سر وصدا و حرکات فیزیکی و یا بینایی (مثل نور های چشمک زن رانندگی)، مسواک زدن دندان پس از خوردن غذا، تغییر وضعیت سریع و عدم استراحت کافی می تواند باعث ایجاد تهوع و استفراغ شود.اگر مکمل ها حاوی آهن باشند (مثل ویتامین های پره ناتال) علائم را بدتر می کنند.استفاده از آنها در هنگام خواب می تواند مفید باشد و اگر علی رغم آن علائم باقی بماند بطور موقت بهتر است این قرص ها قطع شود وآهن باعث تحریک معده می شود. در این صورت بهتر است تنها از اسید فولیک استفاده شود.

مچ بند های طبی سوزنی P6نیاز به نسخه ندارند و درمان قبول برای تهوع و استفراغ بارداری می باشند. استفاده از این مچ بندها هیچ کونه عارضه شناخته شده ای ندارند.

پودر زنجبیل در کاهش تهوع و استفرا بارداری مؤثر می باشد.با این وجود مطالعات بیشتری نیاز است تا ثابت شود که درمان بدون  عارضه و مؤثر است ولی امروزه بعضی از متخصصین استفاده از زنجبیل را در موارد خفیف  این بیماری توصیه می کنند.

گزارش شده است که در روش های هیپنوتیزم در عده ای از بیماران کمک کننده است. روان درمانی ممکن است در خانم هایی که مضطرب هستند مفید باشد.

خانم هایی که نمی توانند مواد غذایی و مایعات را تحمل کنند، با مایعات وریدی (سرم) درمان می شوند که در این درمان در مطب یا بیمارستان بسته به شدت استفراغ صورت می گیرد.برای مدت کوتاهی به خانم ها توصیه می شود که چیزی نخورند یا نیاشامند تا دستگاه گوارش آنها استراحت کند. غذا و مایعات به تدریج و آهسته در خانم هایی که بهتر شده اند شروع می شود(معولا بین 24 تا48 ساعت)

ثابت شده است که دارو درمانی استفراغ و تهوع را کاهش می دهد و در تعدادی از خانم ها مؤثر است و مصرف این دارو ها در دوران بارداری بی خطر می باشد. هیچ کدام از دارو های ذیل در دوران بارداری مضر شناخته نشده اند:

مصرف ویتامین B6، 3 تا 4 بار در روز به میزان 1 تا 25 میلی گرم علائم تهوع خفیف را کاهش می دهد ولی استفراغ را به طور چشمگیر کاهش نمی دهد.

آنتی هیستامین ها و داروهای ضد تهوع برای درمان تهوع و استفراغ برداری مؤثر و بی خطر هستند.داروهای زیر برای درمان تجویز می شوند:

پرومتازین:که به صورت قرص و محلول تزریقی وجود دارد و هر 4 ساعت یکبار مصرف می شود و میتواند سبب گیجی و خشکی دهان شود.  

عوارض نادر آن عبارتند از:انقباض عضلات که سبب حرکات پرشی می شود. در صورت مصرف این دارو باید از رانندگی اجتناب کرد.

متوکلوپرامید: این دارو سرعت خالی شدن معده را افزایش می دهد و کمک می کند که تهوع و استفراغ کاهش یابد.

معمولا به صورت خوراکی یا تزریقی هر 8 ساعت استفاده می شود.

قرص ضد تهوع بارداری b6

آنتی اسید: خانم های حامله گاهی اوقات رفلکس معده – مری (برگشت محتویات معده به مری) دارند که می تواند سبب بدتر شدن تهوع وو استفراغ شود و درمان آن با آنتی اسید در این گروه از خانم های باردار تجویز می شود.

بسیاری از خانم هایی که تهوع و استفراغ بارداری دارند معمولا بدون عارضه خاصی بهبودی پیدا می کنند. خانم هایی که تهوع و استفراغ ملایم تا متوسط دارند در اوایل حاملگی افزایش وزن کمتری دارند و این مسئله معمولا مشکلی را برای جنین ایجاد نمی کند مگر اینکه مادر خودش در دوران بارداری کم وزن باشد. وزن گیری طبیعی در دوران بارداری به وزن دوران قبل بارداری بستگی دارد. تهوع و استفراغ شدید بارداری در حاملگی های بعدی 15 تا 2 درصد موارد که تکرار می شود. در خانم هایی که در حاملگی اول تهوع و استفراغ شدید نداشته اند به نظر نمی رسد در حاملگی های بعدی این مشکل به وجود آید.

همیشه به این نکته توجه داشته باشید که پزشک معالج شما بهترین منبع برای دریافت اطلاعات و سوالات شما است. زیرا هیچ وقت دو بیمار کاملا مشابه هم نیستند و نسخه های آنها با هم فرق دارد و این تنها پزشک معالج شما است که نسبت به وضعیت فردی شما آگاهی دارد.1

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *