عوارض کم خونی داسی شکل

خواص دارویی و گیاهی

نشان‌گذاری

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

نبض ما مرجع پزشکی و سلامت – دانستنیهای سلامت و مشاوره پزشکی

نبض ما– معمولا سلول های قرمز خون دایره ای شکل هستند و از طریق رگ های خونی کوچک، اکسیژن را به تمام نقاط بدن می رسانند. در افرادی که به بیماری سلول داسی شکل مبتلا هستند سلول های قرمز خون سخت و چسبنده شده و به شکل C انگلیسی شده و یا به اصطلاح داسی شکل می شوند.

سلول های داسی شکل به سرعت از بین می روند و باعث کمبود سلول های قرمز خون می شوند. علاوه بر این وقتی می خواهند از رگ های کوچک عبور کنند گیر می افتند و باعث گرفتگی رگ ها می شوند. این بیماری می تواند درد و مشکلات جدی دیگری از قبیل عفونت، سندرم حاد قفسه سینه و سکته مغزی به وجود آورد که در ادامه آمده است.

به گزارش نبض ما، در ادامه انواع بیماری سلول داسی شکل آمده است:

افرادی که به این نوع از بیماری سلول داسی شکل مبتلا هستند،  دو ژن سلول داسی شکل ( “S)، از هر والد را به ارث می برند. این نوع معمولا با کم خونی داسی شکل شناخته می شود و معمولا، شدیدترین شکل این بیماری است.

افرادی که به این نوع از بیماری سلول داسی شکل مبتلا هستند، یک ژن سلول داسی شکل ( “S) از یک والد و یک نوع هموگلوبین غیر طبیعی به “C از والد دیگر به ارث می برند . هموگلوبین پروتئینی است که اجازه ی حمل اکسیژن به تمام نقاط بدن توسط سلول های قرمز خون را صادر می کند. این نوع معمولا نوع خفیف بیماری سلول داسی شکل است.

افرادی که به این نوع از بیماری سلول داسی شکل مبتلا هستند، یک ژن داسی شکل ( “S) از یک والد و یک ژن دیگر از بتا تالاسمی (نوع دیگری از کم خونی) از والد دیگر به ارث می برند. دو نوع بتا تالاسمی “۰ و “+وجود دارد. افرادی که HBS بتا تالاسمی “۰ دارند به نوع شدید بیماری سلول داسی شکل مبتلا هستند اما بیماری داسی شکل در بیماران مبتلا به HBS بتا تالاسمی “+ خفیف تر است.

در ادامه دو نوع نادر بیماری سلول داسی شکل آمده است:

این نوع از بیماری سلول داسی شکل بسیار نادر است. افرادی که به این نوع از بیماری مبتلا هستند، یک ژن سلول داسی شکل ( “S) از یک والد و انواع هموگلوبین های غیر طبیعی به های(“D، “E یا “O) از والد دیگر به ارث می برد.

به گزارش نبض ما، افرادی که به SCT مبتلا هستند، یک ژن سلول داسی شکل ( “S) از یک والد و یک ژن طبیعی ( “A) از والد دیگر به ارث می برند. افرادی که به این نوع بیماری مبتلا هستند معمولا علائمی ندارند و به زندگی عادی خود ادامه می دهند اما آن ها این صفت را به فرزند خود انتقال می دهند.

بیماری سلول داسی شکل نوعی بیماری ارثی است که کودک از زمان تولد به آن مبتلا می شود. علت این بیماری به ارث رسیدن ژن داسی شکل از هر یک از والدین است.

تورم در دست و پا از اولین نشانه های بیماری سلول داسی شکل است که اغلب با تب همراه است. این تورم به علت گیر کردن سلول های داسی شکل در رگ ها رخ می دهد. روش درمان آن استفاده از داروهای ضد درد و نوشیدن مایعات مانند آب است.

یکی از دلایلی که این بیماران به اورژانس و بیمارستان مراجعه می کنند درد است. علت این درد ها نیز گیر کردن سلول های داسی شکل است که با توجه به بیماری درد ها شدید و خفیف است.

به گزارش نبض ما، برای درمان درد ناشی از این بیماری می توان از داروهای ایبوپروفن و آسپرین استفاده کرد. در مواردی که فرد درد شدیدی دارد با دستور پزشک مصرف مورفین روزانه تجویز می شود.

کم خونی یکی از عوارض شایع بیماری سلول داسی شکل است. در بیماران مبتلا به SCD به دلیل اینکه سلول های قرمز خون زود از بین می روند دیگر نمی توانند اکسیژن را به درستی در بدن منتقل کنند. نشانه های کم خونی به شرح زیر است:

تزریق خون برای درمان کم خونی سلول داسی شکل شدید توصیه می شود. شدید شدن ناگهانی کم خونی به علت عفونت یا بزرگی طحال یکی از دلایل انتقال خون است. تزریق خون متداول نیز می نواند مشکلاتی به همراه داشته باشد.

زیاد شدن خون، که به هموسیدروز شناخته می شود، می تواند کبد، قلب، لوزالمعده و اندام های دیگر را دچار مشکل کند و به بیماری هایی مانند دیابت منجر شود. درمان کیلیت آهن باید همزمان در بیماران مبتلا به SCD که به طور منظم خون دریافت می کنند به منظور کاهش سطح آهن اضافی انجام شود.

به گزارش نبض ما، مبتلایان به بیماری سلول داسی شکل (مخصوصا نوزادان و کودکان) در معرض عفونت هستند. افرادی که دارو مصرف می کنند در معرض عفونت هستند زیرا از عوارض داروهای بیماری سلول داسی می توان به از کار افتادن طحال اشاره کرد که باعث عفونت در بدن می شود. پنومی یا عفونت ریه ها از علل اصلی مرگ و میر در نوزدان مبتلا به این بیماری است.

برای درمان کم خونی چه باید کرد؟

۱۰ علت بالا بودن پلاکت خون در کودکان

علائم هموفیلی ،بیماری از جنس مردان

۱۰علامت افت فشار خون و راههای پیشگیری +ویدئو

عفونت ها با داروهای آنتی بیوتیک و گاهی تزریق خون درمان می شود. با بروز تب حتما باید به پزشک مراجعه شود تا درمان های لازم صورت گیرد.

این سندرم می تواند تهدید کننده زندگی باشد و باید در بیمارستان تحت درمان قرار گیرد. علائم و نشانه های آن مشابه سینه پهلو است. علائم این بیماری شامل درد قفسه سینه، سرفه، تنگی نفس و تب می باشد.

بزرگسالانی که به SCD شدید مبتلا هستند،  می توانند از دارویی به  هیدروکسی اوره برای پیشگیری استفاده کنند. البته این افراد باید به صورت دائم آزمایش خون بدهند و دوز مناسب دارو را برای پیشگیری از عوارض جانبی استفاده کنند.

درمان می تواند شامل داروهای برطرف کننده عفونت، داروهایی برای باز کردن راه تنفس و انتقال خون باشد.

این بحران می تواند تهدید کننده زندگی باشد و باید در بیمارستان تحت درمان قرار گیرد. زمانی این اتفاق می افتد که تعداد زیادی از سلول های داسی شکل در طحال به دام می افتند و طحال به طور ناگهانی بزرگ می شود. علائم این بیماری شامل ضعف ناگهانی، رنگ پریدگی لب، تنفس سریع، تشنگی شدید، درد شکم در سمت چپ بدن و ضربان قلب سریع می باشد.

پدر و مادر یک کودک مبتلا به بیماری سلول داسی شکل باید یاد بگیرند که چگونه طحال فرزند خود را اندازه گیری کنند تا در صورت بزرگ شدن به پزشک مراجعه کنند.

افرادی که این بحران را در گذشته گذرانده اند باید انتقال منظم خون داشته باشند و یا عمل برداشتن طحال برای آن ها انجام شود.

از دست دادن بینایی زمانی که عروق خونی در چشم و شبکیه توسط سلول های داسی شکل مسدود می شود رخ می دهد. در برخی بیماران هم وسیع شدن عروق خونی در چشم به دلیل کمبود اکسیژن منجر به نابینایی می شود.

برای پیشگیری مبتلایان بیماری سلول داسی شکل باید هر ساله تحت نظر یک متخصص شبکیه باشند. برای درمان نیز اگر شبکیه با رشد بیش از حد عروق خونی آسیب دیده باشد، لیزر درمانی اغلب می توانید از کاهش بینایی جلوگیری کند.

زخم ها معمولا در قسمت های پایین پا رخ می دهد. این اتفاق در مردان شایع تر است.  ترکیبی از عوامل مختلف باعث تشکیل زخم می شود که می توان به تروما، عفونت، التهاب، و وقفه در گردش خون در کوچکترین رگ های خونی پا اشاره کرد.

زخم ها می تواند با پماد و کرم های مخصوص درمان شود. در صورت شدید بودن زخم ها فرد به داروهای مسکن نیاز دارد. استراحت نیز می تواند به کاهش زخم و تورم پا کمک کند اما همیشه ممکن نیست.

سکته مغزی زمانی که سلول های داسی شکل مانع رسیدن خون به مغز شوند اتفاق می افتد. ۱۰ درصد کودکان مبتلا به بیماری سلول داسی شکل دچار سکته مغزی می شوند که می تواند منجر به عدم توانایی در یادگیری و معلولیت شود.

پیشگیری با استفاده از سونوگرافی از عروق مغزی رخ می دهد. اگر کودک به بیماری داسی شکل شدید مبتلا باشد پزشک انتقال خون مکرر را برای جلوگیری از سکته مغزی توصیه می کند.

داسی شدن سلول های قرمز انعقاد خون را افزایش می دهد و خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهد. اگر انعقاد در ریه رخ دهد احتمال آمبولی ریه بالا می رود. این بیماری ها می تواند به ناتوانی های شدید و یا حتی مرگ منجر شود.

این نوع از بیماری با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است. بیماری سلول داسی شکل معمولا با آزمایش غربالگری نوزادان در بیمارستان تشخیص داده می شود. حتی این بیماری در دوران بارداری نیز قابل تشخیص است.

از آنجا که بیماران مبتلا به SCD در معرض ابتلا به عفونت و سایر مشکلات بهداشتی هستند، تشخیص و درمان زود هنگام این بیماری بسیار موثر است.

نشانه های بیماری سلول داسی شکل در سال اول زندگی مخصوصا از ۵ ماهگی بروز می کند. نشانه ها در هر فرد و با توجه به خفیف و شدید بودن بیماری متفاوت است. نشانه ها معمولا از همان ابتدای تولد خود را نشان نمی دهند زیرا هموگلوبین بدن جنین نوزاد نمی گذارد سلول های قرمز خون داسی شکل شوند. اما از ۴ و ۵ ماهگی هموگلوبین ها جایگزین سلول های داسی شکل می شوند و نشانه ها بروز می کنند. این بیماری با گذشت زمان شدیدتر می شود. درمان ها برای هر فرد با توجه به نوع بیماری متفاوت است و فقط عوارض را کاهش داده و طول عمر بیماری را افزایش می دهد.

داروی هیدروکسی اوره می تواند عوارض این بیماری را کاهش دهد. پیوند سلول های بنیادی (پیوند سلول A که با پیوند مغز استخوان نیز شناخته می شود یک روش برای جایگزینی سلول های سالم با سلول های آسیب دیده است. سلول های سالم در مغز استخوان ساخته می شوند.) می تواند در درمان بیماری موثر باشد.

نبض ما– مترجم: حانیه ایران خواه

۱۰ علت بالا بودن پلاکت خون در کودکان

با مزایای فوق العاده اهدای خون آشنا شوید

بی خوابی از علائم شایع کم خونی

عواملی که باعث کاهش پلاکت خون می شود

PRP چیست؟

وقتی گلبول قرمز شبیه داس می شود

دکتر سلام

اکوکاردیوگرافی (اکوی قلبی) چیست؟

وزن ایده آل متناسب با قد شما چند است؟

تکرر ادرار چیست و چرا ایجاد می شود؟ +ویدئو

درمان و علل کلیه سنگ ساز +ویدئو

گارداسیل واکسنی برای پیشگیری از سرطان رحم HPV +ویدئو

ویدیو های سلامت

روش های خانگی رفع چین و چروک صورت +ویدیو

علل و درمان انواع جوش صورت/ویدئو

۹ ماه بارداری از ابتدا تا انتها (تشکیل و رشد جنین)+[ویدئو]

رفع سریع دندان درد به روش خانگی

کاشت مو به روش sut + فیلم کاشت مو

مطالب پیشنهادی

بهترین بره رژیم لاغری برای کاهش وزن

عمل لابیاپلاستی برای این زنان ممنوع است!

لیزر موهای زائد چه عوارضی دارد؟

هزینه اصلاح طرح لبخند چقدر است ؟

گردشگری سلامت یا توریسم درمانی چیست؟

آنچه را که باید درباره کاربرد اسکن استخوان بدانید

آزمایش ایدز یا عفونت HIV در بهترین آزمایشگاه

چه زمانی تست پاپ اسمیر انجام شود؟

زگیل تناسلی از تشخیص تا درمان +ویدئو

کاشت مو به روش sut + فیلم کاشت مو

روش های خانگی رفع چین و چروک صورت +ویدیو

نبض ما، پایگاه اینترنتی نشاط و سلامتی و دارای مجوز فعالیت است که تیم تولید کننده محتوای آن از پزشکان متخصص، اعضای هیئت علمی و اساتید دانشگاه، خبرنگاران و مترجمین و مشاورین مجرب تشکیل شده است .

نبض ما با ارائه جدیدترین مطالب علمی و کاربردی و با هدف بالا بردن سطح آگاهی و اطلاعات عامه مردم در حوزه پزشکی با هدف ارتقای سطح فرهنگ سلامت عمومی و بهبود سبک زندگی فارسی زبانان، می کوشد تا در جهت تندرستی، زیبایی، تغذیه سالم، تناسب اندام، مسائل مربوط به بهداشت مردان و زنان و مادر و نوزاد، مشاوره پزشکی، روان درمانی، بهداشت جنسی و زناشویی و سایر اطلاعات مفید در رابطه با سلامتی ، مخاطب را با ارائه مطالب صحیح و بروز رسانی شده یاری و راهنمایی نماید. لذا مطالب ارائه شده در سایت به هیچ عنوان جایگزین پزشک و تشخیص و تجویز آن نیست.

سبد خرید شما خالی است!

بیماری داسی یک بیماری ارثی است که توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می‌شود. این ژنها بر روی ساختاری از سلولها به کروموزم وجود دارند. جفت کروموزوم ۱۱ حاوی ژنهای مسئول تولید هموگلوبین نرمال می‌باشد.

یک جهش در این ژنها منجر به بیماری داسی شکل می‌شود. این جهش در نقاطی از جهان که بیماری مالاریا شایع است دیده می‌شود هر چند افراد دارای صفت داسی به مالاریا مبتلا نمی‌شوند. صفت داسی حقیقتاً فرد را در برابر انگل مالاریا محافظت می‌نماید. مالاریا اغلب در آفریقا و نواحی مدیترانه‌ای اروپا دیده می‌شود.

کودکی که جهش ژنتیکی را از هر دو والدین به ارث می‌برد، بیماری سلول داسی شکل مبتلا خواهد شد.

کودکی که جهش را از یکی از والدین به ارث می‌برد به حامل صفت سلول داسی شکل خواهد بود و می‌تواند آن را به فرزندانش منتقل سازد.

علائم بیماری داسی شکل

علائم و عوارض زیر با بیماری سلول داسی شکل همراه می‌باشد. هر چند هر فرد علائم متفاوتی را تجربه می‌کند.

آنمی: شایعترین علامت بیماری سلول داسی شکل است. در این بیماری سلول‌های قرمز خون بصورت سلول داسی شکل تولید می‌شوند، اما به علت بدشکل بودن توانایی حمل اکسیژن را از دست می‌دهند. در نتیجه بدن آب را از دست داده و دچار تب می‌شود. شکل داسی باعث سختی سلولها و دام افتادن آنها در رگ‌ها می‌گردد. در نتیجه سلولها در طحال تخریب می‌شوند و یا به علت عملکرد غیر طبیعی از بین می‌روند و کاهش در سلولهای قرمز خونی منجر به کم خونی می‌شود. کم خونی شدید فرد را خسته و رنگ پریده می‌نماید، همچنین توانایی حمل اکسیژن به بافت‌ها را با مشکل رو به رو خواهد کرد.

بحران درد یا بحران داسی: هنگامی که رگ‌ها خونی توسط سلولهای داسی شکل مسدود می‌شوند و جریان خون قطع می‌شود و بحران درد رخ می‌دهد که بحران گرفتگی رگ‌ها نیز یده می‌شود. درد در تمام نقاط بدن ایجاد می‌گردد اما اغلب در قفسه سینه، بازوها و پاها احساس می‌گردد. تورم دردناک انگشتان دست و پا، که داکتیلیت یده می‌شود و می‌تواند در خردسالان و اطفال زیر ۳۳ سال مشاهده شود.پریاپیسم (نعوظ دردناک) نیز که یک روند درناک در ناحیه آلت تناسلی مردان می‌باشد ممکن است پیش آید. هرگونه اختلال در جریان خون منجر به درد، تورم و مرگ بافتی در اثر عدم دریافت خون و اکسیژن کافی  می‌گردد.

سندرم قفسه سینه حاد: یکی از عوارض خطرناک بیماری سلول داسی شکل، روند داسی شدن در قفسه سینه می‌باشد. معمولاً به طور ناگهانی و در شرایط پراسترس، عفونت، تب و کم آبی بدن رخ می‌دهد.سلولهای داسی شکل به یکدیگر متصل گشته و رگ‌ها ریز ریوی را مسدود می‌سازند. علائم شبیه به پنومونی و شامل تب، درد و تک سرفه شدید می‌باشد. اپیزودهای متعدد سندرم سینه منجر به صدمه  دائمی ریه می‌گردند.

تجمع سلولهای خونی در طحال: این فرایند منجر به کاهش ناگهانی هموگلوبین گشته ودر صورت عدم درمان فوری تهدید کننده حیات می‌باشد. بدلیل افزایش حجم خون طحال، این عضو بزرگ و دردناک می‌گردد. بعد از اپیزودهای مکرر، صدمات جدی بر طحال وارد خواهد شد. بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری در سن ۸ سالگی دیگر طحال کارایی ندارند چون از طریق جراحی طحال خارج شده و یا دراثر اپیزودهای مکرر عملکرد خود را از دست داده‌است. احتمال عفونت بزرگ‌ترین نگرانی برای اطفال مذکور می‌باشد. عفونت شایعترین علت مرگ در کودکان زیر ۵ سال، در این گروه می‌باشد.

سکته: دیگر عارضه شدید و ناگهانی در بیماران سلول داسی شکل است. سلولهای بد شکل از طریق گرفتگی رگ‌ها خونی بزرگ تغذیه کننده مغز منجر به سکته می‌گردند. هرگونه اختلال در جریان خون و اکسیژن  به مغز منجر به اختلالات عصبی غیرقابل بازگشت می‌گردد.

در ۶۰٪ بیمارانی که یک بار سکته کرده‌اند احتمال سکته دوم و سوم نیز وجود دارد.

یرقان، یا زردی پوست، چشم‌ها و دهان: یکی از شایعترین علائم و نشانه‌های بیماری سلول داسی شکل می‌باشد، سلولهای داسی شکل به اندازه سلولهای قرمز خونی عمر نمی‌کند و قبل از این که کبد آن‌ها را از خون تصفیه نماید سریعاً از بین می‌روند. بیلی روبین (عامل زرد رنگی) ایجاد شده از این سلولها منجر به یرقان و زردی می‌گردد.

همه ارگان‌های مهم تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. کبد، قلب، کلیه‌ها، کیسه صفرا، چشم‌ها، استخوان‌ها و مفاصل به علت عملکرد غیر طبیعی سلولهای داسی شکل و عدم وجود جریان خون د رگ‌ها صدمه می‌بیند. مشکلات عبارت‌اند از:

• افزایش عفونت‌ها

• زخم‌های پا

• صدمات استخوانی

• سنگ‌های صفراوی

• صدمات کلیه و کاهش ادرار

• صدمات چشمی

علائم بیماری سلول داسی شکل ممکن است مشابه دیگر اختلالات خونی و مشکلات طبی باشد. همیشه جهت یک تشخیص سریع و دقیق با پزشک خود مشاوره نماید.

کلیه حقوق برای ایران عسل محفوظ است. @ 1396

به گزارش گروه اخبار علمی ایرنا، هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد و وظیفه آن انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن است. هموگلوبین به طور طبیعی صاف و گرد است؛ گاهی هموگلوبین بسیار سخت، چسبنده و به شکل داس می شوند و به راحتی از مویرگ های خونی عبور نمی کنند. بنابراین اکسیژن به خوبی توسط خون حمل نمی شود و بیماری کم خونی داسی شکل بوجود می آید. گاهی تغییر شکل و چسبندگی سلول ها سبب می شود که رگ های خونی مسدود شوند و بیمار به دنبال درد شدید، در بیمارستان بستری شود. گاهی این عارضه منجر به نارسایی ارگان های داخلی و مرگ زودهنگام می شود. عفونت شدید، سکته مغزی، سردرد، مشکلات قلبی و کبدی از مهمترین عوارض کم خون داسی شکل هستند.بیماری سلول داسی شکل (SCD) یک بیماری ژنتیکی شایع است و آمار نشان می دهد که سالانه تقریبا 5 هزار نوزاد با این بیماری متولد می شوند و 5 درصد از این افراد قبل از پنج سالگی جان خود را از دست می دهند. این بیماری در همه نقاط دنیا شایع است؛ ولی در آفریقا و آسیا شیوع بیشتری دارد. در حال حاضر یکی از مهمترین روش های درمان سلول داسی شکل، پیوند سلول های بنیادی است.روز جهانی سلول داسی شکل برای اولین بار در سال 28 میلادی توسط مجمع عمومی سازمان ملل تعیین شد و برای اولین بار در سال 29 میلادی جشن گرفته شد.علمی (6) ** 9259**144

علمی آموزشی

سلول داسی شکل

کم خونی

ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir

تماس بی واسطه با مسئولین

بالای صفحه

خبر گزاری جمهوری اسلامی       پست الکترونیک : irna@irna.ir

© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.

گلبول قرمز طبیعی، صاف و گرد است و به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور می‌کند، ولی گلبول‌های قرمز داسی‌شکل تمایل دارند در کنار یکدیگر قرار بگیرند، بنابراین به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور نمی‌کنند و باعث توقف جریان خون حمل‌کننده اکسیژن می‌گردند. برخلاف گلبول قرمز طبیعی که بیش از 12 روز زنده می‌ماند، گلبول‌های داسی بعد از 1 تا 2 روز از بین می‌روند. نتیجه این تغییر شکل، افت کارایی گلبول‌های قرمز بوده و در طی یک دوره مزمن موجب بروز کم‌خونی می‌گردد.

این بیماری معمولاً در پایان سال اول تولد تشخیص داده می‌شود. علاوه بر شرح حال کامل پزشکی فرد و معاینه بدنی، روش‌های تشخیصی بیماری سلول داسی‌شکل عبارتند از: آزمایش‌های خونی و دیگر روش‌های ارزیابی. هم‌اکنون غربالگری آزمایش خون نوزادان، به منظور شروع هرچه سریع‌تر درمان صورت می‌گیرد.

آنمی، شایع‌ترین علامت بیماری سلول داسی‌شکل است. در این بیماری گلبول‌های قرمز خون به علت بدشکل بودن، توانایی حمل اکسیژن را از دست می‌دهند. در نتیجه بدن آب را از دست داده و دچار تب می‌شود. شکل داسی باعث سختی سلول‌های خونی و به دام افتادن آن‌ها در رگ‌ها می‌گردد. در نتیجه سلول‌ها در طحال تخریب می‌شوند و یا به علت عملکرد غیر طبیعی از بین می‌روند و کاهش در سلول‌های قرمز خونی منجر به کم خونی می‌شود. کم‌خونی شدید فرد را خسته و رنگ پریده می‌نماید، همچنین توانایی حمل اکسیژن به بافت‌ها را با مشکل رو به رو خواهد کرد. غیر از علائم عمومی کم خونی، علائم دیگر شامل دردهایی است که به دلیل انسداد عروق کوچک به وسیله گلبول‌های قرمز داسی‌شکل در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد می‌شود.

عوارض به دو شکل حاد و مزمن دیده می‌شوند:

عوارض حاد: اکثر عوارض حاد بیماری سلول داسی‌شکل مربوط به انسداد عروق است. درد زیاد در اعضایی که عروق ریز آن‌ها مسدود شده است، ایجاد می‌شود. این درد در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود، اما در قفسه سینه، شکم و پشت شیوع بیشتری دارد. معمولاً عفونت، کم‌آبی، تغییرات سریع دما و حاملگی زمینه‌ساز بروز این دردها هستند. انسداد عروق خونی ریه، عارضه خطرناک بیماری سلول داسی‌شکل محسوب می‌شود و ممکن است منجر به سندرم حاد قفسه سینه شود که تهدید کننده حیات انسان بوده و سریعاً باید فرد در بیمارستان بستری شود. از دیگر عوارض عمده آن، حوادث عروق مغزی می‌باشد که در کودکان به علت انسداد عروق مغزی ایجاد سکته مغزی می‌نماید و در بزرگسالان باعث سکته‌های مغزی خونریزی دهنده می‌شود. از عوارض حاد دیگر بیماری می‌توان عفونت استخوان را برد.

تجمع سلول‌های خونی در طحال نیز منجر به کاهش ناگهانی هموگلوبین گشته و در صورت عدم درمان فوری تهدید کننده حیات می‌باشد. به دلیل افزایش حجم خون طحال، این عضو بزرگ و دردناک می‌گردد. این حالت صدمات جدی بر طحال وارد خواهد نمود. بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری در سن 8 سالگی دیگر طحال کارایی ندارند، چون از طریق جراحی طحال خارج شده و یا نهایتاً عملکرد خود را از دست داده است. احتمال عفونت بزرگ‌ترین نگرانی برای اطفال مذکور می‌باشد. عفونت شایع‌ترین علت مرگ در کودکان زیر 5 سال، در این گروه می‌باشد.

عوارض مزمن: بیماری سلول داسی‌شکل همواره بیماری دوران کودکی بوده است. با افزایش طول عمر بیماران، تعداد بیشتری از آن‌ها تا سنین بزرگسالی زنده مانده‌اند و با مطالعه این افراد روشن شده است که آسیب ناشی از انسداد عروقی تقریباً تمامی اعضای انتهایی را درگیر می‌کند. نارسایی کلیه و ریه علل عمده مرگ در بیماران بزرگسال هستند.

سایر عوارض طولانی مدت عبارتند از: زخم‌های پوستی مزمن، اختلالات چشمی، اختلال عملکرد کبد و سنگ‌های کیسه صفرا.

* دریافت مکمل روی روزانه به مقدار 1 میلی‌گرم، به دلیل اینکه می‌تواند میل ترکیبی اکسیژن و هموگلوبین را افزایش داده و موجب بهبود کنترل بیماری، افزایش رشد اسکلتی و بلوغ جنسی کودکان گردد.

* نیاز به دریافت مکمل مس، به دلیل اینکه مکمل روی با رقابت بر سر جایگاه‌های اتصال ناقل‌های پروتئینی مشترک با مس، منجر به کمبود مس می‌گردد.

* نیاز به دریافت مکمل فولات، تأمین 4-6 میکروگرم در روز. به دلیل افزایش نیاز به سنتز گلبول‌های قرمز جدید برای جایگزینی با گلبول‌های قرمز قبلی.

* مکمل مولتی‌ویتامین و مولتی مینرال حاوی  1 تا 15 درصد RDA برای فولات، روی و مس.

* افزایش دریافت انرژی و پروتئین به دلیل افزایش نیاز.

* منع مصرف الکل و محدودیت مصرف پروتئین‌های حیوانی به دلیل افزایش جذب آهن.

* محدودیت مصرف غذاهای پر سدیم به دلیل اینکه سدیم خطر رسوب گلبول‌های قرمز در عروق را افزایش می‌دهد.

* افزایش دریافت مایعات.

* افزایش دریافت پروتئین‌های گیاهی به دلیل جذب پایین آهن از آن‌ها.

* کاهش دریافت ویتامین C برای کاهش جذب آهن از رژیم غذایی.

* افزایش همولیز گلبول‌های قرمز و در نتیجه افزایش بار آهن

* افزایش سطح هموسیستئین پلاسما

* کاهش ویتامین B6 سرمی

* کاهش روی پلاسما

* افزایش نیاز به کالری و پروتئین به دلیل التهاب و استرس اکسیداتیو مداوم

* احتمال کاهش سطوح پلاسمایی و دریافت ویتامین‌های A, D, E و فولات و نیز کلسیم و فیبر

طبق یک مطالعه جدید، کودکان مبتلا به کم خونی ناشی از گلبول‌های داسی شکل زمانی که به سنین نوجوانی می‌رسند مصرف مواد غذایی مهم در آن‌ها کاهش می‌یابد و مراقبان این کودکان باید به این نکته توجه داشته باشند.

محققان “بیمارستان اطفال فیلادلفیا‌ الگوهای غذا خوردن 97 کودک مبتلا به بیماری گلبول‌های داسی شکل را مورد بررسی قرار دادند. این کودکان در رده‌های سنی  18ماهه تا  18ساله قرار داشتند.

این مطالعه که در “مجله انجمن رژیم غذایی آمریکا‌ منتشر شده است، نشان داد که در تمام رده‌های سنی کودکان مورد مطالعه مصرف ویتامین ای و دی، آهن، کلسیم و الیاف در مقایسه با میزان توصیه شده مصرف آن‌ها پایین بود.

به نوشته این مطالعه، سطح مصرف ویتامین آ، منیزیم و فسفر در کودکان بزرگ‌تر از  9سال زیر حد مطلوب بود و بیشترین سطح کاهش مواد مغذی در میان کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین کودکان در میزان مصرف پروتئین، ویتامین سی، ریبوفلاوین (ویتامینB2)، ویتامین ب 12و منیزیم دیده شد.

همچنین در جریان این مطالعه که سه سال به طول انجامید کاهش‌های شدیدی در میزان مصرف ویتامین B2، روی، کلسیم، منیزیم و فسفر در میان تمام این کودکان دیده شد.

محققان گفتند، افرادی که از این بیماران مراقبت‌های بالینی به عمل می‌آورند، باید اهمیت مصرف مواد غذایی و غذاها و تنقلاتی که موجب حفظ جذب مواد مغذی مناسب می‌شود را مورد توجه و تاکید قرار دهند.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

دنیای تغذیه – شماره 126 – ثریا ابراهیم پور، دانشجوی کارشناسی ارشد

پزشکان بدون مرز

روش‌ها و مواد غذایی مناسب برای غنی سازی خون

1 عادت غذایی کم‌خونی‌آور

4 توصیه‌ی غذایی برای این‌که دچار کم‌خونی نشوید

تنظیم غلظت خون با تغذیه

انواع کم خونی

آلودگی‌هوا، کم‌خونی را بدتر می‌کند

نوع کم خونی برای درمان مهم است

1