لوزهها میتوانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه ها به قدری شایع است و در بچه ها زیاد دیده می شود که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمیدانیم، بخصوص در کودکان سه تا شش سال به وفور لوزه سوم بزرگ می شود.
عوارض عمل نکردن لوزه سوم در کودکان
«فرزند دوم من پسری است هفت ساله که بسیار لاغر است، اصلا از بینی نفس نمی‌کشد. بینی او مشکل دیگری ندارد غیر از این‌که خلط بینی او بسیار در عقب جمع می‌شود و تخلیه آن مشکل است. از غذا نیز متنفر است. از شیرینی و بسیاری از تنقلات هم گریزان است. چه کنم؟» این عبارات را شاید بارها از زبان اطرافیان و والدینی که کودک زیر هفت‌سال دارند، شنیده باشید. اینها همگی علائم لوزه سوم است.
عضوی از بدن که بزرگ‌شدن بیش از حد آن بر نیاز کودک به درمان تاکید میکند. برای همین است که متخصصان گوش و حلق و بینی همیشه تاکید میکنند اگر کودک شما در اثر بزرگی لوزه، برای مدت طولانی از راه دهان نفس بکشد، تغییراتی در شکل ظاهری صورت او ایجاد می‌شود که دیگر قابل درمان و جبران نیست.
لوزه سوم کجاست؟
لوزه سوم یکی از قسمت های سیستم لنفاوی بدن است که جزو سیستم دفاعی محسوب می شود و محل قرارگیری آن در ناحیه پشت بینی است؛ جایی که آن را به عنوان حلق بینی گذاری می کنیم و در معاینه معمولی قابل رویت نیست.
بزرگی لوزه ها بیماری است؟
لوزهها میتوانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه ها به قدری شایع است و در بچه ها زیاد دیده می شود که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمیدانیم، بخصوص در کودکان سه تا شش سال به وفور لوزه سوم بزرگ می شود.
چرا کار به تنفس دهانی می کشد؟
اما والدینی که مدام شاهد این هستند که کودکشان حتی شب‌ها هنگام خواب از دهان نفس میکشد، خوب است بدانند به هر حال رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخ های پشت بینی را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد.
این مهمترین علامت بزرگی غیرطبیعی لوزه سوم است. به طوری که وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود.
گاهی این خرخر، والدین را نگران میکند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت میگیرد، یک مورد غیرطبیعی است.
قیافه های لوزه سومی
نکته مهم دیگر در کودکان با لوزه سوم بزرگ، این است که صدایشان اغلب تودماغی می‌شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می شود به طوری که در درازمدت قیافه این کودکان جوری تغییر می کند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه سومی یا آدنوئید فیس می گویند. دهان این کودکان نیز همیشه باز است.
لب های بالایشان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان‌شدن دندان های جلوییشان می شود. روی چشمهایشان هم گاهی اوقات کبود است.
لوزه سوم به جنگ همه ارگانها می رود
علاوه بر مشکل تنفسی، لوزه سوم روی سایر قسمتهای بدن و ارگانها هم تاثیر میگذارد. یکی از آنها، ارگان‌های مجاور با لوزه سوم است.
در این کودکان، غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فک بزرگ می‌شود که این حالت در پاسخ به التهاب و عفونتهای طولانی لوزههاست.
مشکل دیگر، بیماریهای بینی و سینوسهای اطراف آن است. بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد. به طوری که خیلی اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتیبیوتیک بدهند.
مشکل دیگر اختلالات رشد فک و صورت این کودکان است، بخصوص فک بالا. در این کودکان فک به صورت طبیعی رشد نمیکند. به طوری که مشکل فک بالا به صورت عمیق‌شدن کام بروز می کند.
فک بالای این کودکان به صورتی است که رشد طولی آن صورت کودکان را دراز و کشیده می کند.
همچنین این کودکان اختلال جفت‌شدن دندانها را دارند و لثه آنها نیز مشکل پیدا می کند.
لوزه سومی ها بیش فعال و از غذا متنفرند
فراموش نشود کودکان مبتلا به تدریج اشتهای خود را از دست خواهند داد. چون کودک به علت تنفس از راه دهان، نمیتواند همزمان هم تنفس کند و هم غذا بخورد برای همین کم‌اشتها شده و به دنبال آن کاهش رشد جسمی پیدا می کند.
عوارض عمل نکردن لوزه سوم در کودکان
همچنین سیستم ایمنی بدن این کودکان چون ضعیفتر می‌شود، نسبت به عفونتها حساستر خواهد شد.
نکته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی کودکان است. فعالیت ذهنی این کودکان با کاهش اکسیژن هنگام خواب و عفونتهای مکرر کم می‌شود، به طوری که آنها معمولا در انجام تکالیف مدرسه و در درسشان عقبتر هستند و گاهی مبتلا به بیش فعالی و عدم تمرکز نیز می شوند.
علاوه بر همه اینها مساله دیگر، اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است. چون هنگام خوابیدن مشکل تنفسی دارند و مجبور می‌شوند شرایط خود را در خواب مدام تغییر دهند.
این مساله در کودکان کوچکتر عاملی است که آنها را مستعد شبادراری هم میکند. در موارد خیلی شدید حتی این مشکل روی سیستم قلبی عروقی آنها هم می تواند تاثیر بگذارد.
شعار همیشگی: اول پیشگیری
حالا می بینیم لوزه سوم که ساده و پیش‌پاافتاده به نظر میرسد، در صورت بیماری چقدر می تواند عواقب داشته باشد. برای همین است که متخصصان همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان میدانند. چون به طور مثال در کودکی که دچار اختلال رشد فک و صورت شده و دندانهایش جفت نمی شود، با بزرگ‌شدن کودک با این که لوزه سوم از بین میرود، ولی آثاری که در رشد فک و صورت است، به شکل دائمی با او می ماند.
لوزه سوم را چطور تشخیص دهیم؟
تشخیص این اختلال خیلی مهم است، چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می‌شود.
علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار عفونتهای سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می‌شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم.
اولین قدم معاینه ساده است که شامل معاینه بینی و حلق و گوش می شود. بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیقتر به کمک آندوسکوپ از راه بینی است.
به این ترتیب تمام مشکلاتی را که شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم و بزرگی شاخک های بینی است می‌توانیم افتراق و تشخیص دهیم.
درمان بزرگی لوزه سوم
در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجه بندی می کنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمانهای دارویی شروع می کنیم تا از رشد لوزه سوم جلوگیری کنیم.
در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجهبندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمانهای جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است.
درمان بدون تیغ جراحی
البته گروهی از بچه ها هستند که ممکن است آنها را با یک روش جدید که نه دارویی است و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم.
در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روشهایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم.
این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد.
علاوه بر این که بافتهای طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد و استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت.
به این ترتیب تعداد عملهای جراحی در مورد لوزه سوم را می‌توانیم به حداقل ممکن برسانیم.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم – دکتر محسن نراقی، متخصص گوش و حلق و بینی و رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی
مطالب مرتبط:
آیا لوزه کودک اضافی است؟
لوزه کودک را باید درآورد یا نه؟
لوزه ها هم باعث بوی دهان می‌شوند
مشکلات لوزه در بچه ها
لوزه سوم در كودكان چیست؟
چه موقع لوزه ها را باید درآورد؟
لوزه و بیماری های آن (1) و (2)
نشانه‌های سجاوندی
عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
سلامت نیوز:تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته می‌شود.دكتر محسن نراقي در ماهه دنیای سلامت نوشت: لوزه سوم یکی از قسمتهای سیستم لنفاوی بدن است که جزو سیستم دفاعی محسوب می‌شود و محل قرارگیری آن در ناحیه پشت بینی است.
لوزه های معمولی قابل رویت در ناحیه حلق دهانی قرار گرفته اند ولی لوزه سوم که در ناحیه حلق بینی است، در حالت عادی قابل دیده شدن با معاینه معمولی نیست. لوزه ها در حالت عادی جزو سیستم دفاعی بدن هستند و به همین خاطر هم هست که در معبر ورود هوا و غذا قرار دارند. لوزه سوم در مسیر راه هوایی تنفسی قرار گرفته و لوزههایی هم که در ناحیه حلق دهانی میبینیم در مسیر ورود غذا هستند. بنابراین عوامل بیماریزا در مواجهه با این لوزه ها قرار میگیرند. خود لوزه ها میتوانند بزرگ شوند. این بزرگی لوزه ها به قدری شایع است که صرف بزرگی آنها را یک بیماری نمیدانیم. بخصوص در کودکان 3 تا 6 سال به وفور لوزه سوم بزرگ می‌شود. بزرگی لوزه سوم را تنها زمانی بیماری و غیرطبیعی تلقی کرده و اقدام به درمان میکنیم که این بزرگی موجب علائمی شود و اثرات طلوبی بر سلامت بگذارد به طوری که بتواند راه تنفسی را هم مسدود کند. این موضوع در افراد مختلف ممکن است با درجات و شدت‌های مختلف رخ دهد.علائم بزرگی لوزه سومرشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد. این مهمترین علامت بزرگی غیرطبیعی لوزه سوم است. وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود. گاهی این خرخر والدین را نگران میکند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت میگیرد، یک امر غیرطبیعی است. علاوه بر این مشکل چون لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را میبندد، ترشح از بینی هم ممکن است بوجود آید.یکي از علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدایشان اغلب تودماغی می‌شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می‌شود به طوری که در درازمدت قیافه این کودکان طوری تغییر میکند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه سومی یا آدنوئید فیس میگویند. چهره کودکان گویای مشکلات مزمن آنهاست به قدری که ما وقتی به آنها نگاه میکنیم، تا حد زیادی به شدت مشکل‌شان پی میبریم. دهان این کودکان همیشه باز است. لبهای بالایشان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان شدن دندانهای جلوییشان می‌شود. گاهی کبودی زیر چشم نیز دیده می شود.تاثیر لوزه سوم بر سایر ارگان‌های بدنعلاوه بر مشکل تنفسی، لوزه سوم روی سایر قسمتهای بدن و سایر ارگانها هم تاثیر میگذارد. یکی از آنها ارگان‌های مجاور با لوزه سوم است مانند عفونتهای مکرر بینی، سینوسها و گوشها. در این کودکان غدد لنفاوی گردن در ناحیه زاویه فک بزرگ می‌شود که این حالت در پاسخ به التهاب و عفونتهای طولانی لوزههااست.در اینجا به چند مورد از مشکلاتی که لوزه سوم زمینهساز آنهاست اشاره می کنیم: یکی از آنها بیماریهای گوش است. لوزه سوم در پشت بینی قرار دارد، چون مجرای شیپور استاش هم به پشت بینی باز می‌شود، التهاب لوزه سوم با بستن شیپور استاش باعث ابتلای گوش میانی به عفونتهای مکرر خواهد شد. در بسیاری از کودکان تجمع مایع در پشت پرده گوش ایجاد می‌شود. این مایع ممکن است مدتها بماند و به درمانهای دارویی هم پاسخ ندهد. این کودکان همچنین ممکن است مستعد بیماریهای مکرر گوش میانی شوند. مشکل دیگر، بیماریهای بینی و سینوسهای اطراف آن است. بینی این کودکان مدام ترشحات چرکی دارد. به طوری که خیلی اوقات والدین مجبورند مدام به آنها آنتیبیوتیک بدهند.مشکل دیگر، اختلالات رشد فک و صورت این کودکان است. بخصوص فک بالا. در این کودکان فک به صورت طبیعی رشد نمیکند. به طوری که مشکل فک بالا به صورت عمیق شدن کام بروز میکند. فک بالای این کودکان به صورتی است که رشد طولی آن صورت کودکان را دراز و کشیده میکند. همچنین این کودکان اختلال جفت شدن دندانها را دارند و لثه آنها نیز مشکل پیدا میکند.عارضه دیگر ناشی از لوزه سوم، اختلالات سیستم تنفسی تحتانی است که شامل لارنژیت مزمن و برونشیت می‌شود. طبیعی است وقتی هوا نمیتواند از بینی رد شده و تصفیه و مرطوب گردد، از دهان وارد می‌شود و در نتیجه حنجره و ریه هم دچار التهاب و عفونت خواهد شد.نکته دیگر مربوط به سایر اثرات جسمی مثل کاهش اشتها است. کودک به خاطر تنفس از راه دهان، نمیتواند همزمان هم تنفس کند و هم غذا بخورد برای همین کم اشتها شده و به دنبال آن کاهش رشد جسمی پیدا میکند. همچنین سیستم ایمنی بدن این کودکان چون ضعیفتر می‌شود، نسبت به عفونتها حساستر خواهد شد.نکته دیگر اثرات لوزه سوم بر هوش و رشد ذهنی کودکان است. فعالیت ذهنی این کودکان به خاطر کاهش اکسیژن در طی خواب و عفونتهای مکرر، کم می‌شود به طوری که آنها معمولا در انجام تکالیف مدرسه و درسشان عقبتر هستند.مساله دیگر اختلال خواب است. این کودکان خوابشان منقطع است. چون در طی خواب مشکل تنفسی دارند و مجبور می‌شوند پوزیشن خود در خواب را مدام تغییر دهند. این مساله در کودکان کوچکتر عاملی است که آنها را مستعد شبادراری هم میکند. همراه با این مشکل در طی روز این کودکان احساس خستگی دارند و بیحالند. بعضی از این کودکان هم دچار عدمتمرکز و بیشفعالی می‌شوند. تغییرات رفتاری نیز در این کودکان به وفور دیده می‌شود. در موارد خیلی شدید حتی این مشکل روی سیستم قلبی – عروقی آنها هم میتواند تاثیر بگذارد. به هر حال میبینیم که یک لوزه سوم که ساده و پیش و پا افتاده به نظر میرسد، چقدر میتواند عواقب داشته باشد. برای همین است که ما همیشه پیشگیری را در این اختلال مقدم بر درمان میدانیم. چون به‌طور مثال کودکی که دچار اختلال رشد فک و صورت شده و دندانهایش جفت نمیشود، با بزرگ شدن کودک با این که لوزه سوم از بین میرود ولی آثاری که در رشد فک و صورت است، به صورت یک یادگار دائمی با کودک میماند. شاید اگر درمان سادهای برای این کودک میشد، از درمانهای بسیار پیچیدهتر در بزرگسالی نجات مییافت. بسیاری از کودکانی که برای ارتودنسی مراجعه میکنند، مشکل تنفس دهانی به خاطر لوزه سوم را داشته‌اند.تشخیص لوزه سومتشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته می‌شود. علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار عفونتهای سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می‌شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم. اولین قدم معاینه ساده است. معاینه بینی و حلق و گوش شامل این معاینات می‌شود. بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیقتر، معاینه به کمک آندوسکوپ از راه بینی است. به این ترتیب تمام مشکلاتی که شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم، بزرگی شاخکهای بینی است، را می‌توانیم افتراق و تشخیص دهیم. این کار اگر توسط یک متخصص که تجربه کافی و لازم دارد، انجام شود، برای کودک خیلی راحت است. در بچههای با سن خیلی کم مثلا زیر سه سال ممکن است ما از روشهای تصویربرداری استفاده کنیم. ولی در کودکان با سن بالاتر که همکاری خوبی دارند، بررسی های دقیقتر را با معاینه آندوسکوپی انجام میدهیم.درمان لوزه سوماساس درمان صحیح، تشخیص دقیق است. بعد از تشخیص در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجهبندی میکنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمانهای دارویی شروع میکنیم تا از رشد لوزه سوم جلوگیری کنیم. در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمانهای جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است. البته گروهی از بچه ها هستند که ممکن است آنها را با درمانهای جدیدی که نه دارویی هستند و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم. در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روشهایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم. این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد. علاوه بر این که بافتهای طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد. استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب تعداد عملهای جراحی در مورد لوزه سوم را می توانیم به حداقل ممکن برسانیم.9