عوارض دگزامتازون

شفا آنلاین:دگزامتازون، قوی‌ترین دارو و یکی از انواع کورتون است که طولانی‌ترین اثر را دارد

چرا این‌همه بحث درباره دگزامتازون است؟
به گزارش شفا آنلاین:دگزامتازون بدن شما را رسماً به یک پفک تبدیل می‌کند
کورتونها به شکل قرص و آمپول برای تزریق داخل مفصل و رفع التهاب حاد وجود
دارند. در سال‌های اخیر فرم‌های شیاف آن نیز برای درمان التهاب روده بزرگ
به بازار آمده است.دگزامتازون سریعاً و به خوبی از دستگاه گوارش جذب
می‌شود.

التهاب گلو و حس خشک شدن ته حلق اولین علائم یک سرماخوردگی عفونی یا
ویروسی است. همین که به دکتر مراجعه می‌کنید در اولین قدم به شما یک آمپول
دگزامتازون می‌دهد برای تزریق و چه حس دل‌چسبی دارد وقتی آمپول را تزریق
می‌کنید تا چند ساعت بعد تمام ناراحتی ته گلو از بین می‌رود و فقط علائم
ظاهری سرماخوردگی تا پایان دوره همراه شماست. مدتی است تزریق این آمپول زیر
سؤال رفته و خیلی‌ها معتقدند نباید خیلی زیاد دگزامتازون تزریق کرد. از
طرف دیگر برخی دکترها هنوز اعتقاد دارند هیچ مشکلی نیست و می‌توان از این
دارو استفاده کرد. حالا چرا این‌همه بحث در خصوص این دارو هست در این مطلب
بخوانید.

دگزامتازون چیست؟
دگزامتازون، قوی‌ترین دارو و یکی از انواع کورتون است که طولانی‌ترین اثر
را دارد. وقتی بیماری هر هفته یک آمپول دگزامتازون تزریق کند، تأثیر این
دارو به طور مداوم در بدن او وجود دارد و عوارض طولانی‌مدت مثل پوکی
استخوان، ضعیف شدن عضلات، ضعیف شدن سیستم ایمنی، چاقی و بسیاری مشکلات دیگر
برای او به وجود خواهد آمد. حتی با تزریق یک یا دو بار در ماه نیز چنین
عوارضی ایجاد می‌شود.

متأسفانه تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار، هنگام سرماخوردگی در ایران
بسیار شایع است. شاید در ظاهر با تزریق دگزامتازون، علائم سرماخوردگی به
سرعت از بین برود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن
می‌گذارد، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی نیز در بیمار افزایش می‌یابد. به
همین علت، بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و
بی‌حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند؛ زیرا ممکن است در معرض ابتلا
به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.»عوارض دگزامتازون

فواید دگزامتازون
داروهایی که به کورتون شناخته می‌شوند، در پزشکی امروز از مهم‌ترین و
تأثیرگذارترین داروها برای کاهش التهاب و کنترل بسیاری از بیماری‌های مزمن
محسوب می‌شوند. درمان حمله آسم، درمان حساسیت شدید، کنترل التهاب در
بیماری‌های روماتیسمی و خود ایمنی و کنترل صدها بیماری حاد و مزمن دیگر
ازجمله کاربردهای این داروهاست.

کورتونها به شکل قرص و آمپول برای تزریق داخل مفصل و رفع التهاب حاد
وجود دارند. در سال‌های اخیر فرم‌های شیاف آن نیز برای درمان التهاب روده
بزرگ به بازار آمده است.دگزامتازون سریعاً و به خوبی از دستگاه گوارش جذب
می‌شود. فرم تزریقی آن نیز از عضله به‌خوبی جذب می‌شود. به‌طور عمده در كبد
و مقادیری نیز در کلیه و بافت‌ها به متابولیت های غیر فعال تبدیل می‌شود.

ایجاد وابستگی
شاید عجیب باشد اما باید بدانید این دارو برای شما ایجاد وابستگی می‌کند.
دلیلش این است که بدن انسان روزانه حدود 3 میلی‌گرم کورتیزول که کورتون
درونی بدن است، تولید می‌کند. وقتی انسان با استرس جسمی و روحی مواجه
می‌شود، میزان ترشح کورتون به موازات شدت استرس می‌شود و گاهی تا ده
برابر کورتون تولید می‌شود.
کورتون ها، داروهای پرقدرتی هستند و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ جراحی تشبیه می‌کنند.

در بیمارانی که به صورت طولانی کورتون را به شکل دارو وارد بدن خود
می‌کنند، تولید کورتون درونی مختل می‌شود و به این ترتیب وقتی بیمار در
معرض استرس‌ها و آسیب‌های جسمی و روحی قرار می‌گیرد، بدن او قادر به تولید
کورتون اضافی نیست و دچار عوارضی مثل ضعف شدید، افت فشارخون و بی‌حالی
می‌شود.

استفاده‌ طولانی‌ مدت ‌دگزامتازون‌ در كودكان‌ می‌تواند منجر به مهار رشد شود

عوارض دگزامتازون
کورتون ها، داروهای پرقدرتی است و به همین علت داروسازان آنها را به تیغ
جراحی تشبیه می‌کنند؛ یعنی در علاج بسیاری از بیماری‌ها قوی‌ترین ابزار
درمانی است که البته می‌تواند عوارض جدی هم داشته باشد، اما نکته مهم
کاربرد درست و بجای آنهاست.

یک دکتر داروساز با اشاره به تضعیف سیستم ایمنی بدن با مصرف طولانی مدت
داروهای کورتونی مثل دگزامتازون می‌گوید:« درواقع، زمانی که دچار ورم و
التهاب می‌شویم مثلاً در بیماری‌های التهابی ریه، روده و مفاصل بدن، کورتون
ها قادر به فرونشاندن این التهاب و ورم هستند؛ اما از سوی دیگر، کورتون ها
باعث فرونشاندن فعالیت دستگاه ایمنی می‌شوند و به این علت، این داروها و
به‌ویژه آمپول دگزامتازون در کنترل انواع آلرژی‌ها به کار می‌رود، اما مصرف
طولانی مدت این داروها نیز شانس ابتلا به انواع عفونت‌ها و شدت آن را بالا
می‌برد.»

یک مورد دیگر که باید قبل از تزریق داروهای کورتونی از جمله دگزامتازون
مورد توجه قرار بگیرد، مسئله ابتلا به آبله‌مرغان است، البته به‌جز کسانی
که آبله‌مرغان گرفته‌اند، در چنین شرایطی، علائم آن فقط به عوارض پوستی
خلاصه نمی‌شود و می‌تواند علائم بسیار خطرناک دیگری نیز داشته باشد و این
نکته بسیار مهمی است که باید در تجویز و مصرف کورتون ها از سوی پزشک و
بیمار مورد توجه قرار بگیرد.مصرف‌ مقدار بالای‌ دگزامتازون‌ می‌تواند
اختلالات‌ روانی‌ را تشدید كند. آب‌مروارید، كاهش‌ یا تاری‌ دید و تكرر
ادرار و پرنوشی‌، آكنه‌ و افزایش‌ فشار خون‌ از عوارض‌ جانبی‌ دارو هستند.

در مصرف به‌صورت موضعی، به شکل پماد و قطره یا محلول عوارضی که ممکن است
ایجاد شود تحلیل رفتن پوست در استفاده درازمدت، لکه‌افتادن روی پوست و
خشکی پوست، تشدید عفونت‌های قارچی است. سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید
عفونت‌ها، بی‌خوابی، پوکی استخوان، ضعف ایمنی، اختلالات هورمونی (نظیر
پرمویی، اختلال عادت ماهانه)، حالت نفخ به همراه صدای غرغر در شکم و گرد
شدن صورت، اختلال آنزیم‌های کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید
آکنه، تغییرات روحی همه اینها عوارض مصرف خوراکی یا تزریقی این دارو در
درازمدت است.

بدن‌سازی و دگزامتازون
نکته جالب دیگر ورود این دارو به باشگاه‌های بدن‌سازی است. علاقه‌مندان به
بدن‌سازی از دگزامتازون تزریقی به‌عنوان داروی کورتنی برای حجم دهی به
عضلات استفاده می‌کنند. در حالی که پزشکان معتقدند دگزامتازون نه تنها به
افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران منجر نمی‌شود، بلکه باعث افزایش تجزیه
عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می‌شود. همچنین با مصرف این دارو امکان
پارگی و آسیب دیدن تاندون‌ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی به‌شدت
افزایش می‌یابد.

منع مصرف دگزامتازون
مصرف دگزامتازون باوجود فواید درمانی می‌تواند با مصرف نابجا، عوارض
خطرناکی مثل تأخیر در بهبود زخم‌ها، افزایش فشار، چربی و قند خون را به
همراه داشته باشد، زیرا این داروی کورتونی اثربخشی داروهای کنترل قند، فشار
و چربی خون را کاهش می‌دهد و بیمار، بدون آن‌که خود بداند در معرض بروز
اختلالات خطرناک متابولیکی قرار می‌گیرد.

این اتفاق ممکن است برای بیمارانی که از داروهای ضد صرع استفاده می‌کنند
رخ بدهد. خانم‌ها در دوران یائسگی باید نسبت به عوارض دگزامتازون آگاه
باشند چون شانس ابتلا به پوکی استخوان را بالا می‌برد. استفاده‌ طولانی‌
مدت ‌دگزامتازون‌ در كودكان‌ می‌تواند منجر به مهار رشد شود. از طرف دیگر
بعد از مصرف طولانی‌مدت این دارو ممكن‌ است تست‌های‌ بررسی‌ عملكرد محور
هیپوتالاموس‌، هیپوفیز، غده‌ فوق‌ كلیوی ‌دچار اختلال‌ شود.

در اروپا به‌طورکلی داروهای تزریقی در درمان‌های سرپایی تجویز نمی‌شود

دقت کنید
در مواردی که باید این دارو را به شکل قرص مصرف کنید، برای‌ به‌ حداقل‌
رساندن‌ تحریك‌ گوارشی‌ باید بعد از غذا مصرف‌ شود. هرگز ‌ دارو را بعد از
استفاده‌ طولانی‌ (بیش‌ از 3 هفته‌) ناگهان قطع نکنید. در طول‌ درمان‌،
مصرف‌ سدیم‌ باید محدود شود و مصرف‌ مكمل‌های‌ حاوی‌ پتاسیم شود.
معاینات‌ چشم‌پزشکی‌ در طول‌ درمان درازمدت، به‌طور مرتب‌ باید انجام‌
شود.دگزامتازون به‌عنوان عامل سرطان شناخته نمی‌شود اما به دلیل اینکه
سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، می‌تواند فرد را مستعد سرطان هم بکند.

مصرف دگزامتازون در بارداری
در این دوران حساس خانم‌ها برای مصرف هر دارویی باید از پزشک خود اجازه
داشته باشند. به خاطر سلامت جنین بهتر است هیچ دارویی خودسرانه مصرف نشود.
دگزامتازون از نظر مصرف در حاملگی جزو گروه c است؛ یعنی نه جزو داروهای
بی‌خطر است و نه جزو داروهای خطرناک.در صورت صلاح‌دید پزشک در برخی موارد
می‌توان با قبول برخی عوارض جانبی از این دارو استفاده کرد. مصرف خودسرانه
به‌ویژه در حاملگی کاملاً ممنوع است؛ زیرا ممکن است باعث سرکوب غده فوق
کلیه در جنین شود.

چاقی و دگزامتازون
اگر به دنبال چاق شدن هستید حتماً در پیشنهادهایی که به شما شده
دگزامتازون هم بوده. دگزامتازون اشتها را زیاد می‌کند. علاوه بر آن از طریق
ایجاد تورم در بدن شما را چاق می‌کند. در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد
از کورتون ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث
پف کردن فرد می‌شود. در نتیجه بیمار احساس می‌کند که چاق و قوی بنیه شده
است؛ اما حقیقت این است که تمام کورتون‌ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن
عضلات و پوکی استخوان می‌شوند. در حقیقت این دارو بدن شما را رسماً به یک
پفک تبدیل می‌کند.

دگزامتازون در اروپا
ممنوعیت مصرفی برای دگزامتازون در کشورهای اروپا وجود ندارد. اما نکته مهم
این است که در اروپا به‌طورکلی داروهای تزریقی در درمان‌های سرپایی تجویز
نمی‌شود. کشورهای اروپایی در ارائه داروهای تزریقی محدودیت دارند.نباید
انتظار داشته باشیم برای همه مشکلات داروهای قوی خصوصاً تزریقی تجویز شود.

بیمار باید در شرایط خاصی باشد تا بتوان برای او داروی تزریقی در نظر
گرفت. مثلاً بیمار یا باید قادر به بلع نباشد و یا در شرایط حادی قرار
داشته باشد که لازم باشد هرچه سریع‌تر دارویی به بدن او وارد شود تا شرایط
به حد تقریب نرمالی برسد یا زمانی که دارو فقط به شکل تزریقی موجود است و
نوع دیگری ندارد.

در این شرایط مجبوریم از داروهای تزریقی استفاده کنیم؛ در غیر این صورت
تجویز داروهای خوراکی، موضعی و یا حتی شیاف به داروهای تزریقی ارجحیت دارد.
علت این است که آمارها نشان می‌دهد فارغ از نوع دارو تا ۵ درصد احتمال
ایجاد عارضه از خود تزریق وجود دارد؛ حتی اگر این تزریق آب مقطر باشد.
به‌هرحال آبسه و ورم و ناشی از تزریق هم خود به عنوان عارضه برشمرده
می‌شود.

دارو بدون نسخه
از دیگر مشکلاتی که در کشور ما زیاد دیده می‌شود فروش دارو بدون نسخه است.
دگزامتازون عوارض شایعی دارد که باید در مواقعی که نیاز به مصرف این دارو
نیست مصرف نشود. حتی در بسیاری از موارد مردم به‌طور خودسرانه این دارو را
بدون نسخه دریافت می‌کنند که این کار بسیار خطرناک است.این دارو جزو لیست
داروهای مجاز برای ارائه بدون نسخه نیست اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد این
است که متأسفانه افراد به اصرار ممکن است بدون نسخه این دارو را دریافت
کنند.سلامت نیوز

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

آیا درست است که دگزامتازون ناباروری را درمان می کند؟
بسیاری از ما زمانی که بیمار می‌شویم، توقع بالایی از درمان داریم؛ یعنی می‌خواهیم به محض مصرف دارو بهبود پیدا کنیم. چندان هم برایمان مهم نیست که بیماری از بین می‌رود یا علائم آن؛ فقط می‌خواهیم ظرف چند دقیقه به طرز معجزه‌آسایی بهبود پیدا کنیم. به همین دلیل همیشه آمپول را به قرص ترجیح می‌دهیم.

تازه به اینها، مصرف دارو برای کاربردی غیر از درمان را هم اضافه کنید؛ مثلا از داروها برای زیبایی یا افزایش وزن استفاده می‌کنیم؛ بدون آنکه بدانیم مصرف نابجا و خودسرانه داروها هرقدر هم که جزو داروهای ساده باشند گاهی عوارض جبران‌ناپذیری به دنبال دارد. دگزامتازون هم یکی از همین داروهاست که به دلایل مختلف مثل آبریزش بینی، سرماخوردگی یا حساسیت بی‌رویه و خودسرانه مصرف می‌شود.

دگزامتازون؛پیشرو در مصرف

چندی پیش باشگاه خبرنگاران جوان خبری منتشر کرد که نگران‌کننده بود؛ دگزامتازون پرمصرف‌ترین داروی کشور است. به‌هرحال هر دارویی اساسا برای درمان ساخته می‌شود اما برخی داروها عوارض نگران‌کننده‌ای هم به همراه دارند؛ خصوصا اگر بی‌رویه مصرف شوند. دگزامتازون یکی از همین داروهاست که عوارض آن غیرقابل انکار است. باید بدانیم چرا این دارو پرمصرف‌ترین داروی کشور شده است و عوارض آن چیست. برای این منظور با دکتر سیما صدرای، داروساز و دکتر فاطمه سلیمانی، دبیر کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی داروی وزارت بهداشت گفت‌وگو کردیم تا موضوع را از پایه بررسی کنیم.عوارض دگزامتازون

دکتر سیما صدرای، داروساز:

دگزامتازون چیست؟

دگزامتازون جزو کورتیکواستروئیدها یا همان کورتون‌هاست و البته از نوع قوی کورتون‌ها هم محسوب می‌شود. این دارو دارای اثرات ضد التهابی و ضدحساسیتی است و روی سیستم ایمنی بدن اثر سرکوب کنندگی دارد. درحقیقت دگزامتازون شبیه هورمون‌های غده فوق کلیه عمل می‌کند و معمولا زمانی تجویز می‌شود که نیاز به سرکوب سیستم ایمنی باشد یا ترشح هورمون‌های غده فوق کلیه دچار اختلال شده باشد. دگزامتازون در اشکال قرص، آمپول، شربت و در موارد خاص، قطره چشمی و پماد پوستی موجود است.

در چه مواردی تجویز می‌شود؟

به‌طور کلی دگزامتازون در مواردی که التهاب یا حساسیت وجود داشته باشد استفاده می‌شود. این دارو سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند و التهاب را از بین می‌برد. از دگزامتازون در آلرژی، التهابات آرتریت یا آرتروز شدید، آسم، انسداد ریوی و مجاری تنفسی، خروسک، تورم مغزی، سل (همراه آنتی بیوتیک)، شیمی‌درمانی (به عنوان داروی همراه) و. . . استفاده می‌شود.

چه کسانی ممنوعیت مطلق مصرف دارند؟

دگزامتازون بر سیستم ایمنی بدن اثر دارد اما به لحاظ مولکولی، تا 3 روز در بدن نمی‌ماند. البته اگر دارو به صورت عضلانی تزریق شود ممکن است زمان بیشتری در بدن باقی بماند. در مواردی مثل هنگام واکسن زدن، وجود بیماری‌های ویروسی، بیماری‌های قارچی سیستمیک (قارچ داخل بدن) و. . . که سیستم ایمنی بیمار ضعیف شده است، مصرف کورتون‌ها خصوصا دگزامتازون می‌تواند سبب سرکشی و بدتر شدن بیماری شود. در این موارد به هیچ عنوان نباید دگزامتازون مصرف شود.

برای سرما خوردگی دگزامتازون مصرف نکنید

دگزامتازون به علت دارا بودن خاصیت ضدالتهابی متاسفانه در ایران برای سرماخوردگی و حساسیت‌های جزیی هم تجویز می‌شود که به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در دنیا دگزامتازون موارد مصرف خاص خود را دارد و برای این موارد هم دستورالعمل دارند. اما متاسفانه در کشور ما مصرف بی‌رویه این دارو مشکل‌ساز شده است. این مصرف بی رویه، اگرچه بیماری‌های ساده را آنی درمان می‌کند اما در مقابل عوارض بیشتری را برای فرد به ارمغان می‌آورد. یعنی در ابتدا ممکن است فرد احساس بهبودی داشته باشد اما در درازمدت اثر عکس خواهد داشت. خود دارو و مصرف به جای آن مشکلی ندارد و اتفاقا داروی خوبی هم است اما متاسفانه اشتباهاتی که در تجویز و مصرف بی‌رویه وجود دارد پذیرفته شده نیست. دگزامتازون یک داروی اختصاصی است و برای نسخه‌های معمولی نباید تجویز شود.

مصرف دگزامتازون اعتیادآور است؟

دگزامتازون به معنای عام، اعتیادآور نیست اما وقتی دارو قطع می‌شود عارضه بیماری شدیدتر از قبل برمی‌گردد. به همین دلیل افراد پس از مدتی نیاز دارند که مصرف دگزامتازون را ادامه بدهند و از قطع دارو امتناع می‌کنند. همچنین بعد از مدتی دوز قبلی مصرف پاسخ نخواهد داد و برای تاثیر باید دوز را بالا برد که همین بالا بردن دوز می‌تواند باعث زخم معده شود.

دگزامتازون، آرتروز را آرام می‌کند؟

کسانی که دچار آرتریت یا آرتروز شدید هستند باید یکسری دستورالعمل‌ها را رعایت کنند؛ مثل کاهش وزن، پرهیز از صدمه به مفاصل، ورزش‌های توصیه شده و. . . که معمولا این دستورالعمل‌ها توسط افراد جدی گرفته نمی‌شود؛ بنابراین برای کاهش التهاب و درد ممکن است از دگزامتازون استفاده کنند که عملا کار درستی نیست. در بیمارانی که دردهای آرتریتی دارند، پس از مصرف احساس راحتی مقطعی به وجود می‌آید و اینها به دلیل اثر ضدالتهابی دارو و احساس راحتی که به دست می‌آورند ممکن است به مصرف این دارو تمایل زیادی داشته باشند اما باید دانست که مصرف مداوم دگزامتازون می‌تواند باعث پوکی استخوان شود.

از طرفی معمولا کسانی این دارو را برای دردهای آرتریتی استفاده می‌کنند که در سنین میانسالی و سالمندی هستند. در این سنین معمولا پوکی استخوان شروع شده و دگزامتازون می‌تواند این روند را تسریع کند. چاقی هم که از دیگر عوارض دگزامتازون است به خودی خود باعث بدتر شدن وضعیت در آرتروز می‌شود.

عوارض چشمی، عفونت و سرطان

مصرف بی‌رویه کورتون‌ها و مشخصا دگزامتازون می‌تواند فشار چشمی را بالا ببرد و باعث آب مروارید و آب سیاه شود. به علاوه دگزامتازون سیستم ایمنی را ضعیف کرده و بدن را مستعد عفونت می‌کند. در بدن هر فرد عادی به‌طور متوسط روزانه 1 هزار سلول سرطانی تولید می‌شود که سیستم ایمنی، این سلول‌ها را از بین می‌برد. دگزامتازون به عنوان عامل سرطان شناخته نمی‌شود اما به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند، می‌تواند فرد را مستعد سرطان هم بکند.

داروی زایمان زودرس یا عامل لب شکری؟

به‌طور کلی توصیه می‌شود که خانم باردار دارو مصرف نکند، اما گاهی ممکن است طبق نظر پزشک مصرف دگزامتازون تجویز شود. موارد حادی از مصرف صحیح این دارو در بررسی‌ها دیده نشده اما اینکه این دارو در چه ماهی از زمان بارداری مصرف شود مهم است. شکاف کام یا لب شکری که در برخی متون گفته می‌شود در اثر مصرف دگزامتازون در بارداری ایجاد می‌شود، در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. پس از این دوره نباید نگران مصرف منطقی دارو تحت نظر پزشک بود. به علاوه حتی گاهی در زایمان زودرس، ممکن است دگزامتازون تجویز شود. بنابراین همان‌طور که سه ماهه اول بارداری ممکن است عوارضی برای مصرف دگزامتازون ذکر شود، در ماه‌های آخر ممکن است به عنوان دارو تجویز شود.

بیماران دیابتی و خطر عفونت با دگزامتازون

همان‌طور که می‌دانید دگزامتازون سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. دیابتی‌ها به دلیل بیماری خود مستعد عفونت هستند؛ بنابراین استفاده از این دارو می‌تواند مزید بر علت شود. پس بیماران دیابتی باید در مصرف دگزامتازون احتیاط داشته باشند. البته باید گفت در دیابتی‌ها هم زمانی که موارد آلرژی وجود داشته باشد ممکن است دگزامتازون تجویز شود.

چاقی از عوارض دگزامتازون است نه خاصیت آن!

از دیگر عوارض مصرف نابجای دگزامتازون چاقی است که بسیاری از افراد از آن شکایت دارند. اگر کسی مدتی دگزامتازون مصرف کند ممکن است عارضه چاقی را شاهد باشد که همین چاقی می‌تواند سبب‌ساز مشکلات و عوارض دیگر باشد؛ یعنی دارویی برای بهبودی تجویز شده که عوارض آن می‌تواند نتیجه معکوس داشته و روند بیماری را بدتر کند. به علاوه حتی در مواردی دیده شده که افراد برای چاق شدن و رسیدن به وزن ایده‌آل خودسرانه کورتون خصوصا دگزامتازون مصرف می‌کنند. خیلی عجیب و غیرمنطقی است که بخواهیم از عوارض طلوب یک دارو استفاده کنیم تا نتیجه مطلوب بگیریم.

عقیمی و درمان ناباروری؛ تناقضی دوسویه

داروی دگزامتازون متاسفانه به‌طور نابجا به عنوان مکمل و برای افزایش وزن خصوصا در آقایان و در بدنسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر این دارو غدد فوق کلیه را فعال کند و روی هورمون آدرنال تاثیر بگذارد می‌تواند منجر به عقیمی شود. متاسفانه برخی از این عوارض هم برگشت‌ناپذیر ند. از سوی دیگر در برخی زوج‌های نابارور، ممکن است نازایی به دلیل التهاب لوله‌های رحمی یا تخمدان باشد که در این موارد دگزامتازون به عنوان دارو تجویز می‌شود که با رفع التهاب، می‌تواند به باروری کمک کند. یعنی دگزامتازون به همراه آنتی‌بیوتیک می‌تواند التهاب و چسبندگی مجاری دستگاه تناسلی را رفع کرده و فرد را مستعد باروری کند. این دارو در درمان ناباروری، کاربرد خاص خود را در موارد خاص‌تر دارد. البته این تصور که هرکس نازاست، دگزامتازون مصرف کند بارور می‌شود اشتباه است.

دکتر فاطمه سلیمانی، دبیر کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی دارو:

آمارها چه می‌گوید؟

آمارها نشان می‌دهد در مجموع حدود 25 درصد از نسخه‌ها یعنی به‌طور میانگین از هر 4 تا 5 نسخه یکی شامل دگزامتازون است. براساس اخباری هم که منتشر شده پرمصرف‌ترین داروی کشور دگزامتازون است. این آمار باید افراد را متوجه برخی نگرانی‌ها کند تا درباره مصرف این دارو حساسیت بیشتری داشته باشند.شاید یکی از مهم‌ترین دلایل تجویز این دارو اثر ضدالتهابی آن باشد که پس از مصرف حال خوبی در فرد ایجاد می‌کند. همین باعث می‌شود که بسیاری از بیماران اصرار داشته باشند یک کورتون تزریقی یا دگزامتازون دریافت کنند که هر چه سریعتر بهبودی حاصل شود.

غافل از اینکه بهبودی لحظه‌ای با استفاده از دگزامتازون می‌تواند درمان قطعی را به تعویق بیندازد و این یعنی که دوره درمان طولانی‌تر می‌شود و عوارضی هم به دنبال خواهد داشت که بسیاری از این عوارض به دوز مصرف وابسته نیست و حتما لازم نیست دوز خاصی از این دارو مصرف شود تا عوارض خود را نشان دهد. بررسی‌های ما نشان می‌دهد دگزامتازون به دلیل اثر ضدالتهابی خصوصا در شرایط بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی‌ها و. . . تجویز می‌شود که باید گفت به لحاظ علمی کورتیکواستروئید‌ها جایگاهی برای تجویز در سرماخوردگی‌ها ندارند.

دریافت بدون نسخه

دگزامتازون عوارض شایعی دارد که باید در مواقعی که نیاز به مصرف این دارو نیست اصراری به دریافت و تجویز آن نداشته باشیم. حتی در بسیاری از موارد مردم به‌طور خودسرانه این دارو را بدون نسخه دریافت می‌کنند که اگر مصرف خودسرانه را به آمار تجویز اضافه کنیم به همان آمار یک چهارم ‌می‌رسیم یعنی از هر چهار نسخه، یکی دگزامتازون این دارو جزو لیست داروهای مجاز برای ارائه بدون نسخه نیست اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد این است که متاسفانه افراد به اصرار ممکن است بدون نسخه این دارو را دریافت کنند.

دگزامتازون در ایران و سایر کشورها

ممنوعیت مصرفی برای دگزامتازون در کشورهای اروپا وجود ندارد. آنچه وجود دارد این است که در اروپا به‌طور کلی داروهای تزریقی در درمان‌های سرپایی تجویز نمی‌شود و تزریقات به شکلی که ما در داروخانه‌ها با نسخه یا بدون نسخه دریافت می‌کنیم وجود ندارد . کشورهای اروپایی در ارائه کل داروهای تزریقی محدودیت دارند، داروهای تزریقی فقط در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها تجویز می‌شود و در درمان‌های سرپایی یا داروخانه‌ها بدون نسخه داده نمی‌شود. آنچه باید در نظر داشت این است که نباید انتظار داشته باشیم برای همه مشکلات داروهای قوی خصوصا تزریقی تجویز شود.

بیمار باید در شرایط خاصی باشد تا بتوان برای او داروی تزریقی در نظر گرفت. یعنی بیمار یا باید قادر به بلع نباشد و یا در شرایط حادی قرار داشته باشد که لازم باشد هرچه سریع‌تر دارویی به بدن او وارد شود تا شرایط به حد تقریبا نرمالی برسد یا زمانی که دارو فقط به شکل تزریقی موجود است و فرم دیگری ندارد. در این شرایط مجبوریم از داروهای تزریقی استفاده کنیم؛ در غیر این صورت تجویز داروهای خوراکی، موضعی و یا حتی شیاف به داروهای تزریقی ارجحیت دارد. علت این است که آمارها نشان می‌دهد فارغ از نوع دارو، تا 5 درصد احتمال ایجاد عارضه از خود تزریق وجود دارد؛ حتی اگر این تزریق آب مقطر باشد. به‌هرحال آبسه و ورم و. . . ناشی از تزریق هم خود به عنوان عارضه برشمرده می‌شود.

آگاهی را افزایش دهیم

متاسفانه اتفاقی که در کشور ما رخ می‌دهد این است که معمولا درباره داروهایی که پیک مصرف دارند به دنبال داروی جایگزین هستیم. در دوره‌ای پیروکسیکام زیاد مصرف می‌شد که عارضه فلج پا را به دنبال داشت، دگزامتازون را به جای پیروکسیکام در نظر گرفتند. الان هم به دنبال دارویی جایگزین دگزامتازون هستند که درست نیست. باید به جای اینکه به دنبال جایگزین برای داروهای پرمصرف باشیم، میزان مجاز مصرف را رعایت کنیم. باید به جای حذف یک دارو، دانش و آگاهی، چه بیماران و چه پزشکان را افزایش داد.

وزارت بهداشت برای این مصرف بی‌رویه چه کرده است؟عوارض دگزامتازون

سازمان غذا و دارو منتظر این نیست که آماری به دست آید و سپس اقدام کند. ما در سطوح مختلف اقداماتی را انجام می‌دهیم. استخراج همین آمار، نتیجه اقداماتی است که انجام شده و ما در 3 سال اخیر شاهد روند کاهشی مصرف دگزامتازون بوده‌ایم. مصرف دگزامتازون در این سال‌ها به سمت میزان مصرف منطقی شدن پیش می‌رود. به‌هرحال مثلث بیمار، پزشک و داروساز در تجویز و مصرف دارو نقش مهمی دارد و اقدامات مختلفی که انجام می‌شود باید هر سه این رئوس مثلث را دربر گیرد.

در حال حاضر اقداماتی در حوزه مصرف منطقی دارو در سازمان غذا و دارو درحال انجام است. بره‌هایی را در گروه پزشکی در نظر گرفته ایم که راهکارهای مدیریتی، نظارتی و آموزشی را شامل می‌شود. در کنار آن آموزش، اطلاع‌رسانی و آگاهی مردم است که باید از عوارض داروها اطلاعات صحیح و کاملی داشته باشند./ مجله سیب سبز

روی دکمه زیر کلیک فرمایید

فال حافظ

کپی برداری ممنوع !

© کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب کوکا به هر نحو غیر مجاز می باشد.
هر گونه کپی برداری از محتوای سایت کوکا پیگرد قانونی دارد.
استفاده از مطالب سایت کوکا در سایت های خبر خوان و دارای آی فریم نیز اکیدا ممنوع است.

مطالب بخش سلامت و پزشکی سایت کوکا فقط جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارند. این مطالب توصیه پزشکی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان کرد.

در غلظت‌های بالای موضعی‌کورتیکواستروئیدها اثر مستقیم بر روی‌غشاء دارند. کورتیکواستروئیدها اگزودای سلولی و فیبرینی و انفیلتراسیون‌بافتی را کاهش می‌دهند. ممانعت از تشکیل کلاژن و بافت همبند، تأخیر درتولید مجدد سلولهای اپی‌تلیال، کاهش‌تشکیل عروق جدید پس از التهاب و کاهش نفوذپذیری مویرگ‌های متورم از دیگراثرات این دارو می‌باشد.با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با موارد مصرف و عوارض دگزامتازون آشنا شوید.

عوارض دگزامتازون

درمان‌حالت‌های التهابی و آلرژیک، بیماریهای خود ایمنی مانند لوپوس اریتماتو، آلرژی، پمفیگوس، آسم، کهیر، درمان روماتیسم مفصلی، نارسایی غده آدرنال و شوک آنافیلاکسی، التهاب چشم، پوست و مفاصل.تجربه نشان می‌دهد مصرف این دارو در بیماران ام اس و ای ال اس یعنی پیشروی به سمت ازکارافتادگی کلی و شدید است.از سال 1996 مصرف این دارو در ورزش قهرمانی، به عنوان داروی انرژی زا و دوپینگ ممنوع شده است.گزا متازون یا آنطور که بعضا گفته میشود دگزا، یکی از داروهایی است که در اشکال مختلف خود (شربت، قرص، قطره، آمپول و پماد و محلولها) یکی از پرکاربردترین داروهاست و در نتیجه ابهامات و سوالات هم پیرامون آن زیاد است.

دگزامتازون یک دارو از دسته کورتیکو استروئید هاست. از داروهای معروف دیگر در این دسته میتوان به بتامتازون – کورتیزون – پردنیزولون و هیدروکورتیزون اشاره کرد. کورتیکو استروئیدها یا همان کورتون ها داراری اثرات گسترده ای در قسمتهای مختلف بدن هستند که این اثرات گسترده همانطور که می توانند در درمان طیف زیادی از بیماریها مفید باشند، می توانند عوارض جانبی زیادی هم به جا بگذارند.

پاسخ: دگزامتازون اشتها را زیاد میکند. علاوه بر آن از طریق ایجاد تورم در بدن شما را چاق میکند. در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتون ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث پف کردن فرد شده و یا علامتی به Moon face یا ماه رخ! (یعنی گرد و پف کرده شدن صورت) می شود. در نتیجه بیمار احساس میکند که چاق و قوی بنیه شده است. اماحقیقت این است که تمام کورتون ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن عضلات وپوکی استخوان می شوند.در حقیقت دگزا متازون بدن شما را رسما به یک پفک تبدیل میکند.

پاسخ: اثر دگزامتازون در سرماخوردگیهای رایج علامتی است. یعنی باعث سرکوب واکنشهای ایمنی میشود و در نتیجه علائم بیماری را میپوشاند. این قضیه در سرماخوردگی های ویروسی چندان اشکالی ایجاد نمی کند، اما در سرماخوردگیهای همراه با عفونت باکتریایی (مثلا انواع تب دار یا همراه با گلودرد چرکی) با سرکوب ایمنی بدن، برای باکتریهای فرصتی را برای سازماندهی نیروها و تکثیر فراهم میکند و در نتیجه ممکن است چند روز بعد منجر به شعله ور شدن بیماری و حتی ایجاد عفونتهای شدید تنفسی شود

پاسخ: کورتونها می توانند نوعی حالت خوش آنی در فرد ایجاد کنند که به euphoria موسوم است. همچنین باعث تغییرات آنی در میزان قند خون میشوند و بصورت کوتاه مدت ممکن است برخی توانایی های جسمانی را افزایش دهند. البته این داروها در دراز مدت هم باعث پوکی استخوان و هم ضعف ایمنی بدن میشوند بنابراین مصرف مکرر آن حتی به قصد دوپینگ اثرات معکوس خواهد داشت.

نکته: دگزامتازون جزو داروهای ممنوع دوپینگ است.

پاسخ:دگزامتازون از نظر مصرف در حاملگی جزو گروه c است. یعنی نه جزو داروهای بی خطر است و نه جزو داروهای خطرناک. در صورت صلاحدید پزشک در برخی موارد میتوان با قبول برخی عوارض جانبی از این دارو استفاده کرد. مصرف خودسرانه بویژه در حاملگی کاملا ممنوع است. زیرا ممکن است باعث سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.

پاسخ: یک اصل کلی در استفاده دراز مدت از کورتون داریم. میزان مصرف کورتون به تدریج زیاد میشود و موقع قطع کردن دارو هم اینکار تدریجا صورت میگیرد. قطع تدریجی بصورت افزایش فواصل مصرف و کم کردن میزان داروی مصرف در هربار استفاده است. هیچگاه مقدار زیادی از کورتون را ناگهان مصرف نکنید یا ناگهان قطع نکنید.

۱- ضد التهاب (بخصوص در بیماریهای روماتیسمی-حساسیتهای موضعی یا عمومی-کنترل عوارض بعد از جراحیهای دندان و)

۲-کاهش ادم مغزی یا ریوی

۳-در درمان برخی اختلالات غده فوق کلیوی

۴-ونیز در بسیاری دیگر از بیماریهای بعنوان درمان اصلی یا کمکی

عوارض شایع و مهم مصرف کورتون:

در مصرف بصورت موضعی (به شکل پماد و قطره یا محلول)

تحلیل رفتن پوست در استفاده دراز مدت، لکه افتادن روی پوست و خشکی پوست، تشدید عفونتهای قارچی

در مصرف سیستمیک(خوراکی یا تزریقی)

سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید عفونت ها، بیخوابی، پوکی استخوان(در مصرف طولانی)، ضعف ایمنی ، اختلالات هورمونی (نظیر پرمویی، اختلال عادت ماهانه) اتساع شکم و گرد شدن صورت، اختلال آنزیمهای کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید آکنه، تغییرات روحی (نظیر سرخوشی بیش از حد یا تحریک پذیری عصبی)

خواهشمنديم اگر سوال يا نکته‌اي براي مطلب عوارض مصرف دگزامتازون

در ذهن شما باقي مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و ساير کاربران به اشتراک بگذاريد.

——————————————————————————

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی