عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

عمل جراحی دردناک است و این درد را باید به طریقی از بین برد. بیهوشی با کم کردن درد بیمار در حین جراحی، کمک زیادی به پیشرفت علم پزشکی کرده و موجب شده است تا بتوانیم اعمال جراحی را به راحتی انجام بدهیم. با این حال بیهوشی ممکن است با مشکلاتی برای بیمار همراه باشد.

عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

این عوارض ممکن است تا چند ساعت و یا چند روز بعد از بیهوشی باقی بمانند و در اکثریت قریب به اتفاق بیماران با مراقبت های پزشکی از بین می روند.

دکتر خسرو فرهادی، متخصص بیهوشی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در این باره اظهار داشت:

«عوارض و پیامدهای ناشی از بیهوشی بسته به نوع آن و شرایط فیزیکی و جسمی افراد متفاوت است.

برخی از این عوارض سریع و تا پایان زمان جراحی خود را نشان می دهد و برخی از عوارض نیز در بلندمدت بروز می کند.

بیهوشی یک سری خطرات احتمالی یکسان برای همه افراد دارد که ربطی به بیماری‌های زمینه‌ای آنها ندارد و قبل از عمل با آگاهی دادن به بیمار بر اساس چارچوب‌های قانونی از وی تعهد گرفته می‌شود که ریسک بیهوشی را می‌پذیرد یا نه.

عوارض خطرناک ناشی از بیهوشی تنها در کمتر از یک درصد افراد رخ می دهد.

واکنش‌های آلرژیک مقطعی به داروی بیهوشی و وارد شدن ترشحات به ریه را از جمله عوارض احتمالی بیهوشی است.

البته در برخی افراد که بیماری های زمینه‌ای از جمله فشار خون مزمن، بیماری‌های قلبی زمینه‌ای، نارسایی قلبی پیشرفته، نارسایی ریه، ضایعات مغزی و دارند نیز بیهوشی می‌تواند پیامدهای خاص خود را داشته باشد.

تهوع و استفراغ از عمومی ترین پیامدهای ناشی از بیهوشی است. این عوارض ناشی از داروی بیهوشی است که البته در حال حاضر به دلیل اینکه از بهترین داروهای بیهوشی در کشور استفاده می شود، استفراغ و تهوع ناشی از بیهوشی بسیار کم شده است.

برخی از مردم تصور می کنند بیهوشی باعث اختلال حافظه می‌شود و این نگرانی خصوصا برای کودکان و نوزادن بسیار جدی‌تر است، ولی در هیچ کتاب علمی از اختلال حافظه یا ضایعات مغزی ماندگار به عنوان عوارض ناشی از بیهوشی برده نشده است.

البته وضعیت برای افراد بزرگسال کمی متفاوت است و ممکن است بعد از بیهوشی، فراموشی موقتی در افراد بزرگسال ایجاد شود.

بی حسی نخاعی و موضعی هم پیامدهای خاص خود را دارد.

سردرد و پس از آن کمردرد از مهم ترین عوارض ناشی از بی حسی نخاعی است و در برخی موارد نادر هم می تواند مشکلات دیگری را ایجاد کند.

در مورد اینکه یک فرد با چه فاصله زمانی می تواند بیهوشی بگیرد، می توان گفت برای این کار باید شرح حال بیمار در نظر گرفته شود که آیا فرد تحمل دریافت مجدد داروی بیهوشی را دارد و یا داروهای قبلی مشکلی برای کبد، کیله و یا تنفس وی ایجاد کرده‌اند یا نه.»

مشکلات ناشی از بیهوشی و بیحسی موضعی

– حالت تهوع و استفراغ : این مشکل هم در بیهوشی و هم در بیحسی وجود دارد.

– گلودرد: در مواردی است که بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته و به علت لوله ای است که در حین بیهوشی در درون نای بیمار قرار داده می شود. این درد ممکن است چند ساعت تا چند روز باقی بماند.

– احساس گیجی: به علت کاهش فشار خون و یا داروهای مورد استفاده ایجاد می شود.

– لرز: به علت داروهای بیهوشی یا به علت سرد ماندن بیمار در حین جراحی است. درمان آن با گرم کردن بیمار با حوله برقی است.

عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

– سردرد: داروهای مصرف شده در حین جراحی، کاهش فشار خون، اضطراب و دیگر علل می توانند موجب سردرد شوند. سردرد شدید بعد از بیحسی دیده می شود.

– خارش: به علت مصرف ضد دردهای مخدر به مقدار زیاد و یا به علت حساسیت به داروها ایجاد می شود.

– کمردرد: معمولا به علت دراز کشیدن به مدت طولانی بر روی تخت جراحی ایجاد می شود.

– گیجی و اختلال حافظه: در افراد مسن و بعد از بیهوشی عمومی دیده می شود.

– عفونت ریه: در افراد سیگاری دیده میشود. در بی حسی دیده نمی شود.

– اختلال ادراری: در مردان بصورت عدم توانایی در ادرار کردن و در زنان بصورت بی اختیاری ادرار است. معمولا تا چند ساعت بعد از جراحی خوب می شود. در بی حسی دیده می شود.

– درد عضلانی: به علت استفاده از بعضی دارو ها در حین بیهوشی عمومی است.

عوارضی که کمتر شایع هستند

– سخت نفس کشیدن و کندی تنفس: بر اثر استفاده زیاد از داروهای مخدر برای کاهش درد بعد از عمل ایجاد می شود.

– آسیب به دندان، لب و زبان: این آسیب ها معمولا خفیف بوده و بصورت خونریزی های کوچک هستند و به علت فشار لوله تنفسی است که در حین بیهوشی عمومی برای بیمار استفاده می شود.

– کاملا بیهوش نشدن و آگاهی از اطراف در حین بیهوشی عمومی: این وضعیت در بعضی موارد ایجاد شده و با اینکه بیمار درد ندارد، ولی در حین بیهوشی کاملا به خواب نرفته و از اتفاقاتی که در اتاق عمل می افتد، آگاه است.

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

منابع:

ایسنا

ایران ارتوپد- دکتر مهرداد منصوری

مطالب مرتبط:

بیهوشی بهتر است یا بی حسی موضعی؟

درباره بیهوشی بدانیم

خطرات بیهوشی و جراحی دربیماران چاق

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

در این بخش پزشکی در سایت ایران ناز به عوارض مهم داروی بیهوشی اشاره می کنیم. با ما همراه باشید .

ایران ناز: سلامتی بزرگترین نعمت الهی است که تا خدشه ای به آن وارد نشود، قدرش را نخواهیم دانست. مردم در برهه ای از زندگی ممکن است به دلایل مختلف تحت جراحی و بیهوشی قرار بگیرند که این نیز علاوه بر بیماری، استرس زا خواهد بود.

آگاهی داشتن از اینکه طی بیهوشی و جراحی چه کارهایی برای فرد انجام می شود و انتظار چه مشکلاتی را بعد از آن داشته باشد، شاید مقداری از این استرس بکاهد.

عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

در موارد، مردم بر این باورند که بسیاری از عوارض ناخواسته بعد از جراحی مربوط به بیهوشی و داروهای آن می باشد در حالی که اطلاع دقیق از مشکلات واقعی و غیرواقعی مربوط به بیهوشی به آنها کمک خواهد کرد تا نسبت به درمان این مشکلات اقدام کنند.

از جمله مشکلات بعد از جراحی که مردم آن را مرتبط با بیهوشی می پندارند، کاهش حافظه، مشکلات پوستی، ریزش مو و هستند اما در واقع اینها مشکلات غیروابسته می باشند که در زیر مختصر درباره آنها توضیح می دهیم.

داروهای بیهوشی نمی توانند باعث بروز آکنه شوند اما استرس جراحی می تواند مانند هر استرس دیگر باعث بروز آکنه گردد. گاهی مصرف آنتی بیوتیک ها بعد از عمل نیز می تواند باعث ایجاد آکنه گردد.

ارتباط بیهوشی با حافظه

بیهوشی با گازهای استنشاقی می تواند به صورت گذرا تا 2 ساعت بعد از بیهوشی باعث فراموشی گردد ولی گاهی برخی افراد بعد از جراحی دچار اختلالات شناختی (POCD Post-operative cognitive dys) می شوند که طبق تحقیقات انجام شده به دلیل کمبود اکسیژن یا کاهش خونرسانی به مغز نیست بلکه علت آن شروع پاسخ التهابی بدن به استرس جراحی می باشد.

POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) به طور یکسان بعد از بیهوشی عمومی یا ناحیه ای اتفاق می افتد و به طور شایع بعد از جراحی قلب و نیز بعد از جراحی های سنگین غیرقلبی رخ می دهد.

سن بالا، طول مدت زمان بالای جراحی و بیهوشی، جراحی های بزرگ و عوارض حین جراحی، بروز عفونت بعد از عمل با میزان بروز بالاتری از POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) همراه هستند. همچنین افراد با بیماری های همره کنترل نشده مثل دیابت و فشار خون بالایی که تحت درمان منظم نیست، افراد مسن با عملکرد مشکل دار ذهنی، سابقه قبلی سکته مغزی و سطوح تحصیلی پایین تر در معرض POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) هستند.

مصرف داروهای ضد التهاب قبل از جراحی، کنترل درجه حرارت بدن حین جراحی، کنترل مطلوب درد حین و بعد از جراحی، کنترل و پیشگیری از عفونت بعد از جراحی راه های کنترل و پیشگیری از POCD (اختلال شناختی بعد از عمل) هستند.

همچنین بروز اختلال خواب و عدم توانایی خواب راحت در افراد بستری در بیمارستان می تواند باعث اختلال در یادگیری و حافظه گردد.

ارتباط بیهوشی با ریزش مو

جراحی های بزرگ همیشه با بیهوشی انجام می شوند و اکثر مردم ریزش موی خود را به بیهوشی نسبت می دهند در حالی که هیچ مدرکی دال بر ارتباط داروهای بیهوشی با ریزش مو وجود ندارد و استرس جراحی و مراحل نقاهت و بهبودی باعث آن می شوند.

ریزش مو در بیماران می تواند به دلایل عفونت حاد، آسیب و تصادفات شدید، جراحی های بزرگ، بیماری های مزمن همراه مانند سرطان، بیماری کبدی و کلیوی، تغییرات هورمونی (حاملگی، بیماری های تیروئید)، تغییرات رژیم غذایی به دلیل بیماری یا بعد از جراحی و مصرف داروهای مختلف بعد از جراحی باشد.

ارتباط بیهوشی با آکنه پوست

داروهای بیهوشی نمی توانند باعث بروز آکنه شوند اما استرس جراحی می تواند مانند هر استرس دیگر باعث بروز آکنه گردد. گاهی مصرف آنتی بیوتیک ها بعد از عمل نیز می تواند باعث ایجاد آکنه گردد.

ماندن و بستری بودن در بیمارستان نیز به دلیل اینکه باعث می شوند شما صورت خود را اصلا یا به دفعات کمتری شستشو دهید می تواند از علل بروز آکنه بعد از جراحی باشد.

اما یکسری از عوارض بعد از جراحی نیز وابسته به بیهوشی می باشد که به چند مورد از شایع ترین آنها اشاره می کنیم:

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ بعد از جراحی معمولا در 24 ساعت اول در 3-2 درصد بیماران رخ می دهد که ریسک فاکتورهای بروز آن عبارتند از:

1- جنس زن

2- سابقه بیماری حرکت یا Motion Sickness (ایجاد تهوع و استفراغ هنگام سوار شدن به ماشین یا هواپیما)

3- سابقه تهوع و استفراغ در جراحی قبلی

4- استفاده از داروهای مسکن مخدری یا گاز N2O حین بیهوشی

5- برخی جراحی ها با تهوع و استفراغ بعد از عمل بیشتری همراه هستند مانند جراحی های گوش، جراحی روده، جراحی به روش لاپاروسکوپیف جراحی انحراف چشم

استفاده از روش های زیر در پیشگیری یا کاستن از شدت تهوع و استفراغ بعد از عمل موثر است:

1) استفاده از بیهوشی ناحیه ای به جای بیهوشی عمومی در صورت امکان

2) استفاده از مسکن های غیرمخدری

3) استفاده از داروهای ضد استفراغ قبل و بعد از جراحی

گلودرد

گلودرد و خشونت صدا در اولین ساعات تا اولین روزهای بعد از بیهوشی در بیش از 4 درصد بیماران رخ می دهد. ریسک فاکتورهای بروز آن:

1- جنس زن

2- سن زیر 5

عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

3- جراحی و به طبع آن بیهوشی که بیش از 3 ساعت طول بکشد.

راه های پیشگیری یا کاهش شدت گلودرد عبارتند از:

1) استفاده از بیهوشی ناحیه ای به جای بیهوشی عمومی در صورت امکان

2) استفاده از لوله تراشه کوچکتر

3) استفاده از داروهای مسکن ضدالتهابی با قرص های خنک کننده حلق مانند Strepsil یا دهان شویه با دیفن هیدرامین

سردرد

سردرد بعد از بیهوشی می تواند به دلایل بیهوشی، جراحی، کم آب بودن بدن و اضطراب باشد که اغلب ظرف چند ساعت برطرف می گردد و به داروهای مسکن جواب می دهد.

گاهی بعد از بیهوشی ناحیه ای کمر به پایین، سردرد شدیدی رخ می دهد که عوامل زیر در بروز آن دخیل هستند:

1- استفاده از سوزن های بزرگ برای بی حسی نخاعی

2- جنس زن

3- حاملگی

4- سنین جوان تر

5- سابقه سردرد در بیهوشی ناحیه ای قبلی

امید است با خواندن این مقاله برخی باورهای غلط در ارتباط با بیهوشی اصلاح گردد و عوارض واقعی وابسته به بیهوشی نیز به درستی درمان گردد.

اهداف: سزارین‌های انتخابی و اورژانس در مراکز معتبر درمانی دنیا به روش بی‌حسی نخاعی انجام می‌شود. هر روش بیهوشی چه بیهوشی عمومی و چه بی‌حسی نخاعی، عوارضی به همراه دارد. استفاده از روش بی‌حسی نخاعی به دلیل تامین ایمنی مادر و نوزاد توصیه می‌شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان بروز عوارض مربوط به بیهوشی عمومی و بی‌حسی نخاعی بعد از عمل جراحی سزارین انجام شد.

روش‌ها: این مطالعه تحلیلی- مقطعی در سال 139 در تمامی زنان کاندید عمل جراحی سزارین مراجعه‌کننده به بیمارستان 22بهمن شهرستان گناباد انجام شد و 122 نفر با روش نمونه‌گیری آسان انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌ه چندقسمتی محقق‌ساخته‌ای شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی، اطلاعات قبل از سزارین و اطلاعات بعد از سزارین بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری SPSS 16 و آزمون‌های آماری T مستقل و مجذور کای استفاده شد.

یافته‌ها: بین بروز گلودرد (1/p)، درد عضلانی (2/p)، بازگشت سریع درد بعد از عمل (1/p) و سردرد (47/p) پس از سزارین با نوع روش بیهوشی ارتباط معنی‌داری وجود داشت. فقط بین بروز سردرد و رضایت زنان باردار از سزارین ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده شد (21/p). سن زن باردار با هیچ کدام از عوارض پس از سزارین رابطه معنی‌داری نداشت.

نتیجه‌گیری: میزان بروز گلودرد، درد عضلانی و بازگشت سریع درد بعد از عمل در روش بیهوشی عمومی از بی‌حسی نخاعی است.

عوارض بیهوشی عمومی بعد از عمل

URL: http://hms.gmu.ac.ir/article-1-1624-fa.html

1