علت کمبود اب دور جنین

الیگوهیدرامنیوس  Oligohydramnios یا کم بودن مایع آمنیوتیک یک مشکل غیرطبیعی در دوران بارداری و ناشی از کم شدن مایع آمنیوتیک (آب دور جنین در رحم) است. مایع آمنیوتیک نقش حیاتی در رشد مناسب جنین دارد و کم شدن مایع آمنیوتیک می تواند منجر به تولد نوزاد با ظاهری غیرمعمول و نامتناسب گردد. مایع آمنیوتیک معمولا در نیمه دوم سه ماهه سوم و اغلب زمانی که زایمان دیرتر از موعد مقرر اتفاق می­افتد، کم می­ شود.

روی دیگر سکه، زیاد بودن مایع آمنیونیک است که اصطلاحاً پلی­ هیدورآمینوس نامیده می­­ شود.

دلیل بروز الیگوهیدرامنیوس در بسیاری از موارد، ناشناخته بوده و متخصصان همچنان درصدد یافتن علت های آن هستند. در مراحل پایانی بارداری، ادرار جنین بخش اصلی مایع آمنیوتیک را تشکیل می­دهد. بنابراین، کاهش تولید ادرار جنین ناشی از بی نظمی­های بارداری، مانند انسداد دستگاه ادراری جنین، می تواند منجر به الیگوهیدرامنیوس شود. علائم سطح پایین مایع آمنیوتیک در سه ماهه اول یا دوم بارداری ممکن است نشان­دهندۀ وجود اختلالات جنینی باشد. عمده­ترین دلیل کمی مایع آنیوتیک عبارتند از:

علت کمبود اب دور جنین

گاهاً مایع آمنیوتیک به دلیل پارگی جزئی یا بروز منفذ در پردۀ آمنیوتیک از بین رفته و منجر به الیگوهیدرامنیوس می­شود. این رویداد در هر مرحله از بارداری امکان ­پذیر بوده اما در روزهای نزدیک به زایمان احتمال وقوع آن بیشتر است.

 عدم وجود کلیه یا سایر اختلالات کلیوی نظیر آنژزی (عدم تشکیل یک طرفه یا دو طرفه کلیه) و یا کلیه پلی کیستیک می­تواند تولید ادرار در جنین را مختل کند.

به ارث بردن ژن های غیرطبیعی در یک الگوی اتوزومی مغلوب یا اتوزومال غالب. اتوزوم به کروموزمهایی اطلاق می­گردد که در تعیین جنسیت نسل­های بعدی نقش مستقیم ندارند.

دکولمان یا کندگی جفت:

مانند دکولمان جزئی، که باعث می­شود جفت از دیوار داخلی رحم کنده و لذا کمبود مایع آمنیوتیک ایجاد گردد. هر گونه بی نظمی در خون جفت و مواد مغذی مانع از تولید ادرار و بروز عوارض جدی خواهد شد.

کمبود مایع آمنیوتیک، باردار­ی های دو یا چندقلویی را بیشتر تهدید می­کند. سندرم انتقالی دوقلوها نیز می­تواند دلیلی برای بروز الیگوهیدرامنیوس باشد. سندروم انتقالی دو قلوها بیماری است که در آن یک قل در وضعیت کمبود و دیگری فزونی مایع آمنیوتیک قرار دارد.

استفاده از داروهای ضدالتهابی استروئیدی (NSAID) مانند اندومتاسین که برای کنترل درد و التهاب متوسط تا شدید در بیماری‌های روماتیسمی، استئوآرتریت حاد یا مزمن، آرتریت جوانان و درمان التهاب‌های غیر روماتیسمی تجویز می­شود و برخی از مهار کننده های ACE (آنزیم مبدل آنژیوتانسین)

اگر مادر از نظر پزشکی مبتلا به موارد زیر باشد، خطر کمبود آب جنین، بیشتر است:

کم ­آبی جنین لزوماً با بروز نشانه ­های آشکار همراه نیست، اما اگر دلیل این کم ­آبی پارگی کیسه آمنیوتیک باشد، مادر به دلیل نشت مایع از واژن همواره احساس رطوبت و خیسی دارد. در این شرایط اندازه شکم نسبت به سن بارداری معمولا کوچک­تر است.

احتمال بروز عوارض جدی ناشی از  الیگوهیدرامنیوس در سه ماهۀ اول و دوم بارداری معمولاً بیشتر از زمانی است که کم­ آبی در سه ماهۀ سوم رخ می­دهد.

پزشک برای تشخیص هر گونه مشکل یا اختلالات جنینی ضمن پرسش از مادر در خصوص وجود هرگونه بیماری مزمن، از تست­­ها و آزمایش­های تشخیصی نیز بهره می­گیرد.

سونوگرافی:  سونوگرافی علاوه برای کمک به تائید تشخیص در تشخیص­های افتراقی نیز مؤثر است. مشاهده کلیه و مثانه جنین به منظور جلوگیری از دیسپلازی کیستی، انسداد کلیوی و انسداد مجاری ادراری با استفاده از سونوگرافی مقدور است.

بهتر است به منظور بررسی رشد جنین و حذف احتمال محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) که موجب الیگوری (کم ادراری) می­شود، آزمایش انجام شود. نوع خاصی از سونوگرافی به نام سونوگرافی داپلر نیز برای ارزیابی نارسایی­های جفتی در دسترس است. معیارهای تشخیصی عبارتند از:

 شاخص مایع آمنیوتیک: برای اندازه گیری حجم مایع آمنیوتیک (AFV) آزمایش­های متعددی وجود دارد که AFI (شاخص مایع آمنیوتیک) یکی از رایج ترین آنها است. ممکن است سطح مایع آمنیوتیک در حدود 8 درصد مادران باردار کم باشد اما تنها در 4 درصد موارد کم بودن مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس) تشخیص داده می­شود.  

بزرگ­ترین پاکۀ عمودی: این آزمایش این امکان را به پزشکان می­دهد تا حجم مایع آمنیوتیک را در عمیق ترین قسمت رحم بررسی کنند. بر اساس این آزمایش می­توان هرگونه پارگی پردۀ آمنیوتیک (ROM) را که موجب کم بودن مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس) می­شود، تشخیص داد.

 آزمایش خون مادر:  آزمایش خون، مانند آزمایش غربالگری سرم مادر برای تشخیص کم بودن مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرامنیوس) در رحم و همچنین تعیین احتمال تولد نوزاد با اختلالات مادرزادی مانند سندرم داون و اسپینا بیفیدا (نقص مادرزادی لولۀ عصبی) استفاده می­شود.

 در بیماری های ناشناخته مانند الیگوهیدامینوس، معمولا امکان پیشگیری وجود ندارد.  با این وجود، می­توان اقداماتی را برای کاهش خطر بروز (الیگوهیدرامنیوس) انجام داد:

در مورد بارداری های سالم، در صورت بروز الیگوهیدرامنیوس خفیف در مراحل پایانی بارداری، هیچ درمان خاصی لازم نیست. در این شرایط، پزشک میزان ضربان قلب جنین، رشد ریه و همچنین حرکات جنین را با استفاده از سونوگرافی و سایر روش های تشخیصی مشابه کنترل می­کند. اگر الیگوهیدرامنیوس در آخرین مراحل بارداری رخ دهد، زایمان مناسبترین گزینه برای مدیریت مشکل کم­آبی جنین است. در خصوص کم­ آبی شدیدتر پیش از موعد ممکن است اقدامات زیر لازم باشد:

تزریق محلول کلرید سدیم (درجه حرارت اتاق) به کیسۀ آمنیوتیک با استفاده از کاتتر داخل رحمی برای حفظ سطح مایعات آمنیوتیک در حالت طبیعی را آمنیواینفیوژن (تزریق آب دور جنین) می­گویند.

در مواردی که اوروپاتی انسدادی (انسداد مجاری ادراری) جنین موجب کاهش مایع آمنیوتیک می­شود، سعی برآن است که ادرار جنین به رحم منتقل شود. شانت وزیکو- آمنیوتیک در کنترل سطح مایع آمنیوتیک پایین بسیار موثر است؛ اما در خصوص اثربخشی آن در حفظ عملکرد سیستم کلیوی و ریوی هنوز تردید وجود دارد.

در این روش تزریق مایع از طریق آمنیوسنتز قبل از زایمان انجام می­شود. اگرچه علی­رغم تزریق، ظرف مدت چند هفته شرایط دوباره به حالت اول باز می­گردد و افزایش آب دور جنین موقتی است اما به پزشک کمک می­کند تا آناتومی جنین را بهتر بشناسد و در صورت کاهش احتمالی مقدار آب دور جنین در آینده بتواند عملکرد بهتری داشته باشد.

آبرسانی به مادر:

با استفاده از سرم و مصرف نوشیدنی خوراکی، بدن مادر باردار به افزایش سطوح مایع آمنیوتیک کمک خواهد کرد. بنابراین پزشک مصرف زیاد مایعات را به مادر باردار پیشنهاد خواهد کرد.

استراحت مطلقمادر در راستای آب­رسانی و مصرف مناسب مایعات، با افزایش فضای داخل عروقی در رحم به تولید مایع آمنیوتیک کمک می­کند.

اگر کمبود آب دور جنین شدید بوده و در سه ماهه اول بارداری رخ دهد، بهتر است بارداری با نظر پزشک خاتمه یابد.

علت کمبود اب دور جنین

طول درمان و وضعیت بهبودی بیماری به مرحله بارداری که طی آن برای نخستین بار مایع دور جنین کم می­شود، بستگی دارد. متاسفانه اگر در اوایل دوران بارداری اتفاق بیفتد، شانس بهبود بسیار کم است. در 80 تا 90 درصد مواردی که اولیگوهیدرانیوس در سه ماهه دوم تشخیص داده شود، جنین از بین می­رود. احتمال عود کم ­آبی دور جنین در بارداری های بعدی به دلایل زمینه­ ساز بستگی دارد.  

مطالعه بیشتر :

1- کاهش مایع آمنیوتیک قابل درمان است؟

2- مایع آمنیوتیک چیست و چه وظایفی دارد؟

نویسنده :
تیم تالیف و ترجمه نی نی پلاس

منبع: نی نی پلاس

بارداری پرخطر

بارداری پرخطر

بارداری پرخطر

دانشنامه جنین

بارداری پرخطر

بارداری پرخطر

بارداری پرخطر

این بخش در حال طراحی می باشد



ضمن پوزش فراوان؛ دسترسی به صفحه مورد نظر امکان پذیر نمیباشد. لطفا از طریق سایت اصلی خبرگزاری مطالب مورد نظرتان را مطالعه فرمائید. با تشکر و سپاس.

©
var mdate = new Date(); document.write(mdate.getFullYear()); – Arya News Agency

الیگوهیدرآمنیوس یا کاهش بیش از حد مایع آمنیوتیک (مایع دور جنین)، به مواردی اطلاق می شود که اندازه گیری مایع آمنیون دور جنین عددی کمتر از 5 سانتی متر را نشان دهد. پزشکان همیشه نمی توانند به علت ایجاد کننده الیگوهیدرآمنیوس پی ببرند و معمولا برخی علل ناشناخته باقی می مانند.
بروز این مشکل در سه ماهه سوم بارداری شایع تر است، به خصوص اگر زایمان با تاخیر انجام شود.

 دلایل شناخته شده برای بروز الیگوهیدرآمنیوس به شرح زیر است:

تخریب و پارگی کیسه آمنیوتیک

حتی وجود یک پارگی بسیار کوچک در پرده های آمنیوتیک باعث نشت مایع به بیرون می شود و در بعضی مواقع می تواند به صورت فوران ناگهانی مایع باشد. این اتفاق می تواند در هر زمانی از بارداری رخ دهد اما معمولا در نزدیکی زمان زایمان شایع تر است. معمولا مادر باردار با خیس شدن لباس زیرش متوجه نشت مایع می شود و در برخی موارد در صورت شک به کاهش مایع آمنیونتیک در هنگام معاینه پزشک متوجه این موضوع می شود.
بهتر است در طول بارداری هر زمان شک به خیس شدن لباس زیر داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا پارگی پرده ها راهی برای ورود باکتری ها به درون کیسه آمنیوتیک باز می کند و می تواند احتمال خطر عفونت مادر و جنینش را بالا ببرد.
گاهی اوقات پارگی پرده ها خود به خود ترمیم و نشت مایع متوقف می شود و سطح مایع آمنیوتیک به مقدار طبیعی باز می گردد. (این مورد معمولا پس از انجام آمنیوسنتز مشاهده می شود)

علت کمبود اب دور جنین

اختلالات موجود در جفت

وجود مشکل در جفت مانند جداشدن بخشی از جفت از دیواره داخلی رحم (دکولمان) می تواند منجر به کاهش سطح مایع آمنیوتیک شود. اگر جفت مقدار کافی مواد مغذی و خون به جنین نرساند، این مورد باعث کاهش تولید ادرار جنین می شود و در نهایت چون بازگردش مایع آمنیوتیک کم می شود، منجر به الیگوهیدرآمنیوس می شود.
در مواردی هم که بارداری بیش از 42 هفته طول کشیده به دلیل کاهش عملکرد جفت این مشکل مشاهده می شود.

وجود شرایط بالینی خاص در خانم باردار

وجود شرایط خاصی مانند فشار خون بالا و مزمن، پره اکلامپسی، دیابت و لوپوس (اختلال خود ایمنی) می توانند باعث کاهش سطح مایع آمنیوتیک شوند.
همچنین کم آبی بدن مادر و کمبود اکسیژن مزمن، می تواند باعث ایجاد تغییراتی در میزان مایع آمنیوتیک شود.

بارداری دوقلو یا چندقلو

خانم های باردار دوقلو یا چندقلو در معرض خطر اولیگوهیدرآمنیوس هستند. کاهش مایع آمنیوتیک احتمالا یک مورد شایع در سندرم انتقال خون قل به قل است که در این مورد یکی از قل ها مقدار بسیار کم و قل دیگر مقدار بسیار زیاد مایع آمنیوتیک دارند.

اختلالات جنینی

اگر تشخیص اولیگوهیدرآمنیوس در سه ماهه اول و دوم بارداری صورت گیرد می تواند بیانگر وجود نقص در جنین باشد. در صورت عدم تشکیل کلیه ها یا عدم تکامل مناسب کلیه ها، انسداد مجاری ادراری جنین و سایر اختلالات در جنین باعث کاهش تولید ادرار توسط جنین می شود و در نتیجه سطح مایع آمنیوتیک کاهش پیدا می کند.

دارو

مصرف داروهایی مانند مهار کننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) مانند داروهای کاهنده فشارخون

اگر مادر به هفته پایانی بارداری نزدیک شده بنابراین خطری سلامتی نوزاد را تهدید نمی کند و اکثر پزشکان توصیه به ختم حاملگی دارند و در این موارد پزشک ضربان قلب جنین، تکامل ریه ها، حرکات جنین را از طریق سونوگرافی و سایر تست ها بررسی می کند.
بسیاری از موارد الیگوهیدرآمنیوس خیلی زودتر از زایمان بروز می کند و نیازمند درمان هستند.

 درمان های رایج در این موارد شامل:

تزریق محلول سدیم کلراید به داخل کیسه آمنیوتیک در مقطعی از بارداری باعث افزایش موقتی مقدار مایع آمنیوتیک می شود و از عوارض بعدی الیگوهیدرآمنیوس می کاهد.
تزریق محلول سدیم کلراید به داخل کیسه آمنیوتیک در طول زایمان از طریق لوله ای که وارد رحم می شود. اضافه کردن مایع برای کاهش فشار بر روی بند ناف در طول زایمان و کاهش احتمال جراحی سزارین انجام می شود.
تزریق مایع قبل از زایمان از طریق تکنیک آمنیوسنتز به منظور افزایش وضوح تصاویر سونوگرافی. در این مورد، محلول سدیم کلراید به کیسه آمنیوتیک از طریق یک سوزن بلند به دیواره شکم تزریق می شود. معمولا پس از انجام این کار در طول یک هفته مجددا مایع آمنیوتیک کاهش می یابد اما اینکار در هنگام سونوگرافی به پزشکان در مشاهده استخوان بندی جنین و تشخیص برخی مشکلات کمک می کند.
مادر باردار در صورت تشخیص الیگوهیدرآمنیوس باید استراحت کند یا در بیمارستان بستری شده و مایعات بدن او با مایعات خوراکی یا مایعات تزریقی تامین شود تا سطح مایع به مقدار طبیعی بازگردد.
در موارد بسیار شدید در سه ماهه اول بارداری تنها راه درمان، ختم بارداری است.

لطفاً درباره این مطلب نظر بدهید …

تمامي حقوق مادي و معنوي سايت براي ني ني نما محفوظ مي باشد و استفاده از مطالب فقط بادرج نام و لينک سايت مجاز است.