علائم كمبود اهن بدن



کمبود آهن گرچه در ابتدا مشکلات جزئی ای به وجود می آورد اما می تواند تبدیل به مشکل بزرگتری یعنی کم خونی شود. ما در زندگی روزمره ی خود به دلایل مختلفی ممکن است آهن بدن مان را از دست بدهیم، بنابراین آگاهی از نحوه ی پیشگیری از این مشکل و درمان آن اهمیت زیادی دارد.

کمبود آهن زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه ی کافی آهن معدنی نداشته باشد. کار این ماده تولید هموگلوبین است یعنی پروتئین موجود در گلبول های قرمز خون که این سلول ها را قادر می سازد اکسیژن را به سرتاسر بدن برسانند. نبود هموگلوبین باعث می شود ماهیچه ها و بافت های بدن عملکرد درستی نداشته باشند و در نهایت منجر به کم خونی می شود.

در ادامه می خواهیم ببینیم نشانه های کمبود آهن در بدن چه هستند.

۱- خستگی غیر عادی

علائم كمبود اهن بدن

خستگی یکی از شایع ترین نشانه های کمبود آهن است. چون بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین در گلبول های قرمز خون ندارد، در حالی که هموگلوبین این سلول ها را قادر می سازد به ریه ها و دیگر نقاط بدن اکسیژن برسانند. وقتی بدن کمبود هموگلوبین داشته باشد، اکسیژن کمتری به ماهیچه ها و بافت ها می رسد که نتیجه ی آن احساس خستگی است. خستگی در زندگی روزمره ی ما امری طبیعی است، بنابراین ممکن است گاهی تشخیص خستگی طبیعی از خستگی ناشی از کمبود آهن دشوار باشد.

با این حال افرادی که دچار کمبود آهن هستند نشانه های دیگری هم دارند:

۲- رنگ پریدگی چهره

چیزی که به پوست ما رنگی صورتی می دهد، هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز خون است. وقتی بدن کمبود آهن داشته باشد و نتواند هموگلوبین کافی برای گلبول های قرمز خون تولید کند، چهره ی ما رنگ پریده می شود. فرقی نمی کند رنگ اصلی پوست تان چه باشد، اگر قرمزی درون لب ها، لثه، ناخن های دست و پلک پایین کمتر از معمول باشد، احتمالا علت آن کمبود آهن است.

۳- تنگی نفس / احساس درد در قفسه ی سینه

تنگی نفس یا احساس درد در قفسه ی سینه، به ویژه حین فعالیت بدنی، از دیگر نشانه های کمبود آهن است. به دلیل کمبود هموگلوبین در گلبول های قرمز خون، اکسیژن کمتری در بدن توزیع می شود و بدن سعی می کند از این طریق کمبود اکسیژن را جبران کند و اکسیژن بیشتری برای اندام ها تولید کند تا بتوانند عملکرد درستی داشته باشند. در نتیجه دچار تنگی نفس می شوید.

۴-  سرگیجه و سردرد

کمبود آهن می تواند باعث سردرد یا میگرن شود. چون به مغز اکسیژن کافی نمی رسد در نتیجه عروق خونی متورم می شوند و فشار ناشی از این مسأله منجر به سردرد یا میگرن می شود.

علاوه بر این، کسانی که دچار کمبود آهن هستند ممکن است دچار سرگیجه و احساس گیجی ای شوند که پیش از بیهوش شدن به وجود می آید. وقتی سطح هموگلوبین بدن افت کند یا دائما پایین باشد، بدن از رسیدن اکسیژن مأیوس می شود و این نشانه های فیزیکی را بروز می دهد. علت سرگیجه، یا کمبود اکسیژن در مغز است و یا پایین بودن فشار خون که در نتیجه ی ضعف در اکسیژن رسانی به قلب و عروق خونی به وجود می آید.

۵- تپش قلب

نامنظم بودن ضربان قلب که به تپش قلب هم مشهور است، می تواند یکی دیگر از نشانه های کمبود آهن باشد. علت این مسأله پایین بودن سطح هموگلوبین است، چون قلب مجبور می شود برای رساندن اکسیژن به نقاط مختلف بدن بیشتر تلاش کند. این مسأله منجر به نامنظم شدن غیر طبیعی ضربان قلب می شود و یا احساس می کنید قلب تان به طور نامنظمی سریع می زند. در موارد شدید، این کمبود می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. اما این نشانه ها معمولاً دیرتر بروز می کنند و افرادی که دچار کمبود آهن هستند قبل از تپش قلب، علائم دیگری را تجربه می کنند.

۶- صدمه دیدن پوست و مو

بدن پوست و مو را جزء اندام های حیاتی نمی داند. به همین دلیل وقتی بدن دچار کمبود اکسیژن می شود، بخش هایی مثل اندام ها و بافت ها را در اولویت اکسیژن رسانی قرار می دهد که وظایف مهمی دارند. با کمبود آهن، پوست و مو خشک و شکننده می شوند. علت این مسأله کمبود پروتئینی به نام فریتین است چون این ماده برای پروسه ی ذخیره و رساندن تدریجی آهن به تمام نقاط بدن ضروری است. وقتی ذخایر آهن در بدن کم باشد، ریزش مو، به ویژه در زنان یائسه بیشتر می شود.

۷- متورم / دردناک شدن زبان و دهان

با یک نگاه به داخل دهان خود می توانیم سرنخ های زیادی از وضعیت سلامتی مان به دست آوریم. یکی از همین موارد، کمبود آهن است. برای مثال، اگر زبان متورم و ملتهب یا تغییر رنگ داده باشد، این مسأله یکی از علائم کمبود آهن است. ما در بدن خود، پروتئینی به نام میوگلوبین داریم که آهن و اکسیژن را در بافت ماهیچه ای زبان ذخیره می کند. پایین بودن سطح میوگلوبین می تواند باعث دردناک، متورم و صاف شدن زبان شود. همچنین کمبود آهن می تواند منجر به خشک شدن دهان و ایجاد شکاف های قرمز رنگ و دردناک در گوشه های دهان شود.

۸- شکنندگی ناخن ها

این نشانه چندان شایع نیست و در مراحل پیشرفته تر کم خونی رخ می دهد. به این بیماری ناخن قاشقی یا کویلونیشیا گفته می شود. ناخن قاشقی نوعی بیماری ناخن است که در اثر آن ناخن ها به شکلی غیر طبیعی نازک می شوند و قوس خود را از دست می دهند، تخت و یا حتی تو رفته می شوند. در مراحل اولیه، ممکن است ناخن ها شکننده شوند یا به راحتی بشکنند. این بیماری از میانه ی ناخن شروع شده و از آنجا ناخن فرو رفته و لبه های آن مثل یک قاشق گرد می شود.

۹- بی قراری پاها

کمبود آهن در خون می تواند منجر به افت دوپامین شود؛ ماده ای شیمیایی در مغز که برای آنکه بتوانیم حرکت کنیم ضروری است و می تواند باعث به وجود آمدن سندروم پاهای بی قرار شود. دوپامین مانند یک پیامرسان میان مغز و سیستم عصبی بدن عمل می کند تا به مغز کمک کند حرکت بدن را تنظیم و هماهنگ کند.

اگر سلول های عصبی صدمه ببینند، میزان دوپامین در مغز کاهش پیدا می کند که نتیجه ی آن گرفتگی های عضلانی و حرکات غیر ارادی بدن است. در پایان روز سطح دوپامین به طور طبیعی افت می کند و احتمالا به همین دلیل است که در اغلب مواقع نشانه های سندروم پای بی قرار، ابتدای شب و در طول آن شدت می گیرد.

۱۰- شکم درد و ادرار خونی

بیماری همولیز درون عروقی در نتیجه ی کمبود آهن به وجود می آید و در اثر آن گلبول های قرمز درون جریان خون تجزیه می شوند و آهنی که از آن ها خارج شده، از طریق ادرار دفع می شود. این بیماری گاهی در کسانی به وجود می آید که ورزش های سنگین به ویژه دو انجام می دهند و می تواند به عروق خونی کوچک پا صدمه بزند. به این حالت مارچ هماچوری گفته می شود.

نشانه های ثانویه ی کمبود آهن

این نشانه ها چندان شایع نیستند و می توانند ناشی از بیماری های دیگری هم باشند:

علائم كمبود اهن بدن

اگر تصور می کنید نشانه های کمبود آهن را دارید، به پزشک مراجعه کنید تا میزان آهن خون تان را با آزمایش تعیین کند. به خاطر داشته باشید که قبل از مصرف هر گونه مکملی باید با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید:

با نشانه های اصلی کمبود کلسیم در بدن آشنا شوید

با ۷ نشانه اصلی کمبود زینک در بدن آشنا شوید

با ۱۱ نشانه کمبود ویتامین سی در بدن آشنا شوید

نشانه های کمبود پروتئین در بدن را بشناسید

همه چیز درباره ویتامین D ؛ از منابع و نشانه های کمبود تا مکمل های آن

اگر همیشه هوس شیرینی می‌کنید احتمالا کمبود منیزیم دارید

نشانه های کمبود ویتامین در بدن که در صورت شما ظاهر خواهند شد

۱۳۹۵. تمامی حقوق برای وبسایت Rooziato (روزیاتو) محفوظ است.

العالم – گوناگون

اهمیت وجود مقدار کافی آهن در بدن به قدری هست که اگر آهن کافی داشته باشیم، احساس تندرستی و نشاط فوق العاده ای خواهیم داشت اما اگر دچار کمبود اون باشیم،  به شدت احساس ناسالم بودن و خستگی می کنیم. در اینجا پانزده علامت کمبود آهن رو که نشان می دهند که احتمال کمبود آهن در شما وجود دارد، معرفی می کنیم.

احساس خستگی

این مورد، رایج ترین علامت کمبود آهن هست. بسیاری از زنان به احساس خستگی، عادت کرده اند و اون رو یک امر عادی در زندگی خودشون می دانند و توجه نمی کنند که اگر این خستگی ناشی از کمبود آهن باشد بدین معنی است که اکسیژن کمتری به بافت های بدن شان می رسد و بدن انرژی کافی برای فعالیت و تمرکز بر روی کارها، نخواهد داشت. ضمن اینکه دچار ضعف و کج خلقی هم می شوند.

رنگ پریدگی

علائم كمبود اهن بدن

هموگلوبین موجود در خون باعث قرمز شدن خون می شود و در نتیجه رنگ چهره ما، صورتی و گلگون می شود. اگر مقدار هموگلوبین خون کم باشد، مستقیماً بر روی رنگ صورت تأثیر می گذارد. مهم نیست که رنگ چهره ما روشن باشد و یا تیره چون این موضوع بستگی به ژنتیک ما دارد اما اگر داخل لبها، لثه ها و داخل پلک چشم ها، از حالت طبیعی همیشگی خود کمرنگ تر باشند ممکن است که دچار کمبود آهن شده باشیم.

تنگی نفس

اگر مقدار اکسیژن بدن ما کم باشد، هر قدر هم نفس عمیق بکشیم باز هم احساس کمبود هوا می کنیم. اگر در زمان انجام کارهایی که قبلاً به راحتی انجام می دادیم، دچار تنگی نفس شویم (مثلاً در زمان بالا رفتن از تعداد کمی پله)، احتمال کمبود آهن در ما وجود دارد.

تپش قلب

در اثر کمبود آهن، قلب ما مجبور هست که بیشتر کار کند. در نتیجه کارکرد بیش از حد قلب، ضربان قلب نامنظم شده و به مرور قلب بزرگتر می شود و حتی می تواند به نارسایی قلب منجر شود. در ضمن اگر شخصی بیماری قلبی داشته باشد، بسیار مهم هست که حتماً از نظر کمبود آهن مورد بررسی قرار گیرد تا مشکلات قلبی او بدتر نشوند.

سندرم پای بی قرار

۱۵% از افرادی که از سندرم پای بی قرار رنج می برند، دچار کمبود آهن هستند. هر قدر هم که این کمبود بیشتر باشد، علائم این سندرم هم بیشتر می شود.

سردرد

بدن ما، اکسیژن رو قبل از هر چیز برای مغز ما می فرستد. اما گاهی در اثر کمبود آهن، اکسیژنی که به مغز می رسد، از حد طبیعی کمتر است. بنابراین، سرخرگ های مغز ورم می کنند و منجر به سردرد می شوند.

اشتیاق به خوردن خاک و یخ

اشتیاق برای خوردن مواد غیر خوراکی مثل یخ، خاک، کچ و کاغذ، می تواند از علائم کمبود آهن باشد.

اضطراب بدون دلیل

کمبود اکسیژن باعث افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک می شود (مثل اینکه پا رو روی پدال گاز ماشین، نگه داشته باشیم). همچنین، قلب هم مجبور هست که برای جبران بیشتر فعالیت کند. این عوامل دست به دست هم می دهند تا حتی در مواقعی که دلیلی برای اضطراب وجود ندارد، فرد احساس آشفتگی کند.

ریزش مو

کمبود آهن، به خصوص در مراحلی که به کم خونی منجر می شود، ما تکمبود آهن، به خصوص در مراحلی که به کم خونی منجر می شود، می تواند باعث ریزش مو شود. علت این هست که بدن وارد شرایط بحرانی می شود و ترجیح می دهد که اکسیژن رو به جای اینکه صرف نگه داشتن موها کند، برای اعمال مهم تر بدن مورد استفاده قرار دهد. البته ریزش روزانه ۱۰۰ تار مو، طبیعی هست.

رژیم گیاهخواری یا خام گیاهخواری

آهن موجود در مواد غذایی مختلف با هم فرق می کند. بدن ما آهن ” Heme ” رو که در گوشت قرمز، ماکیان و ماهی وجود دارد، ۲ تا ۳ برابر بهتر از آهن غیر Heme که در منابع گیاهی یافت می شود، جذب می کند. پس یک فرد گیاهخوار باید توجه داشته باشد که مقدار کافی آهن مصرف کند. مثلاً باید از سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند، غلات کامل و حبوباتی که سرشار از آهن هستند استفاده کند و منابع غذایی مملو از ویتامین C مثل فلفل دلمه، توت ها و بروکلی رو همراه مواد غذایی خود استفاده کند تا جذب آهن رو بالا ببرد.

کم کاری تیروئید

کمبود آهن باعث کندی تیروئید می شود و اثرات کاهنده بر روی متابولیسم دارد. معمولاً شش نفر از هر ده نفر که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند، از وجود این بیماری در خود بی اطلاعند. پس اگر احساس کردید که انرژی بدن تان کم هست، افزایش وزن بی مورد پیدا کرده اید یا حتی دمای بدن تان بدون دلیل خاصی، پایین هست، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

بارداری

جنین در بدن مادر به آهن نیاز دارد و به قول معروف، آهن بدن مادر رو می دزدد. در زمان وضع حمل هم مادر، مقدار زیادی خون و آهن رو از دست می دهد. اگر فرد، چند قلو باردار باشد یا فاصله بارداری های وی کم باشد یا مرتباً دچار حالت تهوع شود، ممکن هست که نیاز به آهن بیشتری داشته باشد.

غیر طبیعی بودن زبان

کمبود آهن باعث تخریب سطح زبان می شود و بسیاری از افرادی که کمبود آهن دارند از زخم، التهاب و نرمی غیر طبیعی سطح زبان، شکایت می کنند. علت این هست که کمبود آهن باعث کاهش مقدار میوگلوبین بدن می شود. میوگلوبین نوعی پروتئین هست که سلامت ماهیچه ها رو حفظ می کند و زبان هم در واقع یکی از ماهیچه های بدن می باشد.

ابتلا به سلیاک یا بیماری التهابی روده

اگر فردی به بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده (مثل بیماری کرون) مبتلا باشد، حتی اگر به مقدار کافی آهن از طریق رژیم غذایی خود مصرف کند باز هم نمی تواند انواعی از مواد مغذی (از جمله آهن) رو جذب بدن کند. پس اگر فردی به هر یک از بیماری های گوارشی مبتلا باشد باید حتماً تحت نظر پزشک قرار گیرد.

با همه اونچه که گفته شد، باید مواظب باشیم که از اون سوی بام هم نیفتیم و در مصرف آهن زیاده روی نکنیم چون می تواند به اندام های داخلی صدمه بزند و ممکن هست که خطر ابتلا به دیابت، سکته قلبی و سرطان رو (به خصوص در افراد مسن) افزایش بدهد.

وب‌سایت یکا