وقتی سر کودک ضربه می خورد
تحقیقات نشان می دهد آن هایی که در دوران کودکی شان آسیب های متوسط مغزی داشته اند، در آینده با مشکلاتی روبه رو می شوند. البته با گذشت زمان، میزان این آسیب ها به طور قابل توجهی کاهش یافته است
محققان در این بررسی ها متوجه شده اند افرادی که در کودکی خود، جراحات متوسطی در سر خود داشته اند، در کوتاه مدت دچار مشکلات اندکی در حافظه، قابلیت های تکلمی و توانایی های تمرکز شده اند. البته شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بچه های کوچکی که در هنگام آسیب دیدگی بین 2 تا 7 سال سن داشتند، مشکلات ماندگارتری در قدرت تکلمی خود داشته اند.
اما خبر خوب این است که طبق مطالعات انجام شده، بچه هایی که بر اثر این جراحات، قدرت تکلم و هوشیاری شان دچار مشکل شده؛ به مرور زمان مشکلات شان برطرف خواهد شد. در همین رابطه، دکتر سعید قزوینیان، متخصص مغز و اعصاب به سوالات زیر پاسخ می دهند:
علائم ضربه به سر نوزاد
آقای دکتر! آیا ضربه به سر همیشه باعث آسیب های مغزی می شود؟
خب، ضربه به سر، درجات مختلفی دارد؛ از یک ضربه خفیف تا متوسط و شدید. بر اساس شدت ضربه ای که به سر وارد می شود، صدمه به مغز، متفاوت است. نکته مهم این است که برخلاف آن چه عامه مردم فکر می کنند، بچه های زیر 5 سال به دلیل باز بودن ملاج شان و این که هنوز جمجمه شان شکل نگرفته، نسبت به بزرگ ترها در برابر ضربه به سر مقاوم تر هستند.
بسته به نوع و شدت ضربه، چه علایمی ممکن است ظاهر شود؟
معمولا آن چه در ضربه به سر می بینم یک اختلال هوشیاری گذرا است. اگر ضربه، خفیف یا متوسط باشد؛ کودک ممکن است یک بی هوشی گذرا پیدا کند و بعدش هم بهبود یابد. گاهی ممکن است این اختلال هوشیاری با تاخیر اتفاق بیفتد که این علامت در بزرگسالان هم وجود دارد. در این حالت، کودک یک اختلال هوشیاری پیدا می کند و بهبود می یابد و بعدش دوباره پس از نیم تا یک ساعت (تا زیر 24 ساعت) مجددا ممکن است دچار اختلال هوشیاری شود. بنابراین اگر فردی به سرش ضربه متوسط تا شدیدی وارد شد باید تا 24 ساعت تحت مراقبت باشد چون ممکن است در اثر ضربه دچار اغما یا اختلال در هوشیاری شود. علامت دیگر در بچه ها فراموشی است. کودک ممکن است پس از ضربه حوادث قبل از ضربه و حین ضربه را به یاد نیاورد که مدت زمان فراموشی پس از ضربه می تواند معیاری برای ارزیابی شدت ضربه باشد. بنابراین والدین باید از کودک خود سوال کنند که آیا به یاد دارد بعد از این که به سرش ضربه خورد چه اتفاقی افتاده است. البته این در صورتی است که کودک قادر به حرف زدن باشد.
علامت دیگر، سردرد است. کودک ممکن است پس از ضربه، سردرد داشته باشد. اگر ضربه متوسط باشد ممکن است یک ورم مغز گذرا همراه با یک خواب آلودگی ایجاد کند. خواب آلودگی علامت مهمی است و حتما باید به آن توجه کرد.
علامت دیگر در بچه ها ممکن است تشنج باشد که والدین را بسیار نگران می کند. برخلاف آن چه اغلب فکر می کنند، تشنج های فوری پس از ضربه حتی تا یک هفته پس از ضربه نیز بدخیم نیستند و مشکلی ایجاد نمی کنند اما اگر کودک پس از یک تا سه ماه که از ضربه به سرش گذشت، دچار تشنج شد، ممکن است این تشنج او به صرع تبدیل شود؛ در حالی که تشنج فوری و تشنج یک هفته اول نگرانی ندارد و معمولا تکرار هم نمی شود.
دو علامت دیگر در بچه ها اوتوره و رینوره است؛ یعنی مایع آبی زرد رنگ که همان مایع مغزی نخاعی است از گوش یا بینی بچه خارج می شود که نشانه شکستگی قاعده جمجمه و خطرناک است. کودکانی که شکستگی قاعده جمجمه دارند، دو علامت مهم دارند؛ یکی این که دور چشم های شان مثل راکون، کبود می شود. دیگر این که یک خون مردگی در پشت گوش شان ظاهر می شود. این دو علامت، نشان دهنده شکستگی قاعده جمجمه است که بسیار مهم هستند اما جاری شدن خون از بینی که اتفاقا مادرها خیلی از آن می ترسند، علامت بدی نیست. پس از سردرد، تهوع و استفراغ، گاهی اوقات ممکن است چنانچه ضربه به طور خفیف به پشت سر خورده باشد یک کوری گذرا و اگر ضربه به جلوی سر خورده باشد چهار اندام به طور گذرا دچار فلج شود.
علامت مهم دیگر فرورفتگی جمجمه است که مادر می تواند آن را با دست لمس کند. این فرورفتگی می تواند نشانه شکستگی جمجمه و فشار روی قشر مغز باشد که خود می تواند مشکلاتی را برای کودک ایجاد کند.
اگر هیچ یک از علایم فوق را نداشته باشند، نیاز به پیگیری ندارند؛ اما گاهی ممکن است به علل شخص، کودکان پس از ضربه دچار سیاهی رفتن چشم ها شده و بیفتند. برای همین، بهتر است پس از ضربه، کودکان کمی استراحت کنند تا این حالت پیش نیاید؛ زیرا همین افتادن ناگهانی ممکن است به سر آسیب زده و به ضربه شدید مغزی منجر شود. توصیه می کنم کودکی که به سرش ضربه خورده تا 24 ساعت ورزش سنگینی انجام ندهد و استراحت داشته باشد.
ببینید؛ گاهی اوقات، ضربات مغزی می تواند فیزیولوژی مغز را دچار اختلال کند. چیزی که ما در عکس رادیوگرافی، ام آر‌آی و سی تی اسکن از جمجمه نمی بینیم. گاهی اوقات یک تکان مغزی سبب می شود یک سری از سلول های مغز صدمه ببینند که ممکن است با ابزارهای تشخیصی هم قابل تشخیص نباشند بنابراین ضربه به سر می تواند تا سال های بعد کودک را دچار اختلالات رفتاری و عملکردی کند. این کودکان معمولاً در رقابت های ذهنی مانند سرعت پردازش مغز، قدرت حافظه و حل مشکلات از هم سن و سال های خود اندکی عقب می افتند.
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
ضربه به سر و اقدامات تشخیصی
نخاع و آسیب های نخاعی
طب اورژانس چیست؟
بی خوابی و کاهش سلول های مغزی
1 اقدام برای حفظ سلامت مغز
باورهای غلط درباره مغز(1) و (2)
تولید سلول‌های جدید در مغز
1 عامل مهم تخریب مغز
چگونه اطلاعات در مغز ذخیره می شود؟
بخش تغذیه و سلامت تبیان
صدمات مربوط به سر می توانند از آن چیزی که هستند بدتر یا ضرر رسان تر شوند. پس دوره ی مربوط به صدمات مارادنبال کنید تا اینکه دفعه ی بعدی که کودکتان به خودش آسیب زد، بدانید که چه کاری انجام دهید.
من دو قدم عقب تر از دختر 3 ساله ام، جیلین بودم، هنگامی که پاهایش از پله هایی جلویی ساختمان لغزید و باعث شد در عرض چند ثانیه روی پیاده روی سیمانی روبروی خانه افتاد و یک زخم زننده به اندازه ی یک تخم مرغ شروع به شکل گرفتن کرد و خون از خراش بالای چشمش جاری شد. نتیجه ی این اتفاق یک چشم زیبا و درخشان در کنار یک زخم کریه و یک برآمدگی زشت روی صورت بود که برای هفته ها باقی ماند؛ اما دکتر به خوبی پیش بینی کرد که: جیلیان، همانند بچه هایی که این طور اتفاقات را تجربه می کنند، به زودی خوب خواهد شد.
اگر این طور به نظر می رسد که کودک شما همواره در حال جست وخیز کردن است، احتمالاً حق با شماست. بر اساس اطلاعات مرکز کنترل و پیش گیری بیماری ها افتادن یکی از دلایل اصلی آسیب های غیر جدی در بچه ها در تمامی سنین و علت شماره ی 1 آسیب های مربوط به سر در کودکان زیر 9 سال است. کودکان زیر 4 سال یکی از قربانیان اصلی آسیب های مربوط به سر هستند و ورزشکاران جوان در فعال در سطوح عادی ورزشی، صدماتی در درجات متفاوتی از خفیف تا شدید می گیرند. تابه حال مشخص نشده است احتمال آسیب دیدن یک کودک که به سرش ضربه ای وارد می شود، چقدر است، چرا که متخصصان در مورد تعریف آسیب در کودکان با یکدیگر توافقی ندارند.
کارول دمتئو، استادیار کاردرمانی بالینی در دانشکده ی علوم توان بخشی در دانشگاه مک مستر، در همیلتون انتاریو بیان می کند، افراد تصور می کنند که آسیب به معنای متورم شدن سر است و فرض را بر این می گیرند که اتفاق خاصی نخواهد افتاد. درواقع، آسیب های مربوط سر یک نوع آسیب مغزی به شمار می آیند که البته ضرورتاً بدین معنا نیست که آسیب های دائمی وجود خواهد داشت.
علائم ضربه به سر نوزاد
دمتئو توصیه می کند: «حتی اگر این آسیب دیدگی خفیف است، حواستان به کودکتان باشید و از کودکتان به دقت مراقبت کنید». به این دلیل که این احتمال وجود دارد که کودک شما یک روزی دچار آسیب شود، ما از متخصصان درخواست کردیم که چیزهایی را که شما باید در این مواقع بدانید را با ما در میان بگذارند.
آسیب
چگونه صدمات سر اتفاق می افتند
کودکان کم سن و سال با احتمال بیشتری به سرشان آسیب می رسانند که علت های آن از این قرارند که: آن ها درون وام حمام لیز می خورند و در هنگامی که در حال فراگرفتن راه رفتن هستند، کمتر روی حرکت پاهایشان کنترل دارند. همچنین در این وضعیت آن ها در حال شناسایی محدودیت هایشان نیز هستند. تریسیا هونئا از ایساوای واشنگتن به تازگی به این واقعیت واقف شده است. آتیکوس، پسر 5 ساله ی او، در شهربازی دیزنی لند در کالیفرنیا علی رغم هشدار مادرش از نرده ها آویزان شده بود. هونا توضیح می دهد که: «پس از مدتی او تعادلش را از دست داد». «او با لیز خورن از روی یکی از سنگ های دکور این شهربازی به سرش آسیب رساند و خون همه جا را فراگرفت».
اتفاقات مربوط به آسیب های سر کودکان در لحظه اتفاق می افتند. آن ها از میز در حال جابجایی آویزان می شوند، در پله ها دراز می کشند، در زمین بازی به یکدیگر برخورد می کنند چرا که متوجه نیستند، کجا می روند، یا از روی دوچرخه یا ماشین های شارژی مسابقه ای (که آکادمی پزشکی کودکان آمریکا توصیه می کند که تا زمانی که سن کودکان به 16 سالگی نرسیده است، نباید سوار این ماشین ها شوند) به زمین می افتند.
امروزه، پزشکان به صورت روزافزون نگران پدیده ای تحت عنوان سندرم اثرات ثانویه هستند. تحقیقات نشان می دهد که اگر کودکی قبل از ترمیم زخم اولیه صورت خود، دوباره به سرش آسیب برساند، آسیب دوم می تواند اثرات ماندگارتری داشته باشد. حتی در موارد نادری این آسیب ثانویه می تواند کشنده باشد.
به دنبال چه چیزی باشید
به محض اینکه حادثه اتفاق می افتد تا چند هفته ی بعدی آن، باید نسبت به مواردی همچون صحبت های غیرعادی، دید غیرعادی، تار یا دوگانه، دشواری در حفظ تعادل یا راه رفتن، استفراغ، سردرد یا مردمک چشم بزرگ تر از اندازه ی معمولی یا غیرمتقارن حساسیت داشته باشید. از کودکتان بپرسید که آیا او حالت تهوع یا استفراغ، دشواری در تشخیص بو یا شنیدن صدا دارد.
برای کودکانی که هنوز راه نمی روند یا صحبت نمی کنند، علائم خطرناک شامل این موارد می شود، تورم در قسمت صاف جلو و پشت جمجمه ی سر، استفراغ، بی حالی، مشکل در غذا خوردن و گریه ی ممتد. زخم های مربوط به سر حتی می توانند روی جمجمه تورفتگی ایجاد کنند. اگر شما متوجه هر یک از این علائم شدید به پزشک کودکان خود خبر بدهید. اوینشن موهان، مدیر اجرایی جراحی اعصاب کودکان در بیمارستان کودکان ماریا فاری در مرکز پزشکی وستچستر در والهالای نیویورک در این موارد توصیه می کند که کودک مستقیماً به اتاق اورژانس منتقل شود.
این کاری است که والدین اتیکوس هونا انجام دادند. یک بار در بیمارستان محلی، آن ها تلاش کردند که کودک پنج ساله را هشیار نگه دارند. اگر آن ها به او اجازه می داند که به خواب برود، پزشکان نمی توانستند بگویند که آیا او به خواب رفته یا هشیاری خود را ازدست داده است. درنهایت پزشکان محل زخم را بخیه زدند و نتیجه گرفتند که او دچار آسیب مغزی نشده چراکه هشیاری خود را از دست نداده و فقط خسته بوده است. خوشبختانه، ورم روی سر او نشانه ای از یک عارضه ی جدی نبوده است. دکتر موهان توضیح می دهد که رگ های خونی زیادی در صورت و جمجمه ی سر وجود دارند و به همین دلیل است که خونریزی های سر شدید هستند.
بعد از تشخیص چه اتفاقی می افتد
تشخیص
آنتونی بیلوسکی، یک متخصص اطفال در بور کلین نیویورک می گوید: در هنگامی که یک ورم روی سر کودکان وجود دارد، اولین چیزی که پزشکان به دنبال آن هستند یافتن، نشانه های ضربه است. او می افزاید: «این بیشترین نوع آسیب سراست که ما در کودکان می بینیم».
حتی خفیف ترین اشکال جراحت می تواند منجر به خستگی و سردردهای تکراری شود که در طول روزهای بعد از آسیب زیر ادامه می یابد. آسیب های جدی تر منجر به مسائل رفتاری و مربوط به خواب می شود که می تواند بر روی تمرکز کودکان روی تکالیف مدرسه شان تأثیرگذار باشد. به همین دلیل پزشک پس از پرسیدن از اینکه آیا کودک پس از آسیب دیدگی گیج شده یا بر روی زمین افتاده است، به کنترل موارد عصب شناختی همچون بینایی، شنوایی، واکنش ها و تعادل بدن می پردازد.
اگر تاریخچه ی کودک یا آزمایشات، پزشک را نسبت به آسیب های جدی تر مشکوک کند، ممکن است وی درخواست سی تی اسکن یا بررسی یک نوع کمتر شایع آسیب های مغزی را بدهد که در آن خون بین سطح مغز و پوشش بیرونی آن قرار می گیرد (یک نوع نادر از آسیب های مغزی، هماتوم اپیدورال دارد که در آن خون بین جمجمه و روی قشای مغزی قرار می گیرد. این نوع آسیب مغزی دلیل درگذشت ناتاشا ریچاردسون بازیگر در سال 29 که هنگام اسکی به سرش آسیب رسید. ریچاردسون در ابتدا حالش خوب بود اما تا هنگامی که اسکن مربوط به هماتوم را از وی گرفتند، او درگذشت). اگر سی تی اسکن هرگونه خون ریزی داخلی را در سر نشان دهد، پزشکان به منظور کاهش فشار دست به عمل خواهند زد. اگرچه هماتوم ها می توانند کشنده باشند، برای یک جراح مغز آموزش دیده درمان این آسیب دیدگی آسان است- این دلیل است که شما باید بلافاصله کودکتان را بررسی کنید.
زندگی پس از یک حادثه
دمتئو می گوید: کودکانی که از آسیب های مربوط به سر رنج می برند در ابتدا باید از هرگونه فعالیتی که از مغزشان کار می کشد، اجتناب کنند، حتی بازی های کامپیوتری و ویدئویی. پس آن ها باید در خانه بمانند و به مدرسه نروند. آن ها همچنین باید از غلت زدن، ورزش کردن و حتی وسایل تفریحی پارک ها اجتناب کنند. بعد از چند روز آن ها باید برای یک بررسی دوباره به منظور کنترل باقی ماندن اثرات جانبی به پزشک مراجعه کنند (در یک مطالعه ای که به وسیله ی دمتئو انجام شده است، بیش از 7 درصد کودکانی که مطالعه شدند، هنوز در حال تجربه ی نشانه هایی بودند که به آسیب های 6 ماه قبل مربوط می شد). متخصص اطفال کودک شما ممکن است از معلمان و مربیان کودکتان بخواهد که در این مسیر سهم بیشتری داشته باشند. «ما واقعاً می خواهیم بدانیم که آیا واقعاً کودک شما به شرایط قبل از جراحتش بازگشته باشد». «این به عنوان نشان گری از این است که آیا ما می توانیم پرونده ی کودک را ببندیم و به او اجازه ی برگشت به فعالیت های عادی اش را بدیهم».
تعداد آسیب های مربوط به ورزش در حال افزایش است. مطالعه ی جدیدی در طب اطفال نشان می دهد که کودکان 8-13 ساله ی مراجعه کننده ی به بخش اورژانس بیمارستان ها در طی 1 سال گذشته دو برابر- از 38 کود در سال 1997 تا 78 در سال 27 می شود. به منظور تأکید بر اهمیت این آسیب ها سی دی سی یک کمپین بزرگ را برای آگاهی بخشی به مربیان راه انداخته است. هدف این کمپین این است که مربیان فرابگیرند علائم آسیب را شناسایی کنند و نسبت به کودکانی که مشکوک به آسیب مغزی هستند، چه واکنشی نشان بدهند، یکی از این واکنش ها این است که آن ها را از بازی حذف کنند (حتی دنیای فوتبال حرفه ای این آسیب ها را شناسایی کرده است- در دسامبر 29 لیگ ملی فوتبال سیاست جدیدی را اعلام کرد که ازجمله ی این ها است که یک روز بعد از مشاهده ی علائم آسیب حق بازی کردن ندارند).
هوشمندانه ترین روش های مراقبت
همه ی ما می دانیم که علی رغم همه ی سخت کوشی ها، ما نمی توانیم هرلحظه مراقب کودکانمان باشیم؛ اما می توانیم از راهبردهای امنیت پایه ای استفاده کنیم. ازجمله ی این راهبردها این است که در هنگامی که کودکمان از دوچرخه، اسکوتر، اسکیت چرخ دار، اسکی روی یخ، اسکیت روی صفحه استفاده می کند به او اصرار کنیم که کلاه ایمنی به سر کند. از کودکانی که به تازگی شروع به راه رفتن یا خزیدن کردن به دقت مراقبت کنید و نسبت به گذاشتن حفاظ در اطراف پله ها هوشیار باشید. در حمام تشک های مراقبت نصب کنید و روی پنجره ها محافظ نصب کنید.
اگر کودکتان در حال افتادن است، سعی کنید احساسات خود را مدیریت کنید. این به معنای تمایز میان یک بهبود سریع و مسئله ی مزمن است. به جزئیات آسیب دیدگی کودکتان توجه کنید چراکه باید این جزئیات را با پزشکتان در میان بگذارید؛ و اگر او نیاز داشت که به بیمارستان رجوع کند، شما می توانید به پزشک بخش اورژانس این موارد را اطلاع دهید، مقدار ارتفاعی که او ازآنجا پرت شده است، نحوه ی بروز حادثه و دیگر جزئیات حیاتی که به پزشک کمک می کند تصمیمات درمانی مناسبی را اتخاذ کند.
آیا آن یک آسیب مغزی است؟
والتر جی مولوفسکی، رئیس بخش اعصاب کودکان در مرکز پزشکی بث در شهر نیویورک می گوید: «به محض اینکه حادثه اتفاق افتاد به دنبال علائم زیر باشید و در طی هفته های پیش رو مراقبت آن ها باشید».
کودکان
تورم در بخش صاف سر (قسمت صاف مربوط به جلو و پشت جمجمه ی سر)
استفراغ
بی حالی و رخوت
سخت غذا خوردن
گریه ی طولانی مدت
کودکان بیش تز از یک سال
استفراغ و حالت تهوع
دید مبهم و دوتایی
حساسیت به نور و صدا
علائم ضربه به سر نوزاد
سردرد
کندی در عملکرد و بی خوابی
مردمک چشمی که بیش ازاندازه ی معمولی بزرگ یا تقارن است
مشکلات مربوط به تمرکز یا حافظه
گیجی
از دست دادن هشیاری
سرگیجه و مشکلات مربوط به تعادل
مشکلات مربوط به چشایی یا بویایی
قدرت شنوایی
همه ی محتواهای این وب سایت، از جمله ی نظرات پزشکی و سایر اطاعات مربوط به سلامت، صرفاً برای اهداف آموزشی است و نباید به عنوان طرح خاص درمانی یا تشخیصی برای وضعیت افراد به کاربرده شود. استفاده از این سایت و اطلاعاتی که در این سایت منتشر می شود به این معنای ایجاد یک رابطه ی پزشک و بیمار نیست. همیشه در ارتباط با مشکلات یا سؤالات مربوط به سلامتی خودتان و دیگران به دنبال توصیه های مستقیم پزشک خودتان باشید.
کد QR را با گوشی خود اسکن کنید، و یا از طریق دکمه «نصب اپلیکیشن» ، آن را مستقیم نصب کنید.
کاربر محترم،
با توجه به محدودیت اعمال شده توسط شرکت اپل، به سامانه www.ninisanj.com مراجعه و از تمامی خدمات موجود در اپلیکیشن موبایل بهره‌مند شوید.
برای نصب نسخه جدید اپلیکیشن، ابتدا نسخه قدیم آن را از روی دستگاه خود پاک کرده و سپس مراحل زیر را انجام دهید :
۱) از طریق Browser گوشی یا تبلت وارد سایت شوید
۲) از قسمت فوتر سایت (قسمت پایین صفحه سایت) یا منوی اصلی، نسخه iOS اپلیکیشن را انتخاب کنید
۳) گزینه Install رو انتخاب کنید
۴) وارد بره سیب‌اپ خواهید شد و بقیه مراحل نصب از آنجا دنبال کنید تا بره به طور کامل نصب شود
۵) حالا می‌توانید وارد اپلیکیشن شده و از آن استفاده کنید
توجه داشته باشید دسترسی به این خدمات، تنها توسط اعضای سامانه ninisanj میسر می‌باشد.
جهت استفاده از خدمات سازمانی این سامانه برای مؤسسه/مدرسه خود، لطفاً با مدیریت تماس حاصل فرمایید.
در اینصورت می‌توانید صفحات سایت ninisanj را بصورت سفارشی، و با لوگو و پنل سازمانی خود مدیریت کنید.9