بهتر زندگی کردن یاد گرفتنی است – مرجع مقالات آموزشی و فیلم آموزشی برای موفقیت و پیشرفت
کبد در بسیاری از واکنشهای بدن مانند تولید پروتئین، انعقاد خون، سوختوساز کلسترول، گلوکز (قندها) و آهن نقش مهمی دارد. انواع مختلفی از بیماری های کبد وجود دارد. کبد چرب، هپاتیت و سیروز کبد نمونههایی از بیماری های کبد هستند. همچنین مصرف بیشازحد برخی داروها مانند استامینوفن و داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن مانند ویکودین و استاتینها میتواند موجب بروز اختلالات کبد شود. با این مطلب همراه شوید تا بیماری های کبد را بهتر بشناسید و از بروز آنها جلوگیری کنید.علائم بیماری کبدی روی پوست
کبد بزرگترین اندام جامد بدن است. علاوه بر این، کبد یک غده نیز محسوب میشود، زیرا در تولید و ترشح صفرا نقش دارد. کبد در قسمت بالایی حفرهی شکمی و در سمت راست واقع شده و قفسهی سینه از آن محافظت میکند. کبد از دو لوب عمده تشکیل شده که هرکدام آنها خود از لوبولهای ریزتری ساخته شدهاند. سلولهای کبد دو منبع مختلف برای تأمین خون دارند. یکی شریان کبدی که خون سرشار از اکسیژن را از قلب میآورد و دیگری سیاهرگ دروازهای (ورید باب) که خون و مواد مغذی را از دستگاه گوارش و طحال به سلولهای کبد میرساند.
معمولا سیاهرگها خون را از بدن به قلب برمیگردانند. ولی سیاهرگ دروازهای خون را پیش از ورود به گردش خون عمومی از دستگاه گوارشی به کبد میآورد تا پردازش و تصفیه شود. بدینترتیب سیاهرگ دروازهای بهطور مؤثری پروتئینها و مواد شیمیایی را به سلولهای کبد میرساند. سپس سلولهای کبد به کمک آنها میتوانند پروتئین، کلسترول و گلیکوژن موردنیاز بدن را بسازند.
به هرگونه اختلال در عملکرد کبد، بیماری کبد گفته میشود. کبد مسئول اَعمال حیاتی در بدن است. بیماری و اختلال در عملکرد کبد آسیب چشمگیری به بدن وارد میکند.
بیماری های کبد تعریفی کلی از تمام مشکلات بالقوهای هستند که موجب ناتوانی کبد از انجام درست وظایفش میشود. معمولا بیماری باید بیش از ۷۵٪ یا سهچهارم بافت کبد را تحتتأثیر قرار دهد تا وظایف کبد بهدرستی انجام نشوند.
یکی از وظایف کبد تولید صفرا است. صفرا مایعی است که محتوی آب، مواد شیمیایی، اسیدهای صفراوی و سایر مواد بوده و از کلسترولِ ذخیرهشده در کبد ساخته میشود. صفرا در کیسهی صفرا ذخیره شده و با ورود غذا به دوازدهه (نخستین و کوتاهترین بخش از رودهی باریک)، به آنجا ترشح میشود تا به هضم غذا کمک کند.
کبد تنها اندام بدن است که میتواند بهراحتی سلولهای آسیبدیدهاش را جایگزین کند. اما اگر تعداد سلولهای آسیبدیدهی کبد از حدی فراتر برود، کبد نمیتواند آنها را جایگزین کنید و درنتیجه قادر نخواهد بود وظایفش را بهخوبی انجام دهد. میتوان کبد را به کارخانهای در بدن تشبیه کرد که وظایف زیر را برعهده دارد:
«سیروز» تعریفی برای آسیب و ضایعهی دائمی کبد است. در سیروز سلولهای طبیعی کبد دچار آسیب میشود و قادر نیستند وظایفشان را بهخوبی انجام دهند.
نارسایی حاد کبد میتواند برگشتپذیر یا برگشتناپذیر باشد. به این معنا که در برخی مواقع با درمان علت نارسایی، کبد میتواند دوباره وظایف خود را بهطور طبیعی انجام دهد.
کبد به اَشکال مختلفی دچار آسیب میشود که عبارتاند از:
سوءمصرف الکل شایعترین علت بیماری های کبد در آمریکای شمالی است. الکل برای سلولهای کبد سمی است و میتواند باعث التهاب کبد و هپاتیت الکلی شود. در اثر مصرف شدید الکل چربی در سلولهای کبد تجمع مییابد و مانع از انجام وظایف کبد میشود.
سیروز از مراحل پیشرفتهی بیماری های کبد است. التهاب و آسیب به بافت کبد، باعث ناتوانی کبد در انجام وظایفش میشود. کبد تنها زمانی از کار میافتد که میزان چشمگیری از سلولهای آن آسیب ببینند.
ممکن است سلولهای کبد در اثر مصرف برخی داروها بهطور موقت یا دائم دچار التهاب و آسیبدیدگی شوند. مصرف بیشازحد (اوردوز) برخی داروها به کبد آسیب میزند. البته مصرف برخی داروها حتی بر اساس مقادیر تجویزشده نیز میتواند به کبد آسیب بزند.
مصرف زیاد استامینوفن میتواند موجب نارسایی کبد شود. به همین دلیل روی برخی داروهای بدون نسخهی محتوی استامینوفن برچسب هشدار وجود دارد. همچنین برخی داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن مانند ویکودین باید در روز به تعداد محدودی مصرف شوند. مبتلایان به بیماریهای کبد یا سوءمصرف الکل باید مقدار کمتری از این داروها در روز مصرف کنند. حتی شاید مصرف هرگونه داروی استامینوفن برای این افراد ممنوع باشد.
استاتینها بهطور گستردهای برای کاهش کلسترول خون تجویز میشوند. مصرف این داروها حتی براساس مقادیر تجویزشده نیز میتواند موجب التهاب کبد شود. این التهاب با آزمایش خون و اندازهگیری آنزیمهای کبدی قابلتشخیص است. معمولا توقف مصرف این داروها، موجب بهبود کبد و عملکرد طبیعی آن میشود.
نیاسین داروی دیگری است که برای کاهش کلسترول خون مصرف میشود. التهاب کبد ناشی از نیاسین به مقدار مصرف بستگی دارد. مصرف داروهایی مانند نیاسین میتواند موجب پیشرفت بیماری های کبد شود. مطالعات جدید نشان میدهند تأثیر نیاسین در کاهش کلسترول خون کمتری از چیزی است که در گذشته تصور میشد. بنابراین بهتر است بیمارانی که از نیاسین استفاده میکنند، به پزشک مراجعه و درصورت لزوم از سایر گزینههای درمان استفاده کنند.
داروهای متعدد دیگری وجود دارند که میتوانند باعث التهاب کبد شوند. البته اثرات آنها با توقف مصرف از بین میرود. نیتروفورانتوئین، آموکسیسیلین، کلاوولانیک اسید، تتراسایکلین و ایزوسیانید از آنتی بیوتیک هایی هستند که ممکن است باعث التهاب کبد شوند.
متوتروکسات دارویی است که برای درمان اختلالات خودایمنی و سرطان ها بهکار میرود. این دارو عوارض جانبی گستردهای دارد که التهاب کبد و سیروز از آن دستهاند.
دی سولیفرام دارویی است که برای درمان وابستگی به الکل استفاده میشود. این دارو نیز میتواند موجب التهاب کبد شود.
برخی درمانهای گیاهی و مقدار اضافی برخی داروها میتواند باعث هپاتیت، سیروز و نارسایی کبد شوند. ویتامین A، کاوا، افدرا و کامفری نمونههایی از این گیاهان و ویتامینها هستند. همچنین بسیاری از قارچها برای کبد سمیاند. مصرف بسیاری از قارچهای وحشی موجود در طبیعت میتواند کُشنده باشد.
هپاتیت بهمعنای التهاب بافت کبد است و در طی آن سلولهای کبد در اثر عفونت، دچار التهاب میشوند.
هپاتیت A یک عفونت ویروسی است که عمدتا از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده، انتقال مییابد. هپاتیت A موجب التهاب حاد کبد شده، ولی معمولا خودبهخود برطرف میشود. واکسن هپاتیت A میتواند از عفونتهای ناشی از آن جلوگیری کند. شستن دستها مخصوصا قبل از آمادهسازی غذا بهترین روش برای جلوگیری از انتقال هپاتیت A است. این امر برای افرادی که در رستورانها و شرکتهای صنایع غذایی کار میکنند، اهمیت ویژهای دارد.
هپاتیت B از طریق تماس با مایعات آلودهی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطهی جنسی بدون محافظت) منتقل شده و موجب عفونت حاد میشود. هپاتیت B میتواند پیشرفت کند و باعث التهاب مزمن (هپاتیت مزمن) و در نتیجه موجب بروز سیروز و سرطان کبد شود. واکسن هپاتیت B میتواند از عفونتهای ناشی از آن جلوگیری کند.
هپاتیت C موجب بروز هپاتیت مزمن میشود. ممکن است این ویروس هیچ علائمی در فرد ایجاد نکند. هپاتیت C از طریق تماس با مایعات آلودهی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطهی جنسی بدون محافظت) منتقل میشود. هپاتیت C مزمن میتواند موجب بروز سیروز و سرطان کبد شود. در حال حاضر هیچ واکسنی برای این بیماری ساخته نشده است. توصیه میشود همهی افراد متولد سالهای ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۵ برای بررسی ابتلا به هپاتیت C آزمایش بدهند. هپاتیت C بهکمک داروهای جدید درمان میشود.
هپاتیت D ناشی از ویروسی است که برای زندهماندن به عفونت همزمانِ هپاتیت B نیاز دارد. هپاتیت D از طریق تماس با مایعات آلودهی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطهی جنسی بدون محافظت) منتقل میشود.
هپاتیت E یک عفونت ویروسی است که عمدتا از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده، منتقل میشود.
علاوه بر ویروسهای بالا، برخی ویروسهای دیگر نیز میتوانند باعث عفونت و التهاب کبد شوند. ویروس اپشتین بار (عامل بیماری مونونوکلئوز عفونی)، آدنوویروسها و سیتومگالوویروسها میتوانند باعث عفونت و التهاب کبد شوند.
عفونتهای غیرویروسی مانند توکسوپلاسموز و تب منقوط کوههای راکی از سایر علل التهاب کبد هستند. البته این موارد چندان شایع نیستند.
بیماری کبد چرب غیرالکلی وضعیتی است که در آن تجمع چربی باعث التهاب کبد و کاهش تدریجی عملکرد آن میشود.
هموکروماتوز (زیادی آهن) یک اختلال سوختوسازی است که باعث ذخیرهی بیشازحد آهن در بدن میشود. مقدار اضافی آهن ممکن است در بافت کبد، پانکراس و قلب تجمع کند و باعث التهاب، سیروز، سرطان و نارسایی کبد شود. هماکروماتوز یک اختلال ارثی است.
بیماری ویلسون یک اختلال ارثی دیگر است که بر توانایی بدن بر سوختوساز مناسب مس تأثیر میگذارد. بیماری ویلسون میتواند موجب سیروز و نارسایی کبد شود.
در سندروم ژیلبرت در سوختوساز طبیعی بیلیروبین (یکی از رنگدانههای صفراوی) در کبد اختلالاتی رخ میدهد. این بیماری شایع بوده و ۷٪ جمعیت آمریکای شمالی را تحتتأثیر قرار میدهد. این بیماری هیچ علائمی ندارد و معمولا بهطور تصادفی با افزایش سطح بیلیروبین در آزمایش خون تشخیص داده میشود. سندروم ژیلبرت یک بیماری خوشخیم بوده که معمولا به هیچ درمانی نیاز ندارد.
سرطانهای کبد به دو دستهی سرطان اولیهی کبد و سرطان ثانویهی کبد تقسیم میشوند. سرطان اولیهی کبد سرطانی است که منشأ و شروع آن از ساختمان و سلولهای کبد است. کارسینوم هپاتوسلولار و کُلانژیوکارسینوما دو نمونه از سرطانهای اولیهی کبد هستند.علائم بیماری کبدی روی پوست
سرطان ثانویهی کبد آن دسته از سرطانهایی هستند که از اندام دیگری آغاز شده و سپس معمولا از طریق گردش خون به کبد گسترش مییابند. سرطانهایی که گسترش آنها به کبد رایجتر است، عبارتاند از: سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان معده و پانکراس. سرطان خون و نیز سرطان لنفوم هاجکین نیز از سرطانهایی هستند که میتوانند کبد را تحتتأثیر قرار دهند.
نشانگان باد-کیاری یک بیماری است که باعث تشکیل لختههای خون در سیاهرگ دروازهایِ کبد میشود و نمیگذارد خون کبد را ترک کند. این امر موجب افزایش فشار خون در عروق خونیِ کبد بهخصوص سیاهرگ دروازهای میشود. نتیجهی این امر مرگ سلولهای کبدی و سیروز و نارسایی کبد است. پلیسیتمی (افزایش غیرطبیعی شمار گلبولهای قرمز)، بیماری التهابی روده، کم خونی داسیشکل و بارداری از علل بروز نشانگان باد-کیاری هستند.
نارسایی قلب وضعیتی است که در آن قلب قادر به پمپاژ مناسب خون نیست و جریان خون کافی به اعضای بدن نمیرسد. این امر نیز میتواند باعث ورم و التهاب کبد شود.
در حالت عادی صفرای تولیدشده در کبد به کیسهی صفرا منتقل شده و در نهایت برای هضم غذا به روده میرود. انسداد جریان صفرا در کبد میتواند باعث التهاب کبد شود. شایعترین علت بروز این پدیده سنگ های کیسه صفرا هستند که مجرای تخلیهی صفرا از کبد را مسدود میکنند.
اختلال در بازشدن دریچهی ورود صفرا به رودهی باریک (اسفنکتر اودی) نیز میتواند باعث اختلال در جریان صفرا شود. اسفنکتر اودی مانند یک دریچه عمل میکند و اجازه میدهد صفرا از مجرای صفراوی وارد رودهی باریک شود.
سیروز صفراوی اولیه و کُلانژیت اسکلروزیس اولیه میتوانند باعث زخمهای پیشروندهای در مجرای صفرا شده و آنها را تنگتر کنند. نتیجهی این امر کاهش جریان صفرا از کبد است. این امر با آسیب به ساختمان کبد، میتواند باعث نارسایی کبد شود.
از جایی که عملکرد کبد بر بسیاری از اندامهای بدن تأثیر میگذارد، بیماریها و نارساییهای کبد میتواند موجب بروز عوارض زیر شود:
نشانههای معمول بیماری های کبد عبارتاند از:
همچنین خستگی، ضعف و کاهش وزن نیز از نشانههای احتمالی بیماری های کبد هستند.
بیماری های کبد انواع مختلفی دارند. معمولا نشانههای اختصاصی هر بیماری پس از رسیدن به مراحل پیشرفته و بروز نارسایی کبد بروز میکند. نمونههایی از نشانههای اختصاصی برخی بیماری های کبد عبارتاند از:
افرادی که سنگ کیسهی صفرا دارند، پس از صرف یک غذای چرب در قسمت بالا و فوقانی شکم دچار درد و استفراغ میشوند. اگر کیسهی صفرا عفونت کند، احتمال بروز تب هم وجود دارد.
نشانگان ژیلبرت هیچ نشانهای ندارد و معمولا بهطور تصادفی با آزمایش خون و بالابودن سطح بیلیروبین کشف میشود.
نشانههای مبتلایان به سیروز با کاهش عملکرد کبد بدتر میشود. برخی نشانهها مستقیما ناشی از ناتوانی کبد در تجزیهی ضایعات است. برخی نشانههای دیگر ناشی از ناتوانی کبد در ساخت پروتئینهایی است که برای انجام اَعمال بدن، انعقاد خون، ویژگیهای جنسی ثانویه و عملکرد مغز ضروریاند. نشانههای سیروز کبدی عبارتاند از:
بیماری کبد با بررسی سابقهی فرد و انجام آزمایشهای فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده میشود. توضیح نشانهها و عادات زندگی توسط بیمار میتواند به پزشک در تشخیص علت بیماری و تجویز آزمایشهای مناسب کمک کند.
گاهی بررسی سابقهی بیمار دشوار است؛ مخصوصا در افرادی که سابقهی سوءمصرف الکل داشتهاند. زیرا این افراد معمولا مقدار مصرفی الکلشان را کمتر از مقدار واقعی اعلام میکنند و باید یک نفر از اعضای خانواده همراه آنها بیاید تا اطلاعات درست را به پزشک منتقل کند.
بیماریهای کبد میتوانند بر کل دستگاههای بدن مانند قلب، ریهها، شکم، پوست، مغز، عملکرد شناختی و سایر بخشهای دستگاه عصبی تأثیر بگذارند. معمولا معاینهی فیزیکی شامل معاینهی کل بدن فرد است.
آزمایش خون در ارزیابی التهاب کبد و عملکرد آن مؤثر است. معمولا شاخصهای زیر در آزمایش خون بررسی میشوند:
ممکن است موارد زیر نیز در آزمایش خون بررسی شود:
ممکن است برای بررسی بیماریهای کبد و اندامهای مجاور از روشهای مختلف تصویربرداری استفاده شود. این روشهای تصویربرداری عبارتاند از:
ممکن است برای تأیید تشخیص پزشک، بافتبرداری (بیوپسی) از کبد انجام بگیرد. به این منظور پس از بیحسی موضعی، پزشک یک سوزن بلندِ نازک را به دیوارهی سینه و محل کبد فرو میبرد تا بخش کوچکی از بافت کبد را برای بررسی در زیر میکروسکوپ بردارد.
هر بیماری کبد شرایط درمانی خاص خودش را دارد. بهعنوان مثال باید در فرد مبتلا به هپاتیت A مایعات بدن تأمین شود تا در این زمان دستگاه دفاعی بدن با عفونت مبارزه کرده و آن را نابود کند.
شاید مبتلایان به سنگ صفرا مجبور به انجام عمل جراحی و برداشتن کیسهی صفرا شوند.
سایر بیماریهای کبد معمولا به مراقبت پزشکی درازمدت نیاز دارند تا پیامدهای ناشی از بیماری به حداقل برسد.
در بیماران مبتلا به سیروز و بیماریهای پیشرفتهی کبد، باید برای کنترل جذب پروتئین داروهایی مصرف شود. کبد مبتلایان به سیروز نمیتواند ضایعات سوختوساز پروتئین را تجزیه کند. درنتیجه سطح آمونیاک خون بالا میرود و خطر بروز انسفالوپاتی کبدی (بیحالی، گیجی و کما) افزایش مییابد. در این افراد رژیم غذایی کمسدیم و قرصهای ادرارآور برای به حداقل رساندن احتباس (جمعشدن) آب توصیه میشود.
در بیماران مبتلا به آبآوردگی شکم شاید گاهی مایعات اضافی را به کمک یک سوزن یا سرنگ از بدن خارج کنند (پاراسنتز). پزشک پس از استفاده از بیحسی موضعی، سوزنی را به شکم فرد فرو میبرد و مقدار اضافی مایعات را خارج میکند. مایعاتی که در شکم تجمع یافتهاند، ممکن است خودبهخود دچار عفونت شوند. بنابراین استفاده از روش پاراسنتز نوعی آزمایش برای تشخیص عفونت نیز محسوب میشود.
همچنین ممکن است برای درمان پُرفشاری سیاهرگ دروازهای، عمل جراحی انجام شود تا خطر خونریزی کاهش یابد.
پیوند کبد آخرین گزینه بوده و برای بیمارانی است که کبدشان از کار افتاده است.
بهجز سنگ کیسهی صفرا، برخی عفونتهای ویروسی مانند هپاتیت A و C و مونونوکلئوز عفونی، بیماریهای کبد درمان نمیشوند و باید آنها را مدیریت کرد.
بیماری کبد میتواند پیشرفت کند و به سیروز یا نارسایی کبد تبدیل شود. افزایش خطر خونریزی و عفونت، سوتغذیه، کاهش وزن و کاهش عملکرد شناختی از عوارض مرتبط با بیماری های کبد هستند. همچنین برخی بیماری های کبد موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان میشوند.
عاقبت مبتلایان به بیماری های کبد به علت بروز بیماری بستگی دارد.
البته جالب است بدانید در بیماران مبتلا به سیروز ممکن است بین آسیب مشاهدهشده در بافتبرداری کبد و پیشرفت بیماری ارتباط کمی وجود داشته باشد. ممکن است علائم بیمار هرگز بدتر نشود و فرد زندگی طبیعی داشته باشد یا برعکس؛ آسیبهای ظاهرا جزئی بهسرعت گسترش یابند و فرد را با مشکلات جدی مواجه کنند.
((a){ c{try{ a(‘.single-container .post’).(‘class’)..(‘ ‘).reduce((f,g){ <g.indexOf('category-')
سلامتی ارزشمندترین دارایی انسان است
9تومان
.(”)[]
.(”)
.type ‘text/’
”
.src + ‘?v’ . + ” + ” + ”
.(”)[]
.(”)
.type ‘text/’
‘/’
.src + ‘?v’ . + ” + ” + ”
.(“”)[]
.(“”)
.type “text/”
.
.src “”
خواص خوراکی ها
۵ چربی سوز طبیعی برای افزایش متابولیسم و
قهوه گانودرما؛ با خواص و عوارض جانبی آن آشنا شوید
قارچ گانودرما چیست و چه خواصی دارد؟
خواص گزنه؛ ۱۶ خاصیت گیاه گزنه که سرشار از ویتامین D است
صبحانه پروتئینی؛ ۱۵ پیشنهاد فوقالعاده
چطور بازخوردهای مؤثرتری ارائه دهیم؟
داروهای فشار خون بالا و روشهایی برای کنترل آن
علائم کمبود مس در بدن؛ منابع مس و عوارض مصرف بیش از حد آن
معرفی کتاب مانیفست یک فمنیست در پانزده پیشنهاد
خنده دارترین جوایز نوبل در سال ۲۰۱۸ برای دستاوردهای علمی مضحک
مرگبارترین بیماری های دنیا که قربانیان زیادی میگیرند
بهترین شهرهای کانادا برای مهاجرت کداماند؟
بهترین برد گیم های دنیا؛ ۳۰ بازی جذاب برای تقویت هوش و ذهن
ایمن ترین خودروها در دنیا را بشناسید
9