علائم بیماری مجاری صفراوی

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

به گزارش گروه علمی ایرنا از مرکز تحقیقات گوارش و کبد، دانشگاه علوم پزشکی تهران، کبد بزرگ ترین عضو (ارگان) بدن است که حدود 1 تا 1.5 کیلوگرم وزن دارد.محل این عضو در قسمت راست و بالای شکم و زیر دنده ها است.
عملکرد کبد در بدن شکستن داروها، کمک به تصفیه سموم، کمک به هضم و جذب مواد غذایی و سوخت وساز بدن و کمک به روند انعقاد خون است.صفرا نیز در کبد ساخته می شود و توسط مجاری کبدی کوچک و بزرگ انتقال و در کیسه صفرا ذخیره می شود.
کبد بخش های مختلفی دارد،قسمت اعظم آن از سلول های کبدی تشکیل شده است. مجاری صفراوی کوچک و بزرگ،سلول های ایمنی و عروق خونی نیز سازنده این عضو هستند. کیسه صفرا نیز متصل به کبد است التهاب و بیماری می تواند در بخش یا بخش هایی از کبد دیده شود.

***کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC) چیست
کلانژیت به معنی التهاب مجاری صفراوی است. در کلانژیت اسکلروزان اولیه مجاری صفراوی کوچک و بزرگ داخل و خارج کبدی دچار التهاب و تخریب می شوند. این بیماری در ابتدا روند کندی دارد و بیماری مزمن کبدی به شمار می رود.
در این بیماری تنگی و اتساع (گشادشدن) مجاری صفراوی به تناوب دیده می شود. تجمع صفرا در کبد می تواند به سلول های کبدی آسیب برساند و این بیماران از دیگران در معرض عفونت های مجاری صفراوی قرار می گیرند.
این بیماری نیز در گروه بیماری های خود ایمنی کبد قرار دارد به این معنی که سیستم ایمنی بیمار باعث التهاب در مجاری صفراوی می شود.

***چه کسانی در معرض این بیماری قرار دارند
این بیماری در 2.3 درصد در مردان، به ویژه در مردان جوان دیده می شود؛ اما زنان و بچه ها نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. درگیری روده بزرگ و گاهی روده باریک به صورت زخم های یکپارچه در روده بزرگ یا زخم های منفرد در روده باریک که به بیماری التهابی روده یده می شود به همراه این بیماری مشاهده شده است.
کولیت اولسروز یا کولیت زخمی یعنی درگیری روده بزرگ شایع تر است. گاهی در بیماران در ابتدا بیماری روده ای و سپس تشخیص بیماری کلانژیت اسکلروزان اولیه داده می شود. یعنی این دو بیماری می توانند همراه یکدیگر دیده شوند.
***علائم و نشانه
از نشانه های شایع آن خارش، خستگی، گاهی درد یا احساس سنگینی روی ناحیه کبد و در موارد پیشرفته زردی (یرقان) هستند. بیماری روده ای به صورت اسهال با یا بدون خون گاهی با درد شکم خود را نشان می دهد. در برخی موارد این بیماری بدون علامت است و در طی بررسی معمول آزمایشات کبدی (چکاپ کبد) و بررسی روده ای یافت می شود.
کلانژیت اسکلروزان اولیه مسری نبوده و به دیگران منتقل نمی شود برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B بیماران می توانند در صورت صلاحدید پزشک معالج از واکسن هپاتیت B استفاده کنند تا کبد به علت ابتلا به این بیماری بار بیشتری را تحمل نکند. باید بدانیم که واکسن هپاتیت B بی ضرر و بدون خطر است و عامل بیماری هم نیست.
***کلانژیت اسکلروزان
در این بیماران آزمایشات خون که گاهی در چند مرحله انجام می شود، سونوگرافی و MRI(ام آر آی) مجاری صفراوی به MRCP نقش اساسی در تشخیص دارند.
بیوپسی کبد نیز می تواند کمک کننده باشد و برخلاف تصور عموم، در صورت اقدامات لازم قبل و بعد از بیوپسی در اکثریت موارد بدون عارضه مهمی قابل انجام است. برای تشخیص بیماری روده ای به کولونوسکوپی (آندوسکوپی روده بزرگ) و گاها عکس برداری رنگی از روده باریک (ترانزیت روده باریک) یا روش های دیگر بررسی روده باریک موردنیاز است. در سیر بیماری و در طی سالیان درمان برای کنترل وضعیت بیماری کبدی و روده ای تکرار آزمایشات و کولونوسکوپی می تواند کمک شایان توجهی می کند.
***درمان
کنترل این بیماران با UDCA (اورسوبیل) با میزان متوسط انجام می شود. در بیمارانی که بیماری التهابی روده دارند داروهای ضدالتهاب روده کاربرد دارند و درمان هر دو بیماری در این بیماران به طور همزمان اهمیت دارد. گاهی برای درمان خارش داروهای ضد خارش معمول نیز تجویز می شود که به عنوان درمان کمکی هستند.
کلسیم نیز در مواردی که پوکی استخوان زودرس مطرح است به بیماران توصیه می شود. این بیماران با درمان صحیح می توانند روند بیماری را کند و از عوارض آن تا مدت ها مصون بمانند. دیده شده است که بیماران در مراحل اولیه بیماری چند سال پس از تشخیص، سیر آرام بیماری را طی می کنند.
مکمل های ویتامینی در صورت نیاز با تجویز پزشک در سلامت بیمار کاربرد دارند. غالب این بیماران به تداوم چندین ساله و مادام العمر درمان برای سلامت خود نیاز دارند.
درمان بیماری روده ای نیز در صورت لزوم باید انجام شود. گاهی بیماران درروند درمان به اقدامات درمانی از طریق نوع خاصی از آندوسکوپی مجاری صفراوی به ERCP جهت رفع تنگی ها نیاز دارند و برای مهار عفونت در مجاری صفراوی به تناوب از آنتی بیوتیک نیز بهره می برند.
***رژیم کنترل این بیماران
اکثر بیماران رژیم غذایی خاصی ندارند ولی گاهی بیمارانی هستند که با غذاهای خاصی تشدید خارش پیدا می کنند که توصیه به کاهش مصرف آن غذاها می شود. در بیمارانی که بیماری التهابی روده دارند تا مدت کوتاهی محدودیت غذایی و شیر پیشنهاد می شود.
گاهی بیماران تمایل به استفاده از داروهای گیاهی جهت کنترل خارش یا بیماری کبدی نشان می دهند، باید به این نکته توجه کنیم که داروهای ناشناخته با میزان مصرف زیاد به ویژه اگر دچار آلودگی قارچی شوند، خودشان می توانند به کبد آسیب وارد کنند.
در موارد شدید بیماری و در بیماران سیروتیک (نارسایی شدید کار کبد) که بخش اعظم کبد کار خود را انجام نمی دهد، محدودیت مصرف نمک و گاهی آب توصیه می شود. مصرف الکل در تمام انواع هپاتیت ها، اثرات زیانباری بر سیر بیماری دارد.
***سیروز
در صورت پیشرفت بیماری های التهابی کبد و مجاری صفراوی، بیمار به سیروز مبتلا می شود. سیروز به معنی نارسایی کار کبد است که در مراحل نهایی پیوند کبد پیشنهاد می شود. در سیروز ساختمان سلول های کبدی تغییراتی پیدا می کنند که کبد وظایف خود را به درستی انجام نمی دهد. در این دسته از بیماران زردی (یرقان) به صورت مداوم دیده می شود.
در این مرحله بیماران به مراقبت های بیشتری نیاز دارند اما به نظر می رسد بیمارانی که مرتب دارو مصرف می کنند روند پیوند کبد به تأخیر می افتد یا اصلاً به آن نیازی نخواهد بود.
علمی **1354**144

علمی آموزشی

بیماری

مرکز تقیقات

ارتباط با سردبیر newsroom@irna.ir

علائم بیماری مجاری صفراوی

تماس بی واسطه با مسئولین

بالای صفحه

خبر گزاری جمهوری اسلامی       پست الکترونیک : irna@irna.ir

© کلیه حقوق این سایت متعلق به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.

همه ما توجه ویژه ای به قلب، مغز و حتی پوست خود داریم. چراکه همه می دانیم اینها عضوهای اصلی و مهمی از بدن هستند و بیماری آنها تهدید کننده زندگی ما خواهد بود. اما در مورد دیگر اندام های مبهم بدن چه؟ مثلا کیسه صفرا، درباره آن چه می دانید؟

علائم بیماری مجاری صفراوی

در اینجا می خواهیم علائم و نشانه های مشکلات و ناراحتی های کیسه صفرا را با هم بررسی کنیم، اما ابتدا آن را بهتر می شناسیم و با کارهایی که برای ما انجام می دهد آشنا می شویم.

کیسه صفرا چه کار می کند؟

کیسه صفرا، کیسه ای کوچک است که صفرای تولیدشده در کبد در آن نگهداری می شود. این کیسه در زیر کبد قرار گرفته و در پاسخ به غذایی که ما می خوریم، مخصوصا غذاهای پر چرب، مقداری صفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچک می ریزد (تصویر بالا) و نقش بسیار مهمی در هضم و جذب چربی های غذایی بر عهده دارد.

به طور معمول، کیسه صفرا اندامی کوچک و بی آزار است که باعث ناراحتی و بیماری خاصی در فرد نمی شود، مگر زمانی که مشکل خاصی آزادسازی صفرا از آن را کاهش دهد و یا مجاری را مسدود کند. عوامل متعددی وجود دارند که می توانند منجر به ایجاد این مشکلات کیسه صفرا شوند.

از جمله عواملی که باعث بروز این مشکلات در کیسه صفرا می شوند:

1- سنگ صفرا

این وضعیت به شرایطی اطلاق می شود که سنگ های کوچک و یا گاهی یک سنگ بزرگ در داخل کیسه صفرا ایجاد شود.

در برخی موارد سنگ صفرا منجر به دردی شدید در فرد می شود، اما حدود 9 درصد مبتلایان به سنگ صفراوی هیچ گونه علامتی ندارند.

در برخی موارد، سنگ صفراوی برای بیش از 1 سال با فرد می ماند و هیچ علامتی ایجاد نمی کند.

2- کولیک صفراوی

کولیک صفراوی به شرایط جدی تری اطلاق می شود که سنگ صفرا در مجرای صفراوی ایجاد یک انسداد می کند. دراین حالت کیسه صفرا برای از میان برداشتن این انسداد شدیدا منقبض می شود و فرد احساس دردی شدید خواهد داشت. این انقباضات شدید و دردهای همراه با کولیک صفراوی معمولا یک تا دو ساعت طول می کشد. اما از آنجایی که حمله ای و برگشت پذیر هستند تا زمانی که فرد به فکر درمان بیفتد، همچنان با فرد می مانند.

3- التهاب کیسه صفرا

التهاب کیسه صفرا می تواند در اثر وجود سنگ های صفراوی، مصرف الکل، عفونت ها و حتی تومور هایی که باعث ترشح بیش از حد صفرا می شوند ایجاد شود. اما باز هم شایع ترین علت ایجاد آن سنگ های صفراوی خواهد بود. التهاب کیسه صفرا می تواند دوره ی چند هفته ای داشته باشد. تب در این بیماری شایع نیست.

در 2 درصد از موارد ممکن است، کیسه صفرای ملتهب توسط باکتری های عفونی مورد حمله قرار بگیرد و عفونی شود. گاهی نیز پیش می آید که کیسه صفرا پاره شود که در این شرایط فورا توسط عمل جراحی خارج می شود.

فراموش نکنید حملات مکرر درد در این بیماری مراجعه به پزشک را ضروری خواهد کرد، مخصوصا زمانی که این دردها با تب نیز همراه باشد.

و اما علائم بیماری های کیسه صفرا

در اینجا می خواهیم به شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های کیسه صفرا بپردازیم. اگرچه علائم و نشانه های اختصاصی هر یک از بیماری ها برده با دیگری متفاوت اند، اما به طور کلی علائمی وجود دارد که مواجهه با آنها، نشانگر وجود یک مشکل و ناهنجاری در کیسه صفرا می باشد.

شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های کیسه صفرا از قرار زیر اند:

– درد شدید در ناحیه شکم

– دردی که به شانه راست می زند و گاهی کمر را نیز درگیر می کند.

– دردی که بعد از خوردن غذا تشدید می شود، مخصوصا اگر غذایی چرب مصرف شده باشد.

– دردی که تیز و کرامپی است.

– دردی که با یک نفس عمیق تشدید می شود.

– درد در ناحیه قفسه سینه

علائم بیماری مجاری صفراوی

– سوزش سر دل، سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده

– احساس پری در شکم

– تهوع، استفراغ و تب

– لرز

– احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در قسمت راست فوقانی شکم

– زردی (پوست و چشم ها)

– تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع (مخصوصا به رنگ روشن تر و خاکستری)

برخی از مشکلات کیسه صفرا مانند سنگ های صفراوی ریز که مجرای صفراوی را مسدود نمی کنند، معمولا هیچ علامت و ناراحتی را ایجاد نمی کنند.

این نوع سنگ ها معمولا هنگاه عکسبرداری با اشعه ایکس برای یک بیماری دیگر و یا انجام عمل جراحی در ناحیه شکم و به طور اتفاقی تشخیص داده می شوند.

الهه گودرزی

بخش سلامت تبیان

مطالب مرتبط:

وقتی سنگ در کیسه صفرا پیدا می‌شود

درآوردن کیسه صفرا ضرری ندارد؟

سیروز صفراوی اولیه چیست؟

سنگی در صفرا

علائم و علل سنگ های صفراوی

عوارض سنگ های صفراوی

تشخیص و درمان سنگ های صفراوی

رژیم غذائی درسنگ های کیسه صفرا(1) و (2)

بالا آمدن صفرا تا گلو

برگشت صفرا تا گلو چه عوارضی دارد؟

 درمان برگشت صفرا به گلو

بلوار کشاورز، خیابان قدس، خیابان ایتالیا، پلاک ۴۹، طبقه هفتم، مجله دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تلفکس  ۳-۴۲۹۱۰۷۰۲

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران می باشد.

طراحی و بره نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 219 All Rights Reserved | Tehran University Medical Journal TUMS Publications

علائم بیماری مجاری صفراوی

1