كودكان ، شب ادراري ، خشونت و حسادت
شب ادراری در کودکان
مقدمه
در صورتی که کودکی بطور مکرر حداقل 2 بار در هفته و به مدت حداقل 3 ماه پیاپی بدون استفاده از داروهای ادرارآور و یا بدون داشتن بیماریهای زمینهای مانند دیابت و صرع و بیماریهای سیستم اعصاب بستر خود را خیس کند، و سن کودک بالای 5 سال باشد، میتوان او را به عنوان کودک دچار شب ادراری مورد بررسی قرار داد. بطور کلی شب ادراری در 10 تا 15 درصد کودکان حدود 6 ساله موجود است اما هر چه سـن بالاتـر میرود تعدادی از کودکان خودبخود بهبودی پیدا میکنند.
بطوری که در سن 10 سالگی حدود 5 درصد از کودکان و در 15 سالگی تنها 1 درصد کودکان شب ادراری دارند. باید توجه داشت که شب ادراری در پسرها 2 تا 3 برابر دخترهاست. شب ادراری کودکان مشکلی است که برای کودکان و خانواده آنها از زمانهای دور موجود بوده است. شرح خیس کردن کودکان در نوشتههای 1550 سال قبل از میلاد هم دیده میشود.
راه های جلوگیری از شب ادراری
روند تکامل عصبی و حس کردن ادرار
در سن شیرخوارگی ادرار کردن طفل کاملا رفلکسی و بیاختیار است. در این سن ، پر شدن مثانه باعث تحریک گیرندههایی در جدار مثانه میشود و هر چه مثانه پرتر باشد این تحریکات بیشتر میشود تا اینکه رفلکسی از طریق این گیرندهها و نخاع ایجاد شود و منجر به انقباض مثانه و تخلیه آن گردد. با بزرگتر شدن کودک و تکامل مراکز عصبی ، به نظر میرسد که در سن 1 تا 2 سالگی کودک میتواند پر شدن مثانه خود را درک کند و تدریجا این توانایی را بدست میآورد که مدت کمی تخلیه مثانه را به تعویق بیاندازد در سالهای دوم تا سوم عمر ، با تکامل مراکز عصبی ، مغز کنترل بیشتری روی اعمـال مثانه پیدا میکند.
در نتیجه طفل قادر میشود که مدت بیشتری ادرار را در مثانه نگاه دارد. معمولا تا سه سالگی اکثر اطفال به خوبی قادرند ادرارشان را در روز کنترل کنند اما توانایی کنترل ادرار در شب ، اکثرا دیرتر حاصل میشود. در سن 4 تا 5 سالگی مراکز عصبی مغز قادرند انقباضات مثانه را در خواب هم کنترل کنند به علاوه تا این سن ظرفیت مثانه کودک هم زیاد شده و میتواند حجم بیشتری ادرار را نگاهداری کند. البته این روند تکامل در جوامع گوناگون سرعت یکسانی ندارد. در یک جامعه هم در طبقات مختلف میتواند متفاوت باشد و حتی در دخترها معمولا این کنترل زودتر از پسر بچهها بوجود میآید.
علل شب ادراری
در بیش از 80 درصد از موارد ، کودک مبتلا به شب ادراری هیچ بیماری و یا عیب و نقص عضوی و بدنی ندارد و در کمتر از 20 درصد موارد ممکن است بیماریهایی مانند: دیابـت ، عفونت ادراری ، بیماریهای مادرزادی کلیه ، نوعی کمخونی و عیوب نخاع و بیماریهای سیستم اعصاب ، علت شب ادراری باشد. خیس کردن در هنگام خواب اتفاق میافتد و کودک شما هیچگونه دخالتی در آن ندارد لذا تنبیه و تحقیر طفل در نزد خودتان یا دیگران و یا مسخره کردن وی ، نه تنها هیچگونه تاثیری در بهبودی آن ندارد بلکه با ایجاد فشار روحی وضع کودک را به مراتب بدتر میکند.
ثابت شده است عوامل ارثی و سوابق والدین نیز در بروز شب ادراری موثر است. اما باید توجه داشت همانطور که زمان راه افتادن و حرف زدن بچهها با همدیگر متفاوت است، روند بالارفتن ظرفیت مثانه و زمان قدرت کنترل مثانه نیز در کودکان ممکن است باهم متفاوت باشد. مسائل روحی و عاطفی از مهمترین علل شب ادراری هستند. این مورد بخصوص در نزد کودکانی دیده میشود که قبلا کنترل ادرار داشتهاند اما اکنون دچار شب ادراری شدهاند. از جمله عوامل روحی که میتواند سبب شب ادراری گردد میتوان از موارد زیر نام برد:
تولد یک نوزاد در خانواده که موجب میشود توجه پدر و مادر به نوزاد معطوف گردد و به کودک بزرگتر کمتر مورد توجه قرار گیرد.
جدایی پدر و مادر ، اختلافات و کشمکشهای درون خانواده ، جابجایی خانواده ، مسافرت یا فوت یکی از والدین ، تحقیر و تنبیه بیش از حد بزرگترها نسبت به کودک ، ایجــاد ترس و هیجــان و اضطــراب شدید در کودک با شنیدن و یا دیدن مناظر ، فیلمها و یا بازیهای ترسناک کامپیوتری.
از دیگر عوامل بسیار مهم در شب ادراری که به تازگی و در سالهای اخیر بسیار اهمیت پیدا کرده است، آلرژی و حساسیت کودک به غذاها و بخصوص شیر گاو است. لذا باید دقیقا توجه داشت که در چه شبهایی و با مصرف چه مواد و یا غذاهایی این شب ادراری تشدید میشود تا از مصرف آنها پرهیز گردد. قبلا تصور میشد که کودکان مبتلا به شب ادراری خواب عمیقتری دارند و یا شب ادراری ناشی از اختلال در خواب و بیدار شدن کودک است. اما به تازگی نشان داده شده است که بین خواب کودکان مبتلا به شب ادراری و سایر کودکان تفاوتی وجود ندارد و خیس کردن در هر مرحله از خواب (چه در مرحله خواب عمیق و چه در مراحل خواب سطحی) ممکن است اتفاق بیافتد.
درمان
از بین بردن تمامی فاکتورها و مسائل عاطفی و روحی که منجر به اضطراب و مشکلات عصبی در کودک میشود.
استفاده از تشکچههای زنگدار که در صورت تماس با اولین قطره ادرار زنگ آن به صدا درمیآید و موجب بیداری کودک میشود. استفاده از این دستگاه باعث میشود که ظرف چند هفته یک رفلکس شرطی در کودک ایجاد شود بطوری که حتی پرشدن مثانه نیز میتواند بتدریج باعث بیدار شدن کودک گردد.
در روز باید مایعات زیادی استفاده گردد و به کودک آموزش داد تا حتیالامکان در طول روز ادرارکردن را به تاخیر اندازد تا حجم مثانه بیشتر شده و در طول شب دیرتر پر گردد، بدیهی است ار غروب آفتاب به بعد لازم است مصرف مایعات و غذاها و میوههای آبدار به حداقل برسد و کودک حتما قبل از خوابیدن ادرار کند.
تشویق طفل هم در انجام این تمرینات و رعایت دقیق درمانهای دارویی و غیردارویی بسیار مؤثر است. حتی میتوان کودک را به ازای هر چند شب که خیس نمیکند تشویق نمود و در صورت عدم خیس کردن برای مدت طولانی برای وی جایزهای نیز خرید.
درمانهای دارویی که از جمله آنها ایمیپیرامین است. ایمیپیرامین دارویی است که در درمان تعدادی از ناراحتیهای روحی و افسردگی بکار میرود لذا ممکن است شما از مصرف آن اکراه داشته باشید. اما باید توجه داشته باشید تاثیر این دارو جدا از خاصیت ضد افسردگی آن است و از طریق تاثیر بر اعصاب مثانه عمل میکند. لذا میتوانید بدون دغدغه آنرا مصرف نمایید چرا که این دارو عوارضی برای کودک شما ندارد.
در 25 تا 40 درصد کودکان به دنبال مصرف این دارو بهبودی حاصل میشود اما از آنجائی که پس از قطع دارو ممکن است شب ادراری مجددا عود نماید، لازم است این دارو حداقل برای سه ماه مصرف شود و قطع آن نیز تدریجی باشد. از داروهای دیگر میتوان از قرص اکسیبوتینین نام برد که در موارد خاصی میتواند مفید باشد.
درمانهای روانپزشکی بیشتر در مورد کودکانی بکار میرود که از مسائل روحی و روانی زیادی رنج میبرند.
اگر چه شب ادراری سبب ناراحتی خانواده و خود کودک میگردد اما خوشبختانه در اکثر بچهها بهبودپذیر است و حتی بدون درمان نیز این عارضه ممکن است برطرف گردد. اما از آنجائی که شب ادراری ممکن است علامت بسیاری از بیماریهای مهم و جدی در کودک باشد، درمانهای توصیه شده برای کودک خود را هیچگاه جهت دیگران تجویز نکنید چون برای اثبات وجود و یا عدم وجود این بیماریها ، بررسی و معاینه کودکان مبتلا به شب ادراری توسط پزشک حاذق ضروری است.
چرا کودکان به شب ادراری مبتلا میشوند
آرامش دادن به کودک، دعوا نکردن با او، آموزش دادن به کودک برای کنترل ادرار در پیشگیری از شب ادراری کودکان بسیار موثر است.
دکتر مریم رحیمی، روان شناس بالینی در خصوص شب ادراری کودکان گفت: شب ادراری نوعی اختلال رفتاری است که در کودکان پسر در مقایسه با دخترهاشایعتراست. علل ایجاد کننده شب ادراری ناشناختهاند، اما عوامل متعددی با این عارضه ارتباط دارند:
حجم مثانه ، عفونت ، کمبود هورمون ضد ادرار ، تاخیر در رشد ونمو ، خواب بسیار عمیق ، رژیم غذایی ، سابقه خانوادگی ، علل روانی و عاطفی
وی درخصوص درمان شب ادراری کودکان ادامه داد: راههای متفاوتی برای جلوگیری از شب ادراری کودکان وجود دارد.
نوشیدنی مایعات را قبل از خواب کودک محدود کنید: بعد از شام ، نوشیدن حداکثر یک لیوان آب کافی است.
کودک را پیش از خواب به توالت بفرستید،اگر مثانهاش پر نیست،مجبورش نکنید که آن را خالی کند، این کار باعث میشود که رختخوابش را خیس کند، زیرا در کار مثانه اختلال به وجود میآورد.
شبها چراغ توالت را روشن بگذارید، گاهترس از تاریکی باعث می شود که کودک رختخوابش را ترک نکند.
محدود سازی مصرف مایعات در طول روز هیچ کمکی به بهبود شب ادراری نمیکند، محدودسازی مایعات باید حداکثر دو الی سه ساعت قبل از خواب کودک باشد.
وی افزود: همچنین آرامش دادن به کودک ،دعوا نکردن کودک در صورت شب ادراری، آموزش به کودک برای کنترل ادرار خود و تعیین جایزه برای کودک در صورت عدم شب ادراری در پیشگیری از شب ادراری کودکان بسیار موثر است.
این روانشناس اظهار داشت: تجویز دارو برای درمان این اختلال رفتاری معمولا کوتاه مدت و باتوجه به سن و وزن کودک است و باید تحت نظر روانپزشک انجام شود.
وی افزود: البته با توجه به امکان عود بیماری پس از قطع دارو بهتر است که بااستفاده از روشهای غیر دارویی همچون آرامش دادن و تعیین جایزه، درمان صورت گیرد و افزایش سطح آگاهی والدین و معلمان و اصلاح الگوهای محیطی حاکم بر دنیای روانی کودک نیز از شیوههای مهم پیشگیری از بروز این اختلال رفتاری در کودک است.
شب ادراري كودكان؟ تا 8 سالگي نگران نباشيد
معمولا پدر و مادر بچههايي كه شبها جايشان را خيس ميكنند، ناراحتند و نگران. ناراحت از اينكه هر روز بايد ملحفه و پتوي خيس شده را بشويند و نگران از اينكه مبادا اين مشكل فرزندشان حل نشود! معمولا هم به دليل دوم براي درمان فرزندشان به پزشك مراجعه ميكنند و در بسياري از موارد پزشك دارويي تجويز ميكند كه معمولا براي بيماريهاي رواني مورد استفاده قرار ميگيرد. تازه اين والدين بعد از گرفتن اين داروها كه روي اعصاب تاثير دارند،دوباره نگران ميشوند كه مبادا اين قرصها روي اعصاب و شخصيت فرزندشان تاثيرات منفي بگذارد! اما به تازگي دانشمندان انجمن اطفال كانادا در آخرين دستورالعمل خود در اين زمينه خيال همه را راحت كردهاند و ميگويند تا وقتي كه خود بچه از خيس كردن جايش نگران نشده است، بگذاريد به كارش ادامه دهد
يكي به نفع بچهها
بر اساس آخرين دستورالعمل انجمن اطفال كانادا در مورد كنترل شبادراري كودكان،بيشتر كودكاني كه شبادراري دارند وقتي بزرگتر شدند،اين عادت خود را ترك ميكنند و درمان فقط وقتي لازم است كه شبادراري خود كودك را ناراحت كند. تا پيش از اين متخصصان اطفال بر اساس دستورالعملهاي قبلي تمام كودكاني را كه شبها جاي خود را خيس ميكردند،با دارو يا زنگهاي اخطار و… تحت درمان قرار ميدادند. دانشمندان كانادايي عليرغم آنچه كه تاكنون تصور ميشد، معتقدند، شبادراري كودكان ميتواند به دليل خواب بسيار سنگين كودكان اتفاق بيفتد. پيش از اين دانشمندان ميگفتند كه بيشتر موارد شبادراري در اثر مشكلات و استرسهاي رواني، عدم تكامل رواني و ذهني در اين زمينه و يا عدم تكامل عصبي، عضلاني اسفنگترهاي ادراري كودكان رخ ميدهد. در حالي كه كتب پزشكي و دستورالعملهاي قبلي، شبادراري بعد از 5 سالگي را غيرطبيعي دانسته و شيوع آنرا در كودكان 5 ساله كم ميدانستند، دستورالعمل انجمن اطفال كانادا، شيوع شبادراري را در كودكان 5 ساله 01 تا 51 درصد و در كودكان 8 ساله درحد 6 تا 8 درصد عنوان و توصيه ميكند اگر اين مسئله بعد از 8 سالگي ادامه يافت بايد نگران جنبههاي رواني آن بود.
لطفا سخت نگيريد!
راه های جلوگیری از شب ادراری
دستورالعمل جديد، موثرترين روشدرماني شبادراري را عنوان ميكند. البته پيش از اين هم دانشمندان به موثر بودن اين روش پي برده بودند ولي پزشكان بنا به توصيه كتب پزشكي اين روش را براي زماني نگه ميدارند كه شبادراري كودك با دارو بهبود نيابد. والديني كه دوست دارند به فرزندان خود كمك كنند تا شبها رختخواب خود را خيس نكنند، ميتوانند توصيههاي دستورالعمل انجمن اطفال كانادا را رعايت كنند. اين توصيهها عبارتند از: )1 قبل از خواب كودك را براي ادرار كردن به دستشويي ببريد. )2 مسير دستشويي تا محل خواب كودك را طوري طراحي كنيد كه كودك به راحتي به توالت دسترسي داشته باشد. )3 اجازه ندهيد كه كودك قبل از خواب،مايعات زياد و يا داراي كافئين بنوشد. )4 كودكاني را كه از وقت پوشك گرفتن آنها گذشته است، پوشك نكنيد. )5 وقتي كه صبح، رختخواب كودك را تميز ميكنيد از خود وي كمك بگيريد. )6 براي شب ادراري،به كودك توهين نكرده و عزت نفس او را حفظ كنيد.
اين دانشمندان معتقدند كه شبادراري كودكان نبايد يك مسئله پزشكي تلقي شود تا وقتي كه كودك بزرگتر از 5 سال حداقل هفتهاي 6 بار جايش را خيس كند.
علل شب ادراري کودکان
علل زيادي براي شب ادراري كودكان ذكر شده است. به طور مثال در برخي موارد حجم مثانه فرزند شما كوچك تر از آن است كه بتواند ادرار توليد شده در طول شب را در خود جاي دهد و اين مسئله باعث مي شود كه بالاخره در زماني از شب، ادرار از آن سرازير شود.
يكي ديگر از علل ناتواني كودكان در نگه داشتن ادرار، اين است كه قادر به اعلام وضعيت خود نيستند. در اصل آنها نمي توانند به والدين خود خبر دهند كه زمان ادرار كردن آنها فرارسيده است و ديگر تحمل نگه داشتن خود را ندارند.
اما عامل سوم، استرس است. در چنين مواردي، وجود يك استرس ناگوار براي كودك موجب مي شود كه ادرارش سرازير شود.
تا اينجا تمام عللي كه گفته شد، با بيماري خاصي ارتباط نداشتند، ولي بايد گفت كه در برخي از موارد، شب ادراري كودك ناشي از بيماريهايي است كه ريشه در بدن و جسم كودك دارد. تا زماني كه اين بيماريهاي جسماني درمان نشوند، شب ادراري كودك قطع نخواهد شد. به طور مثال كودكي را در نظر بگيريد كه به يك عفونت ادراري يا يك ناهنجاري تكاملي در مجاري ادراري مبتلاست، مثلا يك مجراي فرعي به نام فيستول بين مثانه و پوست او وجود دارد. در اين موارد تا زمان برطرف نشدن اين بيماري، عدم كنترل ادرار ادامه پيدا مي كند.
شب ادراري اوليه يا ثانويه
پزشكان شب ادراريهاي كودكان را به دو نوع تقسيم مي كنند: اوليه و ثانويه.
اگر كودك تا كنون هيچگاه اين قدرت را به دست نياورده باشد كه ادرار خود را كنترل كند، به اين شب ادراري نوع اوليه مي گويند.
اما اگر براي مدتي كه حداقل سه تا شش ماه طول مي كشد، كودك توانايي حفظ ادرار را داشته، اما بعداً دوباره اين توانايي را از دست داده است، به آن شب ادراري ثانويه مي گويند.
همانطور كه گفته شد، كودك بايد حداكثر تا سن سه تا چهار سالگي كنترل ادرارش را به دست آورد. اگر كودكي نتوانست تا اين سن بر شب ادراري غلبه كند، بايد گفت كه حتي بدون درمان هم با گذشت هر يك سال از عمرش، تا حدود 15 درصد برطرف شدن بيماري و كنترل ادرار وجود دارد.
پس اولين توصيه ما اين است كه حتي اگر كودك شما بعد از سه تا چهار سالگي شب ادراري دارد، هيچگاه به خود و خانواده استرس وارد نكنيد و نگران نباشيد. ممكن است طي سالهاي آينده كودك به طور خود به خود و حتي بدون درمان بهبود پيدا كند. مطمئن باشيد كه وارد آوردن فشار و استرس يا تنبيه كودك فقط شرايط را بدتر خواهد كرد.
راه های درمان شب اداری کودکان
در حال حاضر درمانهای متفاوتی برای رفع مشكل كودكانی كه دچار شب ادراری هستند، وجود دارد. یكی از معروف ترین این درمانها زنگ اخبار است. روش كار این زنگ اخبارها بسیار جالب است. این زنگها در همان مراحل ابتدایی، خیس شدن جای كودك را احساس می كنند و با زنگی كه به صدا درمی آورند، كودك را در همان ابتدای خیس كردن بیدار می كنند. به این ترتیب، كودك از خواب بیدار شده و جلوی ادامه كار را می گیرد. زمانی كه این كار برای چند روز تا چند هفته تكرار شود، به تدریج كودك با زمان پرشدن مثانهاش آشنا می شود و یاد می گیرد كه بلافاصله پس از احساس پرشدگی مثانه، از خواب بیدار شود و به طور ارادی اقدام به دفع ادرار كند. این روش معمولا بسیار موفق عمل می كند و اگر دو تا سه ماه به طور مداوم استفاده شود، در حدود 70 درصد از كودكان، به نتیجه می رسند. متأسفانه هزینه این زنگ اخبارها اندكی گران است و گاهی به حدود 50 هزار تومان یا حتی بیشتر هم می رسد. انواع مختلفی از این زنگ اخبارها وجود دارد.
اگر زنگها جواب ندادند
در صورتی كه تمام روشهای فوق بی نتیجه بمانند، پزشكان در مرحله بعد، دست به دامان داروها خواهند شد. شاید برای شما جالب باشد اما داروهایی كه برای درمان این كودكان به كار گرفته می شوند، چندان داروهای غریبهای نیستند.
ایمی پرامین یكی از معروف ترین و پراستفاده ترین داروهای درمان شب ادراری كودكان است كه بسیاری از بزرگسالان از آن به عنوان یك داروی ضد افسردگی معروف استفاده می كنند. البته داروهای دیگری نیز وجود دارند كه یكی از آنها داروی DDAVPاست. این دارو در اصل یكی از هورمونهای طبیعی بدن به نام وازوپرسین یا هورمون ضد ادراری (آنتی دیورتیك) است كه به طور طبیعی از غده هیپوفیز در قاعده مغز ترشح می شود.
به طور طبیعی این هورمون، در بدن روی كلیهها اثر می گذارد و از ترشح ادرار جلوگیری می كند. اگر این هورمون نباشد، حجم ادرار روزانه از 5/0 تا 5/1 لیتر در روز به چند لیتر در روز افزایش پیدا كرده و بدن را به شدت با كم آبی رو به رو می كند.
پزشكان از این اثر هورمون مزبور استفاده می كنند تا شبها از حجم ادرار كودك بكاهند تا دچار شب ادراری نشود.
این دارو به شكل اسپریهایی به كودك تجویز می شود كه باید شبها آنها را داخل بینی اسپری كند. اگرچه این داروها هر دو داروهای مؤثر و موفقی بودهاند اما این مشكل را دارند كه اثر آنها تنها تا زمان ادامه مصرف دارو تداوم پیدا می كند. درواقع قطع مصرف این داروها با میزان بالای عود شب ادراری و بازگشت مشكلات ناشی از آن همراه است. درضمن، چنین داروهایی ممكن است عوارض جانبی خاص را نیز به دنبال داشته باشند كه پدران و مادران باید درباره آنها آگاهیهای لازم را كسب كنند.
به همین دلیل پزشكان به طور كلی ترجیح می دهند كه در قدم اول، مشكلات این كودكان را با روشهای غیردارویی برطرف كنند و درمان دارویی را تنها برای كودكانی نگه دارند كه اقدامات محافظه كارانه و غیردارویی در آنها با شكست مواجه شده است.
درضمن گاهی ممكن است از چنین داروهایی تنها برای شرایط خاص و به طور موقتی استفاده كرد. به طور مثال، اگر قرار باشد كه كودك شما شبی را در منزل یكی از اقوام یا دوستانش بخوابد یا به یك سفر تفریحی یا اردو برود، می تواند برای چند روز به طور محدود از این داروها استفاده كند تا دچار مشكل نشود.
نكات كلیدی
به كودك خود اطمینان خاطر دهید كه این مشكل برای سن او طبیعی است و گناه و تقصیری بر گردن او نیست. به كودك بفهمانید كه او این كار را از عمد انجام نمی دهد و بنابراین نباید نگران و ناراحت باشد.
از تنبیه یا سرزنش كردن این كودكان به شدت خودداری كنید. سعی كنید، بچههای دیگر خانواده از اینكه كودك شما شب ها جایش را خیس می كند با اطلاع نشوند. مراقب باشید كه دیگر اعضای خانواده كودك را به علت این مشكل مسخره نكنند.
اجازه ندهید طی یكی دو ساعت مانده به زمان خواب كودك مقدار زیادی مایعات بنوشد.
كودكتان را كمك كنید كه بلافاصله قبل از خواب به دست شویی برود و ادرار كند هر چند ممكن است مقدار آن كم باشد.
روی تختخواب كودك (و در اصل روی تشك او) را با یك پوشش پلاستیكی بسیار نرم و ظریف بپوشانید و برای اینكه كودك ناراحت نشود، روی آن یك ملافه بكشید. با این حساب در هنگام وقوع شبادراری، شما فقط مجبور می شوید كه یك ملافه و یك پوشش پلاستیكی نازك را عوض كنید نه كل تشك كودك را.
اجازه بدهید در زمان تعویض كردن ملافه و رختخوابهای خیس شده، كودك هم به شما كمك كند.
با كودك تمرین كنید كه طی خواب، هر دو تا سه ساعت یك بار بیدار شود، به دست شویی برود و مثانه خود را تخلیه كند.
با راهنمایی یك پزشك متخصص اطفال، تمرینهای تقویت كننده عضلات مثانه را به كودك خود یاد بدهید.
این بیماری ممکن است با چه بیمارهایی اشتباه گرفته شود؟
این بیماری با بیماریهای زیر میتواند اشتباه شود:الف- انسداد قسمت تحتانی دستگاه ادراریب- عفونت (عفونت مزمن دستگاه ادراری که انسداد در آن نقش ندارد و معمولاً موجب تکرر ادرار در طول روز، شب و درد موقع دفع ادرار میشود) ج- بیماریهایی با ریشه عصبی؛ بچهای که از ناهنجاریهای طناب خاجی یا ریشههای نخاعی رنج میبرد، ممکن است در طول روز یا شب کنترل ناقصی روی ادرار خود داشته باشند.
عوارض آن چیست؟
عوارض شبادراری میتواند به دو شکل عوارض زوددرس و دیررس مشاهده شود.در مورد عوارض زودرس یا شبادراری فونکسیونل، مسائل به صورت روانی تظاهر مییابند، نه عضوی و بیشتر در سنین ورود به مدرسه تشدید میشود.عوارض دیررس گاها اتفاق میافتد و معمولاً در سنین بالاتر دیده میشود. مثلاً فرد بالغ تحت فشارهای روانی، دچار تکرر ادرار شبانه میشود، بدون آنکه در روز مشکلی داشته باشد.همچنین تکرار ادرار شبانه میتواند تظاهری از شبادراری در دوران بلوغ نیز باشد.چنان که شبادراری تا بعد از سن 3 سالگی وجود داشته باشد، بایستی به فکر درمان بیماری افتاد.
اقدامات درمانی آن چیست؟
اقدامات درمانی برای بیماران مبتلا به شبادراری میتواند به دو شکل دارودرمانی و روان درمانی انجام گیرد:در دارو درمانی، داروی انتخابی برای این بیماری قرص ایمی پرامین میباشد که بر روی حدود 70- 50 درصد بیماران موثر است و بهعنوان داروی انتخابی تجویز میشود. این دارو را با دوز 25میلیگرم موقع خواب شروع میکنند و در صورت لزوم تا 50 میلیگرم قابل افزایش میباشد. البته در دارودرمانی، داروهای موثر دیگری هم وجود دارد.
روان درمانی یا سایکوتراپی که گاها از طرف پزشک متخصص توصیه میشود، برای بعضی کودکان مبتلاً به شبادراری و والدین آنها میتواند اثرات مطلوبی داشته باشد.
چه توصیههایی به والدین کودکان مبتلا به شبادراری دارید؟
والدین باید تنش و اضطراب کودکان خود را تا حد امکان کاهش دهند. از سختگیریهای بیمورد پرهیز کنند و در صورت نیاز کودک خود را جهت مشاوره ی روانپزشکی، نزد روانپزشک ببرند.از سایر اقدامات موثر این است که بعد از صرف شام، مصرف مایعات را در کودک کاهش دهند تا در موقع خواب مثانه کودک کاملاً خالی باشد.در صورت امکان قبل از زمان معمول خیس کردن، کودک را بیدار کنند تا در توالت ادرار کند. بدین وسیله کودک عادت می کند تا در ساعتهای بهخصوصی، حتی در شرایط عدم پر بودن کامل مثانه، جهت تخلیه ادرار به دستشویی مراجعه کند.
توصیه شما به این مادر عزیز چیست؟
توصیه میشود که محیطی امن و راحت در منزل برای کودک ایجاد کنند و به هیچوجه کودک را تنبیه نکنند تا کودک احساس گناه و عدم امنیت نکند.همچنین در صورت لزوم جهت مشاوره روانپزشکی به روان پزشک مراجعه کنند و در نهایت سونوگرافی از سیستم ادراری، همراه با کشت و آنالیز ادرار در آزمایشگاه برای کودک ضروی است.
سوالات اولياء در مورد شب ادراری در کوکان و علل آن
سئوال بیمار
دختری دارم 6 ساله که متاسفانه هنوز شبها در رختخواب خود ادرار میکند. جواب آزمایش ادرار او سالم است و چیزی را نشان نمیدهد. ولی بسیار عصبی و زودرنج است. خیلی نگران او هستم و میترسم هیچوقت نتواند کنترل ادرارش را بهدست آورد یا مشکلاتی در آینده برایش ایجاد شود. لطفاً مرا راهنمایی کنید که چه کار بهتر است انجام دهم؟
لطفاً بفرمایید شب ادراری چیست و معمولاً در چه سنی مشاهده میشود؟
پاسخ پزشک
بهطور کلی خیس کردن محل خواب، بعد از حدود سن سه سالگی در کودکان را شبادراری میگویند. البته اکثر بچهها در سن سه سالگی کنترل طبیعی مثانه را بهدست میآورند.
قابل ذکر است که در دخترها این کنترل زودتر از پسرها حاصل میشود. شب ادراری در سنین بعد از سه سالگی و حتی تا حدود 10سالگی هم گاها ممکن است دیده شود.
علت ایجادکننده شبادراری چیست؟
علت ایجاد کننده ی شبادراری در بیش از 50 درصد کودکان، رشد دیررس دستگاه عصبی یا وجود یک اختلال داخلی در سیستم عصبی عضلانی میباشد. آمار نشان میدهد در 30 درصد کودکان، شبادراری میتواند منشا روانی داشته باشد. در 20 درصد کودکان شبادراری میتواند به دنبال یک بیماری عضوی بهوجود آید.
مسائل روانی چقدر در ایجاد شب ادراری موثرند؟
مسائل روانی میتواند یکی از دلایل ایجاد شبادراری در کودکان باشد. در این رابطه، آموزش جهت کنترل مثانه بایستی بعد از 5/1 سالگی شروع شود.
تلاش قبل از این سن معمولاً بیفایده و حتی مضر است. اگر والدین در امر آموزش کنترل مثانه و کنترل دفع ادرار سهل انگاری کنند، ممکن است دریچه کنترل مهاری مغز بر روی مثانه تا چند سال ایجاد نگردد.
از طرفی اگر والدین از لحاظ روانی وضعیت ثابتی نداشته باشند، اضطراب آنها به کودکان میتواند منتقل شود و در نتیجه اضطراب حاصله بهصورت تنش در حین شبادراری نمود پیدا میکند.
از عوامل روانی موثر در شبادراری، تولد بچهای دیگر در خانواده است. ورود کودکی دیگر به خانواده میتواند موجب از دست رفتن جایگاه ویژه ی بچه اول در خانواده شده و آنگاه بچه اول برای بازیافتن توجه والدین به خود ممکن است به عادات دوران شیرخوارگی برگردد.
در نهایت داشتن استرسهای فیزیکی یا روانی (مانند ترس و اضطراب) مثانه را در وضعیت تثبیت نشده قرار میدهد و میتواند یکی از دلایل ایجاد شبادراری باشد.
علایم بیماری شبادراری چیست؟
علایم شبادراری میتواند بهصورت خیس کردن محل خواب بهطور متناوب یا منظم باشد. قابل ذکر است که در شبادراری بدون وجود بیماری، اثری از سوزش ادرار وجود ندارد و ادرار کاملاً شفاف میباشد.
چه آزمایشهای تشخیصی جهت این مشکل مورد نیاز است؟
معمولاً برای این گونه بیماران آزمایش کامل ادرار و کشت ادرار درخواست میشود که تقریباً اکثر مواقع نرمال میباشد، اگر چه ممکن است گاهی در این بیماران الکتروانسفالوگرام (نوار مغزی) غیرطبیعی مشاهده شود.
همچنین در کلیشه رادیوگرافی مثانه که بلافاصله بعد از ادرار کردن گرفته میشود، معمولاً اثری از ادرار باقی مانده وجود ندارد که همه ی مسائل ذکر شده دال بر سلامت مثانه و دستگاه ادراری میباشد.
آیا به جز آزمایش، وسایل تشخیصی دیگری هم برای رد یا تایید آن وجود دارد؟
بله، یک سری مطالعات رادیولوژی، معمولاً جهت رد یا تایید بیماری بسیار کمککننده میباشد؛ مانند مطالعات سیستومتری یا آوروگرام وریدی. لازم به ذکر است در مواقعی این روشها استفاده میشود که عفونت ادراری وجود داشته باشد.
عفونت ادراری در کودکان
عفونت اداری می تواند هر یك از قسمت های دستگاه ادراری را درگیر كند. این قسمت ها عبارت اند از: كلیه ها، مثانه و مجرای ادراری ( مجرای ادراری، لوله ای است كه ادرار را از مثانه به خارج هدایت می كند) . در اغلب موارد بخش عفونی ، پوشش مخاطی مثانه است. به این بیماری سیستیت اطلاق می شود. ابتلا به عفونت ادراری در دخترها بیشتر از پسرها دیده می شود زیرا مجرای ادراری در دختران كوتاهتر بوده و احتمال انتقال عفونت به مثانه بیشتر است. بندرت یك اختلال ساختمانی در دستگاه ادراری سبب بروز عفونت ادراری می شود. شایع ترین علامت عفونت ادراری، درد هنگام دفع ادرار و بروز تكرر ادرار است. عفونت ادراری را همیشه باید جدی تلقی كرد.
علائم احتمالی:
درد یا سوزش هنگام دفع ادرار،
تكرر ادرار كه گاه می تواند سبب شب ادراری در كودكانی شود كه قبلاً كنترل ادرار در شب را پیدا كرده اند،
تب،
بوی تند ادرار و كدرشدن رنگ آن،
درد در قسمت پایین شكم،
درد پایین كمر ، درصورت عفونت قسمت های فوقانی سیستم ادراری و كلیه ها
نخستین اقداماتی كه شما می توانید انجام دهید:
اگر كودك از درد هنگام ادرار شكایت دارد نخست درجه حرارت بدن او را برای اطمینان از وجود تب كنترل كنید؛
بو و رنگ ادرار را بررسی كنید؛
برای افزایش حجم ادرار و كمك به كار كلیه ها مایعات فراوان به كودك بدهید؛
در صورت وجود درد در پشت و كمر، از یك كیسه آب گرم استفاده كنید؛
در صورت وجود درد در هنگام ادرار كردن حتماً با پزشك مشورت كنید.
اقداماتی كه پزشك انجام می دهد:
پزشك نخست كودك را به دقت معاینه كرده و برای تشخیص قطعی عفونت و نوع عامل میكروبی یك آزمایش در خواست می كند و در صورت تشخیص عفونت از یك دوره درمان آنتی بیوتیك مناسب استفاده می كند؛
ممكن است لازم باشد پس از اولین حمله تشخیص داده شده عفونت ، آزمایش های اختصاصی تر (مثل عكس و اسكن از كلیه ها) انجام شود؛
در صورت عود مجدد عفونت ممكن است لازم باشد كودك را برای بررسی اختلالات ساختمانی دستگاه ادراری به یك متخصص اطفال ارجاع داد.
اقداماتی كه شما می توانید برای كمك به كودك انجام دهید:
به كودك یاد بدهید كه حتماً بعد از استفاده از دستشویی ، محل خروج ادرار را به طور صحیح با آب بشوید ، از جلو به عقب
حسادت در كودكان
حسد یک پاسخ بهنجار عاطفی است که در نتیجه از دست دادن دوستی کسی یا احتمال و یا تصور آن ظاهر میشود. حسد همیشه متوجه اشخاص است، در صورتی که هدف خشم شاید اشیا ، اشخاص و حتی خود شخص خشمگین باشد. پاسخهای ناشی از حسد گاهی با پاسخهای خشم شباهت زیاد دارند. گاهی نیز به علت حرکات ناشی از حسد نمیتوان پیبرد. حسد غالبا با ترس و خشم میآمیزد.
کسی که دچار حسد میشود، در روابط خود با شخص محبوب ، اطمینان خاطر را از کف میدهد و بیمناک است که مباد دوستش به او بیمهری کند. محرکهای حسد و پاسخهای عاطفی ناشی از آن به ترتیب شخص حسود و طرز رفتار دیگران با او بستگی دارد. حسد به هر صورت که ظاهر شود، شخص را ناشاد میسازد و سازگاری او صدمات بزرگ و یا اندک وارد میکند. کسی که در کودکی گرفتار حسد باشد، هم در این دوره و شاید هم در تمام عمر به مردم و جهان با نظر حسد و بدبینی نگاه کند.
محرکهای حسد
منشا محرکهای حسد را باید همیشه در روابط اجتماعی و مخصوصا در وجود اشخاص جستجو کرد. محرک حسادت اطفال ، پدر و مادر یا کسی است که از او مواظبت میکند. بچه به سبب نیاز بیشتری که به محبت و توجه اطرافیان دارد، با طفل دیگر در رقابت میافتد. از تحقیقاتی که درباره حسد اطفال در درمانگاههای روانشناسی صورت گرفته است، معلوم میشود که حسد یک عاطفه بسیار عمومی است که معمولا با تولد خواهر یا برادر در اطفال بین سنین 2 و 5 ایجاد میشود.
در اینباره نخستین فرزند بیشتر صادق است. چه او مدتها تمام محبت و مواظبت پدر و مادر را به خود اختصاص داده است و تولد بچه دوم این فرصت را از او میگیرد و این موجب تحریک حسادت او به بچه دوم میشود. از جمله اقداماتی که برای جلوگیری از حسد بچه معمول است، این است که میکوشند او را برای پذیرفتن نوزادی که در پی است آماده سازند. ولی از این کار نتیجه شایانی گرفته نشده است. زیرا طفل کوچک نمیتواند ماهیت چنین واقعهای را خوب درک کند.
حسد گاهی ثمره تفاوت سنی میان فرزندان یک خانواده است. بچه خردسال به هر مزایایی که طفل بزرگ از آنها برخوردار است، حسادت میورزد و بچه بزرگتر از محبت و مواظبتی که به بچه کوچکتر میشود بدش میآید. تبعیض پدر و مادر و علت دیگر حسد کودکان است. والدین بدون اینکه آگاه باشند به فرزندان زیبا ، خونگرم و با استعداد بیشتر مهر میورزند و این باعث حسد فرزندانی میشود که چینی نیستند.
والدین از آنجایی که میل دارند بچههایشان طبق موازین معینی پرورش یابند و بر کودکان دیگر پیشی گیرند، حدودی برای پیشرفت فرزندان خود قائل نمیشوند. وقتی که اطفال نتوانند به این حدود خود را برسانند خود را نالایق و گناهکار می پندارند. این از یک طرف و از طرف دیگر سرزنش پدر و مادر و مقایسه ناپسندی که بین فرزندان و اطفال دیگر بعمل میآورند، حسد کودکان را نسبت به آنها بیشتر رفتهاند بر میانگیزد.
حسادت کودک به پدر یا مادر
بسیاری از بچهها به یکی از والدین بخصوص به پدر حسادت میورزند. در نتیجه تماس همیشگی که بچه با مادر خود دارد، میل مالکیتی نسبت به او پیدا میکند و چون مادر در حضور او به پدر محبت کند، حسودیش میشود. اگر میان همسران تضاد باشد، فرزندی که از یک یا چند جهت به یکی شبیه است، هدف خشم و قصاص دیگری میشود و طفلی که اینگونه مورد بیمهری واقع شده است، به خواهر و یا برادری که برخلاف خودش از محبت و نوازش برخوردار است، حسد میورزد.
در حدود پنج و شش سالگی که علایق کودکان به خارج خانه گسترش مییابد، حسد در میان افراد کمتر میشود. در عوض همشاگردیها مخصوصا آنها که به جهاتی به طفل برتری دارند، محسود واقع میشوند. اگر معلمی در کلاس یک یا چند نور چشمی داشته باشد و به مقایسههای ناپسند بچهها بپردازد، آتش حسد را دامن میزند. بیشتر بچهها وقتی ببینید که اطفال دیگر ، اشیا بیشتر و بزرگتر از ایشان را مالکند بر آنها حسد میخورند.
اگر کودک بازیچهای در دست کودک دیگر ببیند که خود ندارد، احساس میکند که به او ستم رفته است و دلش میخواهد از همان بازیچه او نیز داشته باشد. برای جلوگیری از حسد در میان خواهران و برادران دستور از هر چیز دو تا بینتیجه است. چه طفل بزرگتر فکر میکند که چون بزرگتر است همش باید مال او باشد و گرنه میرنجد و حسود میشود.
پاسخهای حسد
حسد با فشار عاطفی همراه است و به اشکال گوناگون ظاهر میشود. کودک حسود ممکن است:
با رقیب خود دشمنی و بدرفتاری کند. از شخص مورد علاقه دوری کند. از جمع ، گوشهگیری و تظاهر به بیاعتنایی کند. به تعالی و برترسازی و به رقابت ابداعی یا خلاق بپردازد.
اعمال طفل همیشه در همه موارد یکسان نیستند. گاهی ممکن است، شخص مورد نظر را مورد حمله قرار دهد و گاهی در صدد جلب محبتش برآید. در هر صورت تشویق و عدم اعتماد از کلیه اعمالش هویداست و چنین مینماید که میخواهد شایستگی خود را به شخص مورد علاقه نشان دهد. طفلی که خود را گرفتار رقیب میبیند همه کوششها را بکار میبرد تا به هر طریقی این مشکل را حل کند. یک کودک چهار ساله را به خود جلب کند و گاهی با آنها تندی میکرد و به نوزاد بد میگفت و انگشت میمکید. پاسخهای حسد ، ممکن است تمام ذهن کودک را مدتی اشغال کند و یا اینکه در فواصل مختلف و فقط هنگام برخورد وضع حسد انگیز ظاهر شود.
ظاهرسازی حسد به صورت مستقیم یا غیر مستقیم
اطفال خردسال ممکن است حسد خود را بطور مستقیم و غیر مستقیم ظاهر سازند.
اعمال مستقیم شامل الفاظ خشن و حملات بدنی است که گاهی زیان آور و خطرناک میباشد.
پاسخهای غیرمستقیم ، عبارتند از : بازگشت به رفتار دوره شیرخوارگی مانند جا تر کردن و انگشت مکیدن ، کوشش برای جلب توجه از طریق تظاهر به ترسهایی که پیشتر از او دیده نشده است، خواستن غذاهای مخصوص ، شیطنت ، ایجاد خرابی ، ناسزاگویی و عیبجویی با تظاهر به بینیازی از محبت و توجه اطرافیان ، شکستن و خراب کردن بازیچه ها و در مقام خشم و انتقام و نیز ممکن است وضع تسلیم آمیخته به اندوه به خود بگیرد.
پاسخهای غیر مستقیم در مورد کودکان بزرگسال ، با اطفال خردسال سر به سر گذاشتن ، آزار اطفال کوچکتر و جانوران ، بین بچه نزاع انداختن ، خرابکاری ، ترشرویی و بدرفتاری ، حالت یک قهرمان مطلق به خود گرفتن ، در رویا فرو رفتن ، تکبر ، تظاهر ، تقلب و ادای کلمات رکیک از جمله اعمال غیر مستقیمی هستند که معرف حسد کودکان میباشند. طفل حسود ممکن است یک شخص خودنما از آب در آید. یا اینکه آدم خوبی بشود. این بستگی دارد به اینکه تجارب و تلاشهای کودک ، وقتی که با حسد دست به گریبان است او را به کدام سو بکشد.
تفاوتهای فردی در حسد
مقدار و شدت حسد در اطفال، متفاوت است و با عواملی از قبیل سن ، جنس ، هوش و رشد ذهنی ، تعداد اطفال در یک خانواده و طرز رفتار والدین بخصوص رفتار مادر بستگی دارد. حسد اطفال در بین 2 و 4 سال و بار دوم در ایام بلوغ به شدیدترین مرحله خود میرسد از هر سه بچه حسود دو تاشان دخترند. حسد در میان اطفال باهوشتر بیشتر است. در روابط بین دختر و دختر بیشتر حسد مشاهده شده است تا روابط بین پسر و پسر و دختر.
هر چه اطفال در یک خانواده کمتر باشد، حسد در میان آنها بیشتر است و غالبا نخستین فرزند خانواده بیشتر حسود میشود. غالب اوقات رفتار مادر است که حسد اطفال را سبب میشود. مادری که بیش از حد به اطفال اظهار علاقه کند و مادرانی که مقررات انظباطی خود ثبات و نظم ندارند، بیش از مادران معتدل و منظم حسد فرزندان خود را باعث میشوند. هر قدر توجه و علاقه مادر به بچه کمتر باشد، بروز حسد کمتر است.
خشم در كودكان
بروز خشم در بچگی بیش از ترس تکرار میشود. زیرا اولا در محیط بچهها ، محرکهای خشمگین کننده بیش از محرکهای ترسآور وجود دارند. ثانیا در همان مراحل اولیه یاد میگیرند که خشم برای جلب توجه اطرافیان و ارضای تمایلات خود وسیله خوبی است. با بزرگ شدن بچه به شماره محرکهای خشم افزوده میشود. در صورتی که از شماره و تکرارش کاسته میشود. بین ترس و خشم و رابطه نزدیکی هست. گاهی میشود که کودک در یک آن ، خشمگین است و لحظه دیگر بیمزده و گاهی نیز بر اثر یک محرک و در یک زمان ، هر دو باهم میآیند. در محیطی که بچهها از محرکهای ترس بدورند، امکان دارد که شیوع خشم بیش از ترس باشد.
محرکهای خشم
بطور کلی چیزهایی که خشم را بر میانگیزند، عبارتند از: جلوگیری از حرکات آزاد طفل ، متوقف ساختن او در عین فعالیت ، موانعی که در راه آرزوها و نقشههای او پیش میآیند و یا عدهای از موانع که باهم جمع شده باشند. محرکهای خشم در طی زمان بر حسب مراحل رشد تغییر مییابند. چیزهایی که اطفال خردسال را خشمگین میسازند، عبارتند از : ناراحتی بدنی ، ممانعت از حرکات بدنی ، لباش پوشانیدن ، شستشو دادن بدن که برای ایشان ناراحت کننده است.
بر اثر رشد میل استقلال ، طفل میخواهد برخی از کارهای خود را از قبیل غذا خوردن و لباس پوشیدن بیکمک دیگران انجام دهد، ولی چون از عهده بر نمیآید، خشم میگیرد. نارسایی قدرت بیان در موقعی که هنوز سخن گفتن را خوب یاد نگرفته است، بیتوجهی دیگران و مشاهده دخل و تصرف اطرافیان در اشیایی که به او تعلق دارند نیز او را خشمگین میسازند. کودکان از فرمان و تعیین وظیفه بدنشان میآید و دائما با اطفالی که اسباببازیهایشان را میربایند، یا مانع بازی ایشان میشوند، در مبارزهاند.
انتقاد و تنبیه احساساتشان را زود جریحهدار میکند. از اینکه اسباببازیهایشان مطابق میل آنها کار نکند یا در کارهای خود اشتباه کنند، خشمگین میشوند. روی هم رفته بر خشم کودکان خردسال یک عامل مشترک وجود دارد، که آن اجبار است. کودکان نیز از آنچه باعث خشم بچههای خردسال میشود به خشم میآیند. پس از آنکه علایق کودک توسعه و افزایش یابد و به محیط خارج منتقل شود، علل خشم او را بیشتر در بیرون خانه باید جستجو کرد تا در خانواده. در این مرحله از رشد از جمله اموری که در اجتماع و خانواده و در روابط فردی باعث خشم میشوند، عبارتند از:
اینکه کودک را به خطا به کارها و اوصاف بد نسبت دهند، نمره کم و معلمی که فقط یک یا چند دانشآموز معین را همیشه مورد نوازش قرار میدهد، فحش و دروغ و عادت ناپسند ، درماندگی بر اثر موانع بیشتر کودکان بزرگسال را ناراحت میکند تا اطفال کوچکتر. کودکان بزرگ غالبا نقشههایی طرح میکنند که به انجام دادن آنها قادر نیستند. در این صورت خشمگین میشوند و کسی یا چیزی را میجویند که او را باعث شکست خود قلمداد کنند. دیگر آنکه کودکان به آزادی عمل اشتیاق تام دارند و بنابراین تحمل موانع و ناکامیهایی که نتیجه مقررات اجتماعی بزرگتران و اشتباه و عجز خودشان میباشد، برایشان دشوار مینماید.
پاسخهای خشم
شکل بیان خشم در اطفال مختلف به اشکال مختلف صورت میگیرد و این از جهتی نتیجه تاثیر محیط و از جهت دیگر معلول تجارب هر طفل است. ناهمانندی پاسخهای خشم در کودکان بزرگتر بسیار آشکارتر است تا در اطفال خردسال. صرفنظر از اختلافی که در نحوه بیان خشم در میان کودکان هست، غالبا این پاسخها را در دو نوع میتوان تقسیم کرد: آنی و بدون مکر وضع شده. تعبیرهای آنی ، متضمن حرکاتی هستند که طفل خشمگین را متوجه شخص یا شی مورد نظر میسازد. خشم آنی بیشتر از اطفالی سر میزند (بخصوص اگر این اطفال به مرحلهای رسیده باشند که باید بتوانند رفتار خود را کنترل کنند) که والدینشان رفتار منظم ندارند و در نتیجه فرزندان خود را به اجتناب از اعمال زور و تعدی تشویق نمیکنند.
با اینکه تفاوتهای آشکاری در پاسخهای خشم کودکان سنین مختلف و حتی یک کودک در مواقع مختلف وجود دارد، برخی از پاسخها هستند که مخصوص سن معینی میباشند. پاسخ خشم در بچه خردسال ابتدا شامل یک سلسله حرکات بیهدف است که عبارتند از: گریه ، فریاد ، لگد انداختن ، خماندن کمر ، تقلا ، پیچ و تاب خوردن. اما بعد از بزرگتر شدن حرکات خشم آلود خود را متوجه شخص یا چیزی میکند که او را خشمگین ساخته، بچه خشمگین خود را به زمین میافکند، لگد میزند، جیغ میکشد، میزند، دندان میگیرد، نفسش را نگه میدارد و هر چه از دستش بر میآید انجام میدهد تا به شخص یا چیز مورد نظرش صدمه بزند. یا اینکه اشیا را پرت میکند. هر چیز که دستش برسد میشکند، به آزار بچههای دیگر و حیوانات میپردازد. با پدر و مادر خشونت میورزد، تف میاندازد و… بین 2 و 4سالگی خشم به منتها درجه خود میرسد.
از این پس تکرارش کاسته میشود. شدت خشم با محرکهایی که آن را سبب میشوند، هیچ نسبتی ندارد. یعنی بچه بر اثر یک چیز بیاهمیت به همان شدت بر آشفته میشود که بر اثر یک امر مهمتر. بعد از آن ، اطفال به هر محیطی که متعلق باشند، همگی در یک سن ، خشم شدید و ناگهانی از خود بروز میدهند. این نشان میدهد که کیفیت مذکور ، از علایم طبیعی رشد میباشد. بیشتر اطفال هر قدر که بزرگتر میشوند، از دفعات شدید و ناگهانی خشم خود بتدریج میکاهند و علت این امر از یک طرف فشار محیط اجتماعی است و از طرف دیگر افزایش توانایی آنها در انجام دادن خواستههای خود و همچنین پی بردن به علت منع شدن از برخی کارها.
خشم اطفال بندرت بیش از پنج دقیقه طول میکشد و در این حال کودکان بیش از بچههای خردسال صدمه میرسانند و برای آزار رساندن شخص یا شی مورد نظر از هیچ حرکت شدید فرو گذار نمیکنند و نیز با استفاده از تجارب گذشته ، آنچه را بیشتر مفید به مقصود یافته باشند، تکرار میکنند. اطفال خردسال به زودی اعمال جدیدی را بر حرکات شدید و خشم آلود اولیه میافزایند. در حدود چهار سالگی زبان به حرکات مذکور افزوده میشود و بچه به ناسزاگویی ، لاف زنی ، ذکر معایب و خطاهای شخص مغضوب ، طعنه و استهزا ، تهدید به فرار و به کشتن طرف و نظیر اینها توسل میجویند.
علاوه بر این جملات لفظی ، کارهای دیگری که کودک خشمگین بدانها دست میزند عبارتند از: ارتکاب به آنچه او را از آن منع کردهاند، مانند واژگون ساختن اثاثیه ، باز کردن چیزهایی که به او گفتهاند که دست به آنها نزند، آزار رساندن به خود یا به بچه کوچکتر و جانوران اهلی و بازیهای خشن. کودک بزرگسال برای اینکه مورد تقبیح جامعه قرار نگیرد، مجبور است راههای تازهای برای بیان خشم خود پیدا کند. در مورد این گروه واکنشهایی مانند لگد زدن ، جنگیدن ، سنگ انداختن و الفاظ خشن هنوز ادامه دارد، ولی بتدریج از شدت خشم کاسته میشود و از حملات بدنی کاسته و به حملات لفظی افزوده میشود.
وقتی که کودکی از دست همکلاسی خود عصبانی شود، ممکن است او را از فعالیت گروهی اخراج کند و با او حرف نزند. در مواقع دیگر که خشم میگیرد، ممکن است از انجام آنچه از او خواستهاند، سرباز زند و اگر هم کار بکند به بدترین طرز ، آنرا انجام میدهد. اشکال دیگر ابراز خشم در کودکان بزرگ عبارتند از : احساس مظلومیت ، گرفتگی ، رنجش و تاسف خوردن بر حال خود.
از آنجا که خشم بر اثر تکرار عادت میشود، شایسته است تا حد امکان از امور خشم آور پرهیز شود. باید به بچه آموخت چه هنگام خشمگین شود و چه وقت خشم خود را فرو نشاند. کودک باید یاد بگیرد که چگونه خشم خود را به شیوههای مطلوب بیان کند نه اینکه از اظهار آن خودداری کند. برخورد با اوضاع خشم آور که از حد بگذرد به شخصیت کودک موقتا و یا برای همیشه لطمه میزند. شیوه کنار آمدن با موانع زندگی به سن و تجارت گذشته اطفال بستگی دارد.
خوش آمدید. به حساب کاربری خود وارد شوید.
آدرس ایمیلی که با آن ثبتنام کردهاید را وارد نمائید تا یک رمز عبور جدید برای شما ارسال شود.
بهتر زندگی کردن یاد گرفتنی است – مرجع مقالات آموزشی و فیلم آموزشی برای موفقیت و پیشرفت
شب ادراری، بیاختیاری ادراری یا انوروزیس شبانه، خروج غیرارادی ادرار در طول خواب است. ادرارکردن در کودکان و نوزادان بهطور غیرارادی صورت میگیرد و از همین روی، شب ادراری کودکان تلقی میشود. اغلب کودکان نیز با رسیدن به سن ۴ سالگی به سطحی از توانایی در کنترل مثانه میرسند. زمان رسیدن به کنترل کامل ادرار در هر شخص متفاوت است. همراه ما باشید، در این مقاله اطلاعات مفیدی دربارهی علت و راهکارهای درمان شب ادراری کودکان در اختیارتان میگذاریم.
راه های جلوگیری از شب ادراری
همانطور که عنوان شد، پایان شب ادراری در افراد مختلف متفاوت است. برخی از والدین خیلی زودتر از موعد مطلوب، از فرزند خود انتظار دارند که با شب ادراری خداحافظی کند. خانوادهها و مراقبان کودک بنا به زمینههای فرهنگی و نگرش خاص خود، نظرات متفاوتی دربارهی زمان پایان شب ادراری دارند. عواملی که بر سن مناسب پایان شب ادراری کودکان تأثیر دارند، از قرار زیر هستند:
شب ادراری کودکان مشکلی شایع است. در گذشته برای رهایی از این مشکل انتخابهای متعددی پیش روی والدین و فرزندانشان قرار نداشت، اما اخیرا برای از بینرفتن این مسأله لازم به صبر نیست تا کودک بزرگ شود و مشکل خودبهخود حل شود. انواع ابزارها، درمانها و تکنیکها به کودکان کمک میکنند تا در طول شب، رختخوابی خشک و تمیز داشته باشند.
این احتمال وجود دارد که شب ادراری کودکان نتیجهی بیماریهای پنهان در بدن آنها باشد. با این وجود بسیاری از کودکان بدون ابتلا به هیچگونه بیماری خاصی صرفا دچار مشکل شب ادراری هستند. درواقع، تنها در بخش کمی از کودکان علت اساسی و حقیقی خیسکردن رختخواب قابل شناسایی است. با این وجود نمیتوان تشخیص داد که بیاختیاری ادرار در افراد ناخودآگاه صورت میگیرد یا با کنترل و بنا به علتی مشخص به وقوع میپیوندد. در اینباره نمیتوان احکام کلی صادر کرد یا افراد با این مشکل را خیرهسر، نافرمان و تنبل خواند. همانطور که عنوان شد، علت اساسی و بنیادین این مسأله به سختی محرز میشود.
دو نوع کلی از شب ادراری وجود دارد:
در بیاختیاری ادراری اولیه، از سالهای ابتدایی کودکی فرد بدون وقفه دچار این مشکل میشود و همیشه شبهایی خیس و مرطوب را در رختخوابش تجربه میکند. بیاختیاری ادراری ثانویه دومرتبه، زمانی آغاز میشود که کودک برای مدت مشخص و قابل توجهی (حداقل ۶ ماه) مشکل بیاختیاری را تجربه نکرده است. بعد از مدت زمانی دوباره اوضاع سابق تکرار میشود.
بهطور کلی بیاختیاری ادراری اولیه نشاندهندهی ضعف و نابالغبودن سیستم عصبی است. کودکی که شبها بیاراده ادرار میکند، قدرت تشخیص احساس پربودن مثانه در حین خواب را ندارد، بنابراین برای تخلیهی مثانهی خود در طول شب بیدار نمیشود.
دلایل شب ادراری میتواند از موارد زیر یا تلفیقی از آنها باشد:
شب ادراری ثانویه میتواند نشان از وجود مشکلی پنهان از نظر جسمی با عاطفی در فرد باشد. بچههایی که دچار این نوع از بیاختیاری هستند، به احتمال زیاد نشانههای دیگری مانند بیاختیاری در طول روز را نیز به روز میدهند.
شب ادراری معمولا در خانوادهها ارثی است. والدین بسیاری از کودکانی که شب ادراری دارند، نیز در کودکی به این مشکل دچار بودهاند و در بسیاری از موارد کودکان در همان سنی که شب ادراری والدینشان متوقف شده، با این مشکل خداحافظی میکنند.
بسیاری از کودکانی که رختخوابشان را خیس میکنند، فقط در شبها دچار این مشکل هستند و هیچ نشانه و مشکل دیگری به جز شب ادراری ندارند. سایر علائم و نشانهها ممکن است نشاندهنده دلایل جسمانی یا مشکلات در سیستم عصبی و کلیهها باشد. بعد از مشاهدهی این علائم باید با متخصص صحبت کرد، زیرا ظاهرا مشکل دیگر نوعی شب ادراری ساده نیست:
بسامد دفع ادرار در کودکان با بزرگسالان متفاوت است.
سفتشدگی مدفوع به شکل یبوست بروز پیدا میکند. یبوست و سفتشدگی مدفوع باعث ایجاد فشار و آسیب به اسفنگترهای ادراری میشوند. اسفنگترها، ماهیچههایی هستند که کار کنترل جریان ادرار را در بدن عهدهدار هستند.
ارزیابی و بررسی عادی بیاختیاری ادراری اولیه و ثانویه در حیطهی تخصص پزشک اطفال یا پزشک خانوادگی است. اما اگر علتی پیچیده برای این مشکل شناسایی بشود یا درمانهای متداول نتیجهای نداشته باشند، باید به متخصص اورولوژی مراجعه کرد.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان شب ادراری کودکان بسته به شیوهی اثرگذاری این مشکل بر کودک و والدین متغیر است. اگر کودک علائم خاصی بروز نمیدهد و فقط شبها دچار بیاختیاری ادراری میشود، لزومی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و این مراجعه وابسته به تصمیم والدین است.
در صورتی که نشانههای جسمی و رفتاری خاصی در کنار شب ادراری بروز پیدا میکند، باید سریعا به پزشک مراجعه و مشکل بهطور جدی پیگیری بشود.
پزشک معالج معمولا پرسشهای زیادی در مورد علائم و عوامل متعددی که با شب ادراری کودکان مرتبط است، مطرح میکند. مانند:
هیچ آزمایشی برای تشخیص علت بیاختیاری ادرار اولیه وجود ندارد. دلایل بیاختیاری ادراری ثانویه نیز معمولا مشکلات جسمی اساسی و پنهانی هستند که باید در آزمایشگاه و با ارزیابی رادیولوژی مورد بررسی قرار بگیرند.
بهطور کلی، متخصصان شب ادراری کودکان را به ۲ نوع کلی: با عارضه و بیعارضه تقسیم میکنند.
کودکانی که دچار بیاختیاری ادراری باعارضه هستند، باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنند.
مشکل شب ادراری کودکان بیش از آنکه از نظر پزشکی و جسمی آزاردهنده باشد از لحاظ اجتماعی ناراحتکننده است. شب ادراری موجب شرم و اضطراب در کودک میشود و گاهی باعث درگیری و اختلاف میان والدین نیز میشود. مهمترین وظیفهی والدین، حمایت از کودک است. آنها باید به او اطمینان خاطر بدهند که همراهش هستند و از سرزنش و تنبیه کودک جدا بپرهیزند. درمانهای متعددی برای بیاختیاری ادراری اولیه وجود دارد.
برای درمان بیاختیاری ادراری کودکان، طیف درمانی گستردهای وجود دارد: از درمانهای خانگی تا دارو و برای کودکانی که مشکلات تشریحی دارند، گاهی عمل جراحی تجویز میشود.
درمان شب ادراری بدون عارضه برای کودکان زیر ۵ سال مناسب نیست:
در ادامه تکنیکهایی برای توقف شب ادراری در کودکان معرفی شدهاند. این تکنیکها در بیشتر موارد موفق عمل میکنند:
نگرش والدین در ایجاد انگیزه برای درمان شب ادراری نقش مهمی دارد:
روش بیدارشدن خود کودک در طول شب برای بچههایی مفید است که میتوانند به تنهایی در طول شب بیدار شوند و به دستشویی بروند و ضمنا متوجه اهمیت این کار نیستند. یعنی تأکیدی روی مسأله شب ادراری برایشان صورت نگرفته است.
روش دیگر این است که والدین نیز همراه کودک از خواب بیدار میشوند، این تکنیک در صورتی به کار گرفته میشود که کودک به تنهایی نتواند برنامه را اجرا کند. این کار نیز تنها در صورتی موفق خواهد شد که کودک با آن موافق باشد. ایجاد وقفه در خواب آخرین راه است.
استفاده از هشداردهندههای ادرار در طول خواب نیز بسیار درمان مؤثری است.
حواستان باشد، بسیاری از درمانهای موجود در بازار که بر بهبود کودک در مدتزمانی کوتاه تأکید دارند، قلابی هستند؛ زیرا درمان شب ادراری در کودکان نیازمند صرف زمان، حوصله و انگیزه است.
راه های جلوگیری از شب ادراری
وقتی که وجود علتی پنهانی و پیچیده در وقوع شب ادراری در کودکان کنار رفت، لزوم و فوریتی به درمان کودک نیست. این نوع از شب ادراری خودبهخود درمان میشود و پیگیری درمان دیگر بسته به تصمیم والدین است و با مشورت با پزشک میتوانند به نتیجهی مطلوب برسند.
دارودرمانی به قرار زیر است:
درباره درمان دارویی شب ادراری مناقشاتی وجود دارد. زیرا برخی معتقدند که شب ادراری بالاخره رفع خواهد شد و استفاده از داروها فقط باعث تحمیل عوارض جانبی به بدن میشود. برخی از موقعیتهای درمانی و فیزیکی خاص نیاز به جراحی دارند.
شکل ساختگی هورمون آنتیدیورتیک (ADH) است. یعنی مادهای که بهطور طبیعی در بدن مسئول محدودکردن تولید ادرار است.
نوعی تریسایکلیک ضد افسردگی است و بیش از ۳۰ سال در درمان شب ادراری مورد استفاده قرار میگیرد.
این داروها از انقباضات ناخواستهی مثانه جلوگیری میکنند. آنها موجب کاهش و بسامد ادرار و رفع مشکل شب ادراری بیعارضه میشوند. خشکی دهان، خواب آلودگی، سرخشدن، یبوست و حساسیت به گرما از جمله عوارض این داروها است.
تمرینات ورزشی مثانه گاهی برای بزرگسالانی که دچار شب ادراری یا بیاختیاری ادرار هستند، مفید واقع میشود. این ورزشها برای کودکان مفید نیستند. مطالعات درباره درمانهای مکمل و جایگزین مانند هیپنوتیزم و طب سوزنی نشان میدهد که این ورزشها تأثیر چندانی در درمان ندارند.
برای کودکانی که دلایل روحی و پزشکی خاصی دارند، پزشکان درمانهایی مناسب شرایطشان تجویز میکنند.
شب ادراری اولیه معمولا خودبهخود بهبود پیدا میکند:
شب ادراری در کودکان میتواند منجر به تخریب اعتماد به نفس کودک و تصویرش از خود بشود. بهترین راه مقابله با چنین احساساتی، حمایت و همراهی است. والدین باید به کودک اطمینان خاطر بدهند که این مشکل در میان کودکان بسیار شایع است و به کمک هم میتوانند از پس آن برایند. اگر در خانواده سابقهی شب ادراری وجود داشته، در مورد آن با کودک حرف بزنید، برای مثال پدر از خاطرات و تجربههایش بگوید.
سالانه بسیاری از کودکان دبستانی بدون انجام درمانی خاص با شب ادراری خداحافظی میکنند. برآورد اثربخشی درمان کمی دشوار است، اما داروها معمولا ۱۰ تا ۶۰ درصد مؤثر واقع میشوند و این رقم برای هشداردهندهها و بیدارشدن در خلال خواب، حدودا ۷۰ تا ۹۰ درصد است.
(function(a){function c(){try{return 0===a(‘.single-container .post’).attr(‘class’).toString().split(‘ ‘).reduce(function(f,g){return 0<=g.indexOf('category-')
تربیت کودک را باید بیست سال پیش از تولدش آغاز كرد
7000تومان
now = new Date();
var head = document.getElementsByTagName(‘head’)[0];
var script = document.createElement(‘script’);
script.type = ‘text/javascript’;
var script_address = ‘https://cdn.yektanet.com/js/chetor/article.v1.js’;
script.src = script_address + ‘?v=’ + now.getFullYear().toString() + ‘0’ + now.getMonth() + ‘0’ + now.getDate() + ‘0’ + now.getHours();
head.appendChild(script);
now = new Date();
var head = document.getElementsByTagName(‘head’)[0];
var script = document.createElement(‘script’);
script.type = ‘text/javascript’;
var script_address = ‘https://cdn.yektanet.com/template/bnrs/yn_bnr.min.js’;
script.src = script_address + ‘?v=’ + now.getFullYear().toString() + ‘0’ + now.getMonth() + ‘0’ + now.getDate() + ‘0’ + now.getHours();
head.appendChild(script);
var head = document.getElementsByTagName(“head”)[0];
var script = document.createElement(“script”);
script.type = “text/javascript”;
script.async=1;
script.src = “https://s1.mediaad.org/serve/chetor.com/loader.js” ;
head.appendChild(script);
سلامت و تربیت کودک
آفت دهان کودکان؛ علت، درمان و نکات مهمی که باید بدانید
ایمنی نوزاد و کودک؛ معرفی وسایلی که به امنیت بیشتر فرزندتان کمک میکند
جوش صورت نوزاد؛ عوامل، راههای تشخیص و درمان
اسباب بازی نوزاد؛ انتخاب اسباب بازی نوزادان و کودکان تا ۶ سالگی
رفلاکس نوزاد؛ دلایل، علائم، راههای تشخیص و درمان
آخرین مطالب
انواع اعتماد به نفس؛ ۳ روش شکوفا کردن اعتماد به نفس
خواص آب برنج برای مو و پوست و نحوه استفاده از آن
جاهای دیدنی محلات؛ سفر به هلند ایران
معرفی کتاب سباستین؛ شناخت کوبا برای دوستداران سفرنامهخوانی
علت بزرگ شدن پروستات؛ علائم، داروها و روش های درمان آن
ترین های جهان
مرگبارترین بیماری های دنیا که قربانیان زیادی میگیرند
فینگرفود؛ خوشمزهترین فینگرفودهای دنیا
شادترین کشورهای جهان در سال ۲۰۱۸
عجیب ترین خانه های دنیا که شما را بهتزده میکنند
پرفروش ترین فیلم های جهان؛ ۲۵ فیلمی که گیشه را از آن خود کردهاند
ثروتمندترین سلبریتی های جهان و میزان دارایی خالص آنها
۶۸ راه اثبات شده برایافزایـش قــدرت مــغـز
9