رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلی

مرگ دوجوان ایرانی در ارتباط با نهنگ آبی تکذیب شد

ایران آنلاین /سرهنگ علی نیک‌نفس در خصوص بازی آنلاین نهنگ آبی (نهنگ سفید)، گفت: اخبار این بازی مربوط به اوایل سال و فرودین ماه است که حتی برخی از اخبار آن در رسانه‌های فارسی زبان هم منتشر شده، اما اینکه چرا بعد از گذشت 4 تا 5 ماه به یکباره این حجم از اخبار در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته است، همان ترفندهای هوکس خبری می‌باشد که ناشی از شیطنت برخی از کاربران است.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه این بازی روسی درسال 213 رواج یافت و اولین قربانی آن در سال 215 اقدام به خودکشی کرد، باید گفت بازی نهنگ آبی این روزها کاربران زیادی ندارد.سرهنگ نیک‌نفس تاکید کرد: این هجمه رسانه‌ای در خصوص بازی نهنگ آبی در شبکه‌های اجتماعی که این روزها در بین کاربران ایرانی به راه افتاده است بیش از آن‌که به واقعیت‌ها بپردازد دامنه شایعات را توسعه داده و باعث ایجاد هراس در جامعه و خانواده‌ها شده است.

وی با بیان اینکه این بازی  شامل 5 مرحله یا 5 ماموریت می‌باشد که در هر روز باید یک ماموریت به انجام رسیده و در انتهای هر مرحله عکس سلفی از پایان مرحله برای همبازی ارسال گردد، گفت: مهمترین ترفند در این بازی کسب اطلاعات شخصی و محرمانه از کاربران در طول بازی است که در روند بازی از فرد گرفته می‌شود و با دانستن این موضوعات در مراحل بعدی بازی، از کاربر خواسته‌ها متفاوت شده که کاربر بر اثر فشار و یا محو شدن در بازی مجبور به انجام می‌شود و در پایان درخواست نمایش خودکشی بازی کننده بازی است.رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا گفت: خوشبختانه این بازی در ایران قربانی نداشته و برخی از تصاویر و فیلم‌هایی که در این زمینه وجود دارد و به این بازی در ایران منتسب، شده است صحت ندارد. این تصاویر مربوط به کشورهای دیگر و یا اقدامات دیگری است که به این بازی مرتبط نبوده و به اشتباه به کاربران ایرانی نسبت داده شده است.وی تاکید کرد: هر چند این بازی هنوز در میان کاربران ایرانی رواج نیافته است، اما تب و تاب خاصی این روزها در خصوص بازی نهنگ آبی در جامعه به راه افتاده که دقت در رصدها و مراقبت ها بویژه از سوی والدین را می‌طلبد تا این چالش در ایران به وجود نیاید. به جرات می‌توان گفت خانواده‌ها در این میان مهمترین نقش و وظیفه را بر عهده دارند و نقش نظارتی خانواده ها بر فعالیت آنلاین فرزندان از مهمترین اقدامات والدین در این خصوص بوده که بسیار حائز اهمیت است.سرگرد مهدی شکیب رئیس اداره پیشگیری از جرائم سایبری و کارشناس ارشد روانشناسی نیز در خصوص انتشار اخبار بازی نهنگ آبی گفت: بازی نهنگ آبی یا به زبان دیگر چالش اینترنتی نهنگ آبی با تکیه بر اهداف هدف‌مند طراحان و گردانندگان این بازی و سوءاستفاده از کودکان و نوجوانان طراحی شده و با توجه به نقطه ضعف کودکان و نوجوانان و احساس تنهایی و ترس و عدم اعتماد به نفس  و اعتماد به والدین، آنان را ترغیب به شروع و ادامه این بازی می‌نمایند.سرگرد شکیب در توصیه به والدین تاکید کرد: والدین باید نسبت به نحوه ارتباط فرزندان خود با دیگران حساس و دقیق باشند و به عنوان بهترین حامی همراه فرزندان در فضای مجازی باشند.وی ادامه داد: قدرت نه گفتن قابلیتی است که در بسیاری از مواقع انسانها را از گرفتاری‌های گوناگون و سوء استفاده‌های احتمالی نجات می‌دهد، بنابراین باید والدین نه گفتن را به فرزندان خود بیاموزند. فرزندان باید بدانند بهترین راهنما برای آنها والدینشان می باشند و در این گونه موارد با راهنمایی و هدایت والدین خود در فضای مجازی فعالیت نمایند.سرگرد شکیب تاکید کرد: والدین باید از ابتدا مهارت‌های مهم زندگی را به فرزندان بیاموزند( مهارت‌هایی از قبیل حل مسئله، مهارت نه گفتن، نظم داشتن، مهارت دوستیابی و ). والدین باید با روالی معین  و منطقی، انتظارات خود را از فرزندان بیان نمایند و حد و حدود و خطوط قرمز را به آنان گوشزد نمایند.این مقام مسئول ادامه داد: والدین باید به کودک خود آموزش دهند چنین مواردی را با مسئولان مدرسه یا پدر و مادر خویش در میان بگذارند و از آنان راهنمایی بگیرند.سرگرد شکیب ادامه داد: اگر با فرزند خود مرتب صحبت کنید و همیشه به او یادآور شوید که پشتیبان همیشگی او هستید، کودک هم یاد میگیرد مسائل و مشکلات خود را با شما در میان بگذارد و از شما کمک بگیرد.براساس گزارش پلیس فتا، رئیس اداره پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا در انتها از هموطنان خواست در صورت مواجهه با هر گونه مورد مشکوک آن را از طریق سایت پلیس فتا به آدرس Cyberpolice.ir بخش مرکز فوریت های سایبری، لینک ثبت گزارشات مردمی با ما در میان بگذارند./ ایسنا 

نظرات

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلی

های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در سایت منتشر خواهد شد.

پیام های که حاوی تهمت یا افترا باشد در سایت منتشر نخواهد شد.

پیام های که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبز با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

پر بازدیدها

آخرین اخبار

نقل و نشر مطالب با ذکر پایگاه خبری بلامانع است

+ چهار = 11

+ چهار = 11

+ چهار = 11

قانون جرایم رایانه ای مصوب 11 11 1388یکی از کامل ترین قوانین در زمینه جرایم مربوط به فضای مجازی و رایانه ای میباباشد انسان عصر حاضر، افزون بر دنیای فیزیکی، که از زمان خلقت خود با آن مانوس بوده و با شرایط و مقتضیات آن خو گرفته، به دنیای جدیدی به فضای سایبر پا گذاشته که از ویژگی های متمایزی برخوردار است

چکیده

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلی

قانون جرایم رایانه ای مصوب 11/11/1388یکی از کامل ترین قوانین در زمینه جرایم مربوط به فضای مجازی و رایانه ای میباباشد. انسان عصر حاضر، افزون بر دنیای فیزیکی، که از زمان خلقت خود با آن مانوس بوده و با شرایط و مقتضیات آن خو گرفته، به دنیای جدیدی به فضای سایبر پا گذاشته که از ویژگی های متمایزی برخوردار است. این فضا توانمندی هایی برای پیشبرد بهینه امور در اختیار دارد که بشر را ناگزیر از به کارگیری بدون تبعیض و فراگیر آن در تمامی عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، صنعتی، بهداشت و درمان و حتی نظامی کرده است. انعطاف پذیری و سادگی بی نظیر در کاربری، حتی موانع سنی و میزان دانش و مهارت را نیز برداشته است. بی تردید، این وضعیت بیم و امیدهایی را بر می انگیزد. اما آن چه مسلم است این که بهره برداری صحیح و سودمند از این فضا مستلزم رعایت هنجارهایی است که تخطی از آنها میتواند باعث آسیب هایی شود و برخی از آن­ها حتی مستوجب جرم انگاری و مجازات گردند. با این حال، چنان چه به کاربران، که مانند کودکی نوپا در این دریای بیکران رها هستند، آموزش های صحیحی داده نشود، هرگونه مقابله با هنجار شکنی های سایبری در جهت برقراری موازین اخلاقی سایبری، می تواند با ایرادات جدی حقوقی و اخلاقی مواجه گردد. این نوشتار بر آن است با بررسی راهکارهای پیشگیری اجتماعی از جرایم سایبری، به عنوان شاخه های از پیشگیری از وقوع هنجارشکنی های مجرمانه سایبری، میزان کارایی آن را در نهادینه سازی هنجارهای اخلاقی سایبری مورد بررسی قرار دهد.پ

جرایم سایبر از نگاهی دیگر – چالش های فضای سایبر و مالکیت معنوی در ایران – جرم شناسی سایبر – جرایم سایبر – cyber crimes- قسمت اول – جرایم سایبر – cyber crimes- قسمت دوم 

کلید واژه­ها: فضای سایبر، جرم سایبر، پیشگیری اجتماعی سایبری، هنجارهای اخلاقی سایبری.

مقدمه

علم جرمشناسی در عمر یکصد ساله خود همواره در پی کشف عوامل جرم زا و شرایط موثر در بروز رفتار جنایی بوده تا به مدد آن و البته بهره گیری از تمامی تخصصهای علمی به روشهای درمان و اصلاح و تربیت بزهکاران دست یابد.اما نکته قابل توجه در این میان است که چنین تکاپویی تا اوایل دهه شصت و همزمان با پیدایش جرایم سایبری[1]صرفا در بستر دنیای حقیقی بوده است.هر چند که که نقاط مشترک در مطالعات تطبیقی جرایم فضای حقیقی و مجازی وجود دارد لکن باید گفت جرایم سایبری مرزهای مطالعاتی جدیدی برای جرمشناسان ایجاد کرده است زیرا این جرایم در سیر تحول خود ,نه تنها چالش مفهومی و مصداقی برای حقوق جزای سنتی ایجاد کرده بلکه ادبیات تخصصی خاص خود را نیز دارا هستند. هرچند برخی بر این باورند که اصلاح قوانین سنتی جزایی پاسخگوی نیازها در برابر جرایم سایبری است در مقابل عده ای معتقدند دنیای مجازی دنیایی جدید است و مجرمان سایبر از لحاظ جرمشناسی از مجرمان عادی متفاوتند و مجازاتها و درمانهای متفاوتی را نیاز دارند.

دفاع از حریم خصوصی در محیط سایبر – بررسی جرایم سایبری – جرایم سایبری پس از پیدایش اینترنت 

پیشرفت تکنولوژی و علم و دست یابی بشر به فناوری اطلاعات و استفاده از رایانه و پیدایش دنیای مجازی دارای پیامدهای مثبت و منفی فراوانی برای بشر بوده است. از جمله پیامدهای منفی آن، پیدایش جرایم رایانه ای بوده است. در مورد جرایم رایانه ای تعاریف متعددی ذکر شده است برخی از این تعاریف عباتند از: پلیس جنایی فدرال آلمان در تعریفی از جرایم رایانه ای این چنین اعلام داشته است: «جرم رایانه ای در برگیرنده همه اوضاع و احوال و کیفیاتی است که در آن شکل¬های پردازش الکترونیک داده‌ها، وسیله ارتکاب و یا هدف یک جرم قرار گرفته است و مبنایی برای نشان دادن این ظن است که جرمی ارتکاب یافته است.

جرایم سایبری از زمان پیدایش تا کنون، با سه نسل یا تیپ مواجه شده است. دهه­های 6 و 7 و اوایل 8 زمان حاکمیت نسل اول تحت عنوان جرایم رایانه­ای است. در این زمان در خصوص جرایم، محوریت بحث با رایانه بود. از این رو تعداد توصیف­های مجرمانه بسیار کم بود. به تدریج در دهه 8 تا اوایل دهه 9 نسل دوم به مبان آمد. بحث محتوا مورد استفاده قرار گرفت یعنی به موضوع جرایم داده و اطلاعات توجه شد. از این رو نسل دوم تحت عنوان جرایم علیه داده­ها مطرح شد. پس از 4 یا 5 سال، حاکمیت نسل سوم که از آن به جرایم سایبری یاد می­کنیم فرا رسید که ویژگی این نسل، تجمیع رایانه با مودم و مخابرات (اعم از ماهواره) با حالات شبیه سازی و مجازی سازی است. در این نسل تأکید بر رایانه نیست بلکه رایانه خود وسیله ارتکاب جرم است. جرایم نسل سوم در بستر ابر شاهراه­های الکترونیکی ارتباطی و اطلاعاتی به وقوع می­پیوندند. اگر در چهار دهه حاکمیت جرایم رایانه، ما شاهد جرایم انگشت شمار بودیم؛ اما در فضای سایبر پنج دسته اصلی جرم وجود دارد که هرکدام بالغ بر چندین عنوان مادر و عمده می­شوند و شاید تعداد مصادیق عمد و غیر عمد آن بالغ بر 2 عنوان مجرمانه شود[2]. اولین جرم سایبری در ایران به سال 1381 و ناظر به عمل دانشجویان برای اسکن اسکناس و پرینت رنگی از آن عطف شده؛ اما گزارش­های غیر رسمی حاکی از این است که در دهه 6 تغییر نمرات درسی و تغییر برخی اسامی پذیرفته شده در کنکور 64 رخ داد[3].

روش تحقیق روش تحقیق به صورت نظری و کتابخانه ای بوده و برای تطبیق مطالب از کتب مختلف و تحقیقات بنیادین گذشتگان و ترجمه متون و کتاب های مرتبط استفاده شده است.

چه راهکارهایی برای جلوگیری از جرایم سایبری وجود دارد؟

نقض حریم خصوصی در فضای سایبری چه معنایی دارد ؟

پلیس چه نقشی در پیشگیری از جرایم سایبری دارد؟

 بررسی مسائل قضایی هرزه نگاری در محیط سایبر – صلاحیت کیفری در فضای سایبر 

هدف از ارائه این تحقیق بررسی حریم خصوصی افراد در فضای سایبری می باشد.

فصل دوم

گفتار اول:

پیوند و اتصال شبکه جهانی اینترنت به روشنی گویای این واقعیت است که ویرانگری و آسیب رسانی می تواند در یک لحظه سراسر جهان را فرا گیرد.سوء استفاده از فناوری های رایانه ای و اینترنتی می تواند امنیت ملی,آسایش عمومی و موجودیت یک جامعه را به مخاطره انداخته و تاثیرهای منفی بی شماری را بر زندگی افراد اجتماع تحمیل کند(وایلدینگ[4], 1379: 11).با کمی دقت در این خصوص می توان به این نتیجه دست یافت که اغلب مرتکبان جرایم سایبری را جمعیت جوان تشکیل می دهند(آیکاو[5], 1383: 55).این مجرمان هم از ظرفیت جنایی بالایی برخوردارند و هم استعداد خوبی برای انطباق اجتماعی از خود نشان می دهند(جعفری, 1385: 7).

افرادی که در شرایط عادی زندگی ,هیچ گونه تصوری از سرقت یا تجاوز به اموال دیگران ندارند,در مواجه با فرصت ها و موقعیتهای ارزشمندی که رایانه و اینترنت برای آنها مهیا نکرده,حتی لحظه ای دچار تردید احساس گناه یا تزلزل در تصمیم گیری نخواهند شد.در جرایم سایبری خشونت وجود ندارد ,بلکه طمع,غرور یا دیگر ضعفهای شخصیتی قربانی است که در ارتکاب این جرایم نقش اصلی را بازی می کنند(خداقلی,1383: 41).

گفتار دوم

 جرایمی در این دسته قرار میگیرند که جرایم سنتی تلقی می شوند.اما در حال حاضر به علت پیشرفت فناوری با وسایل نوینی انجام می شوند.از جمله این جرایم می توان به جعل و کلاهبرداری سایبری اشاره کرد(راجی , 5831:96).در حال حاضر در جایی که شبکه های رایانه ای ابزار ارتکاب جرایم سنتی نظیر کلاهبرداری و جعل از طریق اینترنت هستند ,قاضی مجبور است به علت فقدان یک قانون مدون و مشخص در این رابطه از قوانین سنتی مانند قوانین جزایی و قانون حمایت از حقوق پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای که آیین ه آن در سال 1379 به تصویب رسید و همچنین مجازاتهایی که در قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382 وجود دارد استفاده کند(دزیانی, 1384: 12).

هر نمادی از موضوع ها مفاهیم یا دستور العملها از جمله متن صوت یا تصویر را که برای برقراری ارتباط میان سیستم های رایانه ای یا پردازش توسط شخص یا سیستم رایانه ایجاد میگردد داده ی محتوت می گویند(گاتن,1383: 19).از جمله جرایمی که در این دسته جای میگیرند می توان به شنود غیر مجاز داده های مخابراتی در یک ارتباط خصوصی یا  داده های سری که واجد ارزش برای امنیت داخلی و خارجی کشور می باشند میتوان اشاره کرد.

کالبد شناسی جرایم سایبری در ایران – ویژگیهای حقوقی تروریسم سایبری 

بخش سوم:

تغییر , ایجاد ,محو یا متوقف کردن داده های رایانه ای مخابراتی به قصد تقلب غیر قابل استفاده کردن ,تخریب یا اختلال در داده ها یا امواج الکترومغناطیسی (دزیانی, 1384: 2),ممانعت از دستیابی اشخاص مجاز به داده ها با تغییر رمز ورود و یا رمز نگاری از جمله جرایمی هستند که در این دسته قرار می گیرند(وایلدینگ, 1379: 54).

بخش چهارم:

نگاهی گذرا به برخی جرایم سایبری : عناوین جرایم سایبری بر اساس قانون جرایم رایانه ای جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1388 به شرح زیر است: 1 ‎‎‎-دسترسی غیرمجاز به داده های رایانه ای یا مخابراتی -2 شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی 3 -دسترسی غیرمجازبه داده های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده یا تحصیل و شنود آن 4 -در دسترس قرار دادن داده‎های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده برای اشخاص فاقد صلاحیت 5- افشا یا در دسترس قرار دادن داده های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه 6- نقض تدابیر امنیتی سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی به قصد دسترسی به داده های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده 7- تغییر غیرمجاز داده‎های قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانة آنها 8- تغییر داده‎ها یا علایم موجود در کارت‎های حافظه یا قابل پردازش در سیستم‌های رایانه‎ای یا مخابراتی یا تراشه‎ها یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانة داده‎ها یا علایم به آنها 9- حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش نمودن داده های دیگری از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده بطور غیرمجاز 1- از کار انداختن یا مختل نمودن سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز 11 -ممانعت از دسترسی اشخاص مجاز به داده های یا سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز 12- ربودن داده های متعلق به دیگری بطور غیرمجاز 13- تحصیل مال از طریق سامانه رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز 14- انتشار آثار مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده 15- تسهیل دسترسی افراد به محتوای مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده 16- هتک حیثیت از طریق انتشار صوت و فیلم تحریف شده دیگری بوسیله سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی 17- نشر اکاذیب از طریق سیستم های رایانه ای  یا مخابراتی به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی 18- ممانعت از پالایش محتوای مجرمانه از سوی ارائه دهندگان خدمات دسترسی 19- استفاده غیرمجاز از پهنای باند بین الملل مبتنی بر پروتکل اینترنتی به منظور برقراری ارتباطات مخابراتی 2- تولید یا انتشار یا توزیع یا معامله داده‎ها یا نرم‎افزارها یا هر نوع ابزار الکترونیکی که صرفاً به منظور ارتکاب جرائم رایانه‎ای به کار می‎روند. 21- فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده‎ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‎ها یا سیستم‎های رایانه‎ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را فراهم می‎کند. 22- آموزش نحوة ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه‌ای و تخریب و اخلال در داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی.

بررسی جرایم سایبری – کنترل جرایم سایبری در گرو اجرای قانون و تقویت دستگاه های نظارتی

فصل سوم

گفتار اول:

تعریف جرم شناسی سایبری (cyber criminology): با الهام از تعاریف ارائه شده از جرم شناسی سایبری و تطبیق آن با تعاریفی که تاکنون از جرم شناسی ارائه شده است می توان گفت: (جرم شناسی سایبری مطالعه عوامل ایجاد جرم در فضای مجازی و تأثیرات آن بر دنیای حقیقی و راهکارهای پیشگیری از حدوث اینگونه جرایم می باشد) مطالعات عینی پرونده های جرایم سایبری نشان می دهد ایجاد شخصیت مجازی با ذهنیت عدم شناسائی و البته سهولت و گستردگی ارتکاب برخی بزه ها در فضای مجازی بستر مناسبی را برای بروز خلأهای شخصیتی و روانی فراهم می سازد لذا ما بر این باور هستیم که شخصیت واقعی یک بزهکار سایبری را باید در همان شخصیت مجازی وی جستجو کرد به دیگر سخن شخصیت مجازی که بزهکار سایبری از خود ساخته است در واقع همان (خود واقعی) اوست که به دلایل مختلف امکان بروز آن در دنیای حقیقی را نداشته است پس بنا به قول پروفسور گاستون استفانی فرانسوی (شناخت شخصیت بزهکار) امر مهمی در مطالعات جرم شناسی سایبری است.

گفتار دوم:

علت شناسی جرایم سایبری (cyber criminal etiology): علل و عوامل بسیاری در شکل گیری جرایم سایبری موثرند همچون عوامل اقتصادی. فرهنگی.سیاسی.مشکلات روحی و روانی نظیر: افسردگی.عصبانیت.حسادت.انتقامجوئی.حس تنفر.تفریح و سرگرمی.خودکم بینی و حقارت.حس رقابت و در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می شود. -1 اقتصادی: جرایمی نظیر (تحصیل مال بطور غیرمجاز از طریق سامانه رایانه ای) یا همان کلاهبرداری نمونه ای از این دست جرایم میباشد که عمدتا با اهداف اقتصادی بوقوع می پیوندد بعنوان مثال برخی بزهکاران سایبری از طریق فیشینگ به اطلاعات حسابهای بانکی کاربران دسترسی یافته و با وارد نمودن گذرواژه ها و دیگر اطلاعات در سامانه های مربوطه مبادرت به برداشت وجوه از حساب بانکی افراد می کنند. گفتنی است در موارد بسیاری ارتکاب جرایم رایانه ای که به حسب ظاهر اقتصادی نیست با انگیزه های اقتصادی شکل می گیرد و بالعکس برخی جرایم سایبری به ظاهر اقتصادی با انگیزه های غیراقتصادی ارتکاب می یابد بعنوان مثال در پرونده ای فرد پس از نفوذ به سیستم رایانه ای قربانی خود و تحصیل اسناد و مدارک شخصی وی اقدام به اخاذی از وی نمود و بالعکس در پرونده ای دیگر متهم صرفا با هدف ابراز توانائی خود در هک مبادرت به نفوذ به حساب بانکی یکی از مشتریان بانک نموده و مبلغی را برداشت و آنرا عینا به بانک مسترد نموده تا فقدان امنیت شبکه بانکی و توانائی بالای خود در این زمینه را به رخ بکشد جالب آنکه در بیان علت رفتار مجرمانه خود اعلام نمود از آنجا که جویای شغل بودم خواستم توانایی خودم را به دیگران نشان بدهم بلکه زمینه اشتغال برایم فراهم شود!! -2 فرهنگی: فقر فرهنگی و عدم پایبندی به ارزشهای جامعه و باورهای دینی یکی از عوامل مهم ارتکاب برخی بزه ها در محیط سایبر میباشد.پیش از این نیز اشاره شد که با خلق دنیای مجازی موانع بسیاری از بین رفته و ارتکاب جرایم تسهیل گردیده است. فضای سایبر شرایطی را به وجود آورده که بزهکاران می توانند در مکان هایی غیر از جاهایی که آثار و نتایج اعمال آن ها ظاهر می شود مرتکب جرم شده و به راحتی و با کمترین هزینه و اضطراب، بیشترین خسارات و صدمات را به بار آورده و در عین حال ناشناخته باقی بمانند. ارتکاب جرائمی نظیر انتشار آثار مبتذل و مستهجن از طریق سامانه رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده و یا تسهیل دسترسی افراد به محتوای مبتذل و مستهجن نمونه ای از جرایم سایبری است که عدم توجه به اصول اخلاقی و ارزشهای جامعه موجد آن است. ایجاد سایتهای غیراخلاقی و ترویج بی بند و باریهای جنسی و روابط ناسالم دختران و پسران در قالب سایتهای دوستیابی. سایتهای پخش فیلمهای غیراخلاقی بصورت آنلاین و از مصادیق این جرایم میباشند. 3 -مشکلات روحی و روانی: بخش عمده ای از جرایم رایانه ای ارتکاب یافته در کشور عزیزمان برخواسته از مشکلات روحی و روانی بزهکاران فضای مجازی میباشد. مردی صرفا به جهت اختلاف با همسرش و با قصد انتقام گیری از وی اقدام به انتشار عکسها و فیلمهای خصوصی همسر خود در سایتهای اینترنتی نمود. خانمی صرفا با هدف انتقامگیری از همسرش که مبادرت به ازدواج مجدد نموده است اقدام به انتشار عکسهای بدون حجاب خود در سایتهای اینترنتی نمود در پرونده دیگری مردی از روی حسادت اقدام به نصب نرم افزار شنود بر سیستم رایانه ای خانمی نموده و سپس متن چتهای خصوصی وی را دریافت و برای سایرین ارسال می نمود. در پرونده های متعدد دیگر افراد با ایجاد صفحات جعلی در سایتهای اجتماعی اقدام به آبروریزی و هتاکی به قربانیان خود می نمایند مصادیق این بخش از علل ارتکاب جرایم سایبری بسیار گسترده تر از سایر علل و عوامل میباشد که مطالعات جرمشناسی در این حیطه را می طلبد[6].

گفتار سوم:

بزه دیدگان جرایم سایبری: قربانیان جرایم سایبری در واقع قربانیان پیشرفت تکنولوژی (victimation as aby prodact of science and technology )  هستند اما نکته قابل توجه در این بین آن است که بسیاری از بزه دیدگان جرایم سایبری استعدادی قابل توجه برای قربانی شدن (victimation) بروز می دهند و براحتی طعمه بزهکاران سایبری میشوند برخی کلاهبرداریهای اینترنتی ناشی از کسب اطلاعات به روشهای بسیار ساده و سوء استفاده از عکسها و اسرار شخصی نمونه هایی از این موضوع می باشد ما بر این باوریم که قربانی جرم سایبری همیشه بی گناه نیست و چه بسا خودش ناخواسته آغازگر بزه سایبری میباشد. ضعف شخصیتی.فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت از داده ها و مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می کند.

گفتار چهارم:

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلی

پس از آشنایی اجمالی با ماهیت و کارکردهای پیشگیری اجتماعی از جرایم و انحراف، در این فصل نحوه اجرای آن­ها برای پیشگیری از جرم و انحراف سایبری مورد بررسی قرار می­گیرد. اما پیش از آن، برای این­که این راهکارها به طور کارآمد و مؤثر تدوین گردند و به اجرا درآیند، باید مطالعات مقدماتی و پیش­نیاز متنوع و عمیقی را به انجام رساند. از جمله مهم­ترین آن­ها شناسایی هویت و خصوصیات مجرمان و منحرفان سایبری بر اساس انگیزه­های هر یک و همچنین، شناسایی هویت و خصوصیات بزه دیدگان سایبری (Cyber Crime Victims) و ارزیابی خطرپذیری(Risk Assessment) آن­ها برای جهت­دهی نوع و میزان آموزش­های پیشگیرانه است. سپس با توجه به نتایج به­دست آمده، می­توان بر اساس الگوهای کلی پیشگیری از جرم، راهکارهای قابل اجرا و مؤثری را پیشنهاد داد. با این حال، این مباحث به مجال دیگری موکول می­گردد.

در فصل گذشته ملاحظه شد، این اقدامات در دو حوزه عام و اختصاصی قابل اجرا هستند. در این­جا مباحث پیرامون پیشگیری جامعه­مدار خاص با محوریت­ کدهای رفتاری مطرح می­گردد.

به­طور کلی، با کدهای رفتاری می­توان گروه­های خاصی را که وظیفه­ای به آن­ها سپرده شده، در مقابل اعمال خود پاسخگو نگه داشت. از جمله آن­ها، گروه­های مشاغل هستند که در حوزه­های مختلف به فعالیت می­پردازند و چون که به متصدیان شبکه­ای خود، داده­های واجد ارزشی را واگذار کرده­اند تا با رعایت سه اصل محرمانه بودن(Confidentiality)، تمامیت(Integrity) و دسترس­پذیری(Availability) در فضای سایبر منتشر کنند، ضروری است متناسب با حرفه، نوع و میزان اطلاعات آن­ها و دیگر شرایط،کد رفتاری مربوط را برای آن­ها تدوین کنند. شایان ذکر است، در این مورد تاکنون برای بعضی مشاغل و موضوعات حساس، از سوی مراجعه مهم و معتبر بین­المللی، کدهای رفتاری نمونه­ای منتشر شده است. برای مثال، به­تازگی برای فعالان عرصه تجارت الکترونیکی و بازاریابی شبکه­ای(Network Marketing)، کدهای رفتار یکسانی تدوین شده تا از وقوع جرم و تخلف­های مرتبط با پیام­های تجاری ناخواسته الکترونیکی (اسپم) (Spam) جلوگیری شود.  

اما گروه دیگری که کدهای رفتاری برای آن­ها از جمله ضروریات شغلی است، ارائه دهندگان خدمات شبکه­های اطلاع­رسانی رایانه­ای هستند. آن­ها در حقیقت پل ارتباطی میان دنیای فیزیکی با فضای سایبر محسوب می­شوند و نسبت به بقیه دست­اندرکاران این حوزه، افزون بر این­که توانایی اقدامات بسیار متنوع و گسترده­ای را دارند، مسئولیت­های خطیری نیز بر دوش آن­ها گذاشته شده است. این افراد به­راحتی می­توانند امکان نفوذ به پایگاه­ها را فراهم کنند یا اطلاعات حساس و کلیدی راجع به آن­ها را در اختیار افراد ناصالح قرار دهند.

به دلیل وجود چنین شرایطی، چندی است بر نحوه عملکرد ارائه دهندگان خدمات شبکه­ای نظارت بیشتری صورت می­گیرد که از جمله مهم­ترین آن­ها اقدامات انجام شده در جهت نظارت بر حفظ حریم آن­لاین افراد از سوی این ارائه دهندگان خدمات است آن­ها به­راحتی می­توانند علاوه بر امکان­پذیری ساختن شنود و ردیابی ارتباطات الکترونیکی، دسترسی به پایگاه­های داده­ای که ورود افراد غیرمجاز به آن­ها ممنوع است یا اطلاعات شخصی (Personal Information) و شخصی حساسی را که خود آن­ها برای پیشبرد فعالیت­های شبکه­ای جمع­آوری کرده­اند میسر سازند.

به نظر نمی­رسد کسی در این واقعیت تردید داشته باشد که نه تنها نسل جوان و نوجوان جامعه ما، بلکه بدون استثنا در تمامی جوامع، توانسته است تعامل بهتری را با فضای سایبر برقرار کند. البته چندان جای شگفتی نیست، زیرا نسل گذشته امور خود را در دنیای فیزیکی به پیش می­برده و شاید لزومی ندیده با این فضای جدید انس بگیرد، در حالی که نسل جدید با این فضا رشد یافته و از همان ابتدا هر آن­چه پیرامون خود مشاهده کرده، رنگ و بوی سایبری داشته است.

به هر حال، این وضعیت بیم و امیدهایی را برانگیخته است. از یک سو، می­توان امیدوار بود نسل جدید در برپایی هرچه سریع­تر یک جامعه اطلاعاتی(Information Society) تمام عیار، مبتنی بر اصول و قواعد حاکم بر این فضا، همت لازم را داشته باشد. اما از سوی دیگر، باید آن­ها را از خطرات و آسیب­های فراوان این فضا مطلع کرد تا با گرفتاری در آن­ها، نتیجه عکس حاصل نشود.

درادامه، راهکارهایی که نسبت به کودکان قابلیت اجرا دارند و متولیان تربیتی و آموزشی گوناگون آن­ها را هدف قرار می­دهند، با اجمال مورد بررسی قرار می­گیرند:

اولین محیطی که توجه متصدیان پیشگیری رشدمدار را به خود جلب می­کند، خانواده و به تبع آن والدین است. چنان­چه بتوان در ابتدا توصیه­ها و آموزه­های لازم را به والدین منتقل و آن­ها را با خطرات و در عین حال مزایا و مطلوبیت­های فضای سایبر آشنا کرد، می­توان امیدوار بود تا حدود زیادی اهداف این تدابیر به ثمر بنشیند. برای مثال، یک بره آموزشی برای والدینی که فرزندان آن­ها با اینترنت کار می­کنند، می­تواند حاوی این نکات باشد:

1. ایجاد حس مسئولیت­پذیری و توانایی انتخاب گزینه­های سالم به هنگام استفاده از اینترنت (به­عبارت دیگر، نحوه استفاده صحیح از اینترنت).

2. تصمیم­گیری به­جا و مناسب درباره محتوایی که قرار است مشاهده کنند.

3. آموزش نحوه رویارویی با محتوای ناسبی که ممکن است مشاهده کنند و کاهش عواقب آن. در واقع، در اینجا ابتدا باید به خود والدین آموزش داد تا بدانند چگونه این رهیافت­ها را نسبت به کودکان خود اتخاذ کنند.

از عوامل مهمی که در کنار والدین، مربیان و دیگر مسئولان آموزشی و تربیتی فرزندان می­توان نقش مهمی در شکل­گیری شخصیت کودکان در استفاده از فضای سایبر داشته باشند، فرزند یا اطرافیان بزرگ­تر آن­ها هستند. البته اگر چنین مسئولیتی به آن­ها سپرده شود، برای خود آن­ها نیز مفید خواهد بود. زیرا برای این­که وجهه خود را در برابر کوچک­ترها از دست ندهند، سعی می­کنند مرتکب اقدامات ناشایست نشوند؛ چرا که به خوبی می­دانند کوچک­ترها رفتارهایشان را تعقیب می­کنند و منتظر تقلید از آن­ها هستند.

این خط مشی­ها، یک سری راهکارها و انتظاراتی راجع به نحوه فعالیت آن­لاین افراد هستند که به نحو روزافزونی در مدارس، منازل و کتابخانه­ها به­کار می­روند. مبانی نظری آن­ها، مسئولیت­پذیر کردن کودکان در برابر محتوایی است که ایجاد می­کنند و رفتاری که بروز می­دهند است. آن­ها یاد می­گیرند در برابر مسائل مختلفی که ممکن است در فضای سایبر تجربه کنند، گزینه­های شایسته­ای داشته باشند. به این ترتیب، با مهارت­های استفاده صحیح از اینترنت آشنا می­شوند. البته اگر قرار است این خط مشی­ها مؤثر واقع شوند، باید برای موارد نقض عمدی، واکش یا ضمانت اجراهای متناسب اعمال کرد؛ مانند عدم اجازه استفاده از اینترنت، تماس با والدین. اگر موارد نقض به مدرسه مربوط می­شود، حبس دانش­آموز و اگر به منزل مربوط می­شود، حبس در منزل. اما باید از موارد نقض غیرعمدی و تصادفی نیز به عنوان فرصتی برای آموزش کاربران در خصوص نحوه اجتناب آن­ها از مواجهه آتی با این گونه مسائل، نحوه برچیدن آن­ها از روی صفحه نمایش و در صورت لزوم، گزارش به ارائه دهندگان خدمات اینترنتی بهره­برداری کرد.

یکی از نکات غیرقابل انکار این است که تمامی اقداماتی که در زمینه عدم مواجهه کودکان با مسائل صریح جنسی به اجرا در می­آیند، صددرصد نتیجه­بخش نبوده و سرانجام این امکان وجود دارد که کودکان از راه­های گوناگون با این موضوعات مواجه شوند. از این­رو اگر دسترسی به این محتواهای ناشایست اجتناب­ناپذیر است، باید اقداماتی اتخاذ گردد تا آثار طلوب مواجهه با آن­ها به کمترین حد برسد. یک راهبرد مناسب می­تواند آموزش به کودک باشد که در صورت مواجهه با این­گونه مسائل آن­ها را گزارش کند و کمک بخواهد.

به این ترتیب، والدین یا مربیان نباید کودکی را که در اثر مواجهه با این مسائل از آن­ها کمک طلبید، مجازات کنند. متأسفانه برخی برخوردهای نابجا باعث شده کودکانی که با چنین صحنه­هایی مواجه می­شوند،‌بیم آن را داشته باشند که بزرگتر­های آن­ها چه واکنشی نشان خواهند داد. واکنش نادرست می­تواند آثار معکوس و عواقب ناهنجاری را به دنبال داشته باشد. کودکان باید بتوانند چنین مسائلی را در فضایی آرام و آزاد و نه مضطرب از تنبیه و مجازات مطرح کنند.

الف) آموزش سلامت اینترنت (Internet Safety Education): بحث آموزش سلامت کودکان یکی از مقوله­های اصلی در دنیای فیزیکی محسوب می­شود. به عنوان مثال، باید نحوه رد شدن از خیابان، برخورد با غریبه­هایی که به آن­ها نزدیک می­شوند و واکنش به آتش­سوزی منزل را به آن­ها آموخت. هدف از آموزش آن­ها این است که چنان­چه به تنهایی با چنین شرایطی مواجه شدند، بدانند چگونه با آن­ها مقابل کنند.

آموزش سلامت کودکان در اینترنت نیز چنین هدفی را دنبال می­کند. تحقیقات نشان داده بسیاری از دانش­آموزان از طریق تجربه یاد گرفته­اند چگونه در اینترنت از خود محافظت کنند؛ اما این فرایند آموزشی به کودکان یاد می­دهد برای عدم مواجهه با موقعیت­های ناامن، چه کارهایی انجام دهند و چه کارهایی انجام ندهند. همچنین، مهارت­های تفکر و قضاوت­های والدین و مربیان و دیگر اعضای جامعه که می­خواهند به کودکان شیوه­های مقابله با خطرات زندگی را بیاموزند، آموزش داده می­شود. در این­جا خطرات پیرامون تبیین می­شوند تا هنگامی که با آن­ها مواجه شدند، دچار اضطراب نشوند.

ب) ادبیات اطلاعات و رسانه (Information And Media Li): منظور از ادبیات اطلاعات، مجموعه­ای از توانمندی­ها است که به اشخاص توانایی شناسایی اطلاعات مورد نیاز آن­ها را می­دهد تا این اطلاعات به شکل مؤثر بازیابی کرده و یافته­ها را ارزیابی کنند و به شکل نقادانه­ای منبع آن را جویا شوند، اطلاعات گزینش شده را در مجموعه دانش خود وارد کنند، برای تحقق یک هدف خاص از آن­ها استفاده مؤثری به­عمل آورند. شرایط اقتصادی، حقوقی و اجتماعی حاکم بر استفاده از آن­ها را درک کنند و با رعایت موازین اخلاقی و قانونی به آن­ها دسترسی یابند و در نهایت مورد استفاده قرار دهند.
ادبیات رسانه که اصطلاح جدیدتری است، به دو شیوه بنیادین مفهوم ادبیات اطلاعات را توسعه می­دهد. اول این­که مفهوم اطلاعات را به تمامی اشکال رسانه­ای و نه فقط چاپی تسری می­دهد. هرچند هیچ­گاه ادبیات اطلاعات به نسخ چاپی محدود نبوده، ولی در عمل آن­چه ابتدا به ذهن متبادر می­شود، همان است.

دومین شیوه، که از گزینه اول نیز مهم­تر است این­که ادبیات رسانه توانایی تولید و برقراری ارتباط با دیگران را هم که در حقیقت برای جلب منافع آن­ها است، در بر می­گیرد. همچنین، برخی تحلیل­گران معتقدند آموزش رسانه بر اطلاعاتی متمرکز است که از طریق رسانه­های ارتباط جمعی انتقال می­یابند، مانند روزه­ ها، بره ­های تلویزیونی و نظایر آن. برخی به این تعریف، میزان درکی که مخاطبان در تبیین مفهوم اطلاعات دریافتی از محتوای رسانه به­دست آورده­اند را نیز اضافه می­کنند.

نیاز به ادبیات رسانه و اطلاعات، از سوی مربیان و مسئولان کتابخانه­هایی که در یک تحقیق مورد سؤال قرارگرفته­اند، تأکید شده است. به نظر آن­ها، نوجوانان، یعنی دانش­آموزان، هیچ نظری درباره اطلاعات دریافتی از اینترنت ندارند. به همین دلیل برای آن­ها باید دوره­های آموزشی مهارت­افزایی مرتبط با ادبیات اطلاعات و رسانه را برگزار کرد.

بعضی دبیران برای این­که استفاده صحیح از اینترنت را در قالب یک عمل الزام­آور به کودکان بیاموزند، برای هر مبحث درسی، فهرستی از پایگاه­های مجاز و مناسب را تهیه کرده و از دانش­آموزان می­خواهند در مهلت تقریبی متناسب داده شده، به تمامی آن­ها مراجعه و مطالب درسی مربوط را مطالعه و استخراج کنند. به این ترتیب، دانش­آموزان زمان پرداختن به محتواهای ناسب و غیرقانونی را نخواهند داشت.

چون بسیاری از والدین و مربیان، اطلاعات زیادی راجع به ضرورت سلامت اینترنت یا ماهیت و میزان خطرات آن ندارند، غالبا نمی­دانند چه چیزی را باید یا نباید انجام دهند. از این­رو یا با این قضیه خودبینانه برخورد می­کنند و هیچ اقدامی در جهت حفاظت از فرزندان خود در اینترنت به عمل نمی­آورند یا این­که با مبالغه­آمیز خواندن خطرات، معتقدند هرزه­نگاری و مرتکبان جنسی در اینترنت، گستردگی و شیوع فراگیر دارند.

با این­ حال، بره­های رسانه عمومی به خودی خود نمی­توانند آموزش جامعی از این موضوعات پیچیده ارائه دهند. آن­ها برای انعکاس پیام­های تا حدودی ساده کارایی دارند. برای مثال، در اواخر دهه 8، در ایالات متحده امریکا یک بره تبلیغاتی بزرگ در راستای آگاه­سازی عموم اعلام می­داشت: «ساعت ده­شب است، آیا می­دانید فرزند شما کجاست؟ به همین ترتیب، یک بره مشابه در خصوص سلامت اینترنت می­تواند پیامی این چنین منعکس کند: «فعالیت­های آن­لاین امروز فرزند شما چه بوده است؟»؛ یا «شما هم می­توانید یاد بگیرید چگونه از فرزند خود در اینترنت محافظت کنید»؛ یا برای ترغیب مردم به قرار دادن رایانه­ها در قسمت­های عمومی منزل این پیام پخش می­گردد: «آیا به خودتان اجازه می­دهید یک غریبه در اتاق خواب فرزند شما باشد.»[7]

فصل چهارم

به زبان ساده می توان گفت (حریم خصوصی) از آن دست مفاهیمی است که همه آنرا می فهمند و درک می کنند لکن نمی توانند تعریفی جامع و کامل از آن ارائه نمایند لذا در بسیاری موارد ما شاهد نوعی تعارض و یا حتی چالش در زمینه مسائل مربوط به حریم خصوصی هستیم به طور مثال زمانی سخن از نصب دوربینهای مدار بسته در کافی نتها به میان آمده بود که مخالفین این طرح آنرا معارض با حریم خصوصی افراد می دانستند و برخی دیگر همچون نگارنده این مطلب آنرا غیرمرتبط با حریم خصوصی افراد تلقی می کردند.چنین اختلافاتی بعضا ناشی از آن است که تعریف ترمینولژیکی از (حریم خصوصی) ارائه نشده است لکن در مجموع می توان بیان نمود: حریم خصوصی یعنی (فرد آزادانه حق داشته باشد در خلوت خود اطلاعات مربوط به امور زندگی اش را پنهان نموده و بر آن کنترل داشته و مانع دسترسی دیگران به این اطلاعات گردد و تصمیم بگیرد که چه وقت و تا چه حد این اطلاعات را به دیگران منتقل نماید ).در تعالیم دینی نیز به بشر آموزش داده می شود که برای زندگی خود حریمی خصوصی قائل شود و از افشاء اطلاعات زندگی اش خود داری نماید آنجا که امام معصوم می فرماید چند چیز خود را از دیگران پنهان نما: اینکه چقدر مال داری؟اینکه کجا می روی؟ و اینکه مشرب فکری و مذهب تو چیست؟

تا اینجا دانستیم که انسان به حکم طبیعت و سرشت باید دارای حریم خصوصی برای خود باشد و از آن محافظت نماید در مقابل افراد بایستی نسبت به صیانت و رعایت حریم خصوصی سایرین اقدام نمایند.نقض حریم خصوصی در فضای مجازی یکی از مهمترین مسائل روز جامعه ماست که از دو منظر قابل بررسی است یکی از جانب قربانیان نقض حریم خصوصی در فضای مجازی و دیگری از سوی ناقضین حریم خصوصی در فضای مجازی.نگارنده همواره بر این مطلب تأکید دارد که بزه دیدگان در فضای مجازی نقش مهمی را در بروز جرایم ناقض حریم خصوصی ایفا می کنند و در عین حال می توانند در اقدامات پیشگیرانه علیه جرایم سایبری یا همان cyber prevention نقش آفرین باشند.بسیاری از بزه دیدگان جرایم سایبری و کسانی که حریم خصوصی آنان در فضای مجازی نقض می شود،استعدادی قابل توجه برای قربانی شدن (immolate) بروز می دهند و براحتی طعمه بزهکاران سایبری میشوند برخی کلاهبرداریهای اینترنتی ناشی از کسب اطلاعات به روشهای بسیار ساده و سوء استفاده از عکسها و اسرار شخصی نمونه هایی از این موضوع می باشد. ضعف شخصیتی.فقدان اطلاعات کافی در رابطه با محیط مجازی و عدم دقت در محافظت از داده ها و مواردی است که قربانی بزه سایبری را در قربانی شدنش مساعدت می کند. در صدر عرایض بیان گردید که افراد بایستی نسبت به صیانت از حریم خصوصی خود همت نمایند،بسیاری افراد بدون رعایت مسائل امنیتی،خصوصی ترین اطلاعات خود را بر روی سیستم رایانه ای و یا حامهای داده نظیر فلش و کارتهای حافظه و تلفن همراه و سی دی و ذخیره نماید و به نوعی دست بزهکار سایبری را در تعرض به حریم خصوصی باز می گذارند و اینچنین استعداد قربانی شدن در فضای مجازی را از خود نشان می دهند. با الهام از این ضرب المثل که(مالت را حفظ کن، همسایه ات را دزد نکن) می توان گفت (در فضای مجازی از اطلاعات شخصی و حریم خصوصی خود محافظت نمائیم تا مجبور نباشیم به دنبال مجرم بگردیم) هرچند که این مطلب هیچگاه به معنای توجیه عملکرد بزهکار سایبری نیست یعنی اگر افراد در محافظت از اطلاعات شخصی و یا حریم خصوصی خود کوتاهی نمایند دلیل بر آن نیست که ما خود را مجاز به تعرض به حریم خصوصی افراد بدانیم.

جنبه دیگر موضوع همانطور که معروض گردید مربوط به ناقضان حریم خصوصی در فضای مجازی است.این بزهکاران زمانی که وارد فضای مجازی یا همان اینترنت می شوند در خیالی خام آنرا (ملک طلق) خود دانسته و اجازه هرگونه فعالیت و ورود به حریم خصوصی دیگران را به خود می دهند.در زیر به برخی مصادیق نقض حریم خصوصی در فضای مجازی که در قانون جرایم رایانه ای جرم انگاری شده است می پردازیم: 1- ‎‎‎دسترسی غیرمجاز به داده های رایانه ای یا مخابراتی نظیر هک یا اکانت افراد 2- شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی نظیر استفاده از کی لاگرها و نرم افزارهای شنود چتهای اینترنتی و .. 3- دسترسی غیرمجازبه داده های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده یا تحصیل و شنود آن 4- در دسترس قرار دادن داده‎های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده برای اشخاص فاقد صلاحیت 5- نقض تدابیر امنیتی سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی به قصد دسترسی به داده های سری در حال انتقال در سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی یا حامل های داده 6- حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش نمودن داده های دیگری از سیستم های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده بطور غیرمجاز 7- از کار انداختن یا مختل نمودن سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز نظیر غیرفعال سازی دیتابیس تارنماها و ممانعت از دسترسی افراد به سایتهای شخصی 8- ممانعت از دسترسی اشخاص مجاز به داده های یا سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی بطور غیرمجاز 9- ربودن داده های متعلق به دیگری بطور غیرمجاز 1- هتک حیثیت از طریق انتشار صوت و فیلم تحریف شده دیگری بوسیله سیستمهای رایانه ای یا مخابراتی 11- نشر اکاذیب از طریق سیستم های رایانه ای  یا مخابراتی به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی 12- فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر داده‎ای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‎ها یا سیستم‎های رایانه‎ای یا مخابراتی متعلق به دیگری را فراهم می‎کند. 13- آموزش نحوة ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه‌ای و تخریب و اخلال در داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی. ناقضین حریم خصوصی در فضای مجازی به دلایلی نظیر افسردگی.عصبانیت.حسادت.انتقامجوئی.حس تنفر.تفریح و سرگرمی.خودکم بینی و حقارت.حس رقابت و عدم توجه به اصول اخلاقی و ارزشهای جامعه،خود را مجاز به ورود به حریم خصوصی قربانیان دانسته و خسارات جبران ناپذیری را به حیثیت و مال و حتی جان افراد وارد می سازند[8].

فصل پنجم

پس از آشنایی با انواع راهکارهای پیشگیرانه اجتماعی جامعه­مدار و رشدمدار سایبری، در ادامه محدودیت­های حاکم بر اجرای موفق آن­ها مورد بررسی قرار می­گیرد. بی­تردید، بررسی آن­ها می­تواند در اتخاذ تصمیم­های واقع­گرایانه و منطقی بسیار راهگشا باشد.

یکی از نکات بسیار مهمی که باید در خصوص تدابیر پیش­گیرانه اجتماعی مورد توجه قرار داد، این است که به لحاظ اقدامات زیربنایی و اساسی که در دستور کار قرار می­گیرد، نمی­توان انتظار داشت همانند تدابیر پیش­گیرانه وضعی یا ضمانت اجراهای کیفری و غیرکیفری، در کوتاه مدت نتایج محسوس و قابل مشاهده­ای به دست آید. البته این مسأله هیچ­گاه از جرم­شناسان و متخصصان پیش­گیری یک نقطه­ضعف محسوب نمی­شود؛ زیرا این تدابیر زیربنای فکری و شخصیتی بزه­کاران و بزه­دیدگان بالقوه را هدف قرار می­دهند که در صورت تحقق اهداف پیش­بینی شده، جامعه­ای سالم و متعهد به رعایت هنجارها و ارزش­های پذیرفته شده به­وجود خواهد آمد. با این حال، مسئولان اجرایی چنین دیدگاهی را ندارند.

آن­ها می­خواهند در کوتاه مدت آثار مقابله با جرایم را مشاهده کنند و آن را در کاره خود به ثبت برسانند و به همین دلیل، حاضرند هزینه­های بیشتری در راستای اتخاذ و اجرای انواع تدابیر پیشگیرانه وضعی و ضمانت اجراهای کیفری و غیرکیفری متحمل شوند؛ اما در کوتاه مدت نتایج مقطعی به­دست آورند. از این­رو متأسفانه به دلیل وجود چنین تفکری، چندان به سیاست­های پیشگیرانه اجتماعی بها داده نمی­شود.

یکی از مبهم­ترین موانع طبیعی یا به عبارت بهتر از اجزای جدایی­ناپذیر فضای سایبر، امکان­پذیر بودن انجام تمامی فعالیت­های رایانه­ای و به­خصوص شبکه­ای در خلوت(Privacy) است. خلوت از آن جهت که باعث می­شود شخص به سرعت بدون مشاهده کسی یا حتی بهتر از آن، بی­آن­که کسی اجازه داشته باشد به حریم او تعرض کند، مطابق میل خود عمل کند و این یک مانع برای تدابیر پیشگیرانه اجتماعی محسوب می­شود. با قبول این­که وظیفه یا به­عبارت بهتر رسالت اصلی تدابیر اجتماعی، نهادینه کردن عدم توجه به انگیزه­های مجرمانه و منحرفانه درونی است، اما نباید از یاد برد که محیط نیز بر غلیان یا فروکش کردن این انگیزه­ها تأثیر قابل توجهی دارد. در دنیای فیزیکی، بسیاری افراد حتی در جایی که تدابیر پیشگیرانه وضعی وجود ندارد تا فرصت و ابزار ارتکاب جرم را سلب کنند، باز هم به دلیل این­که در یک محیط بیگانه به سر می­برند و انواع احتمال­ها از ذهن آن­ها عبور می­کند، کمتر انگیزه­های درونی آنان بیدار می­شود.

در حالی­که فضای سایبر این امکان را فراهم آورده که در خصوصی­ترین و ایمن­ترین مکان، زمینه­های ارتکاب شدیدترین ناهنجاری­ها فراهم گردد، که اگر کسی بتواند انگیزه­های خود را سرکوب کند و در این فضای بیکران در میان انواع فرصت­های مغتنم مجرمانه و منحرفانه لغزشی از او سر نزند، یکی از نمونه­های بارز خود ساخته سرکوب کننده هوای نفس خواهد بود.

همین مزیت، یعنی امکان ارتکاب در حریم امن در کنار ناشناس نگه­داشتن هویت واقعی، باعث شده بسیاری از افراد در فضای سایبر و در دنیای فیزیکی دو چهره یا شخصیت متفاوت از خود بروز دهند. این افراد، به دلایل بسیار در دنیای خارج هیچ­گاه تمایلات منحرفانه و مجرمانه خود را بروز نمی­دهند و نزد همگان به عنوان یک چهره معتبر و واجد احترام شناخته می­شوند. اما زمانی که در خلوت پای رایانه می­نشینند و به فضای سایبر وارد می­شوند، انواع تمایلات ناهنجار آن­ها بیدار می­شود. نمونه­های بسیاری مشاهده شده که برای مثال شخصی مربی برجسته یک مدرسه بوده و در طول زندگی خود هیچ خطایی از او سر نزده، اما چون که توانسته در فضای سایبر با یک شخصیت متفاوت ظاهر شود و به زعم خود شخصیت واقعی خود را از دیگران بپوشاند، تمایلات آزارگری یا آزاربینی جنسی او(Sado-Masochism) بیدار شده و تا آن­جا پیش رفته که در دنیای فیزیکی منجر به مرگش شده است[9].

نتیجه­ گیری:

آن­چه تلاش شد در این مختصر نوشتار تبیین گردد، راهکارهای جرم­شناختی رشدمدار و جامعه­مدار پیشگیری اجتماعی از ناهنجاری­های مجرمانه و منحرفانه سایبر و میزان کارایی و نتیجه­بخش بودن آن­ها بود. با ملاحظه محدودیت­های حاکم، محرز گردید که گزینه ساده­ای پیش­رو قرار ندارد. اما آثار مثبت و سازنده آن، در صورت حصول نتیجه، به مراتب از تمهیدات پیشگیرانه وضعی و ضمانت اجراهای کیفری و غیرکیفری ماندگارتر و امیدوارکننده­تر است.

حال باید دید این راهکارها تا چه اندازه در خصوص موضوع اصلی این نوشتار، یعنی نهادیه­سازی اخلاق سایبری کارایی دارند.

تا به این­جا مطلبی راجع به این موضوع مطرح نگردید، زیرا فرض بر این گذاشته شده که مخاطبان این متن به­خوبی بر آن اشراف دارند و اکنون به واقع، خواهان آشنایی با معادل واقعی آن، یعنی پیشگیری اجتماعی از انحراف­ها و جرم­های سایبری، هستند.

آن­چه در خصوص مفهوم و ماهیت اخلاقیات سایبری(Cyber Ethics) در میان متون علمی معتبر ملاحظه می­گردد، چیزی جز کد سلامت(Code Of Safe) یا رفتار مسئولانه در اجتماع سایبری نیست. طبیعی است اقداماتی که در این راستا انجام می­شود، شامل آگاه ساختن از خطرات رفتار زیان­بار و غیرقانونی آن­لاین و یادگیری نحوه محافظت از خود و دیگر کاربران اینترنت در برابر آن­ها است. در این­جا بر آموزش قشر جوان تاکید ویژه­ای می­شود؛ زیرا از توانایی بالایی برای لطمه زدن به خود و دیگران برخوردارند و به همین دلیل، عمده مفاد آموزشی آن­ها با محوریت استفاده ایمن و مسئولانه از فضای سایبر ارائه می­گردند(37). با این حال، باید توجه داشت ترسیم راهکارهای جرم­شناختی اجتماعی به این دلیل بوده که تاکنون در این حوزه نظریه­پردازی­های گوناگونی صورت گرفته و بارها از ابعاد مختلف در معرض آزمون و خطا قرار گرفته­اند.

از این­رو چون هدف این دو راهکار، یعنی پیشگیری اجتماعی از جرایم و انحراف­های سایبری و نهادینه­سازی اخلاق سایبری یکی است، می­توان با اقتباس منطقی و صحیح از آن­ها، از نتایج مثبت و سازنده آن­ها بهره­مند شد. تنها تفاوتی که در این میان ممکن است جلب توجه نماید، حوزه تحت شمول هر یک از این­هاست. با این­که تاکید شده جرم­شناسی به محدودیت­های حقوق کیفری پایبند نیست، اما هر نوع انحرافی را نیز در حوزه مطالعات خود وارد نمی­کند.در حالی­که ممکن است همین میزان محدودیت­انگاری در حوزه اخلاق سایبری رعایت نگردد و متولیان آن به خود اجازه ورود به هر حوزه­ای را بدهند.
در هرحال، آن­چه مسلم است این­که این دو دایره، یعنی رفتارهای غیراخلاقی و جرایم و انحراف­­ها آن­قدر هم­پوشانی و فصل مشترک با یکدیگر دارند که بتوان میان آن­ها تعامل سازنده­ای برقرار کرد و چون تاکنون در کشورمان هیچ­گونه اقدامی انجام نشده، ایجاد هماهنگی میان این دو حوزه و پیشبرد همزمان آن­ها می­تواند آثار مثبت بسیاری به­همراه داشته باشد. راهبردهایی که می­توانند برای حل این مسأله به واقع چندمجهولی، یعنی نهادینه­سازی اخلاق سایبری با کمک راهکارهای جرم­شناختی پیشگیرانه اجتماعی سایبری، مثمرثمر واقع شوند عبارت­اند از:

1. پیش از هرچیز، باید با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه، شناخت صحیح و واقع­گرایانه­ای از کاربران فضای سایبر در حوزه­های مختلف حاصل گردد؛

2. سپس باید هنجارهای اخلاقی مربوط، که بی­تردید هدف اصلی آن­ها بهره­برداری مشروع و سودمند از این فضا و دوری جستن از هرگونه جرم، انحراف و در نهایت رفتارهای غیراخلاقی است، وضع گردند؛

3. در گام بعد، با عنایت به راهکارهایی که به تفکیک در دو حوزه جامعه­مدار و رشدمدار تبیین گردیدند، باید تلاش شود این هنجارها به نحو مطلوب و مؤثر در میان اجتماع خاص مخاطبان حوزه­های مختلف تبیین و تشریح گردند؛

4. در نهایت این­که، به هنگام تدوین این هنجارها نباید از راهکارهای پیشگیرانه وضعی و همچنین ضمانت اجراهای کیفری و غیرکیفری غافل ماند. زیرا در واقع نه تنها قرار است و باید این تدابیر در آن هنجارها منعکس گردند و به اجرای صحیح آن­ها کمک کنند که اجرای مؤثر، متناسب و بازدارنده آن­ها نیز وابسته به انعکاس صحیح آن­ها در تدابیر پیشگیرانه اجتماعی است. در پایان، تنها به این نکته تأکید می­گردد که چه خوب است در کنار حرکت پرشتاب و تا حدودی لگام گسیخته سایبری کردن امور خرد و کلان جامعه، به­ویژه دسترس­پذیر کردن هرچه این فضا برای قشر جوان و نوجوان در محیط­های مختلف که نمونه بارز آن را در عزم دولت برای متصل کردن تمامی واحدهای آموزشی عالی به شبکه جهانی اینترنت شاهد هستیم، قدری به فکر ساماندهی آن بر اساس الگوهای خردگرایانه و واقع­گرایانه باشیم تا آن­گونه­ که پیدا است، بیش از این نسل جدید با چالش­ها و مشکلات سایبری دست به گریبان نباشد.

[1] Cyber crime
[2] شیرزاد، کامران؛ جرایم رایانه­ای، تهران، نشر بهینه فراگیر، 1388، چاپ اول،23
[3] زندی، محمدرضا، تحقیقات مقدماتی در جرائم سایبری، تهران، انتشارات جنگل، 1389، چاپ اول،5
[4]  Wilding edward
[5] Icove davije
[6] عبدالرضا طرزی کارشناس ارشد حقوق و قاضی ویژه جرایم سایبری
[7] امیرحسین جلالی فراهانی، رضا باقری اصل, مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی, دفتر ارتباطات و فناوری نوی
[8] عبدالرضا طرزی قاضی دادگاه
[9] مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی

نگاهی به حضور اینترنت و ساز و کارهای فیلتر و برخورد با آن

آغاز فعالیت گشت پلیس اینترنتی در سایت ها

فرق جرایم گذشته با جرایم سایبری چیست؟

جرم انگاری شرط بندیهای اینترنتی

اینترنت در کنار همه مواهبی که در اختیار بشر قرار داده و زندگی وی را راحت کرده است، این امکان را هم برای بزهکاران ایجاد کرده است که روش‌های جدیدی برای ارتکاب جرم انتخاب کنند به این دلیل که این جرایم در فضای مجازی رخ می‌دهد و با استفاده از ابزارها و وسایل جدیدی است، حقوق در پیش‌بینی قواعد حاکم بر آن و در نظر گرفتن راهکارهای بازدارنده، با مشکلاتی روبه‌رو است در ادامه به بررسی یکی از حوزه‌های حساس جرایم اینترنتی می‌پردازیم و راهکارهای پیشگیری از وقوع چنین جرایمی را بررسی می‌کنیم

بسته حقوقی برای قربانیان سوءاستفاده های رایانه ای و اینترنتی

با توجه به گسترش فضای مجازی و سهولت انجام جرایم بین‌المللی تدوین قوانین بین المللی میان دولت‌ها ضروری به نظر می‌رس

یک حقوقدان گفت محتمل بودن جرایم سایبری با افزایش مهارت تعداد بیشتری از افراد در بره‌نویسی و نفوذ به سیستم‌های رایانه، امکان پیشگیری همه‌جانبه از این جرایم را دشوار ساخته است، بنابراین بیداری و هوشیاری و استفاده از فناوری‌های نوین و شیوه‌های حفاظتی می‌تواند ما را در حاشیه امنیت قرار دهد

یک حقوقدان گفت با توجه به گسترش فضای مجازی و سهولت انجام جرائم جدید و بین‌المللی در فضای سایبری تدوین قوانین موثر وهمکاری‌های بین‌المللی میان دولت‌ها ضروری به نظر می‌رسد

یک کارشناس فضای مجازی در خصوص مجازات‌ها و مکانیزم‌های پیش‌بینی‌شده در قانون برای برخورد با متخلفان اینترنتی گفت قوانین فعلی از حیث پیش‌بینی‌ مجازات‌ها و مکانیزم‌های لازم ایراداتی دارد به طوری که از سویی مجازات متناسب با جرم نیست و از سوی دیگر بحث حقوق شهروندی و جمع‌آوری و استفاده از اطلاعات افراد از مواردی است که در این قانون تکلیف آن روشن نشده است

+ چهار = 11

وکالت آنلاین جامع ترین وب سایت اطلاع رسانی حقوقی کشور می باشد که با عضویت ده ها هزار
وکیل دادگستری در سراسر ایران خدمات حقوقی به متقاضیان ارائه می نماید. وکالت آنلاین با توجه به پتانسیل ذاتی خود خدمات مشاوره حقوقی، وکالت دعاوی حقوقی را
توسط بهترین و متخصص ترین ارائه می نماید.

برای آگهی از آخرین اخبار وکالت آنلاین عضو شوید!

وکالت آنلاین در شبکه های اجتماعی