العالم – گوناگون
می‌تواند در اثر عللی مانند سوءتغذیه و مصرف نکردن آهن به میزان لازم، از دست دادن خون، عادت ماهانه در خانم‌ها، مشکل در جذب آهن بر اثر برخی بیماری‌ها، مشکلات گوارشی و تداخلات دارویی ایجاد شود.
چه افرادی در معرض کم‌خونی‌اند؟
بیشتر خانم‌ها در معرض کمبود آهن قرار می‌گیرند زیرا هر ماه به‌دلیل عادت ماهانه آهن از دست می‌دهند که باید به فکر جبران آن باشند. همچنین نوجوانان، خانم‌هایی که خونریزی زیادی دارند، خانم‌های باردار، زنان شیرده یا خانم‌های در آستانه یائسگی بیشتر در معرض کمبود آهن هستند.
علایم و نشانه‌های کم‌خونی چیست؟
درمان فقر آهن شدید
علائم کم‌خونی ناشی از فقر آهن تقریبا واضح هستند. اول به پوست خود دقت کنید:
آیا پوستتان رنگ‌پریده است؟ در حالت کم‌خونی، حتی اگر رنگ پوستتان معمولی باشد، لب‌های شما، کمرنگ‌تر از حد طبیعی و پوستتان بی‌حال و خسته است. آیا همیشه احساس خستگی و بی‌حالی می‌کنید؟ این موارد از علائم شایع کم‌خونی هستند.
آیا به یبوست مبتلا شده‌اید؟ یبوست هم یکی از علائم اولیه کم‌خونی است و بدون هیچ تغییری در عادت غذایی ایجاد می‌شود؛ یعنی مثلا بدون کاهش مصرف میوه و سبزی، دچار یبوست می‌شوید.
آیا تمرکز فکری برای شما سخت شده است؟ کم‌خونی می‌تواند بر کاهش تمرکز و افت تحصیلی یا انجام تکالیف درسی شما تاثیرگذار باشد.
آیا دوست دارید مواد عجیب و غریبی که خوراکی نیستند، بخورید؟ مثلا موادی مانند خاک یا کاغذ، چنین حالتی «پیکا» نام دارد. به حالات روانی خود دقت کنید. کم‌خونی می‌تواند باعث ایجاد احساس افسردگی در شما شود.
آیا احساس نفس‌نفس زدن، تپش قلب و تند شدن ریتم تنفس و تنگی‌نفس دارید؟ گلبول‌های قرمز خون بخش حیاتی فرایند تنفس را تشکیل می‌دهند و این علامت در کم‌خونی متوسط تا شدید بروز می‌کند.
آیا احساس می‌کنید انگشتان دست و پایتان خواب می‌روند، همیشه سرد هستند یا با سوزش دست و پا همراه‌اند؟ این حالت به‌دلیل کاهش جریان خون در انگشتان دست و پا و بر اثر کم‌خونی اتفاق می‌افتد.
آیا هنگام برخاستن احساس سردرد، سرگیجه و سیاه رفتن چشم می‌کنید؟ در کم‌خونی شدید، هنگام برخاستن از رختخواب احساس ضعف زیادی دارید یا هنگام بلند شدن از جایتان، احساس سرگیجه می‌کنید. از دیگر نشانه‌های کم‌خونی می‌توان به کم‌اشتهایی و تحریک‌پذیری (عصبی شدن و کم‌حوصلگی)، کمرنگ شدن بستر ناخن، حالت تهوع، تیرگی زیر چشم و ریزش مو و ناخن‌های ضعیف و شکننده اشاره کرد.
گلبول قرمز خون چقدر باید باشد؟
میزان عمومی و مناسب تعداد گلبول قرمز خون برای مردان، 7/4 تا 1/6 میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر و برای زنان، 2/4 تا 4/5 میلیون گلبول قرمز در هر میکرولیتر است.
این میزان گلبول تعداد معمول است و در بعضی از نواحی یا آزمایشگاه‌ها میزان مناسب ممکن است متفاوت باشد. برای اطلاع از محدوده مناسب ناحیه‌تان باید به آزمایشگاه یا پزشک مراجعه کنید.
تشخیص کم‌خونی چگونه است؟
برای تشخیص کم‌خونی با مشاهده علائم گفته‌شده فرد باید به پزشک مراجعه کند زیرا با مشاهده علائم به‌تنهایی نمی‌توان به‌طور قطع کم‌خونی را تایید کرد. به همین دلیل پزشک درخواست آزمایش خون می‌دهد که در آن تست‌های آهن، فریتین، TIBC، هموگلوبین، هماتوکریت و MCH و MCHC که نشان‌دهنده اندازه گلبول‌ها و غلظت هموگلوبین آنهاست، درخواست می‌شود.
درمان کم‌خونی چیست؟
اگر احساس می‌کنید به کم‌خونی مبتلا هستید، به پزشک مراجعه کنید. درمان کم‌خونی می‌تواند شامل دریافت مکمل خوراکی آهن یا دریافت مراقبت پزشکی باشد.
درمان کم‌خونی با توجه به علت آن متفاوت است. بعضی از انواع درمان با توجه به سطح کم‌خونی مربوط شامل این موارد است:
• درمان کم‌خونی مربوط به فقر آهن: در این شرایط پزشک از مکمل‌های حاوی آهن برای تنظیم سطح گلبول قرمز خون استفاده می‌کند.
• درمان کم‌خونی مربوط به رژیم غذایی: بیمارانی که کم‌خونی آنها به‌دلیل رژیم غذایی ناسالم آنهاست و رژیم غذایی آنها بدون آهن یا کم‌آهن است، باید غذاهای حاوی آهن مانند سبزیجات سبز تیره برگدار، کنگر فرنگی، زردآلو، لوبیا، عدس، نخود، سویا، گوشت، آجیل، آلو بخارا و کشمش را در رژیم غذایی‌شان بگنجانند.
پسته و زیره سیاه؛ دو پیشنهاد طب سنتی برای کاهش شدت کم‌خونی
با توجه به ترکیبات بسیار باارزش آلی و معدنی موجود در مغز پسته، مطالعات زیادی روی آن انجام شده و خواص آن ضد کم خونی است. کمبود فولات می‌تواند باعث مشکلاتی مانند کم خونی یمگالوبلاستیک شود. همچنین، کمبود این ماده عامل بروز بیماری‌های قلبی- عروقی است. با توجه به اینکه پسته حاوی فولات و آهن است، به بهبود کم خونی کمک می‌کند.
مهم‌ترین خواص زیره سیاه عبارت است از ضد نفخ، ضد درد و ضد اسپاسم. زیره سیاه از این نظر مشابه رازیانه یا میوه‌های دیگر خانواده جعفری است. از آثار دیگر آن می‌توان محرک معده برای هضم غذا، ادرارآور، ضد کرم، ضد تشنج، تا حدی قاعده‌آور و به‌عنوان نیرودهنده را نام برد.
هفته نامه سلامت
سلامت نیوز: کم خونی فقر آهن یک بیماری است که در نتیجه آن سلول های قرمز خون کاهش می یابد. کمبود سلول های قرمز خون نیز منجر به کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها و اندام های حیاتی بدن می شود.به گزارش سلامت نیوز به نقل از آوای سلامت، چند نوع مختلف کم خونی وجود دارد که هر یک از آنها دارای علت های مختلف است هرچند کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی محسوب می شود.اشکال دیگر کم خونی عبارتند از کمبود ویتامین ب 12 و یا فولات در بدن.علائم کم خونی فقر آهنعلائم اصلی این کم خونی عبارتند از: خستگی و بی حالی، تنگی نفس، تپش قلب و چهره رنگ پریده.علل شایعدر زنان در سنین باروری شایعترین علت کم خونی قفر آهن، به علت دوره های سنگین قاعدگی است. دوران بارداری نیز نیاز به دریافت آهن اضافی دارد. در زنان بعد از یائسگی شایع ترین علت کم خونی فقر آهن، خونریزی معده و روده است. استفاده از داروهای غیر استروئیدی ضدالتهابی منجر به زخم و خونریزی معده و در نهایت فقر آهن می شود.عوارضکم خونی فقر آهن اگر خفیف باشد معمولا عارضه ای ندارد اما اگر درمان نشود، می تواند مشکلات جدی سلامتی را به دنبال داشته باشد.از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:مشکلات قلبی: کم خونی فقر آهن ممکن است منجر به ضربان قلب سریع و نامنظم شود. همین روند نارسایی و بزرگ شدن قلب را به دنبال دارد.مشکلات دوران بارداری: در زنان باردار، کم خونی فقر آهن منجر به تولد زودرس نوزادان و یا نوزاد با وزن کم می شود.مشکلات رشد: در نوزادان و کودکان با فقر شدید آهن، مشکلات تاخیر در رشد ایجاد می شود. ضمن این که استعداد ابتلا به عفونت ها نیز بالا می رود.چطور فقر آهن درمان می شود؟درمان کم خونی فقر آهن شامل مصرف مکمل های آهن برای افزایش سطح پایین آهن در بدن شما است. علاوه بر این سطح آهن خون باید هر چند ماه یک بار بررسی شود. علل زمینه ای که منجر به بروز فقر آهن شده نیز باید بررسی گردد.پیشگیریشما می توانید خطر ابتلا به کمبود آهن را با انتخاب غذاهای غنی از آهن کاهش دهید.گوشت قرمز، مرغ، غذاهای دریایی، لوبیا، سبزیجات تیره رنگ مانند اسفناج، میوه های خشک مانند کشمش و زردآلو، غلات و حبوبات غنی شده با آهن، نخود فرنگی، همگی غنی از آهن هستند.برای جذب آهن در بدن می توانید غذاهای حاوی ویتامین ث را نیز انتخاب کنید. نوشیدن آب مرکبات همراه با مکمل های آهن یا غذاهای حاوی آهن، جذب بهتر آهن در بدن را به همراه دارد. همچنین می توانید کلم بروکلی، گریپ فروت، کیوی، خربزه، فلفل، توت فرنگی، نارنگی، گوجه فرنگی، را همراه با غذاهای سرشار از آهن میل کنید.جلوگیری از فقر آهن در نوزادانعلاوه بر تغذیه با شیر مادر، شیر گاو منبع خوبی از آهن برای نوزادان است و البته برای کودکان زیر 1 سال توصیه نمی شود. بین سنین 4 تا 6 ماه غلات سرشار از آهن به صورت پوره حداقل دو بار در روز باید به کودک داده شود.با شروع غذاي كمكي بايد روزانه قطره آهن يا شربت آهن به كودك خود بدهيد كه از ابتلا وي به كم خوني فقر آهن پيشگيري شود. مي توانيد قطره آهن را در عقب دهان كودك بچکانید (حتي الامكان قطره را با قطره چكان در دهان كودك بچكانيد و از قاشق براي دادن قطره استفاده نكنيد). براي اينكه دندانهاي كودك سياه نشود، بلافاصله مقداري آب جوشيده خنك شده و يا آب ميوه (بسته به سن كودك) به او بدهيد و با يك پارچه تميز يا مسواك نرم دندانهاي او را بخوبي تميز كنيد.بهتر است قطره آهن را بين دو وعده شير به كودك بدهيد. بخاطر داشته باشيد با خوردن قطره آهن، مدفوع كودك بطور طبيعي تيره رنگ مي شود كه جاي نگراني نيست. اگر كودك قطره آهن را به تنهايي نمي خورد ولي بصورت مخلوط با آب ميوه بهتر مي خورد مي توانيد قطره آهن را در مقدار كمي آب ميوه مخلوط كرده و به كودك بدهيد.
منبع:www.nhs.uk
