درمان بیماری کبدی در بارداری

کبد و کیسه صفرا مثل سایر اندام‌ها در دوران بارداری تغییراتی می‌کنند. این تغییرات ناشی از تغییرات هورمونی به علت بارداری است.

درمان بیماری کبدی در بارداری

در زمان بارداری، برخی آنزیم‌های کبدی کم و برخی زیادتر می‌ شوند. هرچند این تغییرات منجر به ایجاد بیماری خاصی در مادر نمی‌شود، اما در بررسی آزمایشگاهی این تفاوت‌ها در خون مادران باردار مشاهده می‌گردد.

زردی در بارداری

از بیماری‌های شایع کبدی در بارداری، یرقان عودکننده بارداری یا زردی بارداری است که در اثر تغییرات هورمونی، میزان اسیدهای صفراوی در خون افزایش یافته و منجر به خارش شدید می‌گردد. این خارش به خصوص در کف پاها رخ می‌دهد، اما می‌تواند در تمام بدن حس شود.

به دنبال آن، زردی به علت افزایش بیلی‌روبین خون رخ می‌دهد. بیماری اغلب در سه ماهه آخر بارداری و به خصوص در کسانی که چند قلو باردار هستند رخ می‌دهد. این بیماری زمینه ارثی و ژنتیکی دارد و گاه در افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، دیده می‌شود.

جهت تشخیص این بیماری از بیماری‌های دیگری مثل پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی)، هپاتیت یا بیماری‌های پوستی شایع در بارداری که با خارش همراه هستند، باید از آزمایش‌های خونی مثل بررسی آنزیم‌های کبدی و کلسترول، تحت نظر پزشک استفاده کرد.

پس از تشخیص، از داروهایی برای کاهش خارش پوستی استفاده می‌شود، اما مهم‌تر آن که این مادران در اواخر بارداری باید تحت نظارت شدید پزشک باشند، چون احتمال زایمان زودرس و مرگ جنین و دفع مکونیوم (مدفوع جنین) در مایع آمنیوتیک (آب اطراف جنین)، در این افراد است و در اولین فرصتی که جنین رسیده شد، باید اقدام به زایمان کرد تا از این عوارض جلوگیری شود.

همین طور احتمال بروز بیماری زردی با مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری حاوی استروژن نیز وجود دارد.

هپاتیت در بارداری

از دیگر بیماری‌های کبدی معروف، هپاتیت است که از طریق ویروس‌های متفاوتی ایجاد می‌شود، مثل ویروس A، B، C، D و E که در مورد بیماری حاد، علائم همگی شبیه هم هستند، اما در مورد عواقب بیماری و مزمن شدن آن و روش‌های پیشگیری با هم متفاوتند.

بیماری هپاتیت ویروسی حاد با علائم تهوع و استفراغ و بی‌حالی و بی‌اشتهایی و درد بدن آغاز می‌شود و در مواردی با تب نیز همراه است. پس از یکی ‌دو هفته، این علائم کاهش می یابند، ولی زردی آغاز می‌شود و تغییرات آزمایشگاهی در آنزیم‌های کبدی رخ می‌دهد.

در موارد شدید هپاتیت، علائم دیگری مثل خونریزی و اختلالات مغزی و تغییرات آزمایشگاهی مربوطه رخ می‌دهد که در این شرایط بیمار باید در بیمارستان بستری شود.

به هر حال در شرایط حاد بیماری، باید مراقب انتقال از طریق ترشحات بیمار باشیم، یعنی نباید با ملحفه و لباس و حوله بیمار تماس مستقیم داشت. همین طور ترشحات دهان و واژن و خون بیمار قابلیت انتقال بیماری را دارند و باید از آن ها پرهیز کرد. در دوران بارداری هم مراقبت‌ها به همین شکل است.

تنها هپاتیت نوع B و C می‌توانند منجر به هپاتیت مزمن شوند. اصولا به باقی ماندن ویروس در بدن بعد از بهبود هپاتیت حاد، هپاتیت مزمن می‌گویند كه این حالت می‌تواند منجر به بیماری‌های متفاوتی مثل سیروز (نارسایی كبدی)، تخریب سریع كبد (هپاتیت نكروزان فولمینانت) و سرطان كبدی شود كه همگی این بیماری‌ها كشنده هستند.

در مورد هپاتیت B تنها حدود 1 درصد بیماران هپاتیت حاد، سرانجام به نوع مزمن مبتلا می‌شوند كه از این تعداد، بیماری معمولا نشانه‌ای ندارد و تنها در بررسی آزمایشگاهی از خون آ‌نتی ژن اچ‌بی‌اس مثبت تشخیص داده می‌شود.

در این صورت برای پیشگیری از ابتلای نوزاد، مراقبت منظم مادران ضروری است، به این ترتیب كه در زمان تولد و حداكثر تا 72 ساعت پس از تولد، ایمونوگلوبولین و واكسن هپاتیت B و سه دوره تزریق واكسن به نوزاد توصیه می‌شود و به این ترتیب از ابتلای اكثر نوزادان به هپاتیت B مزمن جلوگیری خواهد شد.

متاسفانه نوزادان به این ویروس فوق‌العاده حساسند و در صورت انتقال ویروس، حدود 85 درصد آن ها به نوع مزمن مبتلا می‌شوند. بنابراین حتما باید با بررسی‌های دوره بارداری كه شامل آنتی‌ژن اچ‌بی‌اس است، مادران آنتی‌ژن مثبت را دریافت کرده و با تزریق واكسن و ایمونوگلوبولین در زمان تولد به نوزاد از این مشكل پیشگیری كرد.

در مادرانی كه مبتلا به نوع حاد بیماری شده‌اند، احتمال زایمان زودرس و بروز بیماری در نوزاد هست، اما احتمال انتقال بیماری بسیار كم است، زیرا ویروس تنها هنگام زایمان منتقل می‌شود و نوع زایمان سزارین و طبیعی تاثیری در این انتقال ندارد.

اما در مورد مبتلایان به هپاتیت C باید گفت این افراد 8 درصد مبتلا به نوع مزمن بیماری خواهند شد و درصد بالاتری از آنان سرانجام دچار سیروز، سرطان كبدی و سایر عواقب بد هپاتیت مزمن می شوند. بنابراین توصیه می‌شود افراد مبتلا به هپاتیت مزمن C اصلا باردار نشوند.

از طرفی چون هیچ راه پیشگیری مناسبی برای جلوگیری از ابتلای نوزاد وجود ندارد، بررسی آزمایشگاهی غربالگری برای این نوع عفونت به صورت عادی در زنان باردار انجام نمی‌شود و تنها در كسانی كه زندگی پرخطر داشته و احتمال بروز این عفونت در آنان زیاد است، آزمایش انجام می‌شود. نوزادان این افراد هم باید تحت مراقبت و پیگیری باشند تا در صورت ابتلا به هپاتیت C مزمن، درمان آنها آغاز شود.

کبد چرب

كبد چرب غیرالكلی بیماری دیگر كبدی است كه به خصوص در زنان چاق و دیابتی و با چربی خون بالا دیده می‌شود. در این افراد، آزمایشات كبدی نشان‌دهنده بیماری است كه می‌تواند در درازمدت منجر به تخریب كبد شود.

راه درمان، كاهش وزن و كاهش چربی خون و كنترل دیابت است و در این زنان، بارداری با عواقب بدی برای جنین همراه نیست.

کبد چرب در زایمان اول که جنین آن پسر است شایع است و در هفته 28 با زردی مادر تظاهر می‌کند كه علت این امر هنوز شخص است. در این بیماری تمام سطح کبد پوشیده از چربی می‌شود، به طوری که قطرات چربی در نمونه برداری کاملاً مشخص است.

زایمان طبیعی مناسب‌ترین نوع زایمان برای زنان مبتلا به این بیماری است.

دلایل ابتلا به بیماری‌های کبدی در بارداری

ابتلا به بیماری‌های کبد در دوران بارداری به دو علت است:

1- تاثیر مستقیم جنین بر مادر

درمان بیماری کبدی در بارداری

2- ابتلای مادر به بیماری‌های کبدی قبل از بارداری

درصد ابتلای زنان باردار به بیماری‌های کبدی بسیار پایین است.

درمان بیماری‌های کبد در زنان باردار

اولین قدم در درمان این افراد، بستری، مراقبت‌های آی سی یو و ختم بارداری است.

علی رغم در خطر بودن جان مادر و جنین، زایمان طبیعی مناسب‌ترین روش است، زیرا ماده بیهوشی (در سزارین) در کبد متابولیزه شده و خود باعث تشدید بیماری و مرگ بیمار می‌شود.

فرآوری: معصومه آیت اللهی

بخش سلامت تبیان

پایگاه پرستاران دانشگاه بقیه الله(عج) – دكتر ثریا عالمی، جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان

خبرگزاری بین المللی زنان و خانواده – دكتر ثریا عالمی

ایسنا – دکتر محمود اسحاق حسینی، فوق تخصص گوارش و بیماری‌های کبد و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

خارشی ناخوشایند

مجله خبری لحظه نما:دلیل
تمامی خارش پوستی دوران بارداری فقط تغییرات هورمونی یا کشیدگی پوست نیست. بلکه
مشکلات خطرناک تری نیز وجود دارد که باید از وجود آن ها آگاه باشید. یکی از سخت
ترین موارد درباره بارداری آگاهی از این نکته است که چه چیزی عادی و چه چیزی غیر
عادی است. اغلب خانم های باردار فکر می کنند که هر گونه تغییر در وضعیت شان ( خارش
، خستگی ، حالت تهوع ، اندکی بی حالی ) به نشانه های بارداری مربوط می شود ، در
حالی که این علایم ، ممکن است بروز مشکل خطرناک تری را نشان دهند.

«
کلستاز داخلی بارداری » ICP
intrahepatic cholestasis of pregnancy معمول ترین اختلال کبدی
در دوران بارداری است. این اختلال به سبب تجمع اسید های صفراوی در جریان خون ایجاد
می شود که باعث خار شدائمی در سه ماه آخر بارداری خواهد شد. اما ، گاه زودتر یعنی
هفتۀ پنجم بارداری نیز آغاز می شود. به گفتۀ متخصص زنان / زایمان ، دکتر فلیپ زین
، این مشکل گاهی در باردارن دیده می شود. علت دقیق کلستاز بارداری نا شناخته است ،
اما پژوهش ها نشان داده است که عوامل هورمونی ، ژنتیکی و محیطی در بروز این مشکل
تأثیر گذار هستند. به طوری که خواهر و دختر مادری که به کلستاز بارداری مبتلا است
، حدود %14 از بقیه با این عارضه رو به رو خواهند بود. یعنی احتمال ابتلا به
کلستاز بارداری هم در اولین بارداری و هم در بارداری های بعدی وجود دارد. البته
میزان گزارش شدۀ رخداد دوبارۀ آن متفاوت است. برخی از پژوهش گران اعلام کرده اند
که در %6 از موارد دوباره رخ داده است و گزارشی دیگر ، میزان وقوع دوباره آن را
بیش از % 9 در صد بیان می کند.

نشانه
ها

مجله خبری لحظه نما:خارش
شدید معمولاً در سه ماهۀ سوم پدیدار می شود ، البته گاهی در سه ماهه اول نیز دیده
می شود. خارش نشانۀ معمول کلستاز بارداری است. برای خانمی که طی دوران بارداری
دچار خارش شود ( خصوصاً در سه ماهۀ سوم و به ویژه اگر التهابی وجود نداشته باشد )
آزمایش آنزیم های کبدی و اسید های صفراوی الزامی است. این ها دو آزمایش خون
جداگانه اند. آزمایش عملکرد کبدی نشان می دهد که کبد مادر چگونه با بارداری کنار
می آید و آزمایش اسید صفراوی خطرات احتمالی برای بچه را می سنجد و برای تشخیص
کلستاز بارداری ، راهنمای درمان و تعیین زمان زایمان استفاده می شود.

درمان بیماری کبدی در بارداری

ادرار تیره رنگ ، مدفوع بی رنگ ، زردی ( زرد شدن
پوست و سفیدی چشمان ) ، حالت تهوع ، خستگی شدید ، اضطراب ، افسردگی و از دست دادن
اشتها نشانه های این عارضه اند. با مشاهده هر یک از این نشانه ها ، فوراً به پزشک
مراجعه کنید.

*
« ادرار تیره رنگ ، مدفوع بی رنگ ، زردی ( زرد شدن پوست و سفیدی چشمان ) ، حالت
تهوع ، خستگی شدید ، اضطراب ، افسردگی و از دست دادن اشتها نشانه های این عارضه
اند. »

آیا
باید نگران باشم ؟

کلستاز
بارداری با زایمان زودرس خود به خودی ، تنش جنینی ، ذرات مکونیم در مایع آمنیوتیک
و در موارد شدید با مرده زایی مرتبط است. هم چنین بین خون ریزی پس از زایمان و
کلستاز بارداری نیز ارتباطی وجود دارد ، ولی پنداشته می شود که این موضوع کمتر از
2% از بانوان مبتلا به این عارضه را تحت تأثیر قرار می دهد. طبق پژوهش های جدید
با مدیریتی فعال ، خطر مرده زدایی با کلستاز بارداری تا حدود یک درصد کاهش می
یابد.

درمان

به
گفتۀ دکتر زین ، تشخیص کلستاز بارداری و درمان آن باید با دقت بسیار انجام شود. در
حقیقت ، تأثیر درمان به گونه ای است که خارش ( در گونه های ملایم یا شدید ، مداوم
یا متناوب ، و محلی خاص یا عمومی ) را می تواند تسکین دهد ، ولی در رفع خطرات
مربوط به جنین کمکی نمی کند.

این
متخصص می گوید : در چنین شرایطی شاید زایمانی زود هنگام در انتظار مادر باشد.
البته معمولاً این زمان نزدیک به دورۀ کامل ( از 37 هفتگی ) است و چندان هم زود
هنگام نیست. در صورت زایمان زود هنگام ، برای کمک به بلوغ شش های بچه تزریق
استروئید ضروری است. در واقع با مدیریتی فعال ( نظارت منظم بر میزان اسید های
صفراوی و عملکرد کبدی نشان می دهد که کبد شما چه قدر خوب کار می کند ، میزان اسید
صفراوی در سنجش خطر برای بچه اهمیت بسیاری دارد.

بر
اساس نتایج آزمایش ها ، معمولاً برای کاهش تجمع نمک های صفراوی داروی «
اورسودئوکسی کولیک » داده می شود.

پس
از زایمان

معمولاً
48 ساعت پس از زایمان ، مشکل به خودی خود حل می شود ، ولی بهبود خارش ها چند هفته
به درازا می کشد. اگر پزشک ادامۀ مصرف دارو ها را توصیه کرد ، می توانید فرزند تان
را شیر دهی پشتانی کنید. حدود 6 تا 12 هفته پس از زایمان ، عملکرد کبدی و میزان
اسید صفراوی شما باید بررسی شود. امکان دارد مشکل نهفتۀ کبدی باعث خارش در دوران
بارداری شده باشد. در این صورت ، باید نزد متخصص کبد یا متخصص گوارش بروید. اگر
خواستار بچۀ دیگری هستید ، تصمیم خود را با پزشک در میان بگذارید ، تا دوران
بارداری تان مدیریت شود.

تجربه
یک مادر

در
37 هفتگی بارداری متوجه شدم که مدفوعم بی رنگ شده است. در پی آن چند روز هم مشکل
شکمی داشتم. می دانستم که مشکلی در کار است. نزد پزشک رفتم تا مرا بستری کند ، اما
او مرا با دارو های ضد اسهال به خانه باز گرداند. دو شب بعد دچار خارش بدنی شدید
شدم و علت آن را در اینترنت جست و جو کردم. با کلستاز بارداری در آن جا آشنا شدم.
من تمام نشانه ها را داشتم. خارش بدنم تحمل ناپذیر بود ( تا جایی که خون ریزی کند
آن را می خاراندم ). التهابی وجود نداشت ، شب ها بدتر می شد ( و مرا بیدار نگه می
داشت ). خارش روی دست ها و پا هایم برجسته تر بود و از احساس خارشی که هنگام بزرگ
شدن شکم تان حس می کنید ، متفاوت بود. طی دو سه روز بعد ، خواهرم متوجه شد که در
حال خاراندن لالۀ گوشم هستم و سعی دارم ، پوست زیر ناخن پا هایم را بخارانم. بعد
خارش چشم ها به سراغم آمد. در نهایت تصمیم گرفتم ، به پزشک مراجعه کنم. او به من
گفت که فوراً آزمایش خون بدهم. بعد از آن ، نتیجه آزمایش خون ، عملکرد غیر عادی
کبد را نشان داد و چند ساعت بعد ، فرزندم با زایمانی سزارینی متولد شد. پس از
زایمان تقریباً فوراً خارش متوقف شد و خوش بختانه همه چیز به خوبی پیش رفت. اگر من
( یا پزشکم ) خارش را نا دیده می گرفتم ، امکان داشت که دچار مرده زدایی شوم.
خوشحالم که در موقع مناسب نزد پزشک رفتم. اینک به مادران منتظری که دچار خارش
هستند ، یا نسبت به خارش خود احساس بدی دارند ، اصرار می کنم که به غریزۀ خود
اعتماد کنند و با پزشک خود تماس بگیرند و حتماً آزمایش خون بدهند.

مسبب
آن چیست ؟

دقیقا
روشن نیست که دلایل کلستاز بارداری چیست ، ولی متخصصان توافق دارند که امکان دارد
به موارد زیر مربوط باشد :

هورمون
ها ، بارداری های چند قلویی ، و باروری آزمایشگاهی IVF . البته نژادهایی خاص مثل
اسکاندیناوی ها و مردم جنو امریکا در خطر بیشتری قرار دارند. امکان موروثی بودن ژن
ها در خانواده ها نیز وجود دارد. هم چنین احتما ابتلای بانوان به کلستاز بارداری
در فصل زمستان است.

نشانه
ها

خارش
ملایم یا شدید که مداوم یا متناوب است. طی گزارش بسیاری از بانوان ، ناحیه دست و
پاها تحت تاثیر این عارضه قرار می گیرد. وضعیت عمومی بدن به هنگام شب بدتر
است و اغلب خواب را مختل می کند. التهابی در ارتباط با کلستاز بارداری وجود ندارد.
برخی از بانوان چنان بدن خود را می خارانند که از محل خارش خون می آید.

نشانه
های کمتر معمول

ادرار
تیره ، مدفوعی بی رنگ ، زردی ، حالت تهوع ، خستگی شدید ، اضطراب و افسردگی ، از
دست دادن اشتها.

تجربه
مادری دیگر

بارداری
من عالی بود. یا شاید من این طور فکر می کردم. بدون تهوع صبحگاهی ، بدون وجود
نشانه های کشیدگی پوستی و داشتن شکمی ظریف و کوچک. انگار در وجودم شادی فرزندم را
حس می کردم. بارداری خود را فقط با تمرکز بر شیوه زایمانم گزراندم. با این اطمینان
که زایمان طبیعی خواهم داشت. سالم بودم و یوگای بارداری انجام می دادم و درباره
تمام امور مربوط به بارداری تحقیق زیادی می کردم.

در 33
هفتگی متوجه خارش بسیار ملایمی شدم که آن را نادیده گرفتم. زیرا شنیده بودم خارش
در دوران بارداری معمول است. هم چنین گاهی متوجه ادرار تیره رنگ خود شدم اما فکر
کردم علت آن کمبود آب بدنی است یک هفته بعد خارش بدنم افزایش یافت و برایم عجیب
بود زیرا در ناحیه ای خارش داشتم که می دانستم پوستم در آن جا کشیده نشده است ( مثل
مچ دستم یا استخوان شانه ام ) فکر کردم که پوستم خشک شده است پس خودم را با کرم
چرب کردم. تا این کار را کردم خوابم بهتر شد اما هنوز هم صبح زود که از خواب بیدار
می شدم دیگر نمی توانستم دوباره بخوابم.

* « باور
این موضوع دشوار بود که خارش بی ضرر پوستم ظاهرا می تواند نشانه مشکلی پرخطر باشد.»

یک روز
نشانه های خود را در اینترنت جست و جو کردم و به مشکلی و به کلستاز بارداری
برخوردم. باورش خیلی سخت بود که خارش بی ضرر پوستم ظاهرا می تواند نشانه مشکلی پر خطر
باشدکه نهایتا به زایمان زودرس ،تنش جنینی و حتی مرده زایی منجر شود. فورا درخواست
آزمایش کلستاز بارداری کردم که نتیجه آن مثبت بود اما سید صفراوی من هرگز آزمایش
نشد ( این تنها روشی است که خطر را برای بچه می توان سنجید ) و نیز دارویی توصیه
نشد تا میزان اسیدهای صفراوی مضر را پایین نگاه دارد. اما برای القاء زایمان در 37
هفتگی قرار گزاشته شد. زیرا ظاهرا پس از این مقطع خطر مرده زایی افزایش می یافت. متاسفانه
هرگز آن تاریخ برای زایمانم نرسیدم. درست سه روز قبل از تاریخ قراردادی زایمانم
وارد مراحل زایمان زودرس شدم ولی هنگام رسیدن به بیمارستان ماما نتوانست تپش قلب
فرزندم را بیابد. بسیار دیر شده بود. این واقعا خبر بیار ناگواری برای هر والدی
خواهد بود انتخابی نداشتم به جز این که مراحل زایمانی طبیعی راطی کنم. می خواستم
فرزندم را ببینم او را در آغوش بکشم و با او خداحافظی کنم. نمی توانم احساس ترک
بیمارستان بدون فرزندم را توصیف کنم.

خوشبختانه
من و همسرم چنان عاشق و پشتیبان هم بودیم که ما را از میان این ناگواری ها عبور
داد. برای من بخشی از روند التیام درک این موضوع بود که چه اشتباهی رخ داد و آیا
می توان در بارداری های بعدی از آن پیشگیری کرد یا خیر.

تحقیقاتم
را درباره این مشکل آغاز کردم با پزشکان و متخصصان ملاقات کردم و می خواستم
اطلاعات بیشتری کسب کنم. در اینترنت جست و جو کردم. از دوستانم درخواست کردم که از
پزشک خود و هر شخص مطلعی درباره این بیماری اطلاعات کسب کنند هرچه تحقیق
کردم معتقد شدم که این بیماری در اغلب اوقات تشخیص داده نمی شود. خیلی
ناگوار بود. تصمیم گرفتم پس از یافتن پاسخ سوال هایم به گسترش مراقبت ها یاری
رسانم با این امید که خانواده های دیگر مجبور به طی این مسیر نشوند.

پس از
مدتی به گروهی پشتیبان کلستاز بارداری برخوردم که از طریق خیریه اداره می شد. دیگر
می توانستم پرسش هایم را مطرح کنم. مطالب مرتبط پزشکی را مطالعه می کردم و با
بانوان دیگر که چنین مشکلی داشتند ارتباط می گرفتم. دیگر احساس تنهایی نمی کردم
مهمترین چیزی که یاد گرفتم این بود که می توان از مرده زایی در بارداری های با
کلستاز بارداری پیشگیری کرد. اگر بارداری از سوی پزشکی که درباره این بیماری آگاهی
کاملی دارد مدیریت شود دیگر مرده زایی متوقف می شود. این آگاهی چنان اعتماد به
نفسی به من داد که تصمیم گرفتم خود را برای یک حاملگی دیگر امتحان کنم بنابراین یک
سال پس از ازدست دادن فرزند اولم ، دوباره باردار شدم.این بار زیر نظر متخصص
بارداری های پر خطر قرار گرفتم تا میزان اسید صفراوی و عملکرد کبدی مرا از نزدیک
مراقبت کند. من هم برای اسکن های منظم و بررسی وضعیت بچه به او مراجعه می کردم. می
خواهم در کشور خود برای گسترش آگاهی درباره کلستاز بارداری تلاش کنم و به خانواده
ها برای پیشگیری از آن چه بر سر خودم آمد ، کمک کنم.

زمينه و هدف: نارسايي حاد کبد در دوران حاملگي ممکن است به علت هپاتيت حاد ويروسي فولمينانت، توکسيسيته کبدي به علت عوارض داروها و يا کبد چرب حاد حاملگي اتفاق بيافتد. کبد چرب حاد حاملگي يک بيماري نادر است که در سه ماهه سوم حاملگي اتفاق مي افتد. ميزان بروز اين اختلال 1 مورد در 7 تا 16 حاملگي ها گزارش شده است. ميزان مرگ و مير مادر حدود %18 و ميزان مرگ و مير جنين %7-58 تخمين زده مي شود. تشخيص سريع و درمان اين بيماري باعث بهبود پيامدهاي مادري و جنيني مي شود.معرفي بيمار: بيمار خانمي 24 ساله گراويد يک با حاملگي ترم و شروع دردهاي زايماني به بيمارستان مراجعه و بستري گرديد. بيمار هفت روز قبل از مراجعه به بيمارستان، تهوع و استفراغ داشته و متوجه زردي ملتحمه چشم هايش از سه روز قبل گرديده بود. براساس يافته هاي باليني و آزمايشگاهي براي بيمار احتمال نارسايي حاد کبد در زمينه کبد چرب حاد حاملگي داده شد. بعد از تصحيح اختلالات انعقادي با FFP بيمار به علت دفع مکونيوم جنين و عدم پيشرفت تحت عمل سزارين قرار گرفت. در روز سوم بعد از عمل، بيمار دچار آسيت شکم و پلورال افيوزيون دو طرفه شد. با مراقبت هاي ويژه و درمان هاي نگهدارنده بعد از عمل جراحي، عملکرد کبدي بيمار بهبود يافت.نتيجه گيري: به تمام بيماراني که با تهوع و استفراغ مداوم و يا درد اپي گاستر در سه ماه سوم حاملگي مراجعه مي کنند، توصيه به ارزيابي تست هاي فونکسيون کبدي، تست هاي فونکسيون کليوي و شمارش کامل سلول هاي خوني جهت رد تشخيص کبد چرب حاد حاملگي مي شود.

تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1

کدپستی: 1461965381

درمان بیماری کبدی در بارداری

تلفن و 442651 (9821+)

کارگاه های آموزشی

اخبار

JCR

خبرگزاری سیناپرس

پیوندهای مرتبط

 کلستاز ( OC : Obstetric cholestasis) یا کلستاز درون کبدی دوران بارداری (ACP)  موجب خارش شدید دست و پا و بدن در بارداری می شود که ناشی از تغییر آنزیم های کبدی ایجاد می شود و با کرم موضعی ضد خارش (CALAMINE CREAM TOPICAL) و داروهای دیگر قابل درمان است. 

کلستاز بیماری است که در آن پوست دچار خارش شدید می شود، علت بروز کلستاز و خارش بدن، تجمع نمک های صفراوی در بدن است. خارش خفیف پوست شما در دوران بارداری امری طبیعی است، زیرا در دوران بارداری علاوه بر تغییرات هورمون های بارداری، خون بیشتری زیر پوست مادر باردار جمع می شود، شکم بزرگتر و برآمده تر می شود و پوست آن قسمت کشیده می شود، این عوامل می توانند باعث خارش پوست مادر در دوران بارداری شوند. اگر میزان احساس خارش کم است جای نگرانی وجود ندارد، اما اگر خارش خیلی زیاد و شدید باشد، می تواند از علائم وجود اختلال در عملکرد کبد بشمار رود، که به آن  کلستاز (Obstetric cholestasis) بارداری یا (OC) بارداری یا تجمع صفرا در کبد یا کلستاز درون کبدی (Intrahepatic cholestasis of pregnancy) یا (ICP) جمع شدن صفرا به دلیل مشکلات درون کبدی می گویند. از هر 1 نفر مادر باردار ممکن است فقط یک نفر به این بیماری مبتلا شود و باید مورد بررسی و مراقبت پزشکی قرار گیرد.

درمان بیماری کبدی در بارداری

کلستاز (Obstetric cholestasis) (OC) دوران باردای یا کلستاز درون کبدی دوران بارداری (ACP) از اختلالات و عوارض مهم و شایع کبدی به شمار می آید که می تواند در دوران بارداری وخیم تر شود. جریان نمک های صفراوی به صورت طبیعی از کبد ترشح شده و به روده منتقل می شوند تا به هضم غذا کمک کنند، در صورت وجود کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis)، این جریان به اندازه و شکل مناسبی در دستگاه گوارش ترشح نمی شود و در بدن جمع می شود. درمان قطعی برای کلستاز (cholestasis) وجود ندارد، ولی بلافاصله پس از زایمان این مشکل حل می شود.

به نظر می رسد کلستاز بارداری (OC) با سابقه خانوادگی ارتباط دارد ولی ممکن است، بدون وجود سابقه فامیلی، مادر باردار به کلستاز (cholestasis) مبتلا شود. این بیماری در بین مادران باردار هندی و پاکستانی دیده می شود. اگر قبل از بارداری به کلستاز کبدی (cholestasis) مبتلا بودید ممکن است پس از زایمان بیماری دوباره پیشرفت کند.

 برخی از مطالعات نشان می دهند، احتمال تولد نوزاد مرده یا نوزاد نارس توسط مادرانی که به کلستاز (cholestasis) مبتلا هستند، است. ولی هنوز مقایسه دقیقی بین تعداد نوزادان مرده ایی که توسط مادران مبتلا به کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis) یا کلستاز درون کبدی (ACP) به دنیا می آیند با سایر نوزدان انجام نگرفته است. هیچ راه قابل اعتمادی وجود ندارد که بتوان از طریق آن فهمید احتمال تولد نوزاد مرده چقدر است.

ممکن است به دلیل وجود ارتباط بین خارش شدید ناشی از بیماری کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis) و تولد نوزاد مرده،  پزشک به شما پیشنهاد کند پس از هفته 37 بارداری از روش القاء زایمان یا سزارین استفاده کنید و یا به شما توصیه کند در بیمارستان مجهز و با تیم پزشکی مشاور زایمان، نوزاد را به دنیا آورید.

علامت اصلی کلستاز کبدی (Obstetric cholestasis) در دوران بارداری خارش شدید کل بدن است. معمولاً بدون وجود جای جوش یا تحریک پوستی بدن خارش زیادی دارد و اغلب اوقات در چهار ماه آخر بارداری خارش می شود. برای برخی از مادران باردار علائم زیر بروز می کنند:

خارش و کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis) را می تواند با آزمایش خون تشخیص داد، اما در ابتدا پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می کند و پس از معاینه، یک آزمایش خون تجویز خواهد کرد. . در این آزمایش فعالیت کبد، میزان اسید های صفراوی و سطح بیلی روبین خون شما ارزیابی می شود. آزمایش هایی که برای بررسی عملکرد کبد انجام می گیرند آزمایش های (LFT) یده می شوند. اگر پس از آزمایش تشخیص داده شود که شما دچار کلستاز بارداری  (OC) هستید، باید تا روز زایمان بطور منظم آزمایشات (LFT) را انجام دهید.

با انجام آزمایشات آنزیم های کبدی پزشک به طور کامل از شرایط شما آگاه می شود. اگر نتیجه آزمایشات (LFT) طبیعی باشد ولی خارش زیادی احساس کنید، باید این آزمایش را هر هفته یا دو هفته یک بار تکرار کنید تا همه چیز تحت کنترل باشد.

برخی کرم های ضد خارش مثل لوسیون یا پماد موضعی کلامین (CALAMINE CREAM TOPICAL) خارش را کاهش می دهند و در عین حال به سلامت بارداری نیز آسیب نمی رساند. داروی های پزشکی خاصی وجود دارند که می توانند میزان نمک های صفراوی و خارش بدن مادر را کاهش دهند، ولی هنوز ثابت نشده این داروها برای بارداری بی ضرر است یا خیر. ممکن است مصرف مکمل ویتامین کا (K) توصیه شود، زیرا کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis)  می تواند روی جذب ویتامین کا تاثیر بگذارد و این مسئله برای لخته شدن خون امر بسیار مهمی است. اگر پزشک یا ماما تشخیص دهد که شما به این عارضه مبتلا هستید درباره چگونگی حفظ سلامت و انتخاب هایی که می توانید داشته باشید با شما صحبت می کند.    

پوشیدن لباس گشاد در دوران بارداری خارش بدن را کاهش می دهد، زیرا لباس گشاد با بدن تماس کمتری دارد و در نتیجه پوست کمتر تحریک می شود. همچنین می توانید به جای استفاده از لباس هایی که در بافت آنها الیاف مصنوعی بکار رفته از پارچه هایی با الیاف طبیعی مثل نخ و کتان استفاده کنید. این الیاف اجازه می دهند پوست شما به خوبی در معرض جریان هوا قرار گیرد. ممکن است یک دوش آب سرد یا استفاده از لوسیون ها یا مرطوب کننده ها به شما کمک کند تا خارش بدن کمی تسکین یابد.

برخی از مادران باردار معتقدند، بعضی از محصولات بهداشتی مانند کرم، صابون، شامپو و لوسیون هایی که در ترکیب آنها عطر و اسانس زیادی بکاررفته، می تواند باعث تحریک، سوزش و خارش پوست شوند. بنابراین بهتر است از صابون یا لوسیون های ساده و بدون عطر استفاده کنید.

خارش ملایم برای شما و جنین خطرناک نیست، ولی می تواند نشانه وجود مشکلات مهم و جدی تری باشد. اگر نگران هستید یا خارش زیادی احساس می کنید حتما با پزشک یا ماما صحبت کنید.

اگر خارش دست و پا در دوران بارداری کم باشد هیچ جای نگرانی نیست و ممکن است بدلیل آلرژی پوستی یا حساسیت غذایی در دوران بارداری باشد،  اما اگر با خارش شدید و مداوم روبرو شوید ممکن است به بیماری کلستاز بارداری (Obstetric cholestasis) مبتلا شده باشید. زیرا یکی از علائم اصلی این بیماری خارش شدید دست و پا در دوران بارداری است. بهتر است هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.

 مطالعات بیشتر: 

1. در دوران بارداری چه چیزی در انتظار پوست تان است؟ 

2. علت ویار بارداری: از ویارهای سالم تا ویارهای ممنوعه

نویسنده :
تیم تالیف و ترجمه نی نی پلاس

منبع: نی نی پلاس

مشکلات سلامتی در بارداری

بیماری ها و عفونت ها

بیماری ها و عفونت ها

درمان بیماری کبدی در بارداری

بیماری ها و عفونت ها

بیماری ها و عفونت ها

پرسش و پاسخ بارداری

بیماری ها و عفونت ها

این بخش در حال طراحی می باشد

9