خواص دارویی و گیاهی



خانه

موبایل

اگر از ما بپرسند علت زخم معده و اثنی عشر چیست، ممکن است به عادت های غذایی مانند مصرف غذاهای ادویه دار، قهوه یا الکل اشاره کنیم. اما با وجود تعجب بسیار، باید گفت آنچه می خوریم و می نوشیم نقش اصلی را در ایجاد زخم ندارد. به عبارت دیگر باید نگرش جدیدی نسبت به زخم های گوارشی پیدا کنید.

داروهای درمان هلیکوباکتری

زخم گوارشی یا به زبان علمی «اولسر پپتیک» قرن هاست که انسان را گرفتار کرده و علت دقیق آن نیز تا چند وقت پیش علوم بود. در دهه ۱۹۴۰ دکتر «ای استون فریدبرگ» از دانشکده پزشکی هاروارد باکتری مارپیچ غیرمعمولی را در معده افراد مبتلا به «اولسر پپتیک» یافت.

او این فرض را مطرح کرد که این باکتری ممکن است مسوول ایجاد زخم گوارشی باشد، اما از آنجایی که گروه تحقیقاتی او نتوانستند این باکتری را در آزمایشگاه کشت دهند، پژوهش در این زمینه را کنار گذاشت.پزشکان به درمان بیماران با تغییرات رژیم غذایی، آنتی اسید و عمل های جراحی برای چهل سال بعد ادامه دادند.

اما در اوایل دهه ۱۹۸۰ دو پزشک استرالیایی به های دکتر «بری مارشال» و دکتر «جی رابین وارن» کشف کردند که چگونه این باکتری را در آزمایشگاه کشت دهند. سپس آنها سعی کردند حیوانات آزمایشگاهی را با این باکتری آلوده کنند.این کار یک شیوه متعارف در پژوهش های میکروب شناسی است، اما آنها در این کار وفق بودند زیرا این باکتری که اکنون «هلیکوباکتر پیلوری» یده می شود، تنها انسان ها را آلوده می کرد.

دکتر «مارشال» پس از دو سال ناکامی علمی، گام نهایی را با نوشیدن ظرفی از مایع حاوی یک میلیارد باکتری برداشت. یک هفته بعد او دچار علائم ناراحتی معده شد و ۱۰ روز بعد آندوسکوپی معده او نشان داد که بافت معده او به واقع ملتهب است و «هلیکوباکتر پیلوری» در آن جایگزین شده است. خوشبختانه دکتر «مارشال» کاملاً بهبود پیدا کرد و به پژوهش هایش ادامه داد و هر دو محقق زنده و سرحال باقی ماندند تا در ۳ اکتبر سال ۲۰۰۵ به خاطر پژوهش راهگشایشان جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی را دریافت کردند.

● ملاقات با میکروب زخم آفرین

معده شما یکی از بهترین جاها برای رشد یک میکروب است. در واقع «هلیکوباکتر پیلوری» تنها باکتری است که می تواند در معده زنده بماند و رشد کند.

این باکتری بقای خود را مدیون خواص متعددی است که توضیح دهنده قدرت سازگاری منحصر به فرد آن است؛ اول اینکه این میکروب به مقدار کمی اکسیژن برای ادامه حیات نیاز دارد، یعنی حدود یک پنجم مقداری که انسان ها به آنها نیاز دارند، دوم اینکه شکل مارپیچی آن به این باکتری اجازه می دهد در میان لایه مخاطی پوشاننده پوشش معده خود را وارد کند، سوم اینکه این باکتری حداکثر هفت پروتئین شلاق مانند دارد که از انتهای باکتری بیرون زده اند و آن را درون لایه مخاطی حرکت می دهند و چهارم اینکه این باکتری دارای گیرنده های مخصوصی است که به آن امکان می دهد راه خود را در میان مخاط بگشاید و به سلول های پوشش معده بچسبد.

«هلیکوباکتر پیلوری» یک خاصیت دیگر هم دارد که از همه مهم تر است. این باکتری می تواند مولکول های «اوره» (ماده شیمیایی که در بافت ها و مایعات بدنی انسان وجود دارد) را تجزیه کند. این فرآیند باعث ایجاد آمونیاک و دی اکسید کربن می شود و که غلاف ابرمانندی در اطراف باکتری به وجود می آورد و اسید معده که باکتری های معمولی را می کشد، از آن حفاظت می کند. این توانایی برای شکستن اوره امتیاز بزرگی برای «هلیکوباکتر پیلوری» است. اما پزشکان این خاصیت را به امتیازی برای خودشان بدل کرده اند به این ترتیب که با «آزمون تنفسی اوره» وجود عفونت با این باکتری را تشخیص می دهند.

● چه کسی هلیکوباکتر می گیرد؟

بر اساس بهترین تخمین ها حدود نیمی از جمعیت جهان به «هلیکوباکتر پیلوری» آلوده هستند و این میزان شیوع، آن را شایع ترین عفونت باکتریایی در انسان ها می سازد. از آنجایی که این ارگانیسم تنها از طریق آب و غذایی که با مواد مدفوعی عفونی انسان آلوده شده باشند، منتقل می شود، عفونت با «هلیکوباکتر پیلوری» بیش از همه در مناطقی شایع است که ازدحام جمعیت، بهداشت ناسب و عدم رعایت کافی نظافت وجود داشته باشد. در کشورهای رو به توسعه شیوع عفونت با این باکتری به ۸۰ درصد می رسد. میزان عفونت با این باکتری در یک کشور بر حسب سن و وضعیت اجتماعی- اقتصادی متفاوت است. در امریکا حداکثر ۵۰ درصد از افراد سالمند دارای این باکتری هستند که در دوران کودکی شان که زندگی سخت تر بود، این باکتری را کسب کرده اند. اما تنها ۲۰ درصد کودکان کم سن در حال حاضر این باکتری را دارند.

● هلیکوباکتر چگونه آسیب می رساند؟

«هلیکوباکتر پیلوری» بر خلاف باکتری های استرپتوکوک و استافیلوکوک که روی پوست یا در گلو قرار دارند (بدون اینکه التهابی ایجاد کنند) همیشه باعث التهاب می شود و در این مورد التهاب معده یا «گاستریت» به وجود می آید.

این باکتری انواع مختلفی از سموم را ایجاد می کند که گلبول های سفید را تحریک می کند تا پروتئین های کوچکی (سایتوکاین ها) را تولید کنند. این مواد به نوبه خود چرخه التهاب را تشدید می کنند. سویه هایی از هلیکوباکتر که حاوی یک ژن خاص به cagA است، از همه آسیب رسان هستند.

با این حال حتی این گونه ها نیز از پوشش معده به سایر نقاط بدن گسترش پیدا نمی کنند.گرچه هر کسی که «هلیکوباکتر پیلوری» داشته باشد، دست کم درجاتی از گاستریت را دارد، ولی اکثریت این افراد بدون علامت هستند و حالشان خوب باقی می ماند. اما حداکثر ۳ درصد افراد مبتلا به «هلیکوباکتر پیلوری» دچار زخم پپتیک در معده یا دوازدهه (بخشی از روده که درست پس از معده قرار دارد) و درصد بسیار کمتری از آنها دچار سرطان معده یا نوعی «سرطان لنفاوی (لنفوم) با درجه پایین» به MALT می شوند.

سیگار کشیدن خطر زخم های گوارشی و سرطان های مربوط به «هلیکوباکتر پیلوری» را افزایش می دهد و همچنین درمان آنتی بیوتیکی این عفونت را مشکل تر می کند. رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد نمک، غذاهای دودداده شده و غذاهای کنسرو شده خطر سرطان معده را می افزایند و بالعکس غذاهایی که حاوی ویتامین ها و سایر مواد آنتی اکسیدان هستند، ظاهراً این خطر را می کاهند. از آنجایی که «هلیکوباکتر پیلوری» شایع است، تعجب آور نیست که پزشکان آن را مسوول بسیاری از بیماری های دیگر هم بدانند.

عفونت با «هلیکوباکتر پیلوری» پس از سال ها ممکن است به «گاستریت آتروفیک» بینجامد؛ عارضه یی که در آن پوشش درونی معده نازک می شود و مقدار کافی اسید تولید نمی کند تا ویتامین B۱۲ را از غذا آزاد کند.

بحث برانگیزتر ارتباط احتمالی بین «هلیکوباکتر پیلوری» و سوء هاضمه بدون زخم یا non-ulcer dyspepsia است، ی پر طول و تفصیل که برای بیماران علائمی شبیه زخم گوارشی تولید می کند (مثلاً درد در قسمت فوقانی شکم، پری زودرس، آروغ زدن و تهوع) بدون اینکه زخمی وجود داشته باشد.

در حال حاضر شواهد حاکی از آن است که درمان «هلیکوباکتر پیلوری» این علائم را در این گروه از بیماران تخفیف نمی دهد، در حالی که درمان در رفع علائم افراد دارای علائم مربوط به زخم واقعی بسیار موثر است.

پزشکان توافق دارند که «هلیکوباکتر پیلوری» در ایجاد «بیماری ریفلاکس معدی-روده یی» (GERD) بازگشت محتویات اسیدی معده به داخل مری که باعث سوزش سر دل می شود، نقشی ندارد – برعکس، اختلاف نظر در اینجا در این باره است که آیا «هلیکوباکتر پیلوری» ممکن است در واقع با کاهش اسید معده در مقابل GERD محافظت ایجاد کند.برخی شواهد همچنین «هلیکوباکتر پیلوری» را به سایر بیماری ها از کم خونی و فقر آهن گرفته تا مشکلات پوستی و خونی، میزان پایین کلسترول خوب HDL خون و تصلب شرایین ارتباط داده اند. پژوهش های بیشتری مورد نیاز است تا تعیین کند آیا این ارتباط ها واقعاً وجود دارند یا نه.

داروهای درمان هلیکوباکتری

● تشخیص

آسان ترین راه تشخیص «هلیکوباکتر پیلوری» انجام یک آزمایش خونی است که می تواند پادتن ها یا آنتی بادی هایی را شناسایی کند که در پاسخ به عفونت تشکیل می شوند.

به رغم آسانی انجام آزمایش خون، این شیوه دارای دو محدودیت است؛ اول اینکه نمی تواند میان یک عفونت فعال که باعث بیماری می شود و یک عفونت نهفته که علائمی ایجاد نمی کند، تفاوتی قائل شود و دوم اینکه آزمایش خون نمی تواند بگوید که آیا درمان باعث معالجه بیماری و ریشه کنی باکتری شده است یا نه، چرا که پادتن های ضدباکتری مدت ها پس از نابودی آن در خون باقی می مانند.با این وجود اگر میزان پادتن قبل از درمان بسیار بالا باشد، نشان دهنده عفونت فعال است، در حالی که کاهش شدید پس از درمان بیانگر موفقیت آن است.

دو آزمایش غیرتهاجمی دیگر به پزشکان امکان می دهد که عفونت فعال با «هلیکوباکتر پیلوری» را تشخیص دهند و با دقت بسیار معالجه بیماری را ارزیابی کنند.آزمون جدیدتر میزان پروتئین های باکتری را در نمونه مدفوع شناسایی می کند. حدود ۹۴ درصد بیماران دارای عفونت فعال «هلیکوباکتر پیلوری» آزمایش مدفوع مثبت است و اگر درمان موفقیت آمیز باشد، نتیجه آزمایش تقریباً همه این افراد یک تا چهار هفته پس از درمان منفی می شود.

آزمون قدیمی تر بر توانایی «هلیکوباکتر پیلوری» در تجزیه اوره متکی است.

«آزمایش تنفسی اوره» یک شیوه سریع، دقیق و ایمن برای شناسایی «هلیکوباکتر پیلوری» است و از آنجایی که تنها باکتری های فعال را شناسایی می کند، می تواند برای آزمایش معالجه باکتری به کار رود.اغلب بیمارانی که گمان می رود «هلیکوباکتر پیلوری» داشته باشند، می توانند با یکی از این سه آزمایش غیرتهاجمی تشخیص داده شوند. اما قدیمی ترین آزمایش برای «هلیکوباکتر پیلوری» یک شیوه تهاجمی است که استاندارد طلایی باقی می ماند.

در واقع آندوسکوپی برای مستند ساختن عفونت خودالقاشده دکتر «مارشال» در سال ۱۹۸۴ مورد استفاده قرار گرفت.همه بیمارانی که در معرض خطر سرطان معده هستند، باید تحت آندوسکوپی قرار گیرند؛ علائم هشداردهنده یی که نیاز به آندوسکوپی را مطرح می کنند در ادامه فهرست شده اند.پیش از آندوسکوپی به بیمار یک داروی مسکن داده می شود و یک ماده بی حسی به گلوی او اسپری می شود. سپس پزشکان لوله فیبر نوری آندوسکوپ را از طریق دهان به معده می فرستند. آنها پوشش معده را بررسی می کنند و بیوپسی یا تکه برداری انجام می دهند.

برای تشخیص سریع می توان نمونه بافت معده را از لحاظ وجود آنزیم «هلیکوباکتر پیلوری» که اوره را تجزیه می کند، مورد آزمایش قرار داد.متخصصان آسیب شناسی با استفاده از میکروسکوپ و رنگ آمیزی های مخصوص می توانند خود باکتری را نیز در مخاط معده ببینند و آن را از لحاظ حساسیت به انواع پادتن ها مورد آزمایش قرار دهند.

● درمان

وقتی صحبت عفونت می شود، همه به یاد آنتی بیوتیک و علاج فوری می افتند. این شیوه برای بسیاری از باکتری ها موثر است، اما نه برای «هلیکوباکتر پیلوری» که توانایی غریبی برای مقاوم شدن به آنتی بیوتیک ها دارد. خوشبختانه پزشکان می توانند با استفاده از درمان ترکیبی آنتی بیوتیک بر این مشکل فائق آیند.بسیاری از بره های درمانی در دسترس هستند؛ در همه آنها ترکیبی از دست کم دو آنتی بیوتیک به علاوه یک یا چند داروی خنثی کننده اسید به کار می روند. برخی از داروهایی که معمولاً مورد استفاده هستند، اینها هستند؛

آموکسی سیلین؛ این داروی مشتق از پنی سیلین نسبت به داروهای مشابه موثرتر است زیرا به داخل شیره معده ترشح می شود. این دارو معمولاً با دوز ۱۰۰۰ میلی گرم و دو بار در روز تجویز می شود. عوارض جانبی عمده آن دانه های پوستی و اسهال هستند.

کلاریترومایسین؛ این عضو خانواده اریترومایسین یکی از موثرترین داروها برای «هلیکوباکتر پیلوری» است و معمولاً با دوز ۵۰۰ میلی گرم و دو بار در روز تجویز می شود. عوارض جانبی عمده این دارو مزه ناخوشایند در دهان، تهوع و اسهال است. این دارو گران هم است.

مترونیدازول؛ این دارو که زمانی همیشه بر «هلیکوباکتر پیلوری» موثر واقع می شد، اکنون با بروز مقاومت میکروبی روبه رو شده است و بنابراین پزشکان آن را تنها برای بیمارانی که نمی توانند آموکسی سیلین مصرف کنند، به کار می برند. دوز معمول این دارو برای هلیکوباکتر پیلوری ۵۰۰ میلی گرم و دو بار در روز است. عارضه جانبی عمده این دارو مزه غیرطبیعی در دهان، تهوع و بی اشتهایی، سردرد و در موارد نادری تحریک اعصاب است.

تتراسیکلین؛ معمولاً با دوز ۵۰۰ میلی گرم و چهار بار در روز تجویز می شود. تتراسیکلین بیش از همه در ترکیب با سایر داروها برای بیمارانی که درمان های خط اول در آنها موثر نبوده است به کار می رود. عوارض جانبی عمده این دارو شامل دانه های پوستی، حساسیت به نور خورشید و اسهال است.

اومپرازول؛ این دارو اولین دارو از رده داروهای «مهارکننده پمپ پروتون» بود و به میزان قابل توجهی از ترشح اسید معده می کاهد ولی اثر مستقیمی بر هلیکوباکتر ندارد، گرچه اثربخشی آنتی بیوتیک ها را می افزاید. دوز معمول این دارو برای «هلیکوباکتر پیلوری» ۲۰ میلی گرم در روز حین درمان آنتی بیوتیکی است. عارضه جانبی آن گاهگاهی سرگیجه است. بسیاری از داروهای مهارکننده پمپ پروتون در دسترس هستند و می توان آنها را جایگزین اومپرازول کرد.

بیسموت ساب سالیسیلات؛ گرچه بیسموت یک آنتی بیوتیک نیست، اما می تواند هلیکوباکتر پیلوری را در معده از بین ببرد. این دارو همیشه با دو آنتی بیوتیک همراه می شود و دوز معمول آن دو قرص و چهار بار در روز است. تنها عارضه جانبی رایج سیاه شدن مدفوع است.

رانیتیدین بیسموت سیترات؛ در این داروی جدید رانیتیدین را که سال ها برای کاهش ترشح اسید معده به کار می رفت با بیسموت که دارای خواص ضدباکتری است، ترکیب می کنند. این دارو به تنهایی نمی تواند هلیکوباکتر را ریشه کن کند. اغلب بیماران به دوز ۴۰۰ میلی گرم و دو بار در روز دارو به همراه سایر داروها به خوبی پاسخ می دهند.رژیم های درمانی بسیاری در دسترس هستند؛ این رژیم ها ایمن و موثر هستند، اما مشکل گرانی نسبی آنها و ناخوشایند بودن تحمل دوره درمان طولانی است. تا همین اواخر بره های ۱۰ تا ۱۴ روزه شیوه استاندارد بودند، اما اکنون بسیاری از پزشکان رژیم های درمانی ۷ روزه را ترجیح می دهند.

رایج ترین رژیم درمانی تجویز آموکسی سیلین، کلاریترومایسین و اومپرازول برای ۷ تا ۱۴ روز است. در یک ترکیب رایج دیگر تنها مترونیدازول به جای آموکسی سیلین تجویز می شود. یک رویکرد دیگر تجویز تتراسیکلین، مترونیدازول، بیسموت و اومپرازول برای دو هفته است. البته رژیم های درمانی متعدد دیگری نیز به وسیله متخصصان پیشنهاد شده اند.شواهد نشان می دهند که «هلیکوباکتر پیلوری» برای هزاران سال همزیست انسان ها بوده است، اما پزشکان تازه به حضور آن پی برده اند.

منبع:elham54.blogfa.com

بخوانید تا سالم بمانید

باز نشر مطالب بیتوته تنها با ذکر و آدرس سایت مجاز می باشد .

نسخه قابل چاپ

تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1

کدپستی: 1461965381

تلفن و 442651 (9821+)

کارگاه های آموزشی

داروهای درمان هلیکوباکتری

اخبار

JCR

خبرگزاری سیناپرس

پیوندهای مرتبط

مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان
رشت – دانشگاه علوم پزxc ش bfکی گیلان – معاوت تحقیقات و فناوری – دفتر مجله – کد پستی : 41446-66949

 تلفن و نمابر :c

13333939

: http://journal.gums.ac.ir
:  medjour@gums.ac.ir
 

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان می باشد.

داروهای درمان هلیکوباکتری

طراحی و بره نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 218 All Rights Reserved | Journal of Guilan University of Medical Sciences

%PDF-1.5
%
6 obj
&gt
endobj

17 obj
&gt/Filter/FlateDecode/ID[]/Index[6 12]/Info 59 R/Length 182/Prev 233624/Root 61 R/Size 162/Type/XRef/W[1 3 1]&gt&gtstream
hbbd“`b“q q7

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان می باشد.

طراحی و بره نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 218 All Rights Reserved | ZUMS Journal

مقدمه

هلیکوباکتر پیلوری یک باکتری گرم منفی، خمیده، بدون اسپورو فلاژله است. هلیکوباکتر پیلوری عمدتا در آنتروم معده انسان یافت می­شود که این نفوذپذیری از طریق فلاژله می­باشد که امکان تحرک باکتری را فراهم می­کند(1). دمای بهینه رشد آن 37-35 درجه سانتیگراد می­باشد و جهت رشد بهتر به 5% اکسیژن، 1% دی اکسید کربن و 85%نیتروژن نیاز دارد. این باکتری تقریبا 5% افراد را در سرتاسر دنیا آلوده کرده است(2). به طوری­که طبق آمار، میزان بروز سالانه­ی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته به ترتیب 15-4%و . 5% می­باشد که میزان قابل توجهی محسوب می­­شود(3). تقریبا 2-1% افراد هرگز با هلیکوباکتر پیلوری آلوده نمی­شوند(4).

از جمله عوامل کاهش شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای توسعه یافته می­­توان به بالارفتن سطح زندگی از لحاظ اجتماعی –اقتصادی و همچنین ارتقای بهداشت فردی –اجتماعی اشاره کرد. احتمالا پایداری این عفونت، تحت تاثیر فاکتورهایی چون گروه­های خونی ABO، آنتی ژن گروه خونی لوئیس و تفاوت در حساسیت به سویه­های خاصی از این باکتری می­­باشد(5).

در مورد اهمیت بررسی و پیگیری این عفونت جهانی همین بس که در بروز بسیاری از اختلالات معدی-مری شایع از جمله گاستریت، زخم دئودنوم، اولسر پپتیک، آدنوکارسینوماو لنفومای معده دخیل می­­باشد(6). از این رو درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری اهمیت فراوان دارد.

داروهای درمان هلیکوباکتری

در درمان این پاتوژن مهم گوارشی، از آنتی بیوتیک­های معمولی همچون مترونیدازول، آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، تتراسیکلین، فورازولیدون، سیپروفلوکساسین و ریفامایسین استفاده می­­شود که به صورت ترکیب با داروهای مهار کننده پمپ پروتون و نمک­های بیسموت می­­باشد(7-9). البته در برخی موارد، با مقاومت آنتی بیوتیکی این باکتری مواجه می­شویم در نتیجه با توجه به مقاومت بالایی که این باکتری به آنتی بیوتیک­های معمول مورد استفاده جهت درمان دارد، برآنیم تا با جمع­آوری اطلاعات مربوط به مطالعات ارزشمندی که طی سال­های اخیر صورت گرفته در جهت انتخاب آنتی بیوتیک مناسب جهت درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری گامی موثر برداریم. همچنین در این مطالعه مقایسه­ای بین مقادیر مقاومت آنتی بیوتیکی در ایران و سایر نقاط جهان نیز انجام خواهد شد.

روش کار

با استفاده از پایگاه­های اطلاعاتی Scopus, Pubmed, (SID),ISI , Embase ,Google scholar و SIDجستجوی جهت دستیابی به این مطالعات انجام شد. در این مطالعه با ارزیابی عناوین مقالات و خلاصه مقالات و در انتها متن کامل مقالات مطالعاتی که از نظر موضوع، کیفیت و روش کار مناسب بودند انتخاب شدند. در این مطالعه از مقالات ایرانی(2 عدد)، آسیایی (8 عدد)، آفریقایی ( 3 عدد)، آمریکایی (2 عدد) و اروپایی (17 عدد) انتخاب و مورد استفاده قرار گرفت. مطالعات از بازه­ی زمانی 1994 تا 214 انتخاب شدند. در این مطالعه از نرم افزار SPSS (نسخه16)برای تحلیل آماری داده­ها و از آزمون آماری Pearson chi-square test برای تعیین معنی­داری استفاده شد.

نتایج

یافته­ها در جداول 1 و 2 خلاصه گردیده است.

بحث

عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا با چندین روش شناسایی می­شود که از آن جمله می­توان کشت، تست اوره آز سریع و هیستولوژی را برد (52). در اکثر مطالعات کشت هلیکوباکترپیلوری با استفاده از محیط کشت کلمبیا آگار غنی شده با 1% خون اسب و انتخابی شده با آنتی بیوتیک­های ونکومایسین، تری متوپریم، سفزولودین، آمفوتریسین Bدر شرایط میکروائروفیل و در دمای 37 درجه­ی سانتیگراد به مدت 3 تا 5 روز صورت گرفته است و بعد از رشد و تایید هلیکوباکترپیلوری توسط بررسی مورفولوژی، تست­های کاتالاز، اکسیداز و اوره آز تست­های آنتی بیوگرام به یکی از سه روش دیسک دیفیوژن، Etest بر روی محیط مولرهینتون آگار حاوی 1% خون اسب و یا به روش آگار دایلوشن که بر طبق استانداردهای CLSI معتبر شناخته شده است، صورت گرفته بود. و همانگونه که در جداول(1-2) ملاحظه می­شود روش تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی Etest پرکاربردترین روش برای ارزیابی آنتی بیوگرام این باکتری بوده است.

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوریبه مترونیدازول

اولین آنتی بیوتیکی که در خط اول درمان هلیکوباکتر پیلوری مورد استفاده قرار می­گیرد، مترونیدازول می­­باشد که به علت استفاده­ی بیش از حد این دارو در عفونت­های هلیکوباکتر پیلوری وسایر عفونت­ها، مثل عفونت­های انگلی، باعث ظهور ایزوله­هایی با مقاومت بالا به این آنتی بیوتیک شده است (8). در مطالعه حاضر متوسط مقاومت به مترونیدازول در ایران از سال 1997 تا 211 حدود 4/57% می­ب­اشد که میزان مقاومت مربوط به تهران با 82% و پایین­ترین میزان مقاومت مربوط به کرمانشاه با 34%مقاومت گزارش شده است (جدول1). میانگین مقاومت به مترونیدازول در آسیا6/46%، آفریقا 55/97%آمریکا 3/3% و در اروپا 9/34%می­­باشد (جدول 2).

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به تتراسیکلین

درصد متوسط مقاومت به تتراسیکلین با توجه به مطالعات صورت گرفته در ایران 5/11%است. مشابه دیگر آنتی بیوتیک­های مورد استفاده در درمان عفونت­های هلیکوباکتر پیلوری، مقاومت به تتراسیکلین نیز روبه افزایش است. با توجه به مطالعات انجام گرفته بیشترین مقادیر مقاومت مربوط به تهران با 1/38% و کمترین میزان مقاومت هم در مطالعه­ی دیگری که در تهران صورت گرفته دیده شد که صفر گزارش شده است (جدول1). میزان مقاومت به تتراسیکلین در اروپا 5/%آفریقا 3/65% و آسیا 9/13% گزارش شده است (جدول2).

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به کلاریترومایسین

با توجه به این امر که وسعت استفاده از کلاریترومایسین در درمان بیماری­ها کم می­باشد ولی با این وجود در مطالعات صورت گرفته مقادیر بالایی از مقاومت به کلاریترومایسین گزارش می­شود. یکی از علل مقاومت به کلاریترومایسین را می­­توان مصرف ماکرولیدها ذکر کرد. مقاومت در بچه­ها می­باشد که به دلیل تجویز ماکرولیدها جهت درمان بیماری­های تنفسی می­باشد(9). با توجه به اینکه متوسط مقاومت به کلاریترومایسین 17% می­باشد، در این مطالعه مقدار مقاومت در ساری 2/45% و پایین­ترین مقدار در تهران 7/3% گزارش شده است (جدول1). مقادیر مقاومت در اروپا 1/25% در آسیا 24%، در آمریکا 2/7%ودر آفریقا 8/5% می­باشد (جدول2).

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به آموکسی سیلین

در اکثر مطالعات صورت گرفته مقاومت به آموکسی سیلین خیلی کم و یا صفر گزارش شده است. و پایین­ترین میزان مقاومت به آموکسی سیلین در ایران در تبریز 6/28% و در تهران 6/1%(متوسط مقاومت 9/12%) ذکر شده است (جدول1). در اروپا 3/ %، آفریقا 83%، آسیا 3/16% و در آمریکا 9/1%می­باشد (جدول2). با توجه به این که ایران یک کشور آسیایی است، فراوانی مقاومت با دیگر کشورهای آسیایی مشابه می­باشد.

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به سیپروفلوکساسین

مقاومت باکتریایی به سیپروفلوکساسین در ایران و حتی در سایر نقاط دنیا کمتر بررسی شده است. باتوجه به مطالعات صورت گرفته در ایران و پایین­ترین مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به سیپروفلوکساسین در کرمانشاه 42% و تهران % گزارش شده است. متوسط مقاومت به سیپروفلوکساسین در ایران 5/18% می­­باشد (جدول1). میزان مقاومت به سیپروفلوکساسین در آمریکا 5. 5% و در اروپا میزان مقاومت 5/17% می­­باشد (جدول2).

شیوع مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به ریفامایسین

در مطالعات اندکی که از مقاومت هلیکوباکتر پیلوری به ریفامایسین در دسترس است، مقاومت به ریفامایسین در کرمانشاه صفر و در تبریز 6/28%گزارش شده است (جدول1). در اروپا نیز مطالعات اندکی از بررسی مقاومت به ریفامایسین صورت گرفته به طوری­که در مطالعه­ای که دراسرائیل انجام شده میزان مقاومت 7/11%بیان شده است. دربین کشورهای آسیایی نیز مطالعه ای که در چین انجام شده است میزان مقاومت را 2/14% ذکر کرده است (جدول2).

در جمع­بندی در مطالعاتی که در ایران صورت گرفته، مقاومت به مترونیدازول بسیار بالا بوده است(4/57 %) که با نتایج حاصله از دیگر کشورهای آسیایی تقریبا هم­خوانی دارد(6/46 %) و این هم­خوانی به دلیل توزیع منطقه­ای عفونت می­­باشد، اما متوسط مقاومت در ایران نسبت به کشورهای آفریقایی(55/97 %) پائین­تر است. در مقایسه­ی متوسط مقاومت به مترونیدازول در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته در قاره ی اروپا و آمریکا به ترتیب(9/34 % و3/3 %) از مقاومت بالایی برخورداریم که لزوم نگرش در استفاده از این آنتی بیوتیک را به عنوان داروی خط اول درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری طلب می­­کند(53). در این مطالعه میزان مقاومت به کلاریترومایسین در ایران 17% به دست آمد که با توجه به نتایج به­دست آمده از دیگر کشورهای آسیایی پائین­تر می­­باشد(24%). در مقایسه مقاومت در ایران با کشورهای اروپایی(1/25 %) نیز ایران از مقاومت نسبتا پائینی به کلاریترومایسین برخودار است، که البته این آمارها با توجه به مطالعات اندکی که صورت گرفته، جای بحث دارد. اساسا میزان مقاومت به کلاریترومایسین با توجه به میزان مصرف این آنتی بیوتیک در رژیم­های درمانی بیماران در هر منطقه متفاوت می­باشد(9). در قیاس میزان مقاومت در ایران با کشورهای آمریکایی که2/7% می­باشد میزان مقاومت بدست آمده در ایران به طور چشمگیری بالاست. اما در مقایسه ایران با کشورهای آفریقایی که میزان مقاومت8/5% می­باشد، پائین­تر است. کلاریترومایسین از آنتی بیوتیک های ماکرولید می­باشد که در گذشته در ایران تولید نمی­شد، اما در حال حاضر به علت تولید این دارو در کشور و در دسترس بودن آن، استفاده از آن در درمان بیماری­های گوارشی وسعت یافته است که این قضیه باعث بروز سویه­های مقاوم شده است(11). در این مطالعه میزان مقاومت به تتراسیکلین در ایران 5/11% بدست آمد که با نتایج حاصله از دیگر کشورهای آسیایی که 9/13% می­باشد تقریبا هم­خوانی دارد،اما در قیاس با متوسط مقاومت در اروپا که 5/% می­باشد، میزان بالایی ست. در مقایسه میزان مقاومت در ایران با آفریقا میزان مقاومت در ایران پائین­تر می­باشد. متوسط میزان مقاومت به سیپروفلوکساسین در ایران با توجه به مطالعات اندکی که صورت گرفته، 5/18% می­باشد . در قیاس با مطالعات در اروپا و به طور دقیق­تر در مطالعه­ای در فرانسه که 2/13% و ایتالیا که 47/39% گزارش شده است(37، 51). مقادیر مقاومت به آموکسی سیلین در ایران 9/12% می­باشد، با توجه به اینکه در اکثر مطالعات مقاومت­ها صفر و یا خیلی ناچیز گزارش شده است، میزان مقاومت در ایران در مقایسه با متوسط مقاومت در آسیا که 3/16% می­باشد، پائین­تر است، اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته در اروپا(3/ %)و آمریکا (9/1 %) مقادیر به طور چشمگیری بالاست. اما مقاومت در ایران در قیاس با آفریقا بسیار پائین­تر است. مطالعه مقاومت به ریفامایسین انگشت شمار می­باشد که از آن جمله می­توان به مطالعه­ای در تبریز اشاره کرد که 6/28% و در کرمانشاه که صفر درصد گزارش شده است که این تفاوت در میزان مقاومت را می­توان به تفاوت در روش­های مورد استفاده برای آنتی بیوگرام دانست(22، 54). با توجه به مطالعات اندک در جهان مقایسه جهت مقدیر مقاومت به ریفامایسین امکان پذیر نیست.

بیماران درگیر با عفونت هلیکوباکتر پیلوری در موارد با آنتی بیوتیک درمان می­شوند اما در برخی موارد درمان با شکست مواجه می شود، در این هنگام بهتر است از تست­های حساسیت آنتی بیوتیکی جهت انتخاب آنتی بیوتیک مناسب بهره گرفت.

با توجه به اینکه درمان با سیپروفلوکساسین، ریفامایسین،موکسی فلوکساسین، فورازولیدون نتایج خوبی را در برداشت اما در مطالعات جدید مقادیر بالایی از مقاومت به این آنتی بوتیک­های خط دوم و سوم درمان دیده می­شود به طوریکه در مطالعه­ای که در کرمانشاه صورت گرفته میزان مقاومت به سیپروفلوکساسین 42 % گزارش شده است(22). همچنین مقاومت به ریفامایسین در مطالعه ای در تبریز 6/28% گزارش شد(54).

عفونت هلیکوباکتر پیلوری، عفونت بسیار شایع درسراسر جهان با واریانت­های جغرافیایی قوی می­باشد که شیوع مقاومت آنتی بیوتیکی به این باکتری، به سرعت در حال افزایش است. نتایج متفاوت در تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی هلیکوباکترپیلوری در تحقیقات مختلف مشاهده می­شود که این امر می­تواند مربوط به عوامل مختلفی همانند انتخاب ناسب آنتی بیوتیک، مصرف بی­رویه­ی آنتی بیوتیک، عدم دقت در مدت زمان لازم برای درمان، عدم توانایی هر آزمایشگاه در کشت این باکتری و به دنبال آن انجام تست آنتی بیوگرام برای آن و از همه مهم­تر عدم رعایت شرایط استاندارد به خصوص در مراحل مختلف تست آنتی بیوگرام می­باشد. در تحقیقات صورت گرفته سطح نسبتا بالایی از مقاومت به مترونیدازول و کلاریترومایسین دیده می­شود. مترونیدازول و کلاریترومایسین از جمله آنتی بیوتیک­های شناخته شده در درمان هلیکوباکترپیلوری می­باشد که به دلیل افزایش میزان بروز مقاومت نسبت به آن در ایران (94/5 %-6/72) و در سایر کشورها(2/26 %-1) ،استفاده از آن­ها محدودتر گشته است. مقاومت به آموکسی سیلین در ایران (35-%) و در سایر کشورها (1-%) بسیار پایین می­باشد که با توجه به مصرف گسترده­ی این آنتی بیوتیک در کشور ما توجیهی برای حساسیت بالا به آن وجود ندارد. با توجه به مقاومت به نسبت پایین به آموکسی سیلین و در دسترس بودن و قیمت پایین آن می­توان به عنوان یکی از داروهای ترکیبی مناسب جهت ریشه کنی هلیکوباکترپیلوری استفاده کرد. این مقاومت به خصوص در کشورهایی چون ژاپن، کره و چین بسیار مشهود است که دراین بین، سویه­های مقاوم به آنتی بیوتیک در حال افزایش است. در واقع، کشورها، از خط آستانه 2-15% ی مقاومت به آنتی بیوتیک­ها در طول بیست سال گذشته عبور کرده­اند. در طول این دوره افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی، میزان ریشه­کنی، با کمک درمان به کمتر از 9-8% تقلیل یافته است و نرخ درمان وفق به 29% در آمریکا تا 4% در اروپای غربی و ژاپن رسیده است. درمان وفق دلایل زیادی دارد و نیاز به تحقیق بیشتری دارد اما احتمالا وابسته به مقاومت آنتی بیوتیک­ها می­باشد. در مجموع میزان عفونت مجدد، شخص است و ممکن است در سنجش وفق بودن درمان تاثیر داشته باشد. در واقع، بیمارانی که در درمان خط اول با شکست مواجهه شده­اند، نشان داده شده است که مقاومت ثانویه به آنتی بیوتیک­های توصیه شده، در آن­ها توسعه یافته است که به علت ایجاد سویه­های هلیکوباکتر پیلوری مقاوم به آنتی بیوتیک­ها می­باشد. از نظر تئوری، استفاده گسترده از آنتی بیوتیک­ها توسط عموم مردم، ممکن است به گسترش و افزایش شیوع مقاومت انتی بیوتیکی سویه­های این باکتری کمک فراوانی کند. در سطح جهانی، مصرف آنتی بیوتیک، 36% از سال­های 21-2 در کشورهای توسعه یافته، افزایش یافته است. شاید مهم­ترین مسئله مربوط به، افزایش مصرف آنتی بیوتیک­های وسیع الطیف می باشد(55).

در مقایسه ایران با سایر کشورهای آسیایی مقاومت به تتراسیکلین،آموکسی سیلین کمتر می­باشد اما مقاومت به مترونیدازول، کلاریترومایسین،ریفامایسین به طور چشمگیری بالاتر می­باشد. این امر جایگزینی داروهای جدید را طلب می­کند.

در نهایت طبق مطالعات انجام گرفته در ایران مقاومت این باکتری به آنتی بیوتیک­های مورد استفاده 7-6% گزارش شده که در مقایسه با میزان مقاومت در دنیا که بین 5-3%، میزان نسبتا بالایی به حساب می­آید. با توجه به آمارهای گوناگونی که از مقاومت­های آنتی بیوتیکی در دسترس می­باشد لزوم انجام تست­های آنتی بیوتیکی جهت درمان بهتر بیماران دیده می­شود. 1