خواص دارویی و گیاهی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: کما گیاهی نایاب بوده که از ریشه گیاه “کما”، آنغوزه به دست آمده و شیره آنغوزه از زمان‌های خیلی دور همواره به عنوان دارو شناخته شده و از آن برای معالجه یا تسکین موارد زیادی استفاده شده است.
حبیب الله شریفی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: “کما” گیاهی علفی، کرک‌دار، چند ساله، دارای ریشه کمی ضخیم و گوشتی با ساقه قوی و خشن است.
وی ادامه داد: این گیاه جزء گیاهان “منو کارپیک” بوده، بدین معنی که در طول رویش فقط یک بار به گل می‌رود و سپس دوره رویشی آن خاتمه می‌یابد. مرحله رشد گیاه از اوایل بهار، شروع و تا اواسط تیرماه ادامه دارد، سپس دوره خواب بوته‌های نابالغ، آغاز و تا بهار سال بعد ادامه دارد.
شریفی بیان کرد: حیات گیاه توسط اندام‌های زیرزمینی در ریشه و جوانه انتهایی حفظ شده و زادآوری این گیاه فقط از طریق بذر صورت می‌گیرد.
وی افزود: رفع ناراحتی‌ها و بیماری‌های گوارشی، عصبی، تنفسی، انعقاد و پایین آوردن فشار خون، دفع انگل‌های معده‌ای و روده‌ای، تشنج، آسم، قاعده آور، دندان درد، صاف کردن صدا و رفع ناراحتی‌های حنجره از مزایای “کما” است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با اشاره به سایر مصارف” کما”، گفت: ضد عفونی زمین و مبارزه با کرم ریشه خوار، انگل کش برای دام، استفاده به عنوان ادویه غذا، تهیه نوعی آش از برگ‌های تازه روئیده و ساقه‌های جوان و غنچه‌های گل، استفاده در عطر سازی و تهیه ضماد، جلوگیری از فساد گوشت و پودر آن برای نرم کردن گوشت و دفع برخی حشرات به عنوان خواص آنغوزه برده شده است.
شریفی یادآور شد: برداشت این گیاه در استان غیرقانونی بوده و با توجه به خشکسالی‌ها و برداشت‌های بی‌رویه غیر مجاز این گونه گیاهی در حال انقراض است. رویشگاه این گیاه تمام دشت‌های استان بوده و رویشگاه عمده آن دشت زیرکوه و دشت اسفدن قاین است.
محسن پویان، پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با بیان اینکه هم‌زمان با گرم شدن هوا، گیاه «کما» از دل خاک می‌روید، به خبرنگار ایسنا گفت: محل رویش گیاه «کما» در دشت‌ها بوده و در مناطق کوهستانی به ندرت دیده می‌شود.
وی با اشاره به خواص دارویی این گیاه، بیان کرد: «کما» دارای املاح و ویتامین‌های زیادی بوده که خاصیت ضد میکروب دارد همچنین این گیاه دارای خاصیت‌های زیادی برای انسان است. این گیاه برای گوارش و حذف انگل‌های روده‌ای نیز مفید است. مصرف «کما» حملات صرع را نیز کاهش می‌دهد.
این پژوهشگر گیاهان دارویی ادامه داد: در کشورهای خارجی از صمغ این گیاه، کپسول ضد ویروس برای آنفولانزای خوکی ساخته‌اند. همچنین مصرف این گیاه باعث افزایش هورمون پرولاکتین و در نتیجه افزایش شیر در مادر می‌شود.
پویان با بیان اینکه بد بو کردن شیر مادرانی که تغذیه فرزندان را فراهم می‌کنند یکی از ضررهای مصرف «کما» است، افزود: این گیاه دارویی باید در حد متعادل مصرف شود.
پژوهشگر گیاهان دارویی در بیرجند با اشاره به اقتصادی بودن «کما»، بیان کرد: از صمغ این گیاه، آنغوزه به دست می‌آید. آنغوزه محصولی صادراتی است. در شرایط کنونی، گیاه «کما» به دلیل مصرف بی‌رویه با خطر نابودی روبه‌رو شده است.
پویان با اشاره به خواص دارویی آنغوزه، بیان کرد: این ماده، خاصیت مسکن داشته و در کاهش فشارخون و بیماری‌های قلبی عروقی نیز مؤثر است.
وی ادامه داد: متأسفانه برداشت آنغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع باعث کاهش شدید بوته‌های کما شده و خشک‌سالی‌های اخیر این امر را تشدید کرده است. جوانه‌های گل در این گیاه باعث رشد دوباره آن می‌شود، این در حالی بوده که این قسمت از “کما” نیز مصرف غذایی دارد.
پویان بیان کرد: اگر جوانه گل در گیاه “کما” از بین برود، حداقل 6 سال طول کشیده تا این گیاه برای باری دیگر در زمین رشد کند.
پژوهشگر گیاهان دارویی با بیان اینکه مصرف زیاد “کما” باعث منقرض شدن جوانه‌های مولد آن شده است، اظهار کرد: باید راهکارهای مؤثری برای جلوگیری از این امر ارائه شود. شهروندان در برداشت کامل گیاه “کما” در یک منطقه خودداری کرده و چند بوته‌ای را برای بذرافشانی نیز باقی بگذارند. کاشت بذر این گیاه یکی از راه‌های جلوگیری از نابودی آن است. مأموران منابع طبیعی نیز بذر “کما” را در مناطق مستعد رویش آن، کشت کنند.
وی با اشاره به کمبود آب در خراسان جنوبی، خاطرنشان کرد: شهروندان نسبت به برداشت هر نوع گیاه از دل بیابان نیز باید احساس مسئولیت کرده و از مصرف بیش از حد آن بپرهیزند.
انتهای پیام
نشان‌گذاری
عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است
خانهموبایل
آنغوزه از گیاهان دارویی مهم تیره چتریان با خواص فراوان است.گیاه تولید کننده آنغوزه به های فارسی خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که ارتفاع آن گاهی به 2/5 متر می‌رسد. ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن است.برگ‌های قاعده بزرگ و ضخیم هستند؛ به طوری که طول آن‌ها تا 6 سانتی متر می‌رسد. این برگ‌ها تقسیمات زیادی دارند به طوری که به قطعاتی (لوب دار) دندانه دار تبدیل می‌شوند.گل‌های این گیاه زردرنگ هستند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار می‌گیرند.
میوه ها دوفندقه ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح می‌باشند که روی هر کدام پنج خط وجود دارد و کناره ها بال مانند هستند. رنگ میوه‌ها قهوه ای تیره است. از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به اولئوگم رزین به دست می‌آید که به آنغوزه مشهور است. آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه ای تند و تلخ و نیز بوی بد و متعفنی دارد که تهوع آور است؛ به همین دلیل از قدیم به مدفوع شیطان معروف شده است. این گیاه در ایران (استان خراسان، بلوچستان، کرمان و نواحی جنوبی) وجود دارد.
تاریخچهرزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است. مصرف آنغوزه خصوصا در میان آمریکایی‌های آفریقایی ادامه دارد. آنغوزه برای درمان سرطان شکم، میخچه، پینه، ادرارآور، مسکن و محرک به کار می‌رفته است. در درمان‌های عامیانه برای قطع قاعدگی، آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان استفاده می‌شود. با این حال، اصلی‌ترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات می‌باشد.این گیاه با طعمی قوی‌تر از پیاز یا سیر به شکل گم رزین یا محلول همچنان در دسترس است. در داروخانه ها و فروشگاه های مواد غذایی سالم و محلی نیز به عنوان نگهدارنده یا ادویه به فروش می‌رسد. گاهی به میزان کم در برخی از شکلات‌ها، نوشابه ها، چاشنی‌ها و سس‌ها به کار می‌رود. ترکیبات مهمآنغوزه حاوی تعدادی ترپن و مواد محلول در چربی است که هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. همچنین حاوی 2 درصد اسانس، 65 درصد رزین و حدود 25 درصد صمغ می‌باشد.رزین آنغوزه به عنوان خلط آور، ضدنفخ، ضد اسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج و همچنین سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه بوده است.
داروشناختی و اثرات مهمتاکنون مطالعات کلینیکی برای مشخص شدن اثرات درمانی آن صورت نگرفته است؛ اما در مطالعه ای که بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شده کلسترول سرم را پایین نیاورده است.استفاده از عصاره الکلی (تنتور) باریجه سمیت سلولی علیه لنفومای سلول‌های سرطانی و لنفوسیت های انسانی را نشان داده است. طریقه و میزان مصرف* روزانه /3 تا 1 گرم در سه نوبت (جمعاً /9 تا 3 گرم در روز).* تنتور: 2 تا 4 میلی لیتر در روز این مقدار را می‌توان در دو یا سه نوبت مصرف نمود. سمیت و عوارض جانبیمصرف خوراکی آن در بزرگسالان سمیتی نشان نداده است، ولی در کودکان می‌تواند ایجاد مسمومیت کند. همچنین در حد مصرف درمانی تاکنون عارضه خاصی از آن گزارش نشده، ولی ممکن است در بعضی افراد و یا با مصرف زیاد آن اسهال، نفخ، سوزش هنگام ادرار، سوزش معده، سردرد، گیجی و تشنج ایجاد شود. همچنین، صمغ آن ممکن است درماتیت های پوستی ایجاد کند. با توجه به اینکه آنغوزه دارای خاصیت قاعده آور است، مصرف زیاد آن می‌تواند موجب سقط شود؛ لذا توصیه می‌گردد در دوران بارداری و شیردهی مصرف نشود.همچنین، کومارین های موجود در اولئوگم رزین آنغوزه ممکن است با داروهای ضد انعقاد تداخل کند.در گزارشی آمده است، مصرف 5 تا 1 میلی گرم آنغوزه در افرادی که مشکل عصبی دارند، باعث تشنج می‌شود.
موارد منع مصرفزنان باردار، زنان شیرده و کودکان مهم‌ترین اثرات گزارش شدهحساسیت زا، ضد درد، ضد چسبندگی پلاکت‌ها، ضدعفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده قوای جنسی، ضد نفخ، محرک CNS، هضم کننده، ادرارآور، شیرافزا، خلط آور، قارچ کش، کاهش دهنده پرفشاری خون، مسهل، موتاژنیک، محرک تنفسی، مسکن، تقویت کننده معده، محرک، تقویت کننده رحم و کرم کش.نکات قابل توجه1- آنغوزه از گونه های دیگری به دست می‌آید که مهم‌ترین آن‌ها فرولافوئتیدا و فرولا آلیاسئا هستند.2- بوی بسیار تند آنغوزه که شبیه سیر می‌باشد، مربوط به ترکیبات گوگرددار آن است.3- برای به دست آوردن آنغوزه گیاه از فصل بهار به بعد قسمت پایین ساقه (نزدیک به سطح زمین) و یا اصطلاحاً یقه گیاه را برش‌های عمودی یا افقی می‌دهند تا اولئوگم رزین (آنغوزه) به صورت شیرابه به بیرون تراوش کند. این ماده در مجاورت هوا سفت می‌شود که پس از سفت شدن آن را جمع آوری می‌کنند و دوباره گیاه را تیغ می‌زنند یا محل قبلی را برش دیگری می‌دهند تا دوباره اولئوگم رزین ترشح کند. این عمل چندین بار و گاهی تا دو ماه از فصل بهار صورت می‌گیرد. آنغوزه خارج شده به دو صورت اشکی (گرد و کروی با اندازه های مختلف) و توده ای و به رنگ‌های زرد تا قهوه ای تیره است که هرچه روشن‌تر باشد مرغوب‌تر و گران‌تر است. همچنین، نوع اشکی آنغوزه مرغوب‌تر و گران‌تر می‌باشد. آنغوزه مزه ای گس و تقریباً تند و سوزاننده دارد و دارای بوی طبوع شبیه ترکیبات گوگرددار است.4- گرچه آنغوزه استفاده محدودی (آن هم در طب سنتی ایران) داشته، ولی یکی از اقلام مهم صادراتی فرآورده های گیاهی ایران است که خریداران آن را با روش‌های پیچیده تجزیه می‌کنند و ده ها ماده ارزشمند از قبیل اسانس، رزین و صمغ قابل مصرف در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی و صنعتی از آن به دست می‌آورند. با توجه به اینکه تهیه آنغوزه پر زحمت و طولانی مدت است، قیمت نسبتاً گرانی دارد.5- عمومی آنغوزه در جهان و در تجارت آزافتیداگم است که در کتب قدیمی منشأ جغرافیایی آن ایران ذکر شده و در گذشته بزرگ‌ترین تأمین کننده آن در جهان بوده است. گیاه تولید کننده آنغوزه در بعضی قسمت‌های افغانستان نیز وجود دارد؛ ولی وسعت آن در ایران از کشورهای دیگر به مراتب است.
خواص آنغوزه به طور خلاصه1. برای کشتن کرم‌های داخل باغچه هنگام آبیاری مقداری آنغوزه را در پارچه‌ای گذاشته و داخل آب جلوی شیلنگ بگذارید.2. محرک نیروی جنسی است.3. ادرارآور و ضد سوزش ادرار است.4. برطرف کننده بلغم است.5. هضم کننده غذا است.6. درمان کننده رماتیسم و نقرس و سیاتیک است.7. برای درد کمر و مفاصل مفید است.8. درمان کننده امراض سینه از جمله آسم است.9. دم کرده انجدان رومی تمیزکننده خون کبد است.1. برای درمان تب‌ها سودمند است.11. درمان کننده بواسیر12. برای درمان ذات‌الریه، برونشیت و سرفه و سرماخوردگی به کار می‌رود.14. خوردن انجدان باعث رفع سموم جانوران سمی می‌شود.15. کاهش دهنده فشار خونمنابع:دنیای تغذیه، شماره‌ی 9- دکتر محمد حسین صالحی سورمقیyjc.ir
باز نشر مطالب بیتوته تنها با ذکر و آدرس سایت مجاز می باشد .
چهارشنبه
ویژه ها:
مسئول منطقه حفاظت شده اشترانکوه خرم‌آباد گفت: ۲۶۰ کیلوگرم گونه گیاهی کما از ۱۰ متخلف زیست محیطی در این منطقه حفاظت شده، کشف و ضبط شد.
به گزارش خبرگزاری فارس از خرم‌آباد به نقل از روابط عمومی محیط زیست لرستان، کورش لشنی اظهار داشت: ماموران یگان اجرایی این منطقه در حین گشت زنی در ارتفاعات اشترانکوه، این تعداد فرد متخلف را که اقدام به بوتهکنی کرده بودند، دستگیر کردند.
وی اظهار داشت: از این افراد ۲۶۰ کیلوگرم گونه گیاهی کمیاب کما کشف و ضبط شده است.
لشنی گفت: متخلفین پس از بازجویی و تکمیل پرونده قضایی بر اساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست ضمن محکوم شدن به پرداخت جریمه نقدی، به مراجع ذی‌صلاح قضایی نیز معرفی شدند.
وی افزود: گونه گیاهی کما که مصرف خوراکی و دارویی دارد، از گونههای حمایت شده و با ارزش است که به دلیل برداشت بی‌رویه در بسیاری از نقاط، کمیاب و حتی از بین رفته و منقرض شده است.
9