نگهداری برنج از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و کیسه برنج باید در محل خنک و خشک قرار گیرد، زیرا بهترین شرایط برای رشد و تکثیر تخم آفت های برنج گرما و رطوبت است. حشره کامل مربوط به آفت برنج (شپشک)، حشره سرخرطومی کوچکی به رنگ قهوه ای است. رنگ عمومی بال پوش ها قهوه ای تیره و روی هر بال پوش دو لکه بزرگ به رنگ قهوه ای روشن دیده می شود. خرطوم نرها نسبت به ماده ها ضخیم تر و کوتاه تر است. خسارت عمده حشره در درجه اول مربوط به لارو است. طول عمر حشره کامل به طور متوسط ۴ تا ۵ ماه است و تعداد تخم های گذاشته شده ۴۰۰ تا ۵۷۶ عدد می باشد. بهترین راه برای پیشگیری از حشره زدن برنج و حبوبات و تکثیر تخم آفت ها درون آنها، نگهداری آنها در دمای مناسب است. مکان های خشک و خنک، بهترین محل برای نگهداری و انبار کردن برنج هستند.
چه کار کنیم برنج شپشک نزند؟
یکی از ساده‌ترین راه‌های رهایی از شر شپشک برنج، قرار دادن گونی‌های آن روی بارچین است، یعنی پس از اطمینان از خشک و خنک بودن محل نگهداری برنج در انباری منزل یا هر جای دیگری، یک وسیله چهارپایه قفسه‌بندی شده که حدود 2 تا 25 سانتی‌متر از زمین فاصله دارد، برای قرار دادن گونی‌های برنج انتخاب کنید.
بهتر است قفسه‌های این چهارپایه مشبک باشند تا هوادهی لازم در لابه‌لای گونی‌های برنج انجام شود. به علاوه بهتر است از چسباندن گونی‌های برنج به دیوار هم خودداری کنید تا جریان هوا به خوبی بین گونی یا کیسه‌های برنج برقرار شود. حداقل فاصله گونی‌های برنج با دیوار باید 5 سانتی‌متر باشد تا گردش هوا به آسانی انجام شود. معمولاً انبارداران برنج و غلات هم از چنین روشی برای پیشگیری از شپشک زدن محصولات خود استفاده میکنند.
حداقل فاصله گونی‌های برنج با دیوار باید 5 سانتی‌متر باشد تا گردش هوا به آسانی انجام شود. معمولاً انبارداران برنج و غلات هم از چنین روشی برای پیشگیری از شپشک زدن محصولات خود استفاده میکنند.
عوارض خوردن برنج شپشک زده
اگر محصولی که خریده‌اید، حشره داشت، به احتمال زیاد پیش از فروش در انبارهای گرم و مرطوب و با شرایط ناسب نگهداری شده است یعنی تعداد گونی‌های برنج موجود در انبار، بیش از ظرفیت آن بوده و تهویه مناسبی هم در آن مکان صورت نمی‌گرفته است و در نهایت چیدمان برنج‌های داخل انبار به ایجاد گرما و رشد آفت‌ها در محصول کمک کرده‌اند. ضمن اینکه در این دانه‌های برنج یا سایر غلات، هنوز فرآیند متابولیکی در حال جریان است یعنی حتی قرار دادن حجم زیادی از برنج داخل یک گونی و گذاشتن گونی‌ها روی هم باعث ایجاد گرما میشود و همین گرما میتواند باعث تبدیل تخم آفت به حشره نیمه بالغ و سپس بالغ شود. به همین دلیل گاهی با وجودی که گونی‌های برنج را در انبار خنک قرار می‌دهیم، پس از باز کردن در گونی، با حجم زیاد شپشک‌های برنج مواجه می‌شویم.
اگر برنج شپشک زد، چه کنیم؟
اگر به هر دلیلی برنج شپشک زد، میتوانید با راه‌های مختلفی این حشره‌های ریز را از بین ببرید. البته انتخاب روش، به میزان محصولی که در اختیار دارید، بستگی دارد.
یک راه ساده و سنتی این است که پارچه بزرگ و تمیزی را زیر نور آفتاب و در محلی دور از گرد و خاک پهن کنید و برنج حشره زده را روی آن بریزید. هوادهی و گرمای شدید آفتاب بین ساعت 12 تا 3 بعد از ظهر، میتواند حشره‌های برنج را فراری دهد. البته برای پیشگیری از خرد شدن برنج، آن را مدت زمان زیادی زیر نور مستقیم آفتاب قرار ندهید.
روش دیگر، پاشیدن نمک لابه‌لای برنج است که هرچند تأثیر زیادی در از بین بردن حشرات ندارد اما میتواند تا حدی باعث پیشگیری از تکثیر آنها شود.
برنج تا زمانی که شپشک نزند و موجود زنده در آن نیاید و پوک نشود قابل مصرف است. اما اگر شپشک باعث پوک شدن برنج شده باشد دیگر قابل مصرف نیست. نگهداری در فضای مطلوب نیز در این زمینه تاثیر گذار است.
راه دیگری که بسیاری از افراد برای پیشگیری از شپشک زدن یا حتی از بین بردن حشره‌های برنج استفاده میکنند، قرص‌های سیر موجود در بازار است. این قرص‌ها معمولاً ترکیب‌های فسفردار هستند و از آنجا که ترکیب‌های فسفردار بوی سیر می‌دهند، در بازار به قرص سیر معروف شده‌اند ولی در واقع سیری در تهیه آن به کار نرفته است.
البته قرص خود گیاه سیر هم در بازار موجود است اما قرص سیرهایی که در داروخانه یا عطاری‌ها به فروش می‌رسند، قرص «فستوکسین» هستند که ترکیب‌های فسفردار دارند و بوی سیر می‌دهند. قرص فستوکسین مانند نفتالین تصعید میشود. یعنی از حالت جامد یک دفعه به حالت گاز درمی‌آید.
در انبارهای بزرگ، پلاستیک‌های بزرگی روی گونی‌های برنج می‌اندازند و این قرص‌ها را زیر آنها قرار می‌دهند و با بستن تمام در و پنجره‌ها به مدت 24 تا 48 ساعت، باعث تصعید قرص‌ها و ضدعفونی شدن برنج‌ها با بخار ناشی از تصعید قرص میشوند. این گاز، ترکیب شیمیایی بسیار خطرناکی دارد و به شدت سمی است و میتواند روی کبد و کلیه‌ها اثر منفی بگذارد و در زمان ضدعفونی کردن برنج‌ها در انبارهای بزرگ نباید کسی در محل حضور داشته باشد.
در خانه میتوان قرص های سیر را برای جلوگیری از مخلوط شدن با برنج، داخل یک قوطی کبریت قرار داد و پس از ایجاد چند سوراخ ریز روی قوطی کبریت، آن را داخل گونی برنج‌ها انداخت. این قرص‌های سمی به هیچ‌وجه نباید خرد یا لابه‌لای برنج شوند زیرا با خوردن اتفاقی آنها، مشکلاتی ایجاد میشود. البته تا به حال جایی ندیده‌ام یا تحقیقی نخوانده‌ام که نشان دهد گاز متصاعد شده از این قرص‌ها به بافت برنج نفوذ میکند و باعث مسمومیت‌زایی یا سرطان‌زا شدن محصول میشود. استفاده از سیر هم در لابه‌لای برنج تا حدی کمک‌کننده است. باز هم تاکید می‌کنم که پیشگیری از حشره زدن برنج با استفاده از روش‌های مناسب، بسیار ساده‌تر از رهایی از آن است.
“لطفاً نظرات خود را درباره این مطلب با “نی نی نما” در میان بگذارید”
تمامي حقوق مادي و معنوي سايت براي ني ني نما محفوظ مي باشد و استفاده از مطالب فقط بادرج و لينک سايت مجاز است.
شما با ثبت در هايپركلابز مي توانيد از مطالب گوناگون ، بخشهاي جذاب و تخفیف های ویژه استفاده نمایید، علاوه بر این در مسابقات شرکت کنید و جایزه بگیرید.
شپشک برنج چیست ؟ چه تاثیری بر برنج دارد؟ آیا برنجی را که شپشک می زند می توان مصرف نمود؟ سوالاتی است که شاید برای شما نیز پیش آمده باشد. هیچ چیز بدتر از آن نیست که هنگامی که در کیسه ی برنج را باز میکنید با منظره ی ناخوشایند حرکت حشره هایی سیاه رنگ در برنج مواجه شوید. این حشره ها را شپشک برنج می ند. اینکه این شپشک ها چگونه به وجود می آیند؟ طول عمر آنها چقدر است و شرایط مناسب برای رشد آنها چگونه است سوالاتی است که در ادامه پاسخ آنها را خواهید یافت.
شناخت شپشک برنج کمک می کند که اگر این حشره را در برنج یا حتی جای دیگری از منزل یافتید دچار نگرانی نشده و به دنبال راه مقابله با آن باشید. رایج این حشره شپشک برنج است اما علمی آن Sitophilus oryzae می باشد. این شپشک به موادی همچون آرد، پاستا، گندم و برنج علاقه دارد و در این بین برنج به گونه ای است که شرایط رشد این حشره به خوبی در آن فراهم است. طول شپشک بالغ بین ۱۶/۱ تا ۸/۱ اینچ و در زمانی که به صورت کرم است بیسار کوچک بوده و حدود ۲ تا ۳ میلیمتر میباشد.
رنگ شپشک برنج قهوه ای تیره است به طوری در نگاه اول سیاه دیده می شود. و روی بال های آن چهار لکه ی قرمز یا زرد رنگ وجود دارد. برخی نیز ممکن است بر روی شکم یا قفسه سینه ی دارای لکه رنگی باشند. همانطور که از این حشره پیداست آنها دوستدار برنج هستند اما نکته ی جالب در موردشان این است که این حشرات می توانند از پشم و الیاف لباس، گل های خشک و میوه هایی مانند سیب و گلابی نیز تغذیه کنند و از آنجا که به خوبی نیز پرواز میکنند، اگر در سایر نقاط منزل نیز آنها را مشاهده کردید اصلا تعجب نکنید. این حشرات موذی می توانند پرواز کرده و خود را به منبع بوی خوراکی که حس کرده اند برسانند.!
در قسمت سر این حشره یک زائده ی باریک و بلند شبیه به یک خرطوم قرار دارد و در قسمت بالای سر دو زائده ی دایره ای شکل وجود دارد. پاهای این حشره از ۵ قسمت تشکیل شده است اما به گونه ای در بدن قرار گرفته که چهار قطعه ای دیده می شود. بالهای شپشک برنج دارای شیارهای عمیق و البته سوراخ هایی بر روی بال ها میباشد.
عوارض خوردن برنج شپشک زده
رشد یک شپشک برنج از تخم گذاری تا تبدیل شدن به یک حشره ی بالغ تنها یک ماه طول می کشد. همچنین شپشک برنج میتواند ۷ تا ۸ ماه عمر کند اما در مواردی مشاهده شده که تا ۲ سال نیز زنده مانده اند. زیرا این حشرات به خوبی پرواز کرده و میتوانند هر نوع ماده ی غذایی مورد علاقه شان را به راحتی پیدا کنند. از این رو این حشرات می توانند آفت و دشمن بزرگی برای خانه و مواد غذایی باشند. یک شپشک برنج ماده تنها سه روز بعد از خارج شدن از شفیره ی خود قادر به تخم گذاری میباشد. این ماده ی بالغ می تواند در طول ۳ تا ۶ ماهی که عمر می کند بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ تخم بگذارد پس میتوان یک شپشک ماده را آفت بزرگتری دانست. یک شپشک برنج ماده به کمک زائدهای جلوی سرش در دانه ی برنج یک سوراخ ایجاد میکند و در آن تخم ریزی میکند و سپس با ترشح یک ماده ی ژلاتینی سوراخ را مسدود میکند تا از تخمها محافظت کند. تخمها بعد از چند روز به لاروهای سفید رنگی تبدیل میشوند. لارو های شپشک برنج گوشتی، سفید رنگ و فاقد پا هستند و دارای یک سر مجزای کپسولی شکل هستند. لاروها محض تولد شروع به تغذیه از هسته ی برنج می کنند، به خاطر همین تغذیه است که برنجی که شپشک زده باشد به مرور زمان حالت پودری شده و در طولانی مدت اگر به ان رسیدگی نشود از بین می رود. این تغذیه بین یک تا سه هفته طول می کشد و پس از آن لارو ها شروع به ساخت یک شفیره به دور خود میکنند که در آن به یک شپشک برنج بالغ تبدیل میشوند. (به نوعی پوست اندازی می کنند). مراحل تخم گذاری ، تبدیل به لارو و سپس شفیره معمولا داخل هسته ی دانه ی برنج صورت می گیرد و کمتر دیده می شود از این رو معمولا تا زمانی که به شپشک بالغ تبدیل نشوند شاید کسی متوجه این آفت برنج نشود. در واقع داخل هر دانه ی برنج دو تخم معمولا هست که یکی تبدیل شپشک نر میشود و دیگری ماده. تخمها به لارو تبدیل می شوند، همان جا تغذیه کرده، رشد میکنند و به شفیره تبدیل میشوند و بعد از شفیره به یک شپشک برنج بالغ تبدیل می شوند. سپس شپشک ماده جفت خود را ترک کرده و از همان حفره ای که از قبل ایجاد شده بود از برنج خارج شده و نسل جدید را شروع میکنند. طول عمر لارو ۱۸ روز و شفیره ۶ روز است. و در کل همانطور که گفتیم حدود یک ماه از تخم گذاری تا تبدیل به شپشک برنج طول می کشد.
یک شپشک ماده در هر تخمگذاری بین ۳۶ تا ۲۵۴ تخم می گذارد. در دمای ۸۰ تا ۸۹ درجه ی فارنهایت و با وجود ۷۵ تا ۹۰ درصد رطوبت تخم ها میتوانند در عرض ۳ روز به لارو تبدیل شوند. گرما و رطوبت دو عامل تاثیرگذار بر رشد سریع شپشک برنج هستند. به عنوان توضیح این مطلب میتوان گفت چرخه ی تبدیل تخم به حشره در تابستان بین ۳۰ تا ۴۰ روز طول می کشد در حالی که در زمستان این چرخه بین ۱۲۳ تا ۱۴۸ روز طول می کشد. نکته جالب در مورد شپشک برنج این است که هیچ گونه صدایی از خود تولید نمی کند. یعنی مانند بسیاری از حشرات دیگر صدای وز وز یا هر صدای دیگری ندارد و کاملا بی صدا و ساکت است.
شناخت شپشک برنج سبب میشود دیگر نسبت به این حشره نگرانی نداشته باشید. شپشک برنج یک آفت غلات است و تقریبا هرجا غلاتی مانند برنج و گندم باشند این حشره نیز وجود دارد اما خوشبختانه از نظر پزشکی بیماری زا نبوده و بی ضرر هستند و تنها آسیب آن مربوط به برنج است و هیچ گونه بیماری در اثر خوردن تخم یا لارو یا شفیرهی آنها ایجاد نمی شود.
اما هیچ کس دوست ندارد برنجی را مصرف کند که داخل آن شپشک یا لارو مشاهده کرده است. اگر بخواهید با روش شیمیایی آنها را از بین ببرید میتوانید با کمک سم تری فلومورون این کار را انجام داده و با از بین بردن لاروها چرخه ی حیات آنها را به طور کلی قطع کنید. همچنین برنج ها را در جای خنک و خشک نگهداری کنید. ولی در کل اگر می خواهیدبه جای اینکه شپشک را از بین ببرید از به وجود آمدن آن پیشگیری کنید، بهتر است با روش های نگهداری برنج آشنا باشید.
برای صرف‌نظر کردن از پاسخ‌گویی اینجا را کلیک کنید.
ثبت نظر
صندوق یا پوشه اسپم خود را جهت تائید اشتراک خود چک کنید
تهران – سعادت آباد – میدان شهید طهرانی مقدم (کاج سابق) – خیابان سرو غربی – پلاک ۱۹ – واحد ۲۰۱
خوشبخت، محصولی از شرکت زرین صنعت میهن
9