عوارض جنتامایسین تزریقی

داروی جنتامایسین برای درمان عفونت های باکتریایی جدی در نقاط مختلف بدن استفاده می شود.

جنتامایسین متعلق به گروهی از داروها به ” آنتی بیوتیک سفالوسپورین” است که با کشتن باکتری ها و یا جلوگیری از رشد آنها به درمان کمک می کنند. با این حال، این دارو برای درمان سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت ویروسی موثر نیست.

زمانی از جنتامایسین استفاده می شود که دیگر داروها در از بین بردن عفونت باکتریایی جدی موثر نباشند. با این حال، این دارو ممکن است باعث عوارض جانبی جدی مانند آسیب کلیه ها و بخش کنترل کننده شنوایی شود. احتمال بروز این عوارض جانبی در بیماران مسن و نوزادان زیاد است. با پزشک معالج در این خصوص صحبت کنید.

این دارو تنها توسط و یا تحت نظارت مستقیم پزشک استفاده می شود.

عوارض جنتامایسین تزریقی

اشکال دارویی:

در صورتيكه تصميم به مصرف دارويی داريد همه جوانب آن بايد به دقت بررسی گردد. اين تصميمی است كه شما و پزشكتان می گيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:

در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا غیر معمول، به هر دارویی و یا این داروی خاص حتما پزشک معالج خود را مطلع سازید. همچنین درمانگران را آگاه نمایید از وجود حساسیت هایی که نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ ها ، مواد نگهدارنده و يا حيوانات دارید. در صورتيكه  بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.

مطالعات انجام شده تا به امروز، تفاوتی بین عوارض جانبی احتمالی این جنتامایسین در بزرگسالان و کودکان نشان نداده اند. با این حال، این دارو باید با احتیاط برای نوزادان نارس و تازه متولد شده تجویز شود.

اطلاعاتی  کافی در خصوص رابطه بین سن و اثرات جنتامایسین در سالمندان وجود ندارد. در هرصورت اقدامات احتیاطی برای سالخوردگان باید در نظر گرفته شود، زیرا به علت کهولت سن  در معرض بیماری های وابسته به سن قلبی – ریوی و کلیوی هستند. بنابراین، دوز و میزان مصرف این دارو باید به دقت بررسی شود.

مطالعات بر حیوانات نشاندهنده ی اثرات منفی جنتامایسین بودند. با این حال، در موارد تهدید کننده زندگی یا بیماری های جدی فواید دارو بر عوارض جانبی ارجحیت دارند.  

تحقيقات نشاندهنده اثرات منفی جزئی جنتامایسین بر نوزادان در طول شیردهی است. 

بی شک هيچ دارويی نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخی موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويی، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروی مختلف باشد. در چنين مواردی ممكن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروی ديگری تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف دارویی ديگر آنرا با پزشک خود مطرح سازيد.

استفاده از این ترکیب با داروهای زیر توصیه نمی شود و چناچه پزشک خود را از خوردن این داروها مطلع سازید وی ممکن است درمان دارویی شما را تغییر دهد.

استفاده از این دارو با هرکدام از داروهای زیر توصیه نمی شود. در صورت ضرورت تجویز، پزشک ممکن است تغییراتی در الگوی مصرف دارو ومیزان دوز مصرفی اعمال نماید.

استفاده همزمان از این دارو با هرکدام از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاصی شود. اما، در پاره ای موارد می تواند بهترین درمان دارویی نیز به شمار آید که در این صورت پزشک تغییراتی در الگوی میزان مصرف به وجود می آورد.

بي شک هيچ دارويی را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالی آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز تداخلاتی ایجاد مي كند.

وقوع مشكلات پزشکی ديگر ممكن است بر اثربخشی اين دارو تاثير بگذارد. بنابراین پزشک را از وجود آنها آگاه کنید، به ویژه موارد زیر :  

پرستار و یا دیگر متخصصین آموزش دیده این دارو را به بیمار تزریق می کنند. دارو با استفاده از یک سرنگ به صورت داخل وریدی یا عضلانی تزریق می شود.

برای کمک به پاکسازی کامل عفونت، دروه ی درمان را تکمیل کنید حتی اگر احساس بهبودی پیدا کردید. جنتامایسین زمانی اثر بهتری دارد که مقدار آن در خون ثابت بماند. بنابراین، بر طبق یک بره زمانبندی تنظیم شده دوزهای دارو باید تزریق شوند و هیچ دوزی فراموش نشود.

جهت سالم نگه داشتن و جلوگیری از آسیب کلیه ها به بیماران توصیه می شود که مایعات بنوشند تا مقدار ادرار بالا برود.  

بررسی پیشرفت و اثربخشی دارو توسط پزشک در ویزیت های منظم، امری بسیار مهم است. از این طریق، پزشک از تاثیر دارو، ادامه درمان با این دارو و نبود اثرات ناخواسته اطمینان حاصل می کند. آزمایش خون، ادرار، شنوایی و عصبی جهت بررسی اثرات ناخواسته انجام می شود.

در صورت بهبود نیافتن علائم در عرض چند روز و یا بدتر شدن آنها به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از این دارو در طول بارداری ممکن است اثرات ناخواسته جدی بر جنین بگذارد. در طول دوره ی درمان با جنتامایسین از روش موثر کنترل بارداری استفاده کنید. اگر فکر می کنید در حال مصرف این دارو باردار شده ایید، سریع به پزشک اطلاع دهید.

این دارو ممکن است باعث واکنش های آلرژیک مانند آنافیلاکسی شود.  آنافیلاکسی تهدید کننده زندگی است و به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. با مشاهده سرگیجه، سبکی سر، بثورات جلدی، خارش، گرفتگی صدا، مشکلات تنفسی یا بلع، یا هر نوع تورم در دست، صورت، یا دهان پس از مصرف این دارو سریع به پزشک مراجعه کنید.

با کاهش ناگهانی یا از دست دادن شنوایی همراه با سرگیجه و صدای زنگ در گوش سریع مصرف دارو را قطع کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. داشتن سرگیجه، سبکی سر، احساس حرکت ثابت خود و یا محیط اطراف، و یا احساس چرخش را به پزشک اطلاع دهید. این علائم ممکن است نشانه آسیب به شنوایی یا احساس تعادل باشند.

با مشاهده خون در ادرار، تغییر در دفعات و یا مقدار ادرار، اشکال در تنفس، خواب آلودگی، افزایش تشنگی، از دست دادن اشتها، تهوع یا استفراغ، تورم پا یا ساق پا، ضعف سریع به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است نشانه مشکل جدی کلیوی (به عنوان مثال، سندرم مشابه فانکونی) باشند.

این دارو ممکن است باعث مشکلات عصبی شود. با مشاهده بی حسی، سوزن سوزن شدن پوست، کشش عضلانی، یا تشنج بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

قبل از انجام عمل جراحی و یا هر پروسه پزشکی نیازمند به داروی بیحس/بیهوش کننده در خصوص مصرف این دارو به پزشک هشدار دهید. مصرف جنتامایسین همراه با داروهای بیحس/بیهوش کننده خطر بروز مشکل تنفسی، خواب آلودگی، عدم توانایی تنفس بدون کمک، خستگی و یا ضعف غیر معمول را افزایش می دهد.

در طول دوره ی درمان، داروهای دیگر را مصرف نکنید مگر آنکه از قبل با پزشک معالج هماهنگ کرده باشید. این امر مر بوط به تمام داروهای بدون نسخه/ با نسخه، مکمل های گیاهی یا ویتامین.می شود.

عليرغم تاثيراتی كه یک دارو دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از این عوارض نيازمند مراقبتهای پزشكی و مراجعه به پزشک است.

عوارض جنتامایسین تزریقی

در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض زیر سریع به پزشک مراجعه کنید:

دلیل ناشناخته

تعدادی از عوارض جانبی نیاز به توجه پزشکی ندارد. این عوارض به مرور و با عادت بدن به دارو از بین می روند. درمانگر می تواند راه هایی برای جلوگیری و یا کاهش برخی از این عوارض جانبی ارایه دهد. چنانچه این عوارض طولانی و آزار دهنده شدند، و یا ابهامی در موردشان داشتید به پزشک مراجعه کنید:

دلیل ناشناخته

ممکن است عوارض دیگری که در این لیست نیامده در برخی بیماران رخ دهد. در این خصوص به پزشک معالج مراجعه شود. 

برای پرسیدن سوالات پزشکی خود، می توانید به ربات تلگرام هوشمند سبزوسالم مراجعه کرده و سوالات خود را از پزشکان متخصص بپرسید.
آدرس ربات تلگرام سبزوسالم:

یکی از بیماری های خودایمنی ” تیروئیدیت هاشیموتو” دارد. در این مقاله به نحوه ی درمان آن می پردازیم.

گاهی اوقات، سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم حمله می کند. این امر باعث بیماری های ایمنی مختلفی می شود. یکی از این بیماری ها ” بیماری عروق کلاژن” است که بر بافت های همبند تاثیر می گذارد. 

این بیماری اغلب ازطریق تماس جنسی درمیان مردان همجنسگرا و دوجنسگرا انتقال پیدا می کند.  این ویروس همچنین ازطریق تماس با خون آلوده،  مایع منی و یا مایعات واژن منتقل می شود.  

عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار تحت تاثیر شیوه زندگی است. بنابراین، تغییر عادات نادرست و جایگزینی آنها با عادات درست باعث قوی شدن سیستم ایمنی بدن می شود. 

گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن سلول های غده تیروئید را به اشتباه مهاجم تشخیص داده و به آنها حمله می کند. این امر باعث بیماری ” تیروئیدیت هاشیموتو” می شود.

 
زخم های سرد یا تبخال زخم هایی دردناک همراه با خارش هستند که فقط برخی ارافراد به آن مبتلا می شوند.  اما راه هایی برای پیشگیری و درمان آن وجود دارد.

سارکوئیدوز یکی از بیماری های نادر تاثیرگذار بر ارگان های مختلف بدن است که باعث تشکیل توده های گوشت مانند می شود. 

  مردان دوجنسگرا و هم جنسگرا  و همچنین مردان افریقایی – امریکایی بیشتردرمعرض ابتلا به این ویروس می باشند.

تیروئیدیت هاشیموتو بیماری است که به سلول های غده ی تیروئید آسیب می رساند. علایم و نحوه ی تشخیص این بیماری چکونه است؟

سیستم ایمنی و تقویت آن دغدغه ی اکثر افراد است. در این مقاله 7 ماده ی غذایی مفید معرفی می شود. 

داروی مورد نظرتان را جستجو کنید و همه چیز را در مورد آن مطالعه کنید.

در صورت که سوال و یا مشکل پزشکی خاصی دارید به راحتی می توانید سوالات خود را از پزشکان متخصص ما بپرسید و به سرعت پاسخ تخصصی دریافت کنید. برای این منظور می توانید از ربات تلگرامی ما با @askq_bot استفاده کنیبد.

تمامی حقوق مادی و معنوی این وب‌گاه برای گروه سبز و سالم محفوظ می باشد.

© All Rights Reserved

پاسخ به سوالات پزشکی و جنسی شما ، در مجله دلگرم کلیک کنید

© تمامی حقوق این سایت برای شرکت آرادپرداز محفوظ است ؛ هر گونه استفاده از مطالب دلگرم با رعایت شرایط بازنشر امکان پذیر است.

نشانه‌های سجاوندی

عجب سازنده ی این علامت عرب دولاب است

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی جنتامایسین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

توجه: در صورت ایجاد سمیت گوشی یا کلیوی و ایجاد واکنش های حساسیتی مصرف دارو باید قطع شود.

دُروانا محلی برای تحقیق و پژوهش (فرهنگ دهخدا) دروانا در تلاش است با گردآوری ژورنال های تخصصی پزشکی، مجلات پزشکی، مقالات و مطالب علمی، از معتبرترین منابع جهانی، بستری را برای تحقیق و مطالعه فراهم نماید.از تمامی پزشکانی که دُروانا را برای رسیدن به این هدف همراهی می نمایند، کمال تشکر را داریم.با دروانا همراه شوید.

مقدمه

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری بسیار شایع می‌باشد و امکان اثر ساعد آن بر روی جنین در حال تکامل وجود دارد (1). خطر بالقوه درمان زنان باردار با آنتی‌بیوتیک در دراز مدت و دوزهای بالا، به‌ویژه در ماه سوم بارداری، در آسیب رساندن و از بین بردن جدار جفت، بسیار زیاد بوده و منجر به مسمومیت جنینی و نقص مادرزادی می‌شود (2 و3). در واقع دوره تمایز رویانی بحرانی‌ترین دوره در رابطه با ناهنجاری محسوب می‌شود، چون در این مدت اندام‌زایی صورت می‌گیرد (4 و 5). به‌طور کلی به‌نظر می‌رسد تمام اعضا و دستگاه‌ها در ابتدای تمایز اولیه یک دوره آسیب‌پذیری را سپری می‌کنند. اساسا، آسیب‌پذیری در مقابل عوامل تراتوژن با پیشرفت تشکیل اعضاء کاهش می‌یابد و معمولا پس از کامل شدن اندام‌زایی از بین می‌رود (6). به‌طور خلاصه، احتمال دارد که 2 تا 3 درصد نوزادانی که زنده متولد می‌شوند در هنگام تولد دارای یک یا چند ناهنجاری مادرزادی واضح باشند و ممکن است این رقم در پایان نخستین سال زندگی 2 برابر شود زیرا عده‌ای از ناهنجاری‌ها در موقع زایمان قابل تشخیص نبوده‌ و بعدها آشکار می‌گردند (7 و 8). تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد تمامی آنتی‌بیوتیک‌ها با هر دوزی که باشند از طریق جفت عبور می‌کنند از جمله جنتامایسین (Gentamicin)، که یک آمینوگلیکوزید جدا شده از Micromono spora purpurea بر ضد میکروب‌های گرم مثبت و گرم منفی می‌باشد و در مایع آمنیوتیک (Amoniotic fluid) و بافت‌های جنین با غلظت‌های بالا ذخیره می‌شود (9). این دارو دارای یک هسته‌ی هگزوزیا، 2- دئوکسی استرپتامین (2- deoxystreptamine) بوده و به‌همین علت این مولکول به‌ آمینوسیکلیتولز (Aminocyclitols) نیز یده می‌شود(1). میزان غلظت جنتامایسین 1 تا 2/1 ساعت پس از تزریق عضلانی در بند ناف به میزان 5 درصد سرم خون مادر و در جفت به میزان 8 درصد خون مادر است (1). معمولا نفوذ‌پذیری جفت در اواخر دوره بارداری کاهش می‌یابد. در موش‌های صحرایی سفید باردار نفوذپذیری متفاوت جفت در مقابل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مشخص شده است، بدین‌ ترتیب که نفوذپذیری جفت در اواخر بارداری نسبت به جنتامایسین کاهش ولی نسبت به سفالوتین افزایش می‌یابد (11 و 12). اخیرا برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم‌های مجاری ادراری توسط محرک‌هایی که عمدتا ضد‌‌باکتری‌ هستند از جنتامایسین استفاده می‌شود. اتوتوکسیسیته (Ototoxicity) و نفروتوکسیسیته (Nephrotoxicity) شایع‌ترین و شدیدترین عوارض جانبی ناشی از مصرف جنتامایسین می‌باشند که خصوصاً احتمال بروز آن‌ها در افراد مسن، افرادی که دارای نارسایی کلیه هستند یا بیمارانی که به‌صورت هم‏زمان از داروهای اتوتوکسیک یا نفروتوکسیک دیگری استفاده می‌کنند، است (3). مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها به‌خصوص جنتامایسین طی دوران بارداری در کشور ما بسیار شایع است، از سویی گزارش‌هایی مبنی بر اثرات تراتوژنیک آن بر روی جنین در حال تکامل ارائه شده است. با توجه به این‌که گنادها یکی از حساس‌ترین اندام‌ها طی تکامل جنین می‌باشند، این پرسش مطرح می‌شود که تزریق جنتامایسین طی دوران بارداری چه تاثیری بر روند تکامل بیضه‌ها دارد. در این تحقیق اثرات تراتوژنیک فرآورده تزریقی جنتامایسین بر روی طناب‌های بیضه‎ای خرگوش‌های نوزادی که مادرانشان در دوران بارداری تحت‌تاثیر داروی مذکور قرار گرفته‌ بودند بررسی شد. در واقع ضرورت استفاده از برخی داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها در دوران بارداری به‌نحوی که از هر گونه ضرر و زیانی به جنین جلوگیری شود مشوّق ما در انجام تجربه حاضر بود.

مواد و روشها

در این پژوهش که به‌صورت تجربی در بخش جنین‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت، 4 سر خرگوش سفید (32 خرگوش ماده و 8 خرگوش نر) از نژاد آلبینو به وزن 8/1 تا 2 کیلوگرم و سن تقریبی 5 ماه از انیستیتو پاستور ایران تهیه شده و پس از انتقال به محیط حیوان‌خانه و سازگاری با شرایط محیط (دسترسی مستقیم به غذا و آب، سیکل دوره روشنایی و تاریکی 12 ساعته) به‌مدت حدود یک ماه صورت گرفت. سپس در سن 6 ماهگی جفت‌گیری انجام شده و خرگوش‌های ماده به روش پلی‌گامی باردار شدند. تزریق جنتامایسین بر روی خرگوش‌های باردار به ترتیب زیر انجام گرفت: گروه اول: گروه کنترل (Control, C) که ماده‏ای دریافت نکردند، گروه دوم: دوره‌ی پیش از تمایز (Predifferentiation, P) از روز اول بارداری تا روز هشتم به مدت 8 روز، گروه سوم: دوره‌ی رویانی یا تمایزی (Embryogenic, E) از روز نهم تا شانزدهم به مدت 8 روز و گروه چهارم: دوره جنینی (Fetal, F) از روز بیستم تا بیست و هفتم به مدت 8 روز جنتامایسین به‏صورت آمپول سولفات جنتامایسین (ساخت شرکت البرز دارو، Batch No 115), 2mg/kg) با دوز 7/1 میلی‌گرم به‏ازای هر کیلوگرم وزن بدن با سرنگ انسولین در عضلات سرینی دریافت کردند. خرگوش‌های نر نیز مانند ماده‌ها از یک جیره غذایی عادی برخوردار بوده ولی هیچ‌گونه تزریقی به آن‌ها صورت نمی‌گرفت. احتمالات آمیزش وفق، باروری وفق، بیماری و تلفات و ماده بودن نوزادان در انتخاب تعداد نمونه اولیه در نظر گرفته شد. چون احتمال هماتوم و آبسه به‌علت تزریقات (به فاصله هر 8 ساعت) زیاد بود، به‏همین دلیل از هر دو پای خرگوش برای تزریق استفاده می‌شد. برای افزایش میزان دقت در تزریقات ابتدا موهای محل تزریق را تراشیده و با الکل طبی ضدعفونی و سپس تزریق را انجام می‌گرفت. در نزدیکی زمان زایمان، خرگوش‌های باردار از بقیه اعضا گروه جدا شده و در قفس‌های مستقلی نگه‌داری شدند.

عوارض جنتامایسین تزریقی

پس از تعیین میانگین مجموع اندازه‌های به‏دست آمده از اقطار داخلی و خارجی، ضخامت اپی‌تلیوم ژرمینال زایا، میانگین تعداد سلول‌ها در بین گروه‌ها با استفاده از آزمون آماری ANOVA مورد تحلیل قرار گرفته و 5/P&lt به‏عنوان مرز معنی‌دار در نظر گرفته شد.  

نتایج

در بررسی بافت‌شناسی و مورفولوژی نوزاد خرگوش گروه کنترل که جنتامایسین دریافت نکردند، بیضه‌ها توسط یک لایه ضخیم از بافت همبند متراکم تحت عنوان تونیکا آلبوژینه (TA) مفروش شده‌اند (فتومیکروگراف 1- a). این لایه حاوی عروق خونی (BV) و سلول‌های مزوتلیال پهن شده می‌باشد. پارانشیم بیضه نوزادان خرگوش تازه به‌‏دنیا آمده حاوی طناب‌های بیضه‎ای (TC) توپری هستند و لوله‌های اسپرم‌ساز مجرادار نشده‎اند. علاوه بر این طناب‌های مذکور به‌وسیله بافت همبند نسبتا وسیعی از یکدیگر مجزا شده‌اند، هر چند محیط هر یک از طناب‌های بیضه‎ای توسط تیغه پایه(BL)  واضح مشخص می‌شود (فتومیکروگراف1- a). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی قبل از تمایز جنینی جنتامایسین دریافت کردند، طناب‌های بیضه‎ای نسبتا باز شده (Lumination)، لوله‌های منی‌ساز (ST) تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لومن (L) قابل مشاهده است (فتومیکروگراف1- b). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی رویانی دارو دریافت کردند طناب‌های بیضه‎ای کاملا  باز شده و لوله‌های منی‌ساز تشکیل شده‌اند و همچنین قطر لوله‌های منی‌ساز و قطر لومن افزایش پیدا کرده است (فتومیکروگراف 1- c). در نوزادانی که مادرانشان در دوره‌ی جنینی دارو دریافت کردند، فضای بین لوله‌ها را می‌توان مشاهده کرد اما تغییر چندانی نسبت به گروه کنترل نداشتند (فتومیکروگراف 1- d). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در گروه‌های تیمار شده با جنتامایسین در مقایسه با گروه کنترل اندازه قطر طناب‌های بیضه‎ای، قطر لومن و قطر اپی‌تلیوم افزایش می‌یابد، به‏طوری‌که این افزایش از لحاظ آماری در مرحله رویانی تفاوت معنی‌داری را در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (نمودار 1-a,b,c ). از لحاظ سلولی، بایستی توجه داشت دو نوع سلول در طناب‌های بیضه‎ای در این مرحله از تکامل پدیدار می‌شوند: سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) (G) و سلول‏های سرتولی (S) (فتومیکروگراف 1- a). در گروه کنترل سلول‌های گنوسیت (سلول‎های بنیادی اسپرماتوگونی) عمدتا در بخش مرکزی طناب‌های بیضه‎ای قرار گرفته و هیچ‌گونه تماسی با تیغه پایه ندارند. این سلول‌ها از لحاظ مورفولوژی به‏صورت گرد و سیتوپلاسم آن‏ها در رنگ‌آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین به‏رنگ صورتی مشاهده شدند. علاوه بر این سلول‌های مذکور حاوی دو هسته هستند. در حالی‌که سلول‌های سرتولی به‏صورت استوانه‌ای بلند با هسته دوکی شکل و با سیتوپلاسم صورتی رنگ مشاهده شدند. بافت بینابینی حاوی سلول‌های چندوجهی به‎ لیدیگ (LC) که عمدتا به‏صورت گروهی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند (فتومیکروگراف 1- a). افزایش تعداد سلول‌های گنوسیت در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد ولی این تغییرات در تعداد سلول‌های سرتولی و تعداد سلول‌های لیدیگ به ‏شکل دیگری بروز می‌کند به‌طوری که کاهش معنی‌داری در مرحله رویانی نسبت به گروه کنترل قابل مشاهده‌ است (نمودار 1-d, e ,f ). علاوه بر این، برخی از سلول‌های دفاعی نظیر لنفوسیت‌ها  نیز در فضای لومن این گروه از حیوانات نیز مشاهده شدند (فتومیکروگراف 1- c). در گروه‌های تیمار شده میزان بافت همبند در فضای بینابینی افزایش یافته، واکوئل‌های متعددی دیده شد و سلول‌های لیدیگ پیکنوزه و دچار آتروفی و به‏ سلول‌های شبه فیبروبلاستی تبدیل شدند (فتومیکروگراف 1- b,c,d).

نمودار1.( a-f): مقایسه تغییرات بافت‌شناسی و مورفومتریک طناب‌های بیضه‎ای در اثر تزریق جنتامایسین در دوره‌های مختلف جنینی با گروه‌ کنترل در نوزاد خرگوش (a) قطر طناب‌های بیضه‎ای، (b) قطر لومن، (c) قطر اپی‏تلیوم ژرمینال، (d) تعداد سلول‌های گنوسیت، (e) تعداد سلول‌های سرتولی، (f) تعداد سلول‌های لیدیگ (Fetal, F) (Control, C) (Predifferentiation, P) (Embryogenic, E), (.5 P **)

بحث

در سال‌های اخیر جنتامایسین برای درمان عفونت‌های زنان باردار مانند التهاب کلیه، تورم مجاری ادراری و عفونت‌های شدید باکتری‌های گرم‌ منفی مورد استفاده قرار می‌گیرد (13). استفاده از این داروها در دوران بارداری به‏خصوص هنگامی‌که اعضاء و بافت‌ها در حال تکوین می‌باشند موجب ناهنجاری ساختاری در جنین خواهد شد. مطالعه‌ای که در سال 28 به منظور بررسی اثرات مقایسه‌ای جنتامایسین، نئومایسین، استرپتومایسین و افلوکساسین بر آپوپتوزیس بیضه و پارامترهای اسپرم موش صحرایی انجام گرفت نشان داد که تعداد سلول‌های آپوپتوتیک به‏طور قابل توجهی در همه گروه‌‌های تجربی افزایش یافته است و این آمینوگلیکوزیدها دارای اثرات منفی بر روی پارامترهای اسپرم و آپوپتوزیس می‌باشند (14). مشابه این تحقیق، نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده در این پژوهش بیانگر اثرات ناهنجاری‌زایی تزریق داروی جنتامایسین در دوره‌های مختلف بارداری به خصوص دوره‌ی تمایز بر روی طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش می‌باشد. بررسی‌ تغییرات طناب‌های بیضه‎ای در نوزادان نر 3 روزه نشان داد که دریافت دارو در دوره قبل از تمایز موجب نمایان شدن لوله‌های منی‌ساز می‌شود که این یک حالت غیرعادی است (15 و 16) و خود دلیلی بر بلوغ زودرس این نوزادان بر اثر تزریق جنتامایسین می‌باشد (فتومیکروگراف b-1). مشاهدات صورت گرفته بر روی نوزادانی که در دوره رویانی دارو دریافت کرده‌اند نشان داد که تحریک علاوه بر نمایان شدن لو‌له‌های منی‌ساز، موجب افزایش قطر لوله‌ها نیز می‌شود که سبب به‌هم ریختگی و ریزش در ضخامت اپی‌تلیوم می‌شود. علت این امر را می‌توان به اختلال در عمل‏کرد اتصالات سلولی نسبت داد. باید به این نکته توجه کرد که در این دوره، تمایز اندام‌ها نیز صورت می‌گیرد و حساس‌ترین دوره جنینی می‌باشد (17 و 18). محققین برای ارزیابی اثرات جنتامایسین در شرایط  In vivo وIn vitro، جنین موش صحرایی را که در دوره اندام‌زایی و تشکیل جفت قرار داشت تحت تاثیر این دارو قرار دادند. در شرایط In vivo جنتامایسین  با دوز 15 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر و در شرایطIn vitro  با دوز 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر مانع از رشد و موجب مرگ جنین شد و این نتایج مطابق با یافته‎های ماست، اما نوزادانی که در دوره جنینی دارو دریافت کردند تغییر چندانی در آن‌ها صورت نمی‌گیرد، چون در این دوره تمایز اندام‌ها انجام نمی‌شود و حتی اگر تحریک هم وجود داشته باشد قاعدتا مؤثر نیست (19 و 2). در مطالعه‌ای که در سال 27 بر روی موش صحرایی نر بالغ انجام شد به این نتیجه رسیدند که جنتامایسین موجب القا استرس اکسیداتیو شده و آنتی‌اکسیدانت‌ها را کاهش داده و در روند اسپرماتوژنز اختلال ایجاد می‌کند. جنتامایسین با افزایش تشکیل رادیکال‌های آزاد و پراکسیداسیون لیپید و کاهش ذخایر آنتی‌اکسیدانت موجب ایجاد این تغییرات بیوشیمیایی می‌شود. علاوه بر این جنتامایسین بر تعداد، تحرک، و مورفولوژی اسپرم تاثیر منفی دارد که اثرات ناهنجاری‌زای جنتامایسین را تایید می‌کند (7). سلول‌های سرتولی در لوله‎های منی‎ساز به‌عنوان سلول‌های پشتیبان شناخته می‌شوند و با مجموعه اتصالات سلولی که با یکدیگر ایجاد می‌کنند در تکامل سلول‌های زایا نقش عمده‌ای دارند (21 و 22). با توجه به اینکه از تعداد سلول‌های سرتولی در گروه‌های تیمار شده به‏ویژه در مرحله رویانی کاسته می‌شود، به‏نظر می‌رسد این اختلال به سبب از بین رفتن مجموعه اتصالات سلولی باشد. افزایش بافت همبند در فضای بینابینی یک واکنش جبرانی متعاقب تغییر در مورفولوژی سلول‌های لیدیگ و لوله‎های منی‎ساز سمی‌نفروس توبول‌ها می‌باشد. با توجه به نقشی که سلول‌های لیدیگ در فرآیند استروئیدوژنز دارند به نظر می‌رسد که آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر جنتامایسین با اختلال در مکانیسم‌های سلولی منجر به تغییرات وسیعی در بافت بیضه می‌شود. در پژوهشی که اثرات جنتامایسین بر کلیه خوکچه‌های هندی مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که جنتامایسین موجب تغییراتی در لوله‎های پیچیده نزدیک و رشد گلومرول‌ها دارد که نهایتا منجر به اختلال عمل‏کردی و مورفومتریک در نفرون می‌‌شود (23). در سال 29 اثر محافظتی کورتکسین در برابر اثرات مخرب جنتامایسین بر روی کلیه مورد مطالعه قرار گرفت که نشان داد استفاده همزمان کورتکسین با جنتامیسین موجب محافظت بافت کلیه در برابر اثرات نفروتوکسیک جنتامایسین می‌شود (24). در این پژوهش به دلیل محدود بودن زمان استفاده از آزمایشگاه، بررسی تأثیر مصرف جنتامایسین در دوره بارداری بر روی متولدین بالغ امکان‌پذیر نبود، که پیشنهاد می‌شود اثرات این ماده در دو گروه نوزاد و بالغ مورد بررسی و مقایسه  قرار گیرد.

نتیجه‌گیری

 با توجه به نتایج به‏دست آمده می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که مصرف آنتی‌بیوتیک جنتامایسین جهت درمان عفونت‌های دوران بارداری، همراه با اثرات درمانی خود یک سری عوارض جانبی دارد. خصوصا در دوره‌ی پیش از تمایز و رویانی بر مورفوژنز طناب‌های بیضه‎ای جنین خرگوش موثر بوده و موجب بلوغ زودرس در نوزاد خرگوش می‌شود. ایجاد هر گونه ناهنجاری در بافت بیضه منجر به ایجاد اختلال در عمل‏کرد سیستم تناسلی و کاهش توانایی باروری می‌شود که بدین ترتیب می‎تواند بر نسل‎های بعد تأثیرگذار باشد.

تشکر و قدردانی

از اعضای محترم گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی تهران به‏خصوص سرکار خانم دکتر طیبه رستگار و همچنین جناب آقای دکتر ماکان صدر عضو محترم بیمارستان مسیح دانشوری که در انجام این تحقیق ما را یاری نمودند، کمال تشکر را داریم.

1. Fatollahi A. Basic and Clinical Pharmacology Katzung (Berter MJ Katzung, Susan B. Mr, Anthony J. Terror) Tehran: Arjmand publication. 21, pp 443-418.

2. The scientific studies of drug distribution company, Information and clinical use of Iran generic drugs, Teimourzadeh publication, first edition. 21 pp 7.

3. Shahraz S, Ghaziani T. Iran, Pharma (Official Medicines Comprehensive Text book of Iran), Tehran: Teimourzadeh publisher Tabib publishing. 28 332-345.

4. Noori SMH, et al. John Kuiera Medical Histology (with Color Atlas), Tehran: Teimourzadeh publication, first edition. 212 pp 7.

5.Rojhan MS. A basic human histology, seventeenth edition publishing four.  29 5(6): 636-627.

6. Jazayeri H. Pregnancy and childbirth Williams (under Dr. Marzieh Vahid Dastjerdi), Tehran Samat publication 24 87-88: 97- 98.

7. Narayana K. Faculty of Medicine, An aminoglycoside antibiotic gentamycin induces oxidative stress, reduces antioxidant reserve and impairs spermatogenesis in rats. HSC 28 33(1): 85-96.

 8. Noori SMH, Morovati H. Human fetal abnormalities, Chamran University Publication, 28 pp 69-6.

9. Conway H, Dix KJ, McDonald JD, et al. Comparison of inhalation toxicity studies of gentamicin in rats and dogs.  213 Nov25(13):714-24.

1. Kim SH, Lee IC, Baek HS, et al. Melatonin prevents gentamicin-induced testicular toxicity and oxidative stress in rats. 213 Nov 4. doi: 1.11.

12. More KL. The developing human: clinically oriented embryology. 3d ed.Philadelphia: Saunders 23 14: 57-166.

عوارض جنتامایسین تزریقی

13. Gerard G. Nahum, CAPT Kathleen Uhl, CAPT Dianne L. Kennedy. Antibiotic Use in Pregnancy and Lactation, What is and is not know about teratogenic and toxic risks, American college of Obstetricians and Gyncologists, USA. 26: 17(5).

14. Khaki A, Novin MG, Khaki AA, Nouri M, et al. Comparative study of the effects of gentamicin, neomycin, streptomycin and ofloxacin antibiotics on sperm parameters and testis apoptosis in rats. Department of Veterinary Pathology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran. 28 11(13): 1683-9.

15. Schuenemann GM, Mendis-Handagama SM, Hopkins FM, Kania SA, et al. Changes in the testis seminiferous tubules and interstitium in prepubertal bull calves immunised against inhibin at the time of gonadotropin administration. Department of Animal Science, Tennessee Agriculture Experiment Station, The University of Tennessee, Knoxville, USA, 2719(7):pp 84-9.

16. Kumar N, Sood S, Arora B, Singh M, et al.To Study the Effect of Vitamin D and E on Sodium-Fluoride-induced Toxicity in Reproductive Functions of Male Rabbits. Department of Physiology, Pt B. D. Sharma PGIMS, Rohtak, Haryana, India. 212 19(2):182-7.

17.  Johnen H, González-Silva L, Carramolino L, et al,Gadd45g is essential for primary sex determination, male fertility and testis development, Department of Immunology and Oncology, Centro Nacional de Biotecnología/Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Campus Cantoblanco, Madrid, Spain. 213 8(3): 58751.

18. Yasser A, Mahmoud M. Abd-Elhamied and Gamal K.M. Ali,. Histological and Histomorphometric Changes of the Rabbit Testis During Postnatal Development. Research Journal of Veterinary Sciences. 212 5: 42-5.

19. Agletdinov EF, Kamilov FKh, Alekhin EK, Romantsov MG, et al. Gonadotoxic effects of polychlorinated biphenyls in experiments on male rats. Antibiot Khimioter. Russian. 28 53(7-8):15-8.1