راه های جلوگیری از ایدز در رابطه
دکتر سارا ناصرزاده
پژوهشگر و روان‌درمانگر جنسی
در حال حاضر بیش از ۳۰ هزار نفر بر اساس آمارهای رسمی در ایران مبتلا به اچ آی وی و نوع پیشرفته آن ایدز هستند. با این حال، به نظر می‌رسد آمارهای واقعی بسیار از این باشد. بعضی از کارشناسان می‌گویند ممکن است بیش از ۱۰۰ هزار نفر در ایران به این ویروس مبتلا باشند. اهمیت این موضوع در این است که موارد شناسایی نشده در سطح جامعه می‌توانند به پخش این بیماری دامن بزنند.
این ویروس از ۴ طریق زیر از فرد مبتلا به فرد سالم منتقل می‌شود:
-دریافت فراورده‌های خونی آلوده
-استفاده از سوزن آلوده مشترک (بخصوص در معتادان تزریقی)
-ارتباطات پرخطر جنسی (از هر نوع و بین هر جنسی)
-از مادر به فرزند (هنگام زایمان طبیعی و یا شیر دادن).
الگوی گسترش ایدز در ایران در سالهای اول محدود به معتادان تزریقی بود اما در سالهای اخیر مبتلایان از طریق ارتباطات جنسی پرخطر به این عفونت مبتلا می‌شوند. منظور از ارتباط جنسی پرخطر هر گونه رابطه جنسی همراه با دخول است (واژنی، مقعدی و دهانی) که در آن از کاندوم استفاده نشده باشد چه در بین زوج‌ها و چه در روابط موقت. از این روست که در این مقاله به طور مفصل راجع به انتقال این ویروس از طریق رابطه جنسی خواهیم پرداخت و نحوه پیشگیری از آن را مرور خواهیم کرد. در ضمن به سوالات رایج در این زمینه پاسخ داده خواهد شد.
انتقال از طریق مایعات بدن
نکته اول این است که این ویروس فقط از طریق مایعات خاصی از بدن فرد مبتلا به فرد سالم می تواند منتقل شود. به طور خاص این مایعات عبارتند از: خون، منی، پیش منی (ترشحات آلت مردانه قبل از انزال)، ترشحات مقعد (چه مرد چه زن)، ترشحات واژن و شیر مادر. برای انتقال لازم است که این مایعات در تماس مستقیم با مخاط فرد سالم قرار گیرد، به زخمی از بدن فرد سالم بخورد یا مستقیما وارد جریان خون فرد سالم شود (مثل تزریق یا فرو رفتن سر سوزن آلوده) . مخاطی که به آن اشاره شد در مقعد، واژن، داخل آلت مردانه و دهان فرد گیرنده وجود دارد.
پرخطرترین نحوه انتقال ویروس ایدز (اچ آی وی) به ترتیب زیر است:
۱-از فاعل (فردی که دخول را انجام میدهد) مبتلا به مفعول مقعدی (چه مرد و چه زن) درصورتی که از کاندوم استفاده نشود.
۲-رابطه جنسی واژینال بدون کاندوم در رتبه دوم قرار دارد و شانس ابتلا در مرد و زن برابر است.
۳- انتقال ویروس از مفعول مقعدی مبتلا، به فاعل در رتبه سوم قرار دارد.
۴- احتمال انتقال ویروس از سوزن و ابزار آلات مرتبط با اعتیاد تزریقی تا ۶ هفته (یک ماه و نیم) پس از آلودگی وجود دارد. همین امر نشان میدهد که تا چه اندازه این گروه از معتادان در معرض خطر هستند.
۵-این امکان وجود دارد که اچ آی وی از مادر به فرزند در طی دوران حاملگی، زایمان و شیردادن منتقل شود. هر چند تشخیص و شروع درمان می تواند این احتمال را بسیار کم کند.
۶-کارکنان سیستم‌های بهداشتی از جمله پزشکان و پرستاران نیز در معرض خطر ابتلا از طریق فرو رفتن سر سوزن آلوده به بدنشان هستند.
انتقال اچ آی وی در موارد بسیار نادر از طرق زیر نیز امکان دارد:
-سکس دهانی: دخول آلت مردانه به دهان شریک جنسی، به علاوه لیسیدن واژن یا مقعد.
-دریافت خون، فرآورده های خونی، و پیوند اعضا: این مورد در سالهای اول ظهور ایدز بود ولی این احتمال به دلیل تستهای بسیار دقیق عملا به صفر رسیده است.
-ریختن خون یا مایعات حاوی ویروس اچ آی وی روی زخم باز یا مخاط آسیب دیده فرد سالم.
-بوسه فرانسوی (بوسه ای که زبان ممکن است وارد دهان طرف مقابل شود) فقط در صورتی که هر دو نفر آفت، خونریزی لثه یا زخم دهانی داشته باشند. توجه کنید که اچ آی وی از طریق بزاق منتقل نمی‌شود.
برای برخی این سوال پیش می آید که آیا اچ آی وی می تواند از طریق تماسهای روزمره، در مکانهای عمومی و یا از طریق نیش پشه منتقل شود؟ پاسخ تمام این سوالها منفی است. این ویروس از طریق بغل کردن، دست دادن، توالت فرنگی، لیوان، ظروف غذا و بوسیدن عادی منتقل نمی‌شود. همچنین این ویروس از طریق بزاق، اشک و عرق در صورتی که با خون مخلوط نشده باشد منتقل نمی‌شود. پشه، کک و کنه هم در انتقال این ویروس نقشی ندارند. در نهایت هم کسی نمی تواند از طریق عطسه و سرفه باعث انتقال این عفونت شود.
نقش مهم کاندوم
استفاده درست از کاندوم مردانه نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد. برای این منظور توجه به ۷ مورد زیر بسیار حیاتی و مهم است:
-بدون استثا هر دفعه که ارتباط جنسی همراه با دخول دارید از کاندوم استفاده کنید. بدون استثنا!
-کاندوم را قبل از دخول بپوشید و نه در میانه کار.
-روی بسته را بخوانید و مطمئن شوید تاریخ انقضای کاندوم نگذشته باشد.راه های جلوگیری از ایدز در رابطه
-دقت کنید کاندوم پارگی و ترک نداشته باشد، هم قبل از استفاده و هم پس از استفاده.
-کاندوم را در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
-فقط از کاندومهای لاتکس (پلاستیکی) و پلی اورتان استفاده کنید.
-و در نهایت فقط از ژل‌های لغزنده کننده محلول در آب و یا سیلیکونی استفاده کنید که برای استفاده با کاندوم مناسب هستند.
توصیه های سازمان بهداشت آمریکا
علاوه بر موارد بالا، برای پیشگیری از انتقال اچ آی وی از طریق رابطه جنسی، سازمان بهداشت آمریکا توصیه های زیر را برای دو گروه از افراد مطرح می کند:
-کسانی که اچ آی وی منفی هستند می‌توانند از داروهای پیشگیرانه پیش و یا پس از رابطه پرخطر استفاده کنند. در ضمن پرهیز کلی از روابط جنسی، کم کردن تعداد شرکای جنسی، انتخاب رفتارهای جنسی کم خطرتر، استفاده مرتب و مستمر از کاندوم و انجام تست برای تشخیص سایر بیماری‌های مقاربتی توصیه شده است.
-برای کسانی که اچ آی وی مثبت هستند مهمترین کار این است که رژیم دارویی خود را مرتب و مستمر رعایت کنند. این امر باعث می شود سلامت این افراد برای سالهای سال حفظ شود و در عین حال شانس انتقال ویروس به شرکای جنسی شان به طرز قابل توجهی کمتر شود. در ضمن توصیه‌های کلی که برای افراد اچ آی وی منفی شد برای این گروه هم صدق می‌کند.
این مبحث را با این نکته به پایان می‌رسانم که آموزش و فرهنگ‌سازی در محدود کردن گسترش اچ آی وی و ایدز بسیار موثر است و هر شهروند مطلعی می‌تواند در ایفای آن نقش داشته باشد.
انجمن پیشگیری از آسیبهای اجتماعی
(.A.S.I.P)
ایدز چیست؟
راههای پیشگیری از ایدز
استفاده از کاندوم از ابتدای شروع فعالیت جنسی، پرهیز از رفتارهای تعارف جنسی مثل نزدیکی از مقعد، نزدیکی در هنگام عادت ماهانه و. خطر انتقال بیماری را کاهش میدهد
بیماری های مقاربتی، از بیماری های شایعی هستند که از شخصی به شخص دیگر به دنبال تماس جنسی منتقل می شوند که از جمله آن ها می توان به ایدز، تبخال تناسلی و زگیل تناسلی اشاره کرد.
HIV یک عامل عفونی است که بیش از 35 میلیون نفر را از ابتدای اپیدمی این ویروس در اوایل دهه 198 به کام مرگ کشانده است. در حال حاضر بیش از 36.7 میلیون نفر در جهان مبتلا به HIV یا ایدز هستند، به این معنی که آنها در مرحله نهایی بیماری HIV قرار دارند. هیچ درمان برای HIV و ایدز وجود ندارد. این بدان معنی است که پیشگیری مهمترین گام در حفاظت از سلامتی شماست.
برای آشنایی با چگونگی انتقال HIV و نحوه جلوگیری از آلوده شدن به آن با ما همراه باشید.
HIV به سلولهای Tیا سلول های CD4 در خون که برای مبارزه با دیگر ویروس ها و باکتری ها مسئول هستند حمله می کند.
فردی که مبتلا به HIV است، به عنوان “HIV مثبت” یا “HIV +” شناخته می شود. فرد مبتلا به ایدز تقریبا تمام سلول های CD4 خود را از دست داده است، یا سیستم ایمنی بدن او به میزان زیادی آسیب دیده است .راه های جلوگیری از ایدز در رابطه
صحبت کردن با دست یا دست دادن با افراد HIV مثبت کاملا بی ضرر است، بنابراین لازم نیست نگران باشید که آیا فردی که با او دیدار می کنید دارای HIV است. این ویروس نمی تواند در هوا، آب و یا بسیاری از مواد دیگر خارج از بدن انسان زنده بماند، به همین دلیل غذا خوردن، شنا کردن در همان استخر و یا داشتن توالت مشترک با فرد HIV مثبت عفونت را انتقال نمی دهد.
HIV توسط مایعات خاصی از بدن منتقل می شود.
این مایعات عبارتند از: خون، اسپرم، مایع پیش منی، شیر مادر و مایع واژن.
قرار گرفتن در معرض این مایعات می تواند منجر به ابتلا به HIV شود. بخش های زیر توصیه های خاصی در مورد چگونگی جلوگیری از تماس با این مایعات در همه شرایط، از جمله رابطه جنسی ارائه می دهیم.
توجه داشته باشید که بزاق یا خلط حاوی ویروس نیست. این بدان معنی است که بوسیدن، عطسه کردن یا سرفه ویروس را انتقال نمی دهد، مگر اینکه با مقدار قابل توجهی از خون با مایعات بدن دیگر مخلوط شود. حتی در آن صورت، انتقال از طریق تماس کوتاه بسیار بعید است.
اگر شما رابطه جنسی نداشته باشید، تعداد شریک های جنسی خود را کاهش دهید یا از آن ها بخواهید که تست HIV بدهند،.کمتر احتمال دارد که در معرض ابتلا به HIV قرار بگیرید. انتخاب یک یا چند مورد از این شیوه هایک راه عالی برای کاهش احتمال انتقال HIV است، به ویژه هنگامی که با استفاده از کاندوم همراه شود.
شریک جنسی طولانی مدت را قبل از رابطه جنسی بدون کاندوم برای HIV آزمایش کنید. درصد قابل توجهی از افراد مبتلا به اچ آی وی نمی دانند که ویروس دارند.
HIV می تواند طریق رابطه جنسی دهانی، واژنی، یا مقعدی اگر یک طرف دارای HIV باشد، انتقال یابد. با این حال، راه هایی برای کاهش، اما نه از بین بردن، امکان انتقال آن وجود دارد. همیشه از کاندوم لاتکس یا کاندوم زنانه لاتکس برای هر شریک جنسی که اخیرا برای HIV آزمایش نشده است استفاده کنید. همیشه از کاندوم های زنانه استفاده کنید. احتمال انتقال ایدز از راه دهان و رابطه دهانی کمتر اما ممکن است.
هشدار: کاندوم های لم اسکین از عفونت جلوگیری نمی کنند، زیرا آنها حاوی حفره های میکروسکوپی هستند که ویروس می تواند از طریق آن عبور کند. کاندوم های پلی اورتان ممکن است مانند کاندوم های لاتکس برای جلوگیری موثر نباشند.
شایعات زیادی ها در مورد نحوه محافظت از خود در مقابل HIV و ایدز در طول رابطه جنسی وجود دارد. راه های درست را بیاموزید تا سعی نکنید از با روش غلط از خودتان محافظت کنید. بدانید هر نوع رابطه جنسی با فرد مبتلا به HIV مثبت، خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهد و کاندوم یکی از روش های قابل اطمینان برای کاهش این خطر است.
شما نمی توانید از طریق ختنه کردن احتمال عفونت را از بین ببرید. مطالعات نشان می دهد که ختنه کردن بخشی از احتمال ابتلا به HIV یک مرد را از طریق رابطه با یک زن HIV مثبت کاهش می دهد. با این حال، این به اندازه کافی موثر نیست که منجر به “سلامت جنسی” شود .
چنین چیزی به عنوان داروی ، ضد میکروب یا واکسیناسیون وجود ندارد که فرد را از HIV محافظت کند. روغن تنها در پیشگیری از HIV مفید است، زیرا به جلوگیری از پاره شدن کاندوم کمک می کند، نه به این دلیل که می تواند ویروس رامتوقف کند.
شما می توانید با استفاده از یک سوزن که قبلا توسط فرد مبتلا به HIV مورد استفاده قرار گرفته است، مبتلا به HIV شوید. این می تواند رخ دهد حتی اگر سوزن از نظر ظاهری کاملا تمیز باشد.
از سرنگ های جدید استریل در هر بار استفاده و تزریق داروها استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که سرنگ خود را از یک منبع معتبر دریافت کنید. پس از استفاده، سوزن را در داخل یک بطری بسته و در قسمت زباله های غیر بازیافتی بیندازید.
میزان قرارگیری خود را در معرض مایعات بدن در صورتی که شرایط کاریتان ایجاب می کند، کاهش دهید. متخصصان بهداشت و درمان و یا هر کسی که با مایعات بدن مواجه می شود که می توانند ویروس را حمل کنند باید همیشه در کار خود با احتیاط عمل کنند. بعد از استفاده وسایل تیز (سرنگ، لانکشن و غیره) آن هارا برای بیرون انداختن در یک ظرف مطمئن قرار دهید، تا از تماس تصادفی جلوگیری شود. هنگام کار با خون یا سایر مایعات، لباس های ایمنی مناسب (دستکش، لباس، عینک، و غیره) را بپوشید.
اگر شما یک متخصص مراقبت های بهداشتی هستید که خون بیمار با شما برخورد کرده یا اینکه در زمان رابطه جنسی کاندوم شما پاره شده است ظرف 72 ساعت یا در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید.
اگر شما باردار هستید، با پزشک درباره حاملگی و ابتلا به ویروس HIV صحبت کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد کاهش خطر ابتلا به کودک بدست آورید.
اگر شما می دانیدکه شریک جنسی شما HIV مثبت است، یک راه با حداقل خطر ایجاد کنید. هنگام داشتن رابطه جنسی حتما از کاندوم استفاده کنید و یا اقدامات جنسی که مایعات بدن را منتقل نمی کنند، انجام دهید.
این داروی پیشگیرانه، همچنین به عنوان PrEP شناخته می شود، یک دارو است که توسط افرادی که روزانه در معرض HIV هستند مانند افرادی که اغلب با فرد دارای HIV رابطه دارند مصرف می شود. این دارو 1٪ موثر نیست و بهتر است با سایر روش های ایمنی مانند استفاده از کاندوم ترکیب شود. مهم است که هر بار مصرف دارو را در دوزهای هدایت شده مصرف کنید در غیر این صورت اثر آن کم خواهد بود.
اگر شما به طور مکرر در معرض مایعات بدن حاوی HIV نیستید، PrEP برای شما نیست.
دو تا چهار هفته پس از آلوده شدن، افراد HIV + اغلب، اما نه همیشه علائم آنفلانزا را تجربه می کنند. این به ARS (سندرم حاد رتروویروسی) یده می شود و به عنوان “بدترین آنفلانزا” شناخته می شود. فرد ممکن است تب، گلودرد، غدد لنفاوی متورم و بثورات داشته باشد. این علائم ممکن است تا 4 هفته طول بکشد. اگر این علائم رامتوجه شدید به سرعت مورد آزمایش قرار بگیرید.
آزمایش تنها راه برای شناخت وضعیت شماست. برای آزمایش به احتمال زیاد یک آزمایش خون داده می شود، اگر چه ادرار یا سواب مایع نیز استفاده می شود. نتایج در کمتر از چند روز بسته به مکان و زمانی که شما آزمایش می کنید به دست شما می رسند.راه های جلوگیری از ایدز در رابطه
هنگامی که فرد HIV مثبت می شود، ویروس هرگز بدن فرد را ترک نخواهد کرد. با این حال، درمان پزشکی هنوز هم برای تاخیر در پیشرفت عفونت، که در نهایت می تواند به وضعیت جدی تر به ایدز برسد، حیاتی است. پزشکی مدرن توانسته است سرعت گسترش ویروس را کاهش دهد و به بیماران HIV + زندگی آرام نسبتا راحتی بدهد اما کماکان درمانی وجود ندارد. حتی اگر شخص HIV + سالها یا دهه ها دارای سلامتی پایدار باشد، نگرانی دیگران امکان آلوده کردن دیگران است.
از آنجا کهHIV سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار می دهد، HIV عفونت ها یا بیماری های دیگری را که ممکن است به وجود بیایند را تشدید کند. اطمینان حاصل کنید که در طول فصل آنفلانزا اقدامات احتیاطی انجام می دهید.
تمام داروهای خود را در زمان مشخص مصرف کنید و دوز ها را فراموش نکنید. این باعث می شود که بدن شما سالم تر شود و احتمال آلوده کردن دیگران به آن را کاهش دهد.
اگر باردار هستید، با پزشک خود در مورد گزینه ها صحبت کنید. در حالی که هیچ واکسن یا درمان برای بیماری ایدز وجود ندارد، داروهایی وجود دارد که می توان آنها را برای کاهش احتمال ابتلای HIV مادر به نوزاد در دوران بارداری و شیردهی کاهش داد. در حالی که این 1٪ موثر نیست، اما این خطر را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
بعدی
قبلی
