%PDF-1.7
%
5 obj
>
endobj
59 obj
>/Filter/FlateDecode/ID[]/Index[5 16]/Info 49 R/Length 6/Prev 157896/Root 51 R/Size 66/Type/XRef/W[1 2 1]>>stream
hbbd“b`
$A,[ “D
” راهکارهای پیشگیری و مقابله با جرایم رایانهای ”
/ تالیف دیوید. جی. آیکاو، کارل ای. سیگر، ویلیام آر. وان استرویچ
—
اینترنت در کنار همه مواهبی که در اختیار بشر قرار داده و زندگی وی را راحت کرده است، این امکان را هم برای بزهکاران ایجاد کرده است که روشهای جدیدی برای ارتکاب جرم انتخاب کنند.
به این دلیل که این جرایم در فضای مجازی رخ میدهد و با استفاده از ابزارها و وسایل جدیدی است، حقوق در پیشبینی قواعد حاکم بر آن و در نظر گرفتن راهکارهای بازدارنده، با مشکلاتی روبهرو است. در ادامه به بررسی یکی از حوزههای حساس جرایم اینترنتی میپردازیم و راهکارهای پیشگیری از وقوع چنین جرایمی را بررسی میکنیم.
در چند سال اخیر، شاهد افزایش اعمال خلاف نظم عمومی از طریق رایانه و فضای مجازی اینترنت هستیم. به گونهای که در سال ۱۳۸۵، صدها سایت اینترنتی شامل خبرگزاری ایلنا، خبرگزاری فارس، روزه همشهری، بانک رفاه، بانک سپه، بانک پارسیان آموزش و پرورش و در اثر وقوع حمله اینترنتی از کار افتادند. در این مبحث به مواردی که میتوانند به عنوان تدابیری که در زمینه پیشگیری از وقوع این دسته از جرایم نوپدید و همچنین بازداشتن مجرمان از تکرار جرم «تروریسم رایانه ای» در آینده کارایی لازم را داشته باشند، اشاره خواهیم کرد.
جرم تروریسم رایانهای از دسته جرایم تخصصی است و مرتکب آن نیز معمولا جزو مجرمان یقه سفید، متخصص و برخوردار از شأن اجتماعی بالاست، بنابراین به نظر میآید بهترین روش برای پیشگیری از بزهدیدگی در برابر این اعمال خطرناک، افزایش سطح آگاهیها و دانش عموم مردم و مقامات پلیسی و امنیتی در رابطه با استفاده از رایانه باشد.راهکارهای پیشگیری و مقابله با جرایم رایانه ای
آموزش یکی از روشهای مناسب برای افزایش سطح آگاهی افراد به حساب میآید. آموزش روشهایی که اغلب تروریست های سایبری از آن طریق اقدام به حمله میکنند. همچنین آموزش چگونگی ارتقای سطح امنیتی رایانه به وسیله نرمافزارهای ضد هک، ضد ویروس و. چنان که «لاول برارا» یکی از اعضای مرکز (CIAS) واقع در دانشگاه فنآوری تگزاس اظهار کرده است «همه ما ممکن است چیزهایی در مورد رایانه ها بدانیم اما اغلب چیزهای بسیار کمی در مورد هکرها، نحوه کار آنها و ترورهای سایبری میدانیم و همین امر سبب شده که بسیار در معرض حملات و تهدیدهای رایانهای قرار گیریم، بیآنکه بتوانیم در مقابل آنها از خود دفاع کنیم». وی در ادامه میافزاید: «طرح عملیاتی جدید مرکز تحقیقاتی دانشگاه تگزاس برآنست تا کاربران را بیشتر از چگونگی نحوه کار کردن با سامانهها و انواع حملات و تهدیدهای رایانهای آشنا کند و نگاه آنها را نسبت به بسیاری از چیزها که نمیدانند، باز کند».
از دیگر روشها، افزایش سطح امنیتی سایتهای مربوط به سازمانهای دولتی و به طور مثال، نصب دیوارهای آتشین پیشرفته و غیر قابل نفوذ در برابر هجمه این گونه مجرمان حرفهای است.
به نظر میرسد همگان با ارتکاب جرایم نوظهور و نوین شدن روشهای ارتکاب بزه و نیز ایجاد محیط مجرمانه جدید به فضای مجازی یا سایبر باید راههای تعقیب مجرمان از این دست و مقابله با آنها نیز تغییر یابند. یکی از مصادیق این تغییرات که در سایر کشورها به ویژه کشورهای توسعهیافته نظیر آمریکا به صورت کاملا سازماندهی شده طراحی شده پلیس سایبر است. عملیات جدید پلیس سایبر با همکاری کادر متخصص فنآوری اطلاعات دانشگاه تگزاس، اجرای یک طرح عملیاتی ضربتی در جهت شناسایی منابع ترور سایبر به کاربران، به «باز کردن دیدهها» است.
مرکز تضمینهای زیرساختاری و امنیتی (CIAS) واقع در دانشگاه فنآوری تگزاس با ارایه یک طرح عملیاتی ضد حمله علیه ترورهای سایبر سعی در کمکرسانی به اجرای موفق قوانین سایبر دارد تا به این ترتیب میزان آسیب پذیریهای وارده بر عملیات اجرایی سایبر را کاهش دهد.
همانطور که پلیسهای عادی در فضای فیزیکی مبادرت به گشتزنی، شناسایی و تعقیب متهمان میکنند، پلیس سایبری نیز با روشهای خاص خود به جستوجو در فضای مجازی اینترنت و رایانه به منظور شناسایی متخلفان رایانهای میپردازد. اگر پلیس سنتی باید واجد مهارتهای لازم در زمینه رانندگی (برای تعقیب و گریزهای احتمالی)، شناسایی موارد مشکوک از طریق نوع رفتار فرد مظنون، مهارت در هدفگیری و تیراندازی و باشد، پلیس سایبر نیز به نحوی دیگر باید دارای تخصصهای مربوط به فنآوری اطلاعات و نحوه فعالیت مجرمان در فضای سایبر و چگونگی کشف اعمال خلاف نظم عمومی در این محیط مجرمانه مجازی و همچنین حفظ دادهها و سامانههای رایانهای مجرمانه و شناسایی منطقهای که مرتکب ذیربط از آن جا مبادرت به ارتکاب جرایم رایانهای میکند و باشد. متاسفانه در قوانین موضوعه فعلی، حتی با تصویب قانون جرایم رایانه ای مصوب ۵ / ۳ / ۱۳۸۸ از این نوع جدید از سامانه پلیسی ذکری به میان نیامده است و شایسته بود در این قانون که باید جامع تمام جهات مربوط به جرایم رایانهای باشد لااقل در بخش دوم تحت عنوان «آیین دادرسی» و یا در مبحث چهارم که مربوط به تفتیش و توقیف دادهها و سامانههای رایانهای و مخابراتی است، از این نوع جدید از نیروهای پلیسی برده میشد. از دیگر راهکارهای مربوط به پیشگیری از وقوع جرایم مزبور که به عنوان یکی از مهم ترین مواردی محسوب میشود که میتواند باعث جلوگیری از وقوع این نوع از جرایم در آینده باشد، وجود قانونی کامل در زمینه جرایم رایانهای است که با همفکری جرمشناسان، متخصصان حقوق جزا و بالاخره اهل فن در زمینه مسایل مرتبط با رایانه تدوین شده باشد. چنین قانونی که حاوی کیفرهای متناسب در قبال مجرمان رایانهای است، مثلا به این دلیل که تروریستهای سایبری با اهداف سیاسی و یا در برخی موارد با انگیزه کسب منافع اقتصادی مبادرت به انجام این اعمال ممنوعه میکنند، باید مجازاتی با شدت و حدتی متناسب جهت سرکوب این امیال مجرمانه در نظر گرفته شود، میتواند از نظر روانی بر روی مجرمان بالقوه تاثیرگذار باشد و تامینکننده یکی از اهداف مجازاتها یعنی بازدارندگی خاص در این زمینه باشد.
زیرا به قول «جرمی بنتام» فیلسوف انگلیسی قرن هجدهم، انسانها حسابگر و مصلحت اندیش هستند و قبل از این که مبادرت به ایراد بزه کنند، بین میزان منافع حاصل از ارتکاب موفقیت آمیز بزه و میزان کیفری که در صورت ناکام ماندن در ارتکاب جرم و گرفتار شدن در چنگال نظام عدالت کیفری در انتظار آنهاست، مقایسهای به عمل آورده و در صورتی که کیفر پیشبینی شده نسبت به سود حاصل از ارتکاب جرم سنگینی کند، از عملی ساختن نقشه شوم خود خودداری خواهند کرد.
یکی از ارکان نظام عدالت کیفری که نیازمند تغییر به سمت تخصصی شدن است، مراجع قضایی رسیدگیکننده به اینگونه جرایم تخصصی است. اختصاص دادگاههای جزایی ویژه و قضات متبحر در این حیطه با توجه به افزایش میزان وقوع این دسته از جرایم امری اجتنابناپذیر است. موضوعی که متاسفانه قانون جدیدالتصویب جرایم رایانهای به آن کم لطف بوده و مانند جرایم ارتکابی از سوی اطفال و نوجوانان بزهکار با این قضیه برخورد کرده است. به این صورت که در زمینه بزههای ارتکابی توسط اطفال به رغم احساس نیاز به تاسیس مراجع قضایی تخصصی برای رسیدگی به پروندههای این قشر خاص از بزهکاران، قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب سال ۱۳۷۸ فقط به تشخیص رییس قوهقضاییه شعبی از دادگاههای عمومی را برای رسیدگی به این امر اختصاص داده و ارجاع این پروندههای خاص، مانع رسیدگی به سایر پرونده ها نیست. طبق ماده ی ۳۰ از قانون جرایم رایانهای، قوهقضاییه موظف شده تا به تناسب ضرورت شعبه یا شعبی از دادسراها، دادگاههای عمومی و انقلاب، نظامی و تجدیدنظر را برای رسیدگی به جرایم رایانهای اختصاص دهد! به نظر میرسد صرف تدوین تبصره ماده فوقالذکر که اشعار داشته، قضات دادسراها و دادگاههای مذکور از میان قضاتی که آشنایی لازم به امور رایانه دارند، انتخاب خواهند شد، به عنوان یک راه کار اساسی کفایت نمیکند.جرایم رایانهای مانند سایر جرایم، دارای مباحث خاص جرمشناسی، سیاست جنایی، کشف علمی جرایم و از جمله پیشگیری است. پیشگیری در اینجا روشها و ابزارهای خاص خود را دارد. استفاده از انواع نرمافزارهای فیلترینگ، بلوکه کردن و کنترل محتوا از جمله مباحث در پیشگیری این جرایم است.نوجوانان و جوانان، بیشترین استفادهکنندگان از این فنآوری را تشکیل میدهند. آموزش این کاربران در خصوص رفتار آنها در فضای مجازی و پیامدهای خوب و بد آن در پیشگیری از جرایم رایانهای، بسیار مؤثر است. افزون بر وقوع جرایم رایانهای، خطرات احتمالی و چگونگی کاهش خسارات ناشی از بروز جرایم رایانهای و همچنین تشریح مسئولیت اشخاص در به کارگیری این فناوری میتواند در بالا بردن امنیت کاربرد آن و کاهش جرایم مربوطه مؤثر واقع شود.
اما موضوعی که باید در پایان به آن اشاره کرد این است که هیچ کشوری به تنهایی نمیتواند در مبارزه با مجرمان رایانهای موفق شود. امروز اینترنت این امکان را فراهم کرده است که یک مجرم از یک گوشه جهان، در سوی دیگر آن مرتکب جرمی شود. اینترنت شهرها را به هم نزدیک کرده است؛ در این میان خیلی سادهاندیشانه خواهد بود اگر بگوییم که اقدامات یک کشور در مبارزه با تروریسم رایانه ای به تنهایی کافی خواهد بود.
به نظر میرسد برای موفقیت در این راه تمام کشورها باید دست به دست هم دهند و با همکاری و هماهنگی با یکدیگر، بهترین راهکار را برای پیشگیری از جرم درنظرگیرند. جرایم رایانهای، مبتنی بر فنآوری اطلاعات است و در جهان شبکهای امروز، دیگر هیچ جزیرهای منزوی محسوب نمیشود. از این رو، جرایم رایانهای طبع جهانی دارد و مقابله با آنها، اقدامات یکسان بینالمللی را میطلبد و چنانچه این جرایم در نظامهای قضایی کشورهای مختلف به صورت یکسان تعریف نشوند، تلاشهای ضابطان اجرایی برای برخورد هماهنگ با این جرایم، غامض و پیچیده خواهد شد.
پلیس بینالملل، کنوانسیون اروپایی جرایم مجازی و رهنمود سازمان ملل همگی در این زمینه به دنبال ادبیات واحدی هستند. به نظر میرسد که قواعدی نیز باید وضع شود تا مسئولیت رسیدگی به جرایم در سطح بینالمللی را مشخص کند. گرچه نمیتوان تاثیرگذاری دولتها و مدیریت کلان منطقهای را نادیده گرفت.
با توجه به آنچه گفته شد، باید پذیرفت که پیشگیری از تروریسم رایانهای با دیگر جرایم این تفاوت را دارد که تنها آموزش نمیتواند کافی برای کاهش جرم باشد. استفاده از فنآوریهای جدید، آشنایی حقوق با روشهای جدید و در حال تغییر جرایم رایانهای و همکاری کشورها با یکدیگر از دیگر الزام هایی است که در مبارزه با جرایم رایانهای باید مورد نظر قرار گیرد.
این دسته از جرایم به دلیل وابستگی آنها به فنآوری میتوانند از سوی هر شخص و در هر گوشهای از جهان ارتکاب پیدا کنند به همین دلیل است که مبارزه با آن با مشکلاتی روبهرو شده است. اما به هر حال این تهدید مشترک جهانی تا زمانی که کشورها فعالیتهای خود را در این خصوص با هم هماهنگ نکنند، موثر واقع نخواهد شد.
همکاری با گروه وکلای یاسا، تجربه ای زیبا در زمینه تحقق عدالت در هر ابعادی برای من بوده است.
بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
دیدگاه
۸۷۱۳۲ (۰۲۱)
– ابراهیمی، شهرام.(1391). جرمشناسی پیشگیری (چاپ دوم). تهران: انتشارات میزان.
– آلبرتس، دیوید و پاپ، دانیل.(1385).گزیدهای از عصر اطلاعات الزامات امنیت ملی در عصر اطلاعات (چاپ نخست) (مترجم: علی علیآبادی و رضا نخجوانی). تهران: پژوهشکدهی مطالعات راهبردی.
– آیکاو، دیوید جی.(1383). راههای پیشگیری و مقابله با جرایم رایانهای(چاپ اول)،( مترجم: اکبر استرکی و محمدصادق روزبهانی و تورج ریحانی و راحله الیاسی). تهران: معاونت پژوهش دانشگاه علوم انتظامی.
– جلالیفراهانی، امیرحسین.(1383). پیشگیری از جرایم رایانهای.مجلهی حقوقی دادگستری. شمارهی 47، 87 12.
– ــــــــــــــــــــــ . (1384). پیشگیری وضعی از جرایم سایبر در پرتو موازین حقوق بشر. مجلهی فقه و حقوق.133- 162.راهکارهای پیشگیری و مقابله با جرایم رایانه ای
– ــــــــــــــــــــ..(1389).کنوانسیون جرایم سایبر و پروتکل الحاقی آن . تهران: انتشارات خرسندی.
– جوانجعفری، عبدالرضا و سیدزادهثانی، مهدی.(1391). رهنمودهای عملی پیشگیری از جرم (چاپ اول). معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوهی قضاییه.تهران: انتشارات میزان.
– خالقی پوستچی، علی.(1388). پیشگیری از جرایم سایبری با بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات. مقالههای همایش ملیِ علمی- کاربردی پیشگیری از جرم (قوه قضاییه، مشهد مقدس)(چاپ نخست). تهران: بنیاد حقوقی میزان.
– گاتن، ویلیام.(1384). دگرگونیهای اجتماعی در جامعه اطلاعاتی (چاپ نخست) ( مترجم: محمد توکل و ابراهیم کاظمیپور) تهران:کمیسیون ملی یونسکو.
– رضوی، محمد.(1386). جرایم سایبری و نقش پلیس در پیشگیری از این جرایم و کشف آنها. فصلهی دانش انتظامی. سال نهم. شمارهی اول.12- 14.
– زینالی، امیرحمزه.(1388). حمایت کیفری از کودکان در برابر هرزهنگاری از واکنشهای جهانی تا پاسخهای نظامهای کیفری ملی (چاپ نخست). حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات (مجموعه مقالات). گرامیداشت مرحوم دزیانی، گردآوری امیرحسین جلالی فراهانی. تهران: انتشارات روزهی رسمی.
– سلیمی، احسان. (1391). خطر مضاعف جرایم رایانهای. مجموعه مقالات اولین کنگرهی فضای مجازی و آسیبهای اجتماعی نوپدید. تهران.
– شیرزاد، کامران. (1388).جرایم رایانهای از دیدگاه حقوق جزای ایران و حقوق بینالملل (چاپ نخست). تهران: نشر بهینه.
– صفاری، علی. مبانی نظری پیشگیری وضعی از جرم(138). مجلهی تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی. شمارهی 33-34، 267 – 322.
– فضلی، مهدی.(1389). مسؤلیت کیفری در فضای سایبر (چاپ نخست). تهران: انتشارات خرسندی.
– ملزوماتی، الهام و یاری، علیرضا.(1384). امنیت مرکز خدمات اینترنت(چاپ نخست)(مجموعه مقالات همایش نقش مراکز داده در توسعهی فناوری اطلاعات و ارتباطات). تهران: دبیرخانهی شورای عالی اطلاعرسانی.
– نجابتی، مهدی.(1379). نقش طراحی واحدهای مسکونی در پیشگیری از جرم. مجلهی امنیت. سال چهارم، شماره15 و 16.
– نجفی ابرندآبادی، علیحسین.(1378).پیشگیری از بزهکاری و پلیس محلی. مجلهی تحقیقات حقوقی. شمارهی 25 و 26، 129- 15.
– ــــــــــــــــــــ .(1382). پیشگیری عادلانه از جرم(چاپ نخست). مجموعه مقالات در تجلیل استاد محمد آشوری. تهران: انتشارات سمت.
– وایدنگ,1379 به نقل از رضوی، محمد.(1386). جرایم سایبری و نقش پلیس در پیشگیری از این جرایم و کشف آنها. فصلهی دانش انتظامی. سال نهم. شمارهی اول،12- 14.
– ویلیامز، ماتیو.(1391). بزهکاری مجازی، بزه، انحراف و مقرراتگذاری برخط (چاپ نخست) ( ترجمهی امیرحسین جلالیفراهانی و محبوبه منفرد). تهران: نشر میزان.
– الهیمنش، محمدرضا و سدرهنشین، ابوالفضل.(1391). محشای قانون جرایم رایانهای(چاپ اول). تهران: انتشارات مجد.
– یزدانی زنور، هرمز.(1388). حریم خصوصی در فضای سایبر. (حقوق فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ مجموعه مقالات). گرامیداشت مرحوم دزیانی.گردآوری امیرحسین جلالیفراهانی.
نتایج این تحقیق به کارفرما واگذار شده است، ضمنا نتایج آن می تواند مورد استفاده قوه قضائیه، مقننه و سایر سازمان ها و دستگاه های اجرایی جهت مقابله و پیشگیری جرائم رایانه ای قرار گیرد.
در این طرح مطالعات کلی در مورد شناخت انواع جرائم رایانه ای در سطح دنیا با استفاده از منابع علمی مربوط موضوع طرح انجام شده و تحقیق میدانی در داخل کشور به عمل می آید و بررسی کلی در زمینه وجود قوانین مربوط در رابطه با پیشگیری از جرائم رایانه ای و کیفرمجرمان در سطح دنیا و کشور به عمل می آید. همچنین انواع تهدیدهای احتمالی در زمینه جرائم کامپیوتری مطرح شده و نمونه هایی از جرایم مربوط در سایر کشورها ذکر می گردند و راهکارهای پیشگیری از این جرایم و مقابله با آن ها به طور کلی مطرح می گردد. ضمنا بر اساس مطالعات انجام شده بره آموزش مقدماتی برای پرسنل کشف جرم در رابطه با جرائم کامپیوتری تدوین گردیده و آموزش های کلی همگانی برای پیشگیری از جرائم رایانه ای پیشنهاد می شود.راهکارهای پیشگیری و مقابله با جرایم رایانه ای
نسخه قابل چاپ
تهران، بزرگراه اشرفی اصفهانی، نرسیده به پل بزرگراه شهید همت، خیابان شهید قموشی، خیابان بهار، نبش کوچه چهارم، پلاک 1